Solo voor kunst van PvdA’er Klaas de Geus in Rotterdam. Dus?

PvdA-backbencher Klaas de Geus (29) afficheert zich als kunsthandelaar. Hij is kandidaat-gemeenteraadslid in Rotterdam. Hij staat op nummer 19. Een niet-direct verkiesbare plek. Hij voert campagne met de leuze ‘Kies Kunst Kies Klaas‘, omdat-ie ‘de kunst- en cultuursector in Rotterdam‘ belangrijk vindt. Jan Riezenkamp verleidde dat tot de reactie: ‘Misschien moet je overwegen ook aan de algemene campagneaktiviteiten deel te nemen en niet uitsluitend solo te gaan‘. Wat Klaas ‘een goed idee!‘ vond. Vreselijk ongekunsteld en snoezig.

Klaas de Geus is de schaamlap, de vlag op de modderschuit van de PvdA in werkstad Rotterdam. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen mag zijn sologeluid klinken om kunstliefhebbers over een streep te trekken. Een geluid dat echter nooit klinkt als het erop aankomt. Wanneer de PvdA instemt met het korten op de kunst-en cultuursector. De PvdA onttrekt zich niet aan de belegering van de kunstsector. Ondanks alle beloften dat wel te doen. De PvdA is de James Clapper van de kunst die zijn leugens tegen het Amerikaanse congres verdedigde met de dooddoener te liegen op de ‘minst leugenachtige wijze’ (least untruthful manner). Met Klaas de Geus haalt de PvdA de minst leugenachtige belangenbehartiger van de kunst binnen.

Is het zinvol voor Rotterdamse kunstliefhebbers om op Klaas de Geus te stemmen? In Dichtbij beargumenteert de Geus zijn van de werkelijkheid en zijn partij losgezongen standpunten: ‘Bezuinigen op kunst en cultuur is een heel kortzichtige manier om de begroting op orde te krijgen.’ Tegen wie zegt-ie dat? Tegen de kiezer, de besluitvorming van de PvdA sinds Halbe Zijlstra of tegen de leiding van de PvdA Rotterdam? Is-ie niet gewoon de luis in de pels van de PvdA die op het eind doodgedrukt wordt? Volgens Klaas ‘Kies Kunst Kies Klaas‘ de Geus is elke bezuiniging op kunst zonde. Hij meent het, maar toch wil zijn campagne niet geloofwaardig worden. Waarom? Klaas de Geus is de PVV’er die pleit voor meer islam of de Kaapverdische João Varela die zo mooi stond naast Pim Fortuyn. Verfraaiing. Het lijkt erop dat Klaas de Geus in de verkeerde partij is verdwaald.

Foto: Klaas de Geus (PvdA Rotterdam) met campagnemateriaal, 9 maart 2014.

Advertentie

PVV tekent verzet aan tegen Rutte II. En tegen zichzelf

De PVV houdt zaterdag 21 september in Den Haag een demonstratie en tekent verzet aan: ‘Dan demonstreren we van 13:00 tot 14:00 uur tegen het rampkabinet Rutte II op de Koekamp.’ De PVV meent dat het genoeg is geweest: ‘Ondertussen kiest dit kabinet voor ontwikkelingshulp, geld voor Brussel en Zuid-Europa, windmolens, multikul en kunstsubsidies. Het zijn de keuzes van de links-liberale elites die elke voeling met de realiteit hebben verloren. (..) Niet onze politici regeren, maar ongekozen bureaucraten in Brussel.‘

De PVV is een democratische partij en mag zeggen wat het wil zolang dit niet strijdig is met de wet. De PVV mag selectief vergeten dat het in het kabinet Rutte I heeft meegewerkt aan het op de rails zetten van de lastenverzwaringen waartegen het nu demonstreert. Zoals de beperking belastingaftrek pensioenpremies die jaarlijks ruim 2 miljard euro gaat opleveren. Dat valt in het niet bij de uitgaven voor windmolens, multikul of kunstsubsidies. De PVV heeft vuile handen gemaakt en de burger verraden, maar wil dat niet weten. De PVV mag onzin verkondigen waar een zelfstandig denkende burger maar een antwoord op heeft: er niets van geloven. Hetzelfde geldt trouwens voor alle andere politieke partijen die het ene zeggen en het andere doen.

Klopt de omschrijving van de PVV dat het kabinet Rutte II de keuzes maakt van de links-liberale elites die elke voeling met de realiteit hebben verloren? Wie bij ‘links-liberaal‘ denkt aan meer individuele vrijheid en bescherming van burgerrechten,  internetvrijheid, machtsdeling, een libertijns debat, instandhouding van de verzorgingsstaat en een optredende overheid die niet zegt terug te treden zal zich niet herkennen in de kwalificatie van de PVV. Had Nederland maar een progressief-liberaal kabinet dat bruggen naar de toekomst bouwde, in plaats van bruggen vol loszittende klinknagels naar elkaar zoals VVD en PvdA nu doen.

Enig begrip past dat hoog van de toren blazen door de PVV. Wat moet het anders? De partij is uit de kern van de macht verdreven en moet het nog meer dan voorheen hebben van symboliek. Maar in Nederland zitten partijen programmatisch zo dicht op elkaar dat ze al gauw in hun eigen voet schieten als ze hun pijlen op de ander richten. Daarom communiceren de gevestigde politieke partijen die allen vuile handen hebben gemaakt voornamelijk met elkaar en niet met de burger. Zo blijven de tegenstrijdigheden binnenskamers. De PVV schat blijkbaar in dat de kiezers zijn vergeten dat de partij tot april 2012 het afbraakbeleid van Rutte I gedoogde.

Foto’s: Postzegels Nederland, Zomerpostzegels 1963. Windmolens. 

Museum Zwolle wil overtuigen door te getuigen over het getuigen

Musea staan onder druk. De cultuurbezuinigingen zijn bovenproportioneel. Zelfs verzelfstandigd blijven overheden eigendom van gebouw en collectie. Een directeur is niet echt baas in eigen huis. Het instituut museum is door zijn opdracht per definitie een plek van de dood. Kunstenaars doen meewarig, totdat ze enthousiast een aanbod accepteren voor een presentatie. Het museum mist aansluiting bij de eigen tijd. Het kiest tandenknarsend voor populisme in de vorm van Museumnachten of- Weekends of trekt zich mentaal terug in een verleden. Daartussen ontbreekt de bedrijfsvoering die leert van AH, de Efteling, McDonalds of de plaatselijke schouwburg. Om puur te blijven moet de hoofdfunctie ‘museum’ zichzelf opnieuw uitvinden. In de schaduwgevechten tussen NMV en Raad voor Cultuur wordt een aarzelend begin met nadenken gemaakt.

Nu loopt in Stedelijk Museum Zwolle de tentoonstelling Het Nieuwe Pronken of Pronken. In de marge houdt ‘welvaartskunstenaar’ Daan Samson met fotograaf Jeronimus van Pelt een fotoshoot in de museumkeuken. Samson baarde opzien met zijn foto van Halbe Zijlstra als liberaal determinist. Het persbericht duidt op hedendaagsheid en marktgerichtheid: ‘Opvallend binnen de compositie zijn de kleurige sapcentrifuges, broodroosters en foodprocessors. De ‘sexy’ apparatuur is beschikbaar gesteld door Magimix, marktleider op het gebied van keukenapparatuur. De meeste aandacht zal echter worden opgeëist door de aanwezigheid van een aantal jonge Zwolse meiden. Door de welvaartskunstenaar zijn de bewuste beauties van Facebook gehaald. Daan Samson heeft hen gevraagd op speelse wijze te poseren tussen de groenten en de blenders.‘

Meisjes of vrouwen heten in hedendaags jargon ‘meiden’. Tijdens deze fotoshoot loopt alles in elkaar over, zo lijkt het. Commercie en kunst, sexy en eeuwige schoonheid, moraliteit en media. Als verantwoording voor de fotoshoot wordt gezegd dat alles en iedereen zich toch al in de etalage zet: ‘De hedendaagse mens wil zien én gezien worden‘. Is dat zo en moet een museum dat dan volgen? Ai Weiwei gebruikt ook sociale media, maar wel met een ander doel. In de zoektocht om aan de weg te timmeren geeft Stedelijk Museum Zwolle ruim baan aan nevenverschijnselen. Wat vragen oproept over de hoofdfunctie. Zoals het uitdrukken van verveling in films tot slaapverwekkende films leidt, zo leidt in Zwolle het uitdrukken van de buitenkant van producten en consumenten tot de getuigenis dat de getuigenis de getuigenis is. De nieuwe leegte tot 5 mei in Zwolle.

Foto: ‘We’re Convinced!‘ (2012) van Daan Samson. Fotografie: Jeronimus van Pelt. Lambda photo C-print on dibond / 3mm plexiglass / 160 x 120 cm. Geplaatst bij persbericht van Stedelijk Museum Zwolle.

NY Times: Nederlandse kunstsector belegerd door politiek

Als een ander het zegt wordt het nieuws. Ook als het al duizend maal is gezegd. Nina Siegel van de New York Times is vernietigend over de bezuinigingsdrift van de Nederlandse politiek. Algemeen secretaris Jeroen Bartelse van de Raad voor Cultuur noemt het een bloedbad. Prestigieuze culturele instellingen die soms al 20, 30 of 50 jaar bestaan moeten stoppen. In de podiumkunsten vielen de hardste klappen. Een dubbelhartige reactie van Bartelse omdat de Raad voor Cultuur in mei 2012 met het advies Slagen in Cultuur eigenhandig de bijl aan de wortel van de beeldende kunst zette. Voorzitter Joop Daalmeijer wordt als een foute burgemeester in oorlogstijd gezien. Naar aanleiding daarvan vielen instellingen om of werden gekortwiekt tot op het bot.

De kunstsector wacht nog steeds op verbetering. Zelfs bij de kunstbegroting in november 2013 weigerde het kabinet Rutte II reparatie. Ook de PvdA bleef doof voor kritiek. Inclusief een onmachtige Jetta Klijnsma. Eerder zei ze: ‘Het beleid van staatssecretaris Halbe Zijlstra veroorzaakt tienduizenden extra werklozen en maakt kunst en cultuur, door de btw-verhoging en afschaffing van de Cultuurkaart, weer iets voor de elite‘. De culturele kaalslag van Rutte I staat dus niet op zichzelf, maar wordt voortgezet in Rutte II. Maar omdat de instellingen sluiten heerst nu de stilte van het crematorium. Niet de PVV, maar de VVD is de kwade genius.

De Times merkt op dat de economische crisis Europese landen heeft gedwongen om te bezuinigen en dat de culturele sector een vroeg doelwit was. De paradox is dat juist in de landen die het meest ruimhartige cultuurbeleid hadden nu het diepst wordt gesneden. Naast Oostenrijk en Groot-Brittannië, ook Nederland.

De kritiek vanuit de sector was niet zozeer dat staatssecretaris Zijlstra bezuinigde, maar dat-ie dat deed met gebrek aan visie en misnoegen over de sector. Directeur Ann Demeester van kunstcentrum De Appel vat het samen: ‘De regering Rutte schilderde kunstenaars af als elitaire, parasitaire, verfijnde bedelaars die leefden van overheidssubsidies, met een zeurdige houding. Het valt moeilijk te verklaren waarom ze de behoefte hadden om deze zeer verachtelijke, zeer giftige vorm van kritiek te gebruiken. Als zulke zware bezuinigingen worden doorgevoerd, is er geen reden om de sector ook nog eens retorisch te demoraliseren‘.

Foto: Yael Bartana, uit The Missing Negatives of the Sonnenfeld Collection (2008)

Nationalisme vraagt internationale oriëntatie: AIVD

In het regeerakkoord ‘Bruggen slaan‘ tussen VVD en PvdA staat op p. 49 een interessante passage over de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst AIVD: ‘De taken van de AIVD worden heroverwogen. Voor de informatieverwerving in het buitenland wordt overgestapt op samenwerking met buitenlandse diensten en wordt de eigen buitenlandtaak geschrapt.’ Dat leidde tot kamervragen door de kamerleden voor het CDA Madeleine van Toorenburg en Pieter Omtzigt aan minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken.

Minister Plasterk heeft inmiddels verklaard dat het schrappen van de buitenlandtaken van de AIVD niet doorgaat: ‘Schrappen zou betekenen dat de uitwisseling van informatie met buitenlandse inlichtingendiensten in gevaar komt.’ Schrappen beschadigt de onderhandelingspositie. Ronald Plasterk antwoordde Pieter Omtzigt op 7 november op zijn tweet ‘Ben je er na je kennismaking van overtuigd dat de buitenlandafdeling van AIVD moet verdwijnen?‘ ‘met ‘Die gaat niet verdwijnen‘. Een week daarvoor had De Telegraaf in haar kolommen de tegenstanders van kortingen op de AIVD gemobiliseerd: ‘AIVD wordt tweederangs dienst‘. Stel je voor.

Eind goed, al goed? Van Toorenburg en Omtzigt willen zwart op wit van Plasterk dat de buitenlandtaak van de AIVD niet geschrapt wordt. Tevens willen ze weten wat de overwegingen waren om deze te schrappen. Zinvolle vragen want een AIVD zonder buitenlandtaak is een veiligheidsdienst zonder bestaansrecht. Hun vragen gaan feitelijk niet over het functioneren van de AIVD, maar over het het gebrek aan inzicht en internationale dimensie van de onderhandelaars. Geert Wilders is niet langer nodig voor het stoppen bij de grenzen. De paradox is dat voor de bescherming van het nationalisme een internationale oriëntatie nodig is.

Foto: Voormalig ministerie OCW in Zoetermeer, waarin nu de AIVD gevestigd is.

Bruggen slaan met Rutte II

‘Bruggen slaan’, da’s het motto van het kabinet Rutte II. Fracties van VVD en PvdA hebben ingestemd met het regeerakkoord. Beide partijen hebben snel gehandeld. De wil was aanwezig. Voor die aanpak krijgen ze veel waardering. Voor en tegen elkaar houden ze vol dat het akkoord ‘evenwichtig’ is. Het wordt om 16.00 uur gepresenteerd. Maar nu de inhoud nog. Een muur van lastenverzwaringen komt op de burger af. We moeten wennen aan nieuwe en oude gezichten in nieuwe pakken. Of een enkele jurk. Minister van Infrastructuur en Milieu Schultz van Haegen neemt een sleutelpositie in. Ze kan bruggen gaan bouwen. Gaan slaan zoals het in de nieuwspraak heet. Een oerhollands beeld van handen uit de mouwen, arbeid en techniek. Zou het lukken?

Foto 1: Mackinac Bridge, Michigan VS.

Foto 2: Albert Hahn, omslag De Notenkraker, 1911. Minister Syb Talma (ARP) was in het kabinet Heemskerk een van de grondleggers van de sociale zekerheid. 

Museumsector bepleit stop op afbraak museumbestel door politiek

Voorafgaande aan haar advies over het museumbestel dat op een gezamenlijke extra ALV op 22 oktober van de Vereniging van Rijksmusea (VRM) en de Nederlandse Museumvereniging  (NMV) wordt besproken lijkt de commissie Asscher-Vonk met een waarschuwing te komen: Sluiting dreigt voor vier rijksmusea. ‘Lijkt’, want onzeker is wie er spreekt. Nu.nl citeert een zegsman van de VRM. Merkwaardig is dat zowel op site als twitter-pagina van zowel de VRM als de MNV enig bericht ontbreekt. Is de museumsector haar coördinatie kwijt? Onduidelijk blijft dus hoe de waarschuwing zich tot de verkenning van de commissie Asscher-Vonk verhoudt.

In ieder geval is de ernst van de waarschuwing serieus. Sluiting dreigt voor Rijksmuseum Twenthe in Enschede, Slot Loevestein en de Utrechtse rijksmusea het Geldmuseum in Utrecht en Huis Doorn. De sluiting kondigde zich in het advies ‘Slagen in Cultuur‘ uit mei 2012 van de Raad voor Cultuur al aan. Nu speelt de museumsector blijkbaar in op de politieke actualiteit van de onderhandelingen tussen VVD en PvdA. En op 26 en 27 september zijn in de Tweede Kamer de Algemene Beschouwingen. Nog gauw wordt druk gezet.

Gisteren kwam met Kunsten ’92 met een persbericht: ‘Het wachten is op een positief verhaal over kunst en cultuur‘, met als ondertitel ‘Succes nieuw cultuurbeleid hangt af van volgend kabinet‘. Het vraagt voor de korte termijn om maatregelen en: ‘Kunsten ’92 heeft goede hoop op een verandering van toonzetting en gaat ervan uit dat zowel PvdA als VVD (en mogelijk andere coalitiepartners) in staat zijn om met een positieve benadering nieuw perspectief te bieden aan instellingen.’ Dit is in lijn met de brieven die Kunsten ’92 op 11 september aan de politiek stuurde. Met als strekking dat reparatie van het cultuurbeleid snelle actie van de politiek vraagt. De museumsector zet de oproep vandaag kracht bij. Nu het antwoord nog van Rutte-Samsom.

Foto: Restauratie Rijksmuseum Amsterdam door Ridder, Leidekkers en Koperslagers.

Reparatie cultuurbeleid vraagt om snelle actie van politiek

Kunsten ’92 stuurde dinsdag 11 september brieven ‘voor de Algemene Beschouwingen’ aan onder meer Stef Blok (VVD) en Diederik Samsom (PvdA). Op 26 en 27 september zijn de Algemene Beschouwingen. De belangenbehartiger van kunst en cultuur vraagt om snelle actie van de politiek om onomkeerbare schade te voorkomen. Het beleid van staatssecretaris Halbe Zijlstra koerst daar op af. Ingrijpen kan volgens Kunsten ’92 niet wachten op het regeerakkoord. Eind november wordt de jaarlijkse Cultuurnota vastgesteld. Dan zou er een herstelplan moeten liggen. Maar bestaat er overeenstemming over wat hersteld kan en moet worden?

De PvdA beloofde in de campagne een reparatie van 50 miljoen euro. Hoe hard zijn echter de woorden ‘Aan cultuureducatie en talentontwikkeling geven wij met stip voorrang‘ van Jetta Klijnsma? Kunsten ’92 en de Federatie Cultuur proberen partijen tot spoed aan te zetten. In de brief aan fractievoorzitters Blok en Samsom constateren ze dat de bezuinigingen op kunst en cultuur bovenmatig zijn: ‘43% van de instellingen zal met ingang van 2013 geen subsidie meer ontvangen en een groot aantal moet het met substantieel minder geld doen‘, terwijl ‘de noodzakelijke condities voor een gezond ondernemerschap nog ontbreken‘.

Kunsten ’92 ziet talentontwikkeling als ‘de eerste voorwaarde voor een creatieve en innovatieve kunst- en cultuursector‘ die onterecht uit de Basisinfrastructuur is geschrapt. Een zinvol handvat van kritiek omdat ook de Raad van Cultuur dit in haar advies constateerde, maar de middelen niet kon vinden om het te repareren. Het verzoekt daarom om ‘transitiemiddelen ter beschikking te stellen om de functies voor talentontwikkeling in de beeldende kunst, film en minimaal één productiehuis per discipline in de podiumkunsten perspectief op een doorstart te geven.’ Dit loopt dus van kunstvakonderwijs tot postacademische- of ontwikkelinstellingen. 

Verder wijst de brief erop dat er hiaten ontstaan in bijna alle sectoren van het culturele bestel. Want ‘Daarmee ontdoet Nederland zich van een aantrekkelijk productieklimaat voor kunst en cultuur’. Expertise en werkgelegenheid gaat verloren. En om werkelijk tot cultureel ondernemerschap te komen vraagt de brief om consistent fiscaal beleid en een minder ambtelijke opstelling van het ministerie van OCW dat reserves afroomt.

Het valt te hopen dat Kunsten ’92 het beleid van staatssecretaris Zijlstra een positieve impuls kan geven. Maar ook dat een oplossing verder gaat dan een sexy en publicitair wat opzichtige reparatie door bijvoorbeeld de subsidie voor de Rijksacademie of de Ateliers te vergroten. Het grootste probleem van de talentontwikkeling is dieper en breder dan dat. Snelheid is geboden. De politiek kan dat aan, omdat het om relatief kleine bedragen gaat. De Nederlandse politiek kan een nieuwe start maken door te getuigen van de goede mentaliteit.

Foto: Schermafbeelding van ‘Daan Samson, Halbe Zijlstra en het Liberaal Herbarium’. Lambda photo C-print on dibond, 3mm plexiglass 120 x 90 cm. Credits: Daan Samson 2012 / Fotografie: Jeronimus van Pelt. Te zien bij Onomatopee Eindhoven. 

Het waanidee dat inspraak een waanidee is

Democratie is een avontuur en wie dat niet accepteert, verliest vertrouwen. De Nederlandse politiek houdt niet van onzekerheid. Het timmert liever een regeerakkoord dicht om achterdocht jegens partners te bezweren dan dat het iets open laat. Vandaar dat de economische crisis onwelkom kwam. Niet omdat het budgetten onder druk zette, maar omdat het de logica van de eigen regels doorkruiste.

Deze houding verklaart de afkeer door de Haagse politiek van inspraak door de burger. Niet omdat de burger geen eigen stem gegund zou worden, maar omdat het dit fijne regelspel doorkruist. Over kleinzieligheid kan de politiek zich heenzetten, maar over onzekerheid niet.

Regeltjes en afspraken zijn de instrumenten van de Nederlandse politicus. Zonder dat kan-ie niet opereren. Onze politieke trapezewerkers durven in de arena niet zonder net te werken. Bang dat ze zonder doorrekening komen en vallen. Nederlandse politiek is voor bange mensen.

Vandaar ook de afkeer voor Geert Wilders, eerder Jan Marijnissen en Pim Fortuyn. Niet zozeer door politieke standpunten die zij innemen, maar vanwege het feit dat SP en PVV het Haagse regelspel doorkruisen. Hun standpunten vallen binnen dezelfde bandbreedte als die van de rest. Achteraf worden Fortuyn en Marijnissen geaccepteerd, maar in de arena werden ze ooit verketterd.

Relatieve buitenstaanders zetten afspraken op scherp door interventies en zijn niet omkoopbaar met een functie in de landelijke of lokale politiek. Afwachten is hoelang de gewapende vrede tussen coalitie en Wilders duurt. Vraag is wie het eerst de afspraken schendt.

Media zijn een schaduw van de politiek. Hier wordt de voorspelbaarheid gedubbeld. Elke talkshow wordt voorbesproken en ontdaan van spontaniteit. Media en politiek sluiten vanwege dit gebrek aan avontuur op elkaar aan. Politieke mediaprogramma’s zijn in Nederland net zo dichtgetimmerd als een regeerakkoord.

Vraag is of de afwijzing van elke politieke hervorming of wijziging van het kiesstelsel door de middenpartijen en het opmerkelijke laten vallen van dit onderwerp door D66 ook volgens deze wetmatigheid van dichtgetimmerde akkoorden begrepen moet worden. Voorstelbaar is dat niet een inhoudelijk bezwaar de politieke hervormingen blokkeert, maar dat het voortkomt uit het machtsdenken van de partijen zelf.

De reactie tegenover buitenstaanders geeft de ware aard van de politiek aan. Toegegeven, een zeker idee van continuïteit heeft elk systeem nodig. Maar waar gaat het bewaken van het eigen bestaan over in inflexibiliteit en omwil om nog op de omgeving te willen reageren?

Nederlandse politiek is in Europees verband het meest rigide in het afwijzen van vormen van burgerinspraak en directe democratie. Het heeft geen steekhoudende argumenten die het uitblijven van hervormingen billijken. Politici verschuilen zich achter het waanidee dat burgerinspraak een waanidee is: De politiek en het bestuur zijn er juist om complexe problemen in haar totaliteit en in relatie met andere problemen op te lossen. 

Politiek maakt klein door het groot te maken. Deze arrogantie blokkeert elke systeemwijziging. Evengoed kan men zeggen dat de politiek de complexiteit boven het hoofd is gegroeid. Deze afstandelijkheid maakt hoe dan een stap voor stap oplossing onmogelijk. Of de kloof met de burger nou te klein of te groot is, er verandert niets. De burger wordt buiten de deur gehouden.

De 2% van de bevolking met een partijkaart bezet alle functies in politiek en openbaar bestuur. Gevolg is dat 98% het nakijken heeft. Zelfs de betekenis van hun stem in verkiezingen wordt pas achteraf bepaald. Merkwaardig is dat deze scheefgroei nergens ter discussie staat. Maar ook logisch omdat de partijen zelf de discussie bepalen.

Middenpartijen verwijzen bij discussies over invoering van vormen van directe democratie naar het spookbeeld van Geert Wilders of Henk Westbroek. Of naar het Zwitserse referendum over een bouwstop voor minaretten. De politiek stelt zich belerend op en zegt het beter te weten omdat het het risico van deze ontsporingen kent. Dat klopt omdat het Nederlandse politieke systeem zelf de ontsporing is en weet wat het verdedigt.

Een burger die nooit een kans krijgt, zal zich nooit kunnen bewijzen. Onderhand zijn er meer betrokken, hoogopgeleide en specialistische burgers buiten, dan binnen politiek en openbaar bestuur. Maar volgens de politiek kan alleen de politiek enkel en alleen complexe problemen in haar totaliteit en in relatie met andere problemen oplossen. 

Politiek oordeelt over zichzelf. Andere beoordelaars worden niet gehoord. Door het angstbeeld dat de gevestigde politiek oproept en met behulp van de media verspreidt blijft een afweging van hervormingen achterwege. Hierdoor vergeten burgers hoe onwaarachtig en inflexibel het huidige systeem is.

Partijen als SP en PVV die er belang bij hebben om te morrelen aan de zekerheden van het politieke systeem zouden meer kunnen doen. Ze hebben er bij te winnen om de burger dichter bij de politiek te betrekken en zich te profileren als veranderingsgezind.

 Ze weten veel niet-geïnteresseerden bij de politiek te trekken. Maar op de drempel van de macht slikken ze hun kritiek in.

Nederlandse politiek is in zichzelf gekeerd. Door de onwil of het onvermogen tot veranderen, de schijnwereld die met de publieke omroep in stand wordt gehouden, het misnoegen over burgerinitiatieven en de afwijzing van elke uiting van directe democratie gaat het elk avontuur uit de weg en verliest het elk vertrouwen van de burger. De politiek wantrouwt de burger en verschanst zich in regelgeving. Da’s haar kernwaarde.

Foto: Boris Karloff in Frankenstein.