Kevin Levie stopt als voorzitter van SP Rotterdam. Waarom?

Kevin Levie in zijn afscheidsbrief als voorzitter van SP afdeling Rotterdam: ‘En terwijl we onze mond hielden over vluchtelingen, besloot de partijraad ondertussen wel ‘voluit’ campagne te voeren voor het GeenPeil-referendum over Oekraïne. Ik vond en vind: zeker als je het één niet doet en het ander wel, verzaakt de SP wat je van een linkse volkspartij zou mogen verwachten. Dan duw je de maatschappij niet de goede kant op, dan sta je niet stil: dan duw je de verkéérde kant op.’ Levie blijft wel lid. Waarom de SP aansluiting zocht bij de door de conservatieve ideoloog Thierry Baudet en het rechts-populistische weblog Geen Stijl aangejaagde campagne tegen Oekraïne is een raadsel van de politiek als extremen elkaar raken. Het bestuur van de zich doorgaans als open, vrijdenkend en kritisch opstellende Piratenpartij sloot zich eveneens bij de campagne van Geen Peil aan, wat me er vorige maand toe bracht mijn lidmaatschap van deze partij op te zeggen.

Vooral in de buitenlandse politiek stelt de SP zich archaïsch op. Op onderwerpen over mensenrechten na waar het zich krachtig en principieel voorbeeldig uitspreekt. Als voormalig maoïstisch-leninistische partij verkeert het nog voor een groot deel geestelijk volop in de sfeer van de koude oorlog en richt het zich op oude vijandbeelden. Vaak neemt het standpunten in vanuit een slecht begrepen automatisme en de herinnering aan de oude nestgeur  zoals bleek uit mijn uitwisseling met de fractievoorzitter Dennis de Jong in het Europarlement. Hij stemde tegen een resolutie van de EU met de Russische Federatie zonder te weten waarom.

Levie vindt dat vooral op landelijk niveau de SP stilstaat en geen open intern debat kent: ‘De SP staat op dit moment volstrekt stil, heeft geen politieke strategie voor de komende jaren behalve ‘doen wat we altijd gedaan hebben’, en durft daar ook intern nog altijd nauwelijks over te praten.’ De SP zou hete hangijzers zoals het vluchtelingendebat uit de weg gaan. Een oud euvel waarop Levie wijst is het ontbreken van interne democratie binnen de SP, zelfs de verkiezing van een nieuwe partijvoorzitter was ingestoken: ‘Tegelijkertijd probeerde het oude partijbestuur extra krachtig de regie te houden: in de congresstukken werd de bestaande praktijk gecodificeerd, ging het nauwelijks over onze politieke strategie, en werd vrijwel ieder substantieel idee van onderop als onzinnig afgedaan.’ Kortom, de SP is geen partij van ideeën, verandering en democratie.

Levie ziet de grote waarde van de SP in de werkwijze en het activisme dat vooral op lokaal niveau goed tot zijn recht komt. In de marketing werkt dat op landelijk niveau volgens Levie tegen de SP: ‘Op landelijk niveau lijkt wat men ziet als de mening van de ‘massa’, echter steeds meer gereduceerd tot één homogene hypothetische voorstelling: hun eigen vermoeden van wat een blanke oude man in een Brabantse kroeg waarschijnlijk zou vinden. (..) En erger nog dan dat: de opvattingen die men toeschrijft aan een specifieke constructie van ‘de’ massa worden in de praktijk ook nog eens vaak gezien als onveranderlijk, in plaats van die te analyseren en het gesprek met mensen aan te gaan over hun zorgen en problemen en de oorzaken daarvan.’

Wat na lezing van Levie’s brief blijft hangen is de vraag of de SP een zuivere politieke partij is of een mix van een organisatie die in de inhoud kiest voor centralistisch politiek activisme en in de vorm voor een politieke partij. Zodat er een scheidslijn door de partij loopt die steeds voor teleurstelling, niet ingeloste verwachtingen en een gijzeling van de vorm door de inhoud zorgt. De SP is hierin niet uniek, want vele partijen zijn hybride. Zo staan de christelijke partijen met één voet in het georganiseerde christendom, de VVD in het bedrijfsleven en de PVV in de politieke marketing van peilingen en positionering om uitsluitend electorale redenen. Toch heeft de SP de potentie een krachtige en aantrekkelijke politieke partij te worden omdat het in tegenstelling tot andere partijen onderscheidend is op tal van sociale terreinen. Wellicht moet eerst de generatie Kox-Marijnissen-Van Heijningen van het toneel verdwijnen voordat de SP zich om kan vormen tot een partij die voorgoed de last van het verleden van zich afschudt. Als politieke partijen dan nog bestaansrecht hebben.

Foto: ‘Ontwerpbureau Thonik heeft de tweejaarlijkse, prestigieuze Designprijs van de stad Rotterdam gewonnen’, 2007.

SP is tegen associatie-overeenkomst met Oekraïne. Antwoord aan Harry van Bommel

Het referendum over de associatie-overeenkomst met Oekraïne op 6 april 2016 leidt tot uiteenlopende meningen. Maar ook tot stilzwijgen. SP-kamerlid Harry van Bommel antwoordt in een opinieartikel op TPO oud-kamerlid voor GroenLinks Bas de Gaay Fortman die in een opinieartikel in De Volkskrant ervoor pleitte om niets met het referendum te doen. In elk geval heeft De Gaay gelijk dat het een raadgevend referendum is waaraan de regering niet gebonden is. Ondanks de claim van de tegenstanders dat een nee-stem een beslissend signaal afgeeft. Dat was de ondertekening door het staatshoofd op 8 juli 2015 op de goedkeuring van de Staten-Generaal ook. Het staat het kabinet juridisch en politiek vrij om een eigen afweging te maken. Minister Koenders heeft al gezegd dat het kabinet zich niet verplicht voelt een geldige nee-stem op te volgen.

Het debat over het referendum moet nog op stoom komen, maar nu al tekenen zich kampen af. Voorstanders uiten zich nog nauwelijks, maar zij menen dat een associatie-overeenkomst het beste van twee werelden biedt: geen belofte over EU-lidmaatschap aan Oekraïne, maar wel druk op dat land om te hervormen. Ik deel die mening. Ik ben een voorstander van de associatie-overeenkomst en een tegenstander voor lidmaatschap van dat land. Los van het feit of Oekraïne er zelf klaar voor is ben ik van mening dat de EU niet kan verbreden voordat het zichzelf hervormd en gedemocratiseerd heeft door verdieping. Een stop op uitbreiding van de EU voor de komende 15 jaar zou rust geven en de misverstanden over lidmaatschap die de tegenstanders munitie geeft weerspreken. Ze menen dat een associatie-overeenkomst met Oekraïne automatisch zal worden gevolgd door EU-lidmaatschap voor dat land. Anderen zeggen weer dat een referendum hiervoor niet bedoeld is.

De SP is een eurokritische partij die in het Europarlement met Front National, Jobbik, Die Linke, de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo, Lega Nord, UKIP, FPÖ, Gouden Dageraad, Podemos en PVV op 10 juni 2015 stemde tegen de uiteindelijk aangenomen resolutie over ‘de stand van zaken in de betrekkingen tussen de EU en Rusland’. Ik kreeg er hier een debat over met MEP Dennis de Jong die uiteindelijk moest toegeven dat hij de resolutie onvoldoende had begrepen. Ofwel, de SP heeft niet zozeer inhoudelijke argumenten om tegen een resolutie of de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne te stemmen, maar wel ideologische redenen. De van oorsprong marxistisch-leninistische SP heeft zich sinds 1972 richting sociaal-democratie ontwikkeld, maar vertoont in het buitenlandbeleid nog een ouderwets soort anti-Amerikanisme dat aansluit bij de stellingname vanuit het Kremlin dat zelfs harder is dan tijdens Stalin. De SP laat de feiten volgen uit een voorgevormde mening zoals uit het antwoord van Harry van Bommel op De Gaay blijkt. Ik antwoordde daarop:

Voorspelbaar en jammer is dat de SP een nee-campagne gaat voeren tegen de associatie-overeenkomst met Oekraïne. De argumenten die Van Bommel geeft kloppen niet. Het is niet aantoonbaar dat de associatie-overeenkomst heeft bijgedragen aan de oorlog in Oekraïne. Trouwens geen burgeroorlog zoals Van Bommel abusievelijk zegt omdat de oorlog niet de karakteristieken van een burgeroolog vertoont, maar een regelrechte oorlog tussen twee landen: de Russische Federatie en Oekraïne. Zoals ook uit de planning van de bezetting van de Krim door de Russen bleek was deze agressie jegens Oekraïne vanuit het Kremlin al jaren van tevoren gepland, voordat er sprake was van een associatie-overeenkomst. Van Bommel verwart de afleiding die de Russen gebruiken met de echte oorzaak. 

Van Bommel weet dat een associatie-overeenkomst nog geen lidmaatschap is. Ondanks de signalen die politici voor binnenlands gebruik geven. Zij zijn maar een kant van de medaille. Vele landen zijn geassocieerd met de EU zonder enig zicht op lidmaatschap. Zelfs een land als Turkije dat dat perspectief wel heeft onderhandelt al langer dan 50 jaar met de EU over lidmaatschap. Anders gezegd, de EU-lidstaten stellen harde voorwaarden op allerlei dossiers aan een kandidaat. Nederland zit daar zelf bij en kan uiteindelijk gewoon nee zeggen. Dat lijkt een beter ‘nee’ dan het ‘nee’ van de associatie-overeenkomst.

Oekraïne is nog lang niet klaar voor een EU-lidmaatschap. Oekraïne dat het meest corrupte land van het westerse blok is en onder president Porosjenko weinig vooruitgang boekt in de bestrijding van de corruptie staat er mentaal, economisch, politiek en bestuurlijk beroerd voor. Het zakt weg. De beste kans om te voorkomen dat het verder afglijdt en door eigen onkunde en ondermijning door het Kremlin een mislukte staat wordt is het aanbieden van de associatie-overeenkomst die het land verplichtingen oplegt om te democratiseren en de mensenrechten te respecteren.

Een veel beter debat zou trouwens los van het referendum over de associatie-overeenkomst gevoerd kunnen worden over de positie en de intenties van president Porosjenko. Daarop is ook bij Oekraïense hervormers veel kritiek. Dat zou Brussel over moeten nemen. Nu belast het Nederlandse referendum in elk geval in Nederland dat debat onnodig. Dat is contra-productief, onoverzichtelijk en verwarrend voor allen. Het zou beter zijn om de energie die nu gaat zitten in het referendum te besteden aan de eisen die Nederland als komend EU-voorzitter aan Oekraïne kan stellen.

Van Bommel heeft gelijk dat er geld naar Oekraïne zal vloeien, zoals er vanuit de EU naar zoveel landen geld vloeit. Het probleem is dat als Oekraïne niet bij de hand wordt genomen door de EU-lidstaten, VS en Canada het gevaar dreigt dat een mislukt Oekraïne nog veel duurder wordt voor de Nederlandse belastingbetaler. Als een deel van de 44 miljoen Oekraïeners als vluchteling uit hun mislukte land al niet de Nederlandse azc’s weten te vinden waarbij de stroom Syriërs verbleekt. Het is logisch dat een politicus als Van Bommel afwegingen maakt, maar hij moet wel zo oprecht zijn om de keuzes eerlijk te schetsten. Dat laat hij na.

Foto: Schermafbeelding van passage uit artikel ‘Referendum over Oekraïne verkleint de kloof met de kiezer’ door SP-kamerlid Harry van Bommel, 21 december 2015. 

SP stemt in EU-parlement met PVV tegen Rusland-politiek van EU

Wat hebben het Front National, Jobbik, Die Linke, de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo, Lega Nord, UKIP, FPÖ, Gouden Dageraad, Podemos, PVV en SP gemeen? Ze stemden in het Europarlement op 10 juni 2015 tegen de aangenomen resolutie over ‘de stand van zaken in de betrekkingen tussen de EU en Rusland’.

Anton Shekhovtov analyseert op zijn blog en noemt de resolutie krachtig. Het veroordeelt ‘de illegale annexatie van de Krim en het Russische oorlog tegen Oekraïne, evenals de betrokkenheid van Rusland bij bevroren conflicten in Transnistrië, Zuid-Ossetië, Abchazië en Nagorno-Karabach’. Een herhaling van VN-resolutie 68/262. Rusland heeft allerlei verdragen geschonden waartoe het zich verplicht had en een loopje genomen met het internationaal recht. Daarom kan de EU Rusland niet langer als een strategische partner beschouwen omdat wederzijds vertrouwen ontbreekt evenals de eerbiediging van het internationaal recht.

De resolutie van het Europarlement verwijst naar zichzelf (lid 13): ‘is ten zeerste bezorgd over de door het Russische bestuur gedulde, steeds intensiever wordende contacten en samenwerking tussen Europese populistische, fascistische en extreemrechtse partijen en nationalistische krachten in Rusland; erkent dat dit een gevaar vormt voor de democratische waarden en de rechtsstaat in de EU; verzoekt de EU-instellingen en de lidstaten in dit verband tegen deze dreigende vorming van een “nationalistische internationale” op te treden’ en (lid 14): ‘is ernstig bezorgd over de steun en financiering die Rusland biedt aan radicale en extremistische partijen in de EU-lidstaten;’. Het Kremlin koopt extreem-rechtse en -linkse partijen die tot wederdienst bereid zijn, zoals bij het Krim-‘referendum’ in maart 2014 als ‘internationale waarnemers‘.

Wat bezielt de SP dat de mond zo vol heeft over ‘Europese waarden’ en de menselijke maat om samen met neo-fascistische en rechts-extremistische partijen tegen deze resolutie te stemmen? Waarom wil de SP met Jobbik, Front National, de Gouden Dageraad en de PVV geassocieerd worden? Begrijpelijk is dat de SP vanuit de eigen marxistische achtergrond inschat dat wat het ziet als Amerikaans imperialisme een gevaar voor de Europese veiligheid vormt. Maar zoals Gerolf Annemans van het Vlaams Belang had het zich bij deze resolutie van stemming kunnen onthouden. Nu laadt de SP de verdenking op zich dat het de afkeuring van de NAVO en de VS belangrijker vindt dan de veroordeling door Rusland van het internationaal recht, de persvrijheid en de mensenrechten door Putin. Waarom gedraagt de SP zich als het over Rusland gaat als een nuttige idioot?

Foto 1: Schermafbeelding van blog Anton Shekhovtov over het stemgedrag van SP en PVV die op 10 juni 2015 in het Europarlement tegen de resolutie over ‘de stand van zaken in de betrekkingen tussen de EU en Rusland’ stemden.

Foto 2: Eigen tweet in antwoord op tweet van Europarlementariër Dennis de Jong (SP). Als vraag heb ik dhr. De Jong deze posting doorgestuurd. 

Familieruzie in het Front National. Gevoelskwestie met verliezers

Het is de vraag of de conclusie klopt dat Marine Le Pen wint bij de schorsing uit het Front National van haar vader Jean-Marie Le Pen. Medeoprichter van de partij en nog steeds populair bij hardliners, vooral in Zuid-Frankrijk. Marine kan dan wel haar tanden laten zien, maar als ze straks minder troepen aanvoert is dat verlies. Toch moest ze electoraal optreden om haar kansen op het presidentschap te behouden. Daartoe moet ze immers de kiezers in het centrum aanspreken. Ze kon niet wegkijken voor de uitspraken van haar vader die de Holocaust een detail van de geschiedenis noemt, en dat als provocatie maar bleef herhalen. Mogelijk heeft Marine zich verrekend omdat haar vader zich strijdbaar opstelt en het uitschreeuwt dat hij het gedachtegoed van het FN representeert. De vader zaait twijfel die ten koste van de geloofwaardigheid van de dochter gaat.

Voor democraten is de afrekening van dochter met vader -en omgekeerd- een goede zaak. Het FN richt zich uit opportunisme tot Rusland dat waarden vertegenwoordigt die niet in lijn zijn met het Frans nationalisme. Het Kremlin heeft met een lening van 40 miljoen euro de stem van het FN gekocht. Daarom praat Marine Le Pen president Putin naar de mond. Het zijn vooral recht-nationalisten als Marine Le Pen, de Britse UKIP-leider Nigel Farage of de Hongaarse regeringsleider Viktor Orban die de politiek van Putin verdedigen. Vooral waar het gaat om het herdefiniëren van Europese waarden. Weg van de vermeende decadentie en op naar hogere morele waarden. Die de Europese democraten niet zouden bezitten, maar de Russen of de Europese rechts-nationalisten wel. En weg uit de euro, hoewel het beleid van het FN ook daarover minder radicaal wordt.

Hoe die trits nationalisme, religie en traditionele familiewaarden binnen rechts-radicale partijen werkt werd vandaag zichtbaar in de ruzie tussen Marine en Jean-Marie Le Pen. Dit is geen nieuwe ontwikkeling, maar de bevestiging van tegenstrijdigheden die al lange tijd binnen Europese rechts-nationalistische partijen bestaan. Ze proberen om electorale redenen tegenstrijdigheden met elkaar te verbinden door telkens per beleidsterrein een boeman op te roepen. Maar als de boeman in eigen gelederen huist wordt dat onhoudbaar. Dan dreigt het kaartenhuis in elkaar te storten omdat blijkt dat het programma niet is gebouwd op samenhangende inhoud en een toekomstvisie, maar op gevoel. Juist het beroep op gevoel wordt door de familievete ondermijnd.

Steun Kremlin aan Europese extremistische partijen geeft kans op aanpak partijfinanciering

De pro-Oekraïense nieuwszender Ukraine Today laat de kans niet liggen om te wijzen op Europese partijen die door de Russische Federatie worden gefinancierd. Zo werd afgelopen week bekend dat de Russische bank First Czech-Russian Bank het Franse Front National vorig jaar een lening van 40 miljoen euro heeft gegeven. Pikant is de steun van deze partij aan Rusland die tegen de buitenlandpolitiek van de EU in gaat om dit land twee Mistral-helicopterschepen te leveren. Inzetbaar in de Zwarte Zee. Vraag is hoe aanvaardbaar het is dat buitenlandse overheden politieke partijen financieeel ondersteunen zonder daar openheid over te geven.

Vanwege de politieke gevoeligheden dient dit opgepakt te worden op het allerhoogste niveau. Want het is ongewenst en onaanvaardbaar dat van buiten de EU politieke partijen worden ondersteund met als doel verzwakking van de EU. Een onderzoek dat wordt gecoördineerd door EU-voorzitter Jean-Claude Juncker, zijn rechterhand Frans Timmermans en buitenlandcoördinator Federica Mogherini dat de financiering van alle Europese politieke partijen inventariseert is gewenst. Nietsdoen is geen optie, maar grenst aan naïviteit.

Instituties dienen zichzelf te beschermen. De Russische inmenging geeft de EU-commissie de argumenten die tot nu toe ontbraken om de financiering door landen of bedrijven van Europese partijen in kaart te brengen en aan banden te leggen. De aanpak wordt er niet sterker op als alleen naar Rusland wordt gekeken. Westerse wapenfabricanten die met geld Europese politici kopen -zoals bij de JSF- zadelen landen niet alleen op met onnodige producten die ook nog eens te duur zijn, maar beschadigen de democratie. En het vertrouwen erin.

Over de inmenging door Rusland in de interne besluitvorming van de EU bestaat veel misnoegen. De aanpak van partijfinanciering is daarom een eenmalige kans die dankzij president Putin toevallig langskomt. Beperking van en transparantie over de financiering van Europese politieke partijen verdient apart beleid.

Ruslandpolitiek van PVV is raadselachtige uitzondering in EU

Uit een tweede bericht van het Franse Mediapart blijkt dat het Front National niet een lening van 9 miljoen euro van een Russische bank heeft gekregen, maar een lening van 40 miljoen euro. Genoeg voor de partij om de campagnestrijd in 2017 met de andere grote partijen met vertrouwen tegemoet te zien.

Euobserver zet de relatie van het FN en andere extremistische partijen met het Kremlin op een rijtje: ‘The National Front revelations come amid multiplying reports of Kremlin ties to anti-EU far-right parties. German tabloid Bild on Monday cited German intelligence sources as saying Russian intelligence services are financing the eurosceptic AfD party. (..) The left-wing SPO party in Austria has also accused the far-right FPO of receiving Russian money. AfD and FPO denied the claims. But their Kremlin links were on display this week in meetings in Berlin and Moscow.’

In het rijtje van rechts-extremistische (Forza Italia, Lega Nord, Vlaams Belang, Fidesz, Jobbik, FPO, AfD, FN) en links-extremistische partijen Die Linke and Griekenlands KKE die onder invloed van het Kremlin staan wordt de PVV niet genoemd. Logisch omdat de partij voor de fondsenwerving vooral van neo-conservatieve kringen in de VS, VK en Israel afhankelijk is. Dat bijt met het Rusland van Putin. Geert Wilders riep eind april 2014 voor Russia Today de EU en Rusland op zich niet in Oekraïne te mengen. Genuanceerder en minder eenduidig dan de opstelling van de hierboven genoemde partijen, maar Wilders legt wel de eerste fout bij de EU.

Opmerkelijk is dat er op de site van de PVV weinig berichten over Rusland staan, die na maart 2014 stilvallen. Op berichten over de MH17 na. Dat zwijgen is opmerkelijk. Buitenlandwoordvoerder Raymond van Roon geeft in een overleg met de minister van Buitenlandse Zaken van 12 maart 2014 zoveel gemengde signalen dat het nauwelijks te volgen is of de PVV zich laat leiden door euroscepticisme, aanhankelijkheid aan de VS, angst voor economische sancties of een soort realisme à la Henry Kissinger dat Realpolitik en pragmatisme voor internationaal recht en principes stelt. De Ruslandpolitiek van de PVV is uniek omdat de partij als enige belangrijke Europese rechts-extremistische partij zich aan de invloed van het Kremlin lijkt te onttrekken.

Foto: ‘Dutch MP Geert Wilders (PVV) and French MP Marine Le Pen (FN)’, november 2013.

Russische bank leent Front National 9 miljoen euro. Billijke deal?

Update 4 april 2015: Met verwijzing naar de onderzoekssite Mediapart zegt Le Monde dat door Russische hackers (‘Anonymous International’) achterhaalde teksten uit 2011-2014 aantonen dat er contacten waren tussen het Kremlin (‘Timur Prokopenko’) en Front National-intermediair (‘Kostya’) over de opstelling van Marine Le Pen over de Krim. In ruil voor haar welwillende opstelling zou Le Pen in september 2014 een lening van 9 miljoen euro van een Russische bank hebben gekregen. Le Pen pleit ervoor dat Frankrijk de annexatie door Rusland van de Krim erkent. In de electorale strijd is deze lening en de welwillende opstelling jegens Rusland een onderwerp waarop de andere partijen het Front National kunnen aanvallen. Zie ook Newsweek. 

Het is niet verrassend dat het Franse rechts-nationalistische Front National van Marine Le Pen in september 2013 een lening van 9 miljoen heeft gekregen van de kleine in Moskou gevestigde First Czech-Russian Bank, waarvan al 2 miljoen is uitgekeerd. Onthullend is het wel. De Franse site Mediapart maakte het nieuws op 22 november bekend en het is koren op de molen van de pro-Oekraïense nieuwszender Ukraine Today.

Nationalisme is een kneedbaar product. Evenals partijpolitiek dat in woord doorgaans anders uitpakt dan in daad. Eigenbelang en continuïteit voor doelstelling. Want hoe het kan dat een partij die ‘Front National‘ heet zich richt tot een land dat waarden vertegenwoordigt die op z’n zachtst gezegd niet in lijn zijn met het Franse nationalisme? Marine Le Pen beweert dat ze nergens anders een lening kon krijgen. Maar waarom moet een politieke partij zich kwetsbaar maken door een lening aan te gaan? Waarom doet een partij met 83.000 leden niet aan crowdfunding?  Trouwens, het FN ontving in 2014 ook een staatssubsidie van 5 miljoen euro.

Het belang van de lening van 9 miljoen euro door de Russische bank krijgt reliëf voor wie naar het stemgedrag van Marine Le Pen in het Europarlement kijkt. Op 7 oktober 2014 legde Le Pen er onderstaande verklaring af. Ze meent dat het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne een ernstige schending van het democratische proces is en legt dat procedureel uit. Zo koopt het Kremlin stemmen in Europa. Bij vijanden van de vijanden.

Foto: Marine Le Pen en delegatie wordt ontvangen door Dmitri Rogozin, vice-premier van de Russische Federatie, juni 2013.

PVV heeft twee soorten verkeerde vrienden die elkaar uitsluiten

De PVV heeft het voordeel van de twijfel verspeeld door toenadering te zoeken tot het Front National. Da’s het gevolg van een sluipend proces van opportunisme en het afvinken van mogelijkheden. Door electoraal denken boven alles te stellen is de PVV op een doodlopende weg beland. Enkele jaren terug speelde de PVV in de Nederlandse politiek een nuttige rol door tegen vastgeroeste structuren te schoppen. Dat scherpte het debat aan over vanzelfsprekendheden waar nooit afdoende over was nagedacht, zoals multiculturalisme, subsidies of nationale identiteit. Maar dat schoppen maakt niks meer los omdat het door de samenleving is opgepakt en afbreken gevolgd dient te worden door opbouwen. In dat laatste voorziet de tegenpartij PVV niet.

Afgelopen weekend ontmoetten in Wenen op uitnodiging van de rechts-extremistische FPÖ rechtspopulisten, rechts-nationalisten en zogenaamde Euroaziatische partijen elkaar op een geheime bijeenkomst. Het Euroaziatisme is een schimmige theorie van de Russische nationaal-bolsjevist Alexander Doegin als vierde ideologie na het liberalisme, communisme en fascisme. Raymond van den Boogaard verklaart deze conservatieve gedachtengang in de boekbespreking van Doegins ‘De Vierde Politieke Ideologie’. Hij zegt: ‘Één ding is overduidelijk: democratische waarden, rechten van de mens en burger en wat dies meer zij, spelen bij Doegin geen enkele rol, dat zijn kennelijk geen waarden die de mens van het vierde kwartier op zijn zijnsweg hoeven bezig te houden.’ Doegin was in Wenen aanwezig, evenals de kleindochter van Jean-Marie Le Pen. De rechtsnationalisten loofden de Russische president Putin die het opneemt tegen de VS. Het volgende treffen staat volgens de Tages-Anzeiger gepland voor januari in vermoedelijk Moskou. De voorgestelde Krim viel af.

Naar verluidt was de PVV in Wenen niet vertegenwoordigd, maar zoekt het wel aansluiting bij vrienden die in Wenen aanwezig waren. Zo wil de PVV in het Europarlement een fractie vormen met het Front National en de FPÖ die in Wenen een hoofdrol speelden. Het kleine PVV moet dan gedwongen meegaan met de meerderheid. Opmerkelijk is dat deze merkwaardige cocktail van links en rechts die voorbijgaat aan de vaste waarden van gevestigde ideologieën zowel typisch is voor de PVV als voor deze vierde ideologie van nationaalbolsjevisme, anti-Amerikanisme, Euroscepticisme, antisemitisme en anti-liberalisme. Als een politieke fruitmand vol ongerijmdheden waar zelfs de beste politieke kok geen evenwichtig programma meer van kan koken.

Het is niet nodig om de partij van Wilders te bestrijden omdat Wilders dat zelf als geen ander kan. Wilders praat Putin minder naar de mond dan Marine Le Pen, Nigel Farage of de andere Europese rechts-nationalisten. Maar het geeft zeer te denken dat Wilders vanuit electoraal opportunisme in het vaarwater van deze verkeerde vrienden terecht is gekomen. Vaak is de kritiek op Wilders zijn samenwerking met een Amerikaanse lobby van islamcritici als Pamela Geller of Daniel Pipes. Maar da’s kritiek die volgt uit een vorige verschijningsvorm van Geert Wilders. Hoe hij programmatisch directe Amerikaanse vrienden kan verbinden met indirecte Russische vrienden is een raadsel. Want ze staan haaks op elkaar wat Amerikanisme, steun voor Israël/antisemitisme of het liberalisme betreft. Als Wilders geen afstand neemt van de ene of de andere vriend dan verdwijnt de PVV vanzelf in het spagaat van onsamenhangendheid, ongeloofwaardigheid, tegenstrijdigheid en interne spanning.

Foto: Alexander Doegin (met baard) bezoekt Roemenië, november 2013.