Nietsontziend claimen religieuze organisaties andersdenkenden. Zelfs doden worden om zakelijke redenen over hun graf ingelijfd

Georganiseerde religie is een miljardenbusiness. Er staan grote zakelijk belangen op het spel. Opbrengsten uit vastgoed en bedrijven of kerkelijke belastingen. Religieuze organisaties zetten alle onderscheidende middelen in om zichzelf aantrekkelijk en ‘sexy’ te maken. Om de concurrenten de loef af te steken. Want de religieuze markt kent wereldwijd met duizenden religies en religieuze stromingen vele mededingers. Inclusief de verafgoding van de duizenden Goden. Religies vissen in dezelfde vijver. In West-Europa is die religieuze markt ook nog eens krimpend, zodat de strijd om de overblijvende gelovigen nog feller is dan in een groeimarkt.

Zoals Pepsi Cola en Coca Cola, Shell en BP of Apple en Microsoft elkaar bestrijden, zo moeten religieuze organisaties elkaar kunnen bestrijden. Dat ligt in de aard van een bedrijf. Het gaat om winst maken en het waarborgen van de continuïteit. Religieuze leiders leven doorgaans op grote voet en zijn daaraan gewend geraakt. Ze willen ongaarne een stapje terug doen. Omdat zij voor hun voorzieningen en broodwinning uitsluitend van hun religieuze organisatie afkomstig zijn en ze niet als een CEO van een multinational over kunnen stappen naar een andere religie, zijn ze in zekere zin gevangene van hun eigen religieuze organisatie.

Een populaire methode om de zieltjes van gelovigen te winnen of die gelovigen dieper in een specifieke religie te verankeren is de bekering. Daarmee wordt veel publiciteit gezocht door religieuze organisaties. Dan zou de moslim bekeerd zijn tot het christendom of andersom. Of de hindoe tot de islam of andersom. Als men in de marketing niks hoort over een bepaald type bekering dan komt dat omdat de zakelijke en publicitaire belangen minder groot zijn. Zo is er nooit nieuws dat een agnost is bekeerd tot het atheïsme of andersom.

Een apart soort bekering is de doodsbedbekering. Het voordeel daarvan is dat een religieuze organisatie die uit is op publicitair voordeel tamelijk ongestraft  bekende doden kan claimen. Ze kunnen het niet weerleggen. Bekende atheïsten als Stephen Hawking of Christian Hitchens werden na hun dood door christenen geclaimd. Dat gebeurde respectloos en botweg. Op hun doodsbed zouden ze tot het Christendom zijn bekeerd. Op deze religieuze lijkenpikkerij van christelijke organisaties gaf de stervende Hitchens het beste antwoord, aldus een artikel in Trouw: ‘Als ik me bekeer, is dat omdat er beter een gelovige kan sterven dan een atheïst’.

Foto: Schermafbeelding uit artikel ‘Catholics Online Claim Stephen Hawking Experienced Deathbed Conversion’ van Michael Stone, 19 maart 2018 op Patheos.

Annexatie van andersdenkenden door christenen is tactiek die uit de tijd is. Wooley verklaart de bijbel tot een boek voor iedereen

Daar gaan we weer. Een citaat: ‘The Bible is not a ‘religious’ document, just for Christians or just for ‘religious’ life; it’s a book for everyone.’ Aldus Paul Wooley van de Bible Society in een artikel in The Guardian. Aanleiding is de weigering van bioscoopketen Empire Cinemas om bovenstaande reclamefilm in haar theaters te vertonen omdat het religieuze of politieke reclame niet accepteert. Onderwerp is het einde van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden en het feit dat de persoonlijke standaarduitrusting van Britse militairen een bijbel bevatte.

Annexatie van zogenaamde andersdenkenden is een terugkerende onhebbelijke karaktertrek en politieke handelwijze van christenen. Trouwens in algemene zin van religieuze organisaties als ze in een samenleving dominant zijn. Zo proberen ze hun krimpende organisatie groter te doen lijken dan die in werkelijkheid is. Wooley maakt het erg bont door de bijbel geen religieus boek te noemen dat door ‘God’ is geïnspireerd om christenen te inspireren. Hij verbreedt het tot een boek voor iedereen. De vraag of dat ook moslims, joden, atheïsten, humanisten, nihilisten, taoïsten, hindoes en boeddhisten betreft en wat ze dan wel aan de bijbel moeten ontlenen toont aan hoe wereldvreemd zijn claim is. Wooley is out of sync met de realiteit van 2018.

Wellicht was de Britse krijgsmacht in 1918 grotendeels christelijk geïnspireerd en probeerde de legerleiding de oorlog om psychologische redenen om te katten tot een Heilige Oorlog, maar 100 jaar later kan niet langer geloofwaardig worden verdedigd dat de bijbel en het gedachtengoed dat het representeert voor iedereen is. Een analyse van de steun voor de Britse christelijke kerken tijdens de Eerste Wereldoorlog wijst trouwens op een ontwikkeling weg van de bijbel. Door de voortslepende oorlog die zoveel slachtoffers eiste ontstond er bij bevolking en militairen ontgoocheling over de kerken omdat ze de oorlog niet hadden weten te voorkomen of verkorten. Er ontstond een zoektocht naar alternatieve vormen van spirituele expressie waarin de bijbel geen rol speelde. Dus Wooley vervalst niet alleen de realiteit van 2018, maar ook de geschiedenis van 1918.

In een respectvol en interessant debatje dat ik onlangs met Gerko Tempelman voerde bij een YouTube video van hem stel ik dat aspect van annexatie van andersdenkenden door gelovigen aan de orde. Ik verwoordde dat zo over gelovigen die de draagwijdte van ‘God’ uitbreiden naar degenen die zich niet laten inspireren door ‘God’: ‘Het groter maken van ‘God’ buiten hun geloof om is een kwestie van macht. Die willen ze ook uitoefenen over degenen die hun geloof niet delen. Dat is onrechtmatige inlijving. Maar ook een inlijving die steeds potsierlijker wordt in een samenleving waar de meerderheid zich niet door ‘God’ laat inspireren.

 

Religieuze organisaties bagatelliseren het verband tussen islamitische terrorisme en de islam. En ze sluiten anderen buiten

Het is een wetmatigheid. Na een terroristische aanslag waarbij de daders zich op de islam beroepen, moslim zijn en ‘Allah Akbar’ roepen, komen islamitische lobbygroepen in actie om het verband met de islam zo klein mogelijk te doen lijken. Het is begrijpelijk, maar ook naïef. Iedereen neemt graag afstand van de rotte appels in de eigen mand, maar om te zeggen dat de appels niet in de mand zitten is in strijd met de werkelijkheid. Terroristen die zich op de islam beroepen zijn wel degelijk onderdeel van de islamitische gemeenschap.

Islamitische lobbygroepen zouden minder onwaarachtig moeten reageren. Dat zou hun geloofwaardigheid dienen. Waarom zeggen ze niet dat de terroristen een onderdeel van de islam zijn, ze het gebruik van geweld afwijzen en hard werken aan veranderingen die de voorwaarden voor islamitische geweld verminderen?

Een andere wetmatigheid is dat andere religieuze leiders zo’n terroristische aanslag in hun voordeel proberen bij te buigen. Uit marketingoverwegingen creëren ze voor de versteviging van de eigen religieuze organisatie een tegenstelling tussen gelovigen en ongebonden. Want doden in naam van een religie kan onderhand als een belangrijk negatief bijverschijnsel van religie opgevat worden. Illustratief is de verklaring van de New Yorkse katholieke kardinaal Timothy Dolan, zoals blijkt uit een bericht in Newsweek. ’Nogmaals, ongeacht onze religie, ras of etnische achtergrond, of politieke overtuigingen, we moeten onze verschillen opzij zetten en samenkomen in geloof en liefde om degenen die gewond zijn te steunen, te bidden voor degenen die dood zijn, evenals hun families en geliefden.’ Hoezo moeten ‘we’ samenkomen in geloof? Dat sluit ongebonden uit en is ongelukkig. Eigenlijk is het nog erger, welbeschouwd is het schaamteloos en onbehouwen wat kardinaal Dolan zegt. Hij grijpt een terroristische aanslag die in naam van religie doodt aan voor de expansie van religie.

Foto: Schermafbeelding van tweet met reactie, 31 oktober 2017.

Religieuze marketing: scheuren met Jezus, Mohammed etc.

Aldus een filmpje van Kerk in Actie voor de campagne ‘Geloven In Delen’ dat als volgt wordt uitgelegd: ‘Jezus Christus gaf Zijn leven. Geïnspireerd door Hem, willen wij delen wat ons gegeven is. Om in Nederland en wereldwijd mensen hoop te bieden en tot hun recht te laten komen.’ Helen door delen. Jezus is een mythische figuur gebaseerd op historische gegevens die vooral door religieuze organisaties van christelijke signatuur wordt ingezet voor promotiedoeleinden. Het lijkt dus paradoxaal als een afbeelding van een figuur die dient voor promotie wordt verscheurd. Volgens de logica van de sociale media dat elke actie een reactie oproept is er naast de Jezus-versie ook al een Mohammed-versie. Met plakken en knippen zijn de opties grenzeloos.

Lachen om dominees, voorgangers, predikers en evangelisten

De video’s op YouTube zijn niet bedoeld als humor, maar om mensen te sterken in het geloof. Toch is er weinig waar ik zo om moet lachen als preken van orthodox-protestante dominees, voorgangers, predikers en evangelisten. Vooral als ze de staf breken over degenen in hun gemeenschap die op het verkeerde pad zijn.

Dat komt niet voort uit leedvermaak, minachting of spot, maar uit een onoverbrugbaar cultuurverschil. Dit christelijk gedachtegoed is me niet met de paplepel ingegoten, maar opgegroeid in Zeeland is het me niet vreemd. Dat schept de juiste afstand om er de humor van in te zien. De praatjes kunnen ook iets vertederend hebben omdat de angel uit de macht van dit geloof is getrokken. Het is redden wat er te redden valt voor deze groepen. Degenen die los staan van religieuze organisaties vormen in Nederland een groeiende meerderheid.

De vorm van de praatjes is de cirkelredenering. Het staat in de bijbel en moet daarom een hogere waarheid zijn omdat het in de bijbel staat. Vervolgens kan daar minuten- of urenlang op voortgeborduurd worden. Deze video’s zijn een groeimarkt voor een krimpende doelgroep waar de makers slim gebruik van maken. Ik mag meegenieten van dit Nederlands cultureel erfgoed. De communicatie blinkt uit in het ontegensprekelijke.

Vaticaan loopt risico met heiligverklaring Moeder Teresa. Was zij een atheïst?

Moeder Teresa -ofwel Agnes Bojaxhiu- is vandaag heilig verklaard door paus Franciscus. Hij deed dat tijdens een mis op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad. Een staaltje van religieuze marketing. Zij is populair en haar populariteit straalt af op de kerk. In 1979 won ze de Nobelprijs voor de Vrede. Wie achter haar heiligverklaring kijkt ziet een risico dat het Vaticaan loopt. Want er zijn sterke aanwijzingen die zijn af te leiden uit haar geheime brieven dat Moeder Teresa de laatste 50 jaar van haar leven niet gelovig was. Dit roept de vraag op wat het Vaticaan bezielt om met Moeder Teresa een atheïst te canoniseren. De logische vervolgvraag is wat dat zegt over de marketing van het Vaticaan en waarom het dit publicitaire risico meent te moeten lopen.

Het zijn niet alleen geharnaste atheïsten als Christopher Hitchens die de afgelopen jaren vragen stelden over het geloof van Agnes Bojaxhiu, zoals hier in een uitzending van MSNBC’s Hardball, maar ook priester Brian Kolodiejchuk die jarenlang ijverde voor haar heiligverklaring en haar geheime brieven publiceerde. In 2007 memoreerde David van Biema in een artikel voor Time dat Moeder Teresa ‘bijna 50 jaar van haar leven doorbracht zonder de aanwezigheid van God in haar leven waar te nemen’. Dit roept de vraag op wat de voorwaarden zijn voor een heiligverklaring door het Vaticaan. Het leidt geen twijfel dat Moeder Teresa wordt vereerd, wonderen heeft verricht en goede werken verrichtte onder de armen van Calcutta, maar dat is nog geen antwoord op de vraag of ze dit deed vanuit een christelijke of een algemeen-humanitische intentie.

Andrew Brown zette het in 2007 in een artikel in The Guardian op een rijtje onder de titel ‘Was Mother Teresa an atheïst?’ Deze alinea slaat de spijker op de kop: ‘Told just by itself, the story would be interesting enough: a peasant woman of extraordinary tenacity and drive moves halfway around the world, using religion to lift her out of obscurity and give her a fulfilling and important life, even though the faith and its consolations are taken away from her when she gets the autonomy she really wanted.’ Met Moeder Teresa’s heiligverklaring is de cirkel rond en probeert het Vaticaan ook twijfels over haar geloof in God te overstemmen. Agnes Bojaxhiu gebruikte religie om in de wereld verder te komen en het Vaticaan gebruikt Moeder Teresa nu zij de wereld verlaten heeft. Dat is de stilzwijgende afspraak. Marketing van religie is het grootste wonder dat religie kent.

Foto: Heiligverklaring van Moeder Teresa door paus Franciscus, 4 september 2016.

Religieuze marketing. Cirkelredenering van de wonderbaarlijke genezing. God als oorzaak, gevolg, belijdenis en sluitstuk

Mensen houden van wonderen, en nog meer van wonderbaarlijke genezingen. En religieuze organisaties zijn weer dol op dit soort mensen die op zoek zijn naar een verklaring. Of wellicht door de religieuze organisatie een verklaring ingefluisterd krijgen. De lamme die kan lopen, de blinde die kan zien en de dove die kan horen. Religie vormt mensen met de plastiek van simpele beeldentaal. De wonderen zijn de wereld nog niet uit.

Mensen die God kennen verklaren zo’n genezing door naar hun God te verwijzen. Mensen die God niet kennen geven een verwijzing naar een andere macht. Die noemen ze de natuur, het lot of de voorzienigheid. Mensen willen hun ervaring in een verhaal insluiten. Waarom ze eerst door God -of welke macht dan ook- ziek worden gemaakt om daarna dankzij die macht te kunnen genezen is het echte raadsel. Dat valt buiten hun verhaal.

Bill Winston Ministeries claimt de belofte van God. Molenwiekend

Bill Winston van de Bill Winston Ministeries belooft veel. Heel veel. Met God komt alles goed is zijn boodschap. Wie weet. Is dat het religieuze placebo-effect? Geloof dus. De marketing van de Ministeries klopt. Kies voor preken, boeken, videos. Bill Winston is geweldig in het imiteren van een molen. Hij draait en hij wiekt door de zaal. Met de belofte van een eind aan verdriet en strijd. Met die God valt alles op z’n plek. Nu het bewijs nog.