Gedachte bij de foto ‘Fetish priest practising his art’ (1901-1912)

Fetish priest practising his art. Originele titel: Fetischpriester in seinem Beruf. Ghana,1901-1912. Collectie: University of Southern California Libraries.

Het ene ritueel is het andere niet. De titel en blik van deze foto is normatief. En neerbuigend.

Waarom wordt de Ghanese man die het ritueel uitvoert een ‘Fetischpriester‘ genoemd? Dat draagt de betekenis afgoderij of afgodische verering in zich en heeft een negatieve betekenis.

Het plaatst deze godsdienst in een lagere categorie omdat de geesten zich in voorwerpen bevinden. Dat wordt als primitief voorgesteld. ‘Echte‘ godsdienst voelt zich daarboven verheven met een meer abstracte geloofswaarheid.

Waarom zouden evangelische dominees van de Basel Mission of katholieke missionarissen geen ‘Fetischpriester‘ zijn? Waarom zou een Ghanese priester die aan voorwerpen goddelijke kracht toekent meer een vereerder van afgoderij zijn dan vertegenwoordigers van het gevestigde christendom dat in de kern dezelfde praktijk hanteert?

Veelzeggend is de Engelse titel ‘Fetisj priest practising his art‘. Dat hint erop dat godsdienst en (dramatische) kunst uit dezelfde bron van de rituelen, ceremoniën en plechtige handelingen putten.

Advertentie

Zweedse priester: homoseksuelen zijn te genezen. Religie benadrukt eigen overbodigheid

Daar is er weer een, zo’n uitspraak van een vertegenwoordiger van een religieuze organisatie die zegt dat homoseksuelen van hun psychische stoornis genezen kunnen worden. Wat homoseksualiteit zou zijn. Deze keer is het de Zweedse priester Ingvar Fogelqvist die zich uitspreekt in Smålandposten, overgenomen door Local.se. Mag deze katholieke priester dit zomaar zeggen? In elk geval past het in het patroon van religies die uitsluitend kunnen bestaan door zich te isoleren en af te sluiten voor andersdenkenden.

Religie ontstond ooit vanuit de behoefte van mensen om zich met elkaar te verenigen. Het is een prima middel om groepen mensen te binden, en onder de duim te houden. Zo’n groep moet vanwege de claim op de macht niet te klein, maar vanwege dreigende verdeeldheid ook niet te groot zijn. Homoseksuelen vallen erbuiten. Ze passen niet bij religie. Onverdraagzame priesters uiteraard wel. Da’s al vele eeuwen duidelijk. De remedie?

Geef religie wat het toekomt en zelf oproept: overbodigheid. Voor mensen van nu is religie niet langer noodzakelijk. Mensen kunnen zonder. Vraag is of onverdraagzame priesters de eigen overbodigheid beseffen en daarom zulke flinke uitspraken doen om dat nog eens extra te benadrukken. Ach, ze zijn niet te genezen.

Foto: Schermafbeelding van ‘Swedish priest: Gay people can be ‘cured’’ in Local.se, 7 april 2015.

Femen-isme en de Rooms-Katholieke kerk volgens Hoffschulte

‘De man verwekt zijn kroost door penetratie van een vrouw, terwijl de vrouw haar kroost frontaal ter wereld brengt. Dat geeft beiden een ander beeld van de wereld, waarin vrouwen zorgend en mannen ordenend te werk gaan. Vrouwen verzorgen hun kroost en mannen zorgen ervoor dat die verzorging op ordelijke wijze kan geschieden.‘ Aldus de opinie van Ben Hoffschulte in het Katholiek Nieuwsblad. Hieraan voegt de rechtsfilosoof en antiquaar uit Leuven de observatie toe dat ‘het feminisme dat met een beroep op antidiscriminatie de priesterwijding van vrouwen eist finaal achterhaald is’. Hij heeft gelijk, maar anders dan-ie bedoelt.

Zonder het te noemen verwijst Hoffschulte met zijn titel ‘Femen-isme‘ naar een recent voorval. De activistes van FEMEN belaagden onlangs de rooms-katholieke aartsbisschop André-Jozef Léonard tijdens zijn lezing over godslastering en meningsuiting aan de Brusselse universiteit ULB. Da’s vele Belgische katholieken in het verkeerde keelgat geschoten. Een woordvoerder van de Bisschoppenconferentie vond de actie ‘totaal onaanvaardbaar’ en een persbericht noemde het onnodig omdat ‘de katholieke Kerk wereldwijd en in ons land met levensbeschouwelijke en religieuze diversiteit wil omgaan’. Hoewel precies deze formulering de vraag oproept of de kerk ook in de praktijk passend met diversiteit omgaat. Daarover bestaan twijfels bij critici.

Kan de Bisschoppenconferentie nog op begrip rekenen omdat het aanvoert het debat aan te willen gaan, dat voordeel van de twijfel verspeelt Hoffschulte met zijn stuk over het feminisme en het Femen-isme. Hij leidt uit de rol die vrouwen volgens hem binnen de Rooms-Katholieke kerk wacht ook uitspraken af voor vrouwen buiten de kerk. Door zijn argumenten binnen en buiten de kerk te zoeken en door elkaar te husselen schept Hoffschulte verwarring. Want wat voor vrouwen binnen de kerk geldt hoeft niet voor vrouwen buiten de kerk te gelden. En omgekeerd. Het recht op gelijke behandeling van alle vrouwen noemt-ie ‘misplaatste gelijkheidseisen’. De activistes van FEMEN krijgen zelden zulke zuivere standpunten in de schoot geworpen waartegen ze heerlijk los kunnen gaan. In z’n ouderwetse eerlijkheid is Hoffschulte de ideale tegenstander.

Ik ben het met Hoffschulte eens dat vrouwen niets in de kerk te zoeken hebben als priester of pater. Daar doet zijn 19de-eeuwse wereldbeeld niets aan af. Hij reduceert de vrouw tot haar maagdelijke status en duidt het streven van de vrouwen binnen de kerk als volgt: ‘Het getuigt eerder van een zekere onbenulligheid die afbreuk doet aan de vrouwelijke waardigheid. Er valt niets goeds te zeggen van dit opstandige streven, dat door de leiding van de grootste wereldkerk terecht wordt genegeerd.‘ Vrouwen hebben in deze kerk naar mijn idee niks te zoeken. Hoffschulte doet goed uitkomen hoe gedateerd zijn kerk is. Een wijkplaats voor weinigen.

Foto 1: Vrouwen met kazuifel en kruis heffen de handen hoog. Credits: AP.

Foto 2: Halfblote activistes van FEMEN belagen op 23 april 2013 te Brussel de Belgische aartsbisschop Léonard (niet in beeld). Een oudere man laat het niet op zich zitten en schopt terug.

Vraag de priester op Facebook; wat zijn de antwoorden waard?

Katholieken omarmen internet en rukken de moderne tijd binnen. De Paus twittert en de extensie ‘.catholic’ voor internet maakt Nederlandse protestanten jaloers. Hun kerk mist de eenheid om dat te realiseren. Nu is er de Facebook-pagina ‘Vraag de priester‘. ‘Een pagina waar katholieken en niet-katholieken vragen kunnen stellen over zaken van geloof, moraal en religieuze leer‘. Maar alles met mate, zoals uit de regels blijkt: ‘… zullen wij iedereen die advies, adviezen of antwoorden en opmerkingen op deze pagina plaatsen die tegen de Leer en de traditie van de Rooms Katholieke Kerk ingaan verzoeken daarmee te stoppen. Wij willen duidelijkheid scheppen in de Leer, geen verwarring’. En zoals altijd bij religieuze instellingen is het niet God die bepaalt wat de juiste Leer is, maar werpen zelfbenoemde bemiddelaars zich op namens God te spreken.

De priester spreekt. De pagina is recent van start gegaan zodat er nog weinig vragen zijn gesteld. Maar nu al tekent zich een richtingenstrijd af tussen orthodoxen en vrijzinnigen. Interessant is de vraag wat de RK-Kerk van de scheiding van kerk en staat vindt. Of de vraag van Martine de Kler hoe de kerk staat tegenover transsexuelen die een operatie hebben ondergaan. Na een antwoord van pastoor R. Verheggen antwoordt ze fijnzinnig: ‘God is er dus oke mee, maar de kerk niet.’ Waarna de transgender Pieta Kluytenaar stelt dat zij-hij geen keuze heeft gemaakt. Transgender-zijn is de keuze van God. En daar helpt geen letterlijke uitleg van De priester aan. De kudde gelooft niet langer wat het niet wil geloven. Kan De priester de moderne tijd wel aan?

Foto’s: Afbeeldingen van Facebook-pagina ‘Vraag de Priester‘

Heilsarmee in Songfestival: Kan kerkmuziek de pop-hemel bestormen?

Het Zwitserse Leger des Heils neemt deel aan de voorronden van het komende Eurovisie Songfestival in het Zweedse Malmö. De finale is op 18 mei 2013. De band ‘Heilsarmee‘ won de Zwitserse voorronde met een Engelstalig, evangelisch en Euro-egalitaristisch liedje. Het heet You and Me en is door Georg Schlunegger geschreven. Directe verwijzingen naar het christendom ontbreken. Er wordt een beeld van blijde verbondenheid opgeroepen: ‘Sailing on a stormy sea, we’re together you and me‘. Kortom, een kanshebber.

Helaas kwam er een kink in de kabel: de uniformen en de naam. Van de organisatie mag de Heilsarmee op de Bühne geen uniform dragen. Zo’n verbod maakt zangeres Sarah Breiter niets uit, want achter elk uniform steekt een mens merkt ze filosofisch op: ‘Hinter jeder Uniform steckt ein Mensch und das wollen wir auch zeigen‘. Van de organisatie mag evenmin de naam ‘Heilsarmee’ gebruikt worden. Te christelijk. In Duitsland staat intussen de groep ‘Die Priester‘ klaar om mee te doen aan de voorronde. Is hier sprake van een tendens?

Foto: Partituur van You and Me van Georg Schlunegger