Lachen met VVD Den Bosch. Partij van neerwaartse emancipatie van kunst

Bij de VVD Den Bosch zijn het lachebekjes. Op Jan Hoskam na. Hij lacht wat besmuikt. Zuinigjes. Hij doet z’n mond er niet voor open. Lach of ik schiet zegt de serie portretten. Maar daar komt nu verandering in. De VVD wil laten weten niet te beroerd te zijn. Vraag is of het rijmt met het cultuurbeleid. Dat niet door de PVV, maar door de VVD werd afgebroken. De VVD leerde het culturele veld een lesje nederigheid. Die wraak werd ijskoud opgediend. Met voormalig staatssecretaris van cultuur Halbe Zijlstra vergenoegd met de handen aan de hendel van de guillotine. Als de bad cop die zich het veld in laat sturen onder het uitroepen van de kreet dat hij geen verstand van kunst had. Nee, dat had hij niet. Daar plukt de hele kunstwereld nu nog steeds de wrange vruchten van. Met ontslagen, instellingen die moeten sluiten en een afnemend aanbod. Die VVD dus.

Ooit een partij voor de hogere burgerij die vanuit een tolerante neerbuigendheid de schijn hoog hield kunst een eerbare plek te gunnen, maar die houding intussen achter zich gelaten heeft. Door de neerwaartse emancipatie van de achterban die ook nog eens de economisering van de politiek opgelegd werd. Hoe rechtlijnig is dat? Profijtdenken wordt op de kunst toegepast, maar niet op subsidies voor het bedrijfsleven. Die VVD dus. Om zich een houding te geven vanwege de geestelijke leegheid is het maar gaan lachen. Niet de bevrijdende lach van de Marx Brothers, maar de verkrampte en in zichzelf gekeerde lach om het eigen ik.

De VVD Den Bosch roept nu het Noordbrabants Museum op om de hele nacht open te zijn vanwege de overweldigende toeloop bij de Jeroen Bosch tentoonstelling, aldus een bericht in het Brabants Dagblad. De kaarten zijn definitief uitverkocht. Een nachtopenstelling geeft volgens de partij ‘een extra bijzondere setting’. De VVD is de schaamte voorbij. Het doet eerst de kunst in de uitverkoop en laat het vol minachting in de steek. En als kunst vervolgens ondanks dit beleid en gebrek aan steun van deze VVD een succes wordt, dan wil het mooi weer spelen. De VVD is de onbeschaamdheid voorbij en ziet zelf niet in hoe lachwekkend het is.

Foto: Schermafbeelding van Mensen van de VVD Den Bosch.

Advertentie

Museumdirecteur René Pingen (1959-2016) overleden

De Bossche museumdirecteur René Pingen is vanochtend onverwachts overleden. Op 56-jarige leeftijd. Zomaar een Nederlandse museumdirecteur, maar wel een sympathieke. Het leven is kort. De kunst is eeuwig.

Foto: Bericht sms.

Van Os wijst Oss terecht. Jan Cunen en kunst verliezers door kaalslag

Het is niet zozeer nieuws dat Henk van Os een tentoonstelling in Museum Jan Cunen in Oss maakt, maar dat directeur Nicolette Bartelink nog functionerend in beeld is. In een leven na de dood dat haar door het Osse gemeentebestuur opgedrongen is. Omroep Brabant zegt: ‘In Oss kon veel’. Het laatste woord aan Henk van Os: ‘Dus waarom dat ophoudt is mij een totaal raadsel. En daar is ook niemand geweest die mij een overtuigende verklaring daarvoor kan geven. Heel jammer, ja.’ Die verklaring bestaat niet. Vernietiging van culturele infrastructuur door het onbenul van overheden die niets met kunst hebben en er in hun onkunde afstand van nemen. Kortzichtigheid over kunst is een Nederlands verschijnsel. Niet in de laatste plaats in Oss.

Museum Jan Cunen spiegelt zich aan De Fundatie. Waarom?

Spreekt bestuursvoorzitter Peter van der Steen van Museum Jan Cunen in Oss zichzelf tegen? Hij meent dat een museum voor meer mensen aantrekkelijk gemaakt moet zijn dan alleen deskundigen die kunst echt weten te waarderen. Vraag is wie hij hiermee bedoelt en of 25.000 bezoekers per jaar allemaal deskundigen kunnen zijn. Zo’n museum voor deskundigen bestaat namelijk nergens in Nederland. Mede door de educatieve programma’s is Van der Steens suggestie dat het museum met de rug naar de eigen bevolking stond onjuist.

Van der Steen ziet Museum de Fundatie als voorbeeld, maar vergeet hierbij dat dit museum tamelijk uniek is, meer armslag heeft omdat het in een hoger segment van de museumsector opereert en een veel betere uitgangspositie heeft door de eigen collectie die is gevormd rond de verzameling van Dirk Hannema. Het is ook een weinig logische keuze omdat De Fundatie kiest voor intuïtie en gevoel, terwijl het Jan Cunen Museum zich in de museum- en kunstzinnige vormingssector profileerde met een tegengesteld profiel van kunsthistorische wetenschappelijkheid. Waarom in Noord-Brabant geen logische match gezocht met het Van Abbe Museum of het Noordbrabants Museum? Berust het voorbeeld Museum de Fundatie op meer dan toeval?

Peter van der Steen bedoelt het ongetwijfeld goed en kan als iemand met weinig verstand van beeldende kunst en de museumsector best een goede bestuursvoorzitter zijn. Hij moet ook maar helpen de ellende op te lossen die door toedoen van het Osse college is ontstaan. Jammer is dat hij zijn uitvinden van het wiel als iets opzienbarends en nieuws presenteert. De geldkraan is dicht. Dom geklets maakt het er alleen maar erger op.

Jan Cunen Museum moet sluiten. Ondanks breed protest

Update 10 januari 2015: Is het toeval dat de ontvangst van het plan dat extern adviseur Marco van Vulpen van het Amersfoortse BMC voor de verzelfstandiging voor het Jan Cunen Museum geeft uitgewerkt met teleurstelling wordt ontvangen? Kritiek van oud-directeuren is dat de inbreng van de burgers en kunstenaars uit de stad Oss en omgeving hierin ‘totaal verwaarloosd’ wordt, aldus Het Brabants Nieuwsblad. Oud-wethouder voor de SP Jules Iding voorspelt dat het op deze manier een mottenballenmuseum wordt. Het voorliggende plan wijkt volgens Iding en de oud-directeuren af van het besluit dat de Osse gemeenteraad vorig jaar nam over de toekomst van het museum. Van Vulpen was ook betrokken bij de planontwikkeling van Museum Oud-Amelisweerd in Bunnik die volgens critici niet op een bestuurlijk correcte wijze is verlopen. 

Sluiting van het Jan Cunen Museum in Oss gaat door als er geen externe financiering gevonden wordt. De bezuinigingen van een half miljoen euro op het museum en het Stadsarchief zet de gemeente Oss volgens plan door. Zo bleek gisteren uit de behandeling van de Voorjaarsnota. De SP, D66, Beter Oss en GroenLinks stemden tegen. Uit die korting trok directeur Nicolette Bartelink eerder de conclusie dat voortzetting niet zinvol is. Ondanks een hoop verontwaardiging van kunstliefhebbers, een pleidooi van kunstenaars als Paul Klemann en Mai van Oers, Jan Marijnissen, een protestsite, een petitie, de initiatiefgroep Red Museum & Archief en het ultieme konijn uit de hoed van het Nederlandse poldermodel: ‘een werkgroep van wijzen‘.

Is het erg dat het Jan Cunen Museum in Oss moet sluiten? Ach, Nederland, Brabant en Oss overleven het wel. Ondanks het feit dat een meerderheid van de bevolking tegen sluiting is, inclusief de Osse ondernemers en de Rotary die vrezen voor een verslechterd vestigingsklimaat. Het deert de collegepartijen VVD, CDA, PvdA en Voor De Gemeenschap niet. De macht van het getal is hun argument. Vooraf zei de Osse VVD dat ‘exploitatie van een museum geen primaire gemeentelijke taak is‘. Met als eindplaatje ‘Een zelfstandige cultuursector‘. Met dezelfde redenering kan alles verzelfstandigd worden: onderwijs, zorg, gevangenissen of krijgsmacht.

Directeur Peter Jongsma van het Golfbad verwoordt in een tweet als antwoord op SP’er Jules Iding opnieuw het gezonde volksoordeel: ‘Kunst IS elitair! Vandaar zoveel subsidie voor handje vol bezoek.’ De culturele sector zou zich dit standpunt aan moeten trekken. Een schande is het trouwens niet dat kunst elitair is. Zoals in een land vol minderheden sport, film, popmuziek, religie of De Efteling ook elitair zijn. Met een Museumkaart werden in 2012 19,5 miljoen bezoeken aan een Nederlands museum gebracht. Het geeft mensen veel plezier. Een massale elite, zoals ook de top-50 dagattracties over 2012 leert met 10 musea. Deze mix van musea, attractieparken, dierentuinen, zwembaden en recreatiegebieden biedt elk wat wils. Oud, jong, laagopgeleid, hoogopgeleid, sportief, natuurliefhebber, cultuurliefhebber, energiek, intellectueel, reflectief, noem maar op.

Het Jan Cunen Museum is onderdeel van die infrastructuur. Wie aan de onderkant onderdelen weghaalt moet niet verbaasd zijn als na verloop van tijd het hele bouwwerk instort. Da’s de consequentie van de sluiting van een plaatselijk museum met landelijke uitstraling. Da’s precies de verantwoordelijkheid van het Osse college.

Foto: Paul Klemann, Aquarium of evolution. Tekening, 2000. Credits: Paul Klemann.

Museum Jan Cunen of Golfbad Oss. Is dat het debat?

De gemeente Oss wil korten op Museum Jan Cunen. De educatie zou gespaard blijven. Directeur Nicolette Bartelink heeft daar weinig vertrouwen in omdat alles met alles samenhangt. De reacties op de voorgenomen sluiting zijn groot. Ook het misnoegen van de politiek voor de cultuursector speelt mee. Kunstminnaars zijn het onderhand zat om in het verdomhoekje gezet te worden. Ze emanciperen in hun protest. Ten langen leste.

De directeur van Golfbad Oss Peter Jongsma noemde me gisteren in een tweet een ‘lafhartig’ mens omdat ik onherkenbaar maar wat riep vanaf een ‘blogje’. Dit als reactie op mijn oproep aan hem dat maatschappelijke instellingen zich door de politiek niet uit elkaar moeten laten spelen. Peter Jongsma had zich in een tweet afgevraagd of cultuur wel zo belangrijk en zoveel geld waard is als iedereen roept. Dat vond ik onverstandig, ongelukkig en oncollegiaal tegenover de cultuursector die zo onder druk staat. Nicolette Bartelink houdt het in bovengenoemd verslag positief zonder zich tot verdeel-en-heers te laten verleiden. Ook aan het redden van de eigen instelling zit immers een grens. Ik hoor alsnog graag de argumenten van Peter Jongsma.

Foto: Schermafbeelding van tweets tussen Peter Jongsma, directeur Golfbad Oss en George Knight.

Reacties op voorgenomen sluiting van Jan Cunen Museum te Oss

Gisteren kwam het nieuws naar buiten dat het Jan Cunen Museum in Oss wordt gesloten. Her gaat om een bezuinigingsmaatregel. De verdiensten van het museum worden door de cultuurwethouder erkend en staan buiten kijf. Ik vroeg in een commentaar of het nog zin heeft ‘om tegen de landelijke en lokale cultuurbarbaren van PvdA en VVD te vechten’. De vraag stellen is de vraag beantwoorden. Want in de politieke logica van na 2007 worden oplichters beloond -tot op de dag van vandaag- en instellingen die voor en van de gemeenschap zijn gesloten. Dit treft niet alleen de kunsten. Maar deze worden onevenredig hard getroffen.

Cultureel Nederland voelt zich niet voor het eerst geschoffeerd door de politiek. Naast de bezuinigingen die zouden worden geaccepteerd als ze evenredig waren is er de rancune vanuit de sfeer van LPF, PVV en VVD. Deze partijen reduceren kunst tot een bolwerk van links hobbyisme waarmee afgerekend moet worden. Da’s door VVD en PVV vanaf eind 2010 in regeringsbeleid omgezet. Waarbij het kabinet Rutte het door overdracht van verplichtingen en lasten zo stuurt dat de meeste lokale overheden zich als kapo’s laten gebruiken. Enkele bastions zoals Amsterdam waar vrijzinnige en sociaal-democratische politiek samenwerken bieden weerstand.

In de reacties op de voorgenomen sluiting van het Jan Cunen Museum speelt deze voorgeschiedenis mee. De rancune wordt gevoeld als machteloosheid om tegenover een autistische VVD en een PvdA die kunst heeft ‘uitgeruild’ werkelijk iets te kunnen beginnen. Er is bovengenoemde petitie ‘Geen sluiting Museum Jan Cunen te Oss‘ en er is een wordpress-pagina ‘Jan Cunen blijft‘. Bewoners van Oss worden door directeur Nicolette Bartelink opgeroepen om de raad  te laten weten dat het museum behouden moet blijven. Dit wordt gedeeld met het protest tegen de intrekking van de subsidie voor het Stadsarchief. De ingehouden woede over de politiek die bovenmatig snijdt in het cultuurbudget is voelbaar. Maar die woede ontwikkelt geen macht waarvoor politieke partijen bang worden. Zelfs voetbalhooligans die voor hun plaatselijke ‘FC‘ gemeentelijke subsidies afdwongen door te dreigen met geweld tegen wethouders en raadsleden opereerden doelmatiger.

Onder het mom de een z’n brood is de ander z’n dood is er ook instemming met de sluiting van het museum. Directeur Peter Jongsma van het Golfbad Oss twittert: ‘Ik vraag me af: Is cultuur wel zo belangrijk en zoveel geld waard als iedereen nu roept?‘. Over het golfbad dat afhankelijk is van subsidie van de gemeente Oss kan hetzelfde gevraagd worden: ‘Is een golfbad wel zo belangrijk en zoveel geld waard als iedereen nu roept?‘. Of over een school, een ziekenhuis of een voetbalclub. Jongsma ziet de bui al hangen en zijn subsidie in gevaar komen. Zijn reactie is begrijpelijk en tekenend, maar verkeerd. En niet collegiaal tegenover directeur Bartelink. Jongsma maakt zich door zijn opstelling tot onderdeel van de partijpolitiek die maatschappelijke groeperingen tegen elkaar uitspeelt. De gewenste reactie is om gezamenlijk tegen de politiek op te komen. En om zijn vraag te beantwoorden. Ja, cultuur is zo belangrijk en zoveel geld waard als iedereen die protesteert nu roept.

Foto 1: Schermafbeelding van petitie Geen sluiting Museum Jan Cunen te Oss. 1 juni 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van tweet Peter Jongsma, 31 mei 2013.

Jan Cunen Museum Oss wordt gesloten. Waarom?

Voor De Gemeenschap (VDG) heet de lokale politieke partij in Oss. Ofwel, ‘Ons kent Oss‘. Jan van Loon is een van de oprichters en de wethouder Economie, Cultuur en Financiën die nu door het college het vuile werk mag opknappen: het sluiten van het Museum Jan Cunen. Van Loon geeft toe dat er geen inhoudelijke reden voor sluiting is. Binnen en buiten Oss, binnen en buiten de provincie Brabant, binnen en buiten Nederland heeft het museum veel respect opgebouwd. Maar da’s niet genoeg. Van Loon doet nu namens de gemeenschap het licht uit. Zo luidt in elk geval het collegevoorstel. De raad moet er nog mee instemmen. Maar da’s een wassen neus. De coalitiepartijen VDG, CDA, VVD en PvdA hebben een ruime meerderheid van 24 van de 37 zetels.

De afbraak van de museumsector is snel gegaan. Vooral in de regio. De landelijke overheid schuift problemen met tekorten door. Zodat lokale overheden eenzijdig met  lastenverzwaringen opgezadeld worden. Die lokale overheden moeten vervolgens bezuinigen en wentelen dat bovenmatig af op de cultuursector. Nog slechts 10 jaar geleden waren er nieuwbouwplannen voor het Jan Cunen Museum. Ik herinner me trotse medewerkers die dat vertelden. Het zou beter worden. Toen werden de plannen afgeblazen. En nu moet het museum dicht.

Heeft het nog zin om tegen de landelijke en lokale cultuurbarbaren van PvdA en VVD te vechten? De nieuwe politieke geloofwaardigheid bestaat uit partijen die pleiten voor een terugtredende overheid, akkoord gaan met miljardensteun aan banken en de burger opzadelen met lastenverzwaringen. Zodat culturele instellingen als het Jan Cunen Museum die integer opereren, goedkoop werken, respect genieten en kwaliteit leveren gesloten worden. De omgekeerde wereld is in de Nederlandse politiek de norm geworden. De boekhouders vertegenwoordigen het nieuwe perspectief. Oplichters worden beloond en instellingen die voor en van de gemeenschap zijn worden gesloten. En niemand die er nog echt om lijkt te malen. Is dat niet het meest idioot?

Foto: De directeur van het Jan Cunen Museum in Oss Nicolette Bartelink op museumcongres, 2010.

VVD wil Museum Jan Cunen sluiten. Hoe dom is dat?

Kan de VVD niet eens gesloten worden? In politiekcafe ‘Zout’ te Oss gaan oud-directeur van het Museum Jan Cunen Edwin Jacobs en huidig directeur van het Centraal Museum en de VVD-fractievoorzitter Ge Wagemakers op zondag 14 april in debat. VVD meent ‘dat in deze tijd van bezuinigen het museum maar beter gesloten kan worden’. Zout vraagt zich af of het gaat om een ‘gefundeerde politieke visie of politiek opportunisme‘. Daar kan nog een reeks vragen aan toegevoegd worden. Gaat het de VVD werkelijk om een terugtredende overheid of richt de partij de pijlen hoofdzakelijk op cultuur? Een sector die verdeeld, kwetsbaar en wanhopig slecht georganiseerd is. En meent de VVD in Oss werkelijk dat het plaatselijke museum gesloten moet worden of gebruikt het dit voorstel als wisselgeld? Cultuurminnaars hebben volstrekt niks meer bij deze VVD te zoeken.

Foto: Karin van Dam, Installatie, Ulaan Baatar. Museum Jan Cunen, Oss, 2005.

Lokale partijen zetten vragen bij Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch

Zie voor de brief van de stadspartijen, reacties en een inhoudelijk toelichting onder commentaren. 

Het Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch (SM’s) wordt over een half jaar zelfstandig. Een museum voor hedendaagse beeldende kunst en vormgeving. Bijzonder door de sieraden en keramiek collectie. Dat laatste met als meerwaarde de synergie die het biedt met de in Den Bosch gevestigde ontwikkelinstelling EKWC die tot de wereldtop op keramisch gebied behoort. SM’s moet een sterk museum ‘in een levendig en aantrekkelijk museumkwartier’ worden. Op 24 mei 2013 vindt de officiële opening van het museumkwartier plaats. Zo heeft de Bossche raad besloten. In een Programma van Eisen worden de details vastgelegd, waaronder de financiën.

De drie partijen Knillis, Leefbaar en Bosch Belang die in 2014 fuseren tot Raadsgroepering Bosch Belang en nu al als een partij opereren stellen kritische vragen aan het college. Naar hun mening is de gemeente veel te gul voor dat museum, schrijven ze in een brief aan burgemeesters en wethouders, aldus Omroep Brabant. SM’s komt onder een dak met het Noordbrabants Museum: ‘Het wordt straks een van de grootste culturele attracties van Nederland. U vindt in dit nieuwe Museumkwartier in hartje Den Bosch en veelheid aan kunst, cultuurhistorisch erfgoed en design onder één dak.’ Er hangt een prijskaartje van zo’n 52 miljoen euro aan.

De brief merkt op dat het SM’s een gebouw in gebruik kan nemen van zo’n 20 miljoen euro. Het dubbele van de oorspronkelijke begroting uit 2005. Het krijgt van Den Bosch een jaarlijkse exploitatiesubsidie van 360.000 euro. De partijen hebben gelijk dat de crisis tot bezuinigen noopt. De investering in de nieuwbouw is echter al uitgegeven. Het enige waarop te korten valt is die exploitatiesubsidie van 360.000 euro. Geen overdreven hoog gedrag voor een provinciehoofdstad. Daarmee komt de kritiek op de financiering in de lucht te hangen.

De brief stelt vragen bij het draagvlak: ‘De beperkte permanente collectie in beschouwing nemend – deze is slechts interessant voor een beperkte doelgroep – is de vraag gewettigd of het SM’s de vergelijking met andere nabijgelegen musea voor hedendaagse kunst aankan.‘ De brief merkt herhaaldelijk op dat het SM’s een te beperkte collectie sieraden en keramiek heeft en dat Den Bosch zich tussen Eindhoven (Van Abbemuseum) en Tilburg (De Pont) beter op cultuurhistorie zou kunnen richten. Vraag of het SM’s met haar collectie die focust op sieraden en keramiek te exclusief is voor Den Bosch is een gerechtvaardigde vraag. Maar wie regelmatig de tentoonstellingen heeft bezocht weet dat de staf meer toont dan sieraden en keramiek alleen. In de oude behuizing haalde het SM’s in 2011 zo’n 32.000 bezoekers. Dat zal naar verwachting meer worden.

De brief vraagt wat een basisvoorziening is: ‘Is dit in onze stad niet een al te exclusief project, slechts aantrekkelijk voor een kleine groep van bevoorrechte, veelal goed verdienende en ingewijde kunstkenners en liefhebbers? Je moet als liefhebber wel heel veel gevoel voor – toegepaste – kunst hebben wil je voor een beperkte collectie moderne sieraden en keramiek naar ’s-Hertogenbosch komen. Kunstkenners zijn zeker bevoorrecht. Niet om hun salaris, maar omdat ze de waarde van kunst waarderen. Uit de brief spreekt een gebrek aan vertrouwen in de kracht van Den Bosch als winkel-, toeristen- en kunstcentrum. Inclusief de kwaliteit die musea met echte kunst bieden. En de aantrekkingskracht vergroten. De nieuwbouw is inderdaad duur geworden. Een kwestie van vastgoed. Nu gaat het om de toekomst. Den Bosch is een bezoek waard.

Naschrift: Overigens is de manier waarop zo’n brief behandeld wordt door de Bossche griffie opmerkelijk. Navraag leerde dat het een zogenaamde Artikel 39 brief betreft die niet openbaar gemaakt wordt. Uiteindelijk op de langere termijn wel via een persbericht. De brief wordt nu naar bepaalde journalisten gestuurd. Kortom, Den Bosch hanteert selectieve openbaarheid. Op de vraag om me de brief te sturen werd na overleg negatief beslist. Dat dit een merkwaardige gang van zaken is wordt onderkend. De openbaarmaking van dit soort stukken wordt over enkele weken ruimer. Via een van de partijen werd me desgevraagd de brief gestuurd.

Foto: Impressie nieuwbouw; Bierman Henket Architecten.