Medewerkers hebben hun eigen rol en taak binnen en vooral buiten de organisatie, aldus gemeentesecretaris Beatrijs de Vries van de gemeente Coevorden. Dat is een merkwaardige opmerking die de vraag oproept hoe de gemeente Coevorden de eigen gemeentelijke organisatie ziet. Want hoe kunnen mensen een rol en taak buiten een organisatie hebben? Levert dat een organogram met stippellijnen en gekrabbel buiten de marge op? De Vries merkt op dat de werknemers het samen moeten doen en ‘in de eigen verantwoordelijkheid’ de dingen kunnen doen die er nodig zijn. Wat er dan beslist nodig is maakt De Vries niet duidelijk. Ze vraagt om een strategisch medewerker P&O en probeert dat te onderbouwen door de leukheid ervan te benadrukken.
De schaduwzijde van deze sollicitatie komt tot uiting in een interview in NRC met de Amerikaanse antropoloog David Graeber. Hij heeft het begrip ‘bullshit jobs‘ gemunt, zeg maar kletskoek of onzin banen. Dat zijn banen waarvan de werknemers zelf het nut niet inzien. Graeber: ‘Een bullshit job is een baan waarvoor je goed betaald wordt, en waarvoor je met respect behandeld wordt, maar die ook aan je knaagt, omdat je eigenlijk vindt dat je baan niet zou moeten bestaan.’ Graeber merkt op dat bij reorganisaties altijd als eerste de zinnige banen sneuvelen, zoals de schoonmaker of de postbezorger, en ‘De personeelsadviseur met een onduidelijke functie mag altijd blijven zitten.’ Dat is volgens hem omdat het bij reorganisaties niet om efficiënte gaat, maar om politieke macht. Om die reden laat Beatrijs de Vries die als algemeen directeur een organisatie van 270 mensen leidt trots weten dat er nog een ‘Organisatieadviseur/ Strategisch Beleidsmedewerker P&O’ aan moet worden toegevoegd. In deze gemeentelijke organisatie een ‘bullshit job’ die volstrekt onnodig en overbodig is en feitelijk de plek inneemt van een zinvolle, echte baan. Een leraar, een verpleegkundige of een politieagent.
George Knight 