Werkgeversvoorzitter Wientjes vraagt de politiek om geen politiek te bedrijven

Werkgeversvoorzitter Wientjes vraagt de oppositiepartijen voorlopig geen politiek te bedrijven. Deze uitlating deed-ie in Buitenhof. De oproep aan politieke partijen om geen politiek te bedrijven is opvallend. Bernard Wientjes vraagt om snelle hervormingen. Maar de manier waarop is een politieke keuze. Zo laten Rick van der Ploeg en Willem Vermeend de hypotheekrenteaftrek buiten schot. Andere economen onder wie Arnoud Boot, Sweder van Wijnbergen, Dirk Schoenmaker en Lans Bovenberg bepleiten juist de beperking ervan.

Als de nieuwe leider van de PvdA Diederik Samsom de oproep van Wientjes opvolgt dan maakt-ie zichzelf overbodig. Juist op het moment dat Samsom om een samenhangend pakket van hervormingen en maatregelen vraagt en zich als politiek leider wil profileren. Het scenario van een tussenformatie in de vorm van een herschikking van het kabinet is mogelijk. Maar dit is een strijd en een onderhandeling die uitsluitend langs politieke lijnen gevoerd kan worden. Hiervoor is niet minder, maar juist meer politiek nodig.

Oproepen zoals die van Wientjes wijzen nostalgisch terug naar de tijd van het Akkoord van Wassenaar. Naar 1982 toen overheid, werkgevers en werknemers een gemeenschappelijk belang hadden. Dat bestaat nu opnieuw, maar Wientjes pakt alleen kersen uit de schaal. Hij focust op de positie van het bedrijfsleven en op de macro-economie van Nederland. Logisch omdat dit past bij zijn opdracht vanuit het VNO-NCW. Maar de positie van werknemers, in de knel zittende burgers en startende ondernemers vergeet-ie voor het gemak.

Foto: Bernard Wientjes en Agnes Jongerius van de FNV. © ANP

Herschikking van het kabinet gevraagd: D66 en GroenLinks treden toe

Update 26 april: Nadat de PVV de stekker uit de gedoogconstructie trok moesten VVD en CDA naarstig op zoek naar een meerderheid in de Tweede Kamer. De Europese Commissie wil uiterlijk 30 april antwoord op de vraag hoe Nederland het tekort onder de 3% brengt. Een maand geleden schetste ik het vergezicht van een kabinet dat uitgebreid werd met D66 en GroenLinks. Nu lijkt er een hoofdakkoord in zicht met deze partijen en de ChristenUnie. Een herschikking van het kabinet zonder verkiezingen zit er echter niet meer in.  

Wat er mis is met het kabinet blijkt uit de bodemprocedure die Clean Air Nederland op 30 maart aanspant om het roken in de horeca te stoppen. Vier jaar geleden is een rookvrije horeca ingevoerd, maar in de meeste kroegen wordt gerookt met gedoogsteun van het kabinet. Minister Edith Schippers van Volksgezondheid wordt ervan beschuldigd in de zak van de rooklobby te zitten. Haar geschipper is dom en symbolisch.

Door herschikking kunnen zowel de bewindslieden met een rechts profiel als de slecht functionerende vervangen worden. Dat kan zonder verkiezingen. Ook de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk kennen de tussentijdse ‘reshuffle’. Verschil is dat de basis wordt verbreed met nieuwe partijen. Het opstappen van Hero Brinkman uit de PVV biedt die kans. Het maakt een gedoogconstructie door het centrum mogelijk. Een rechts-centrum-links kabinet van VVD, CDA, D66, GroenLinks met gedoogsteun van de PvdD en Groep Brinkman.

Voor GroenLinks kan Femke Halsema Ivo Opstelten als Minister van Veiligheid en Justitie opvolgen. Alexander Rinnooy Kan (D66) kan naar Economische Zaken als opvolger van Maxime Verhagen. Boris van der Ham (D66) vervangt staatssecretaris Halbe Zijlstra (Onderwijs) en Bruno Braakhuis (GroenLinks) Henk Bleker op Economische Zaken. Fred Teeven wordt op Justitie opgevolgd door Gerard Schouw (D66). En Ben Knapen volgt z’n eigen minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken op en krijgt Mariko Peters (GL) onder zich. Minister Hillen van Defensie kan door een partijgenoot opgevolgd worden evenals minister Schippers van Volksgezondheid.

Haalbaarheid is afhankelijk van enkele aspecten. Zoals de vraag of binnen GroenLinks de realisten het winnen van de fundamentalisten die willen samenwerken met PvdA en SP. Ook is van belang hoe de partijbaronnen van de VVD deze koerswijziging naar het centrum inschatten. Maar de winst is groot. Het VVD-CDA-kabinet kan verder, de invloed van de PVV wordt teruggebracht en er kan gewerkt gaan worden aan de hervorming van woningmarkt, arbeidsmarkt en zorg. Het centrum neemt de macht terug. En kan weer in de spiegel kijken.

Foto: Kabinet Rutte op 14 oktober 2010.