Allerhande Kerstfestival in Spoowegmuseum: eenzijdige marketing

Marktleider van Nederland Albert Heijn houdt op 11, 12 en 13 december het Allerhande Kerstfestival in het Spoorwegmuseum te Utrecht. Albert Heijn ziet het in een persbericht als een evenement in de stijl van de populaire foodfestivals dat plaats biedt aan 40.000 bezoekers, met de sfeer van een kerstmarkt: ‘Proeven, eten en drinken staan centraal en met hulp van experts ga je zelf aan de slag tijdens speciale workshops.’

Het is de vraag wat voor het Spoorwegmuseum behalve een som geld de toegevoegde waarde is van de incidentele samenwerking. Zoals vaker bij dit soort evenementen moet het prestige van het museum afstralen op het bedrijf dat een relatie aangaat. Maar het gevaar voor het museum is dat het de andere kant opwerkt en het aan prestige verliest. Simpelweg te boek komt te staan als een organisatie die gekocht wordt. Het is een gemiste kans dat dit evenement zo eenzijdig draait om de marketing van Albert Heijn en de supermarkt heeft nagelaten een duurzame relatie met het Spoorwegmuseum aan te gaan. Opdat een partnerschap had kunnen ontstaan met een gemeenschappelijk doel. Door de gekozen opzet van het Allerhande Kerstfestival valt nu zelfs te betwijfelen of ook het bedrijfsimago van Albert Heijn er veel mee gediend is omdat het Spoorwegmuseum door de gekozen relatie de kans ontnomen is om het imago van Albert Heijn te versterken.

Foto: Schermafbeelding van presentatie Allerhande Kerstfestival 2015 door Albert Heijn.

Lege plekken van propaganda: EuroMaidan en Rusland

Propaganda is het meest effectief als het niet als propaganda opgemerkt wordt. Hoewel expliciete propaganda kan dienen om voorstanders extra te motiveren. Een breed publiek kan beter indirect aangesproken worden met informatie die objectief oogt en niet van een bepaalde kant lijkt te komen. Goede propaganda verkondigt dan ook geen politieke mening, maar spiegelt een leefstijl voor. Daarin verschilt politieke propaganda niet van gewone reclame om een auto, wasmachine of huis te verkopen. Sfeer, gevoel en welzijn worden geschetst als perspectief om naar te streven. Als de lege plek in het gras van Rutger Kopland die ingevuld kan worden. Niet met leven, maar met ideologie. De waarheid van Karl Marx, Ayn Rand of voorzitter Mao zijn te opzichtig.

EuroMaidan PR schetst in een variant op een toerististische filmpje oorlogsverschrikkingen en de schoonheid van de Krim. Tragische held Dean Reed (1938-1986) was jarenlang de Rode Elvis van dienst achter het ijzeren gordijn. Zijn aanwezigheid was de promotie. Verloren in de valse schijn. Hij vertolkt een Spaans liefdesliedje met Engels accent voor een Russisch publiek. In de nieuwjaarsshow Blauw Licht (Голубой огонек) uit 1967.

Drie pleidooien voor politiek die aan burger denkt. Een trendbreuk?

De redding van de politiek moet van de politiek komen. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar is niet langer zo. Uit een onderzoek van PR-bureau Edelman bleek dat politici niet worden vertrouwd. Slechts 11 procent van de Nederlanders vertrouwt ‘dat bestuurlijke leiders competent genoeg zijn om maatschappelijke vraagstukken op te lossen’. Het vertrouwen in het bedrijfsleven is gedaald. Wie profiteert van dat wantrouwen? De doodlopende weg wordt van drie verschillende kanten opgemerkt. De burger zal het toch van de politiek moeten hebben.

1) Directeur van de aan de PvdA gelieerde Wiardi Beckman Stichting Monika Sie Dhian Ho doet in het rapport ‘Van Waarde’ een oproep om de menselijke maat weer centraal te stellen in de politiek. Het wordt morgen gepresenteerd. Mensen zijn meer dan cijfers, politiek is meer dan economie. Ze pleit voor een politiek die het liberalisme voorbij is. Volgens haar is er de afgelopen jaren onvoldoende geluisterd naar de verzuchtingen van mensen. De politiek heeft de dagelijkse problemen en wensen van mensen veronachtzaamd. Monika Sie Dhian Ho sluit met haar oproep voor een kwalitatief vooruitgangsgeloof aan bij een econoom als Arnold Heertje die al jaren pleit voor kwaliteit ven leven en humanisme waarbij de behoeften van de burger centraal staan.

2) Vice-president van de Raad van State Piet Hein Donner (CDA) zegt in het Het Financieele Dagblad dat een land niet bestuurd moet worden als een bv, maar als een overheid. Bij wetten en maatregelen gaat het niet alleen om doelmatigheid, rendement en resultaat, maar ook om het scheppen of veranderen van rechtsverhoudingen. ‘Dat aspect moet bij alle zorg over de financiën niet uit het oog worden verloren‘ zo citeert Het Parool. Wetten moeten beantwoorden aan het rechtsgevoel van de burger. Elementaire zaken die de burger raken dreigen door het ‘economisch’ denken verwaarloosd te worden. Vice-president Donner zegt zich hier als politicus ook schuldig aan gemaakt te hebben toen-ie de griffierechten wilde verhogen.

3) Antropoloog en journalist voor The Guardian Joris Luyendijk pleit in een column ‘De journalist als nuttige idioot?‘ voor herwaardering van de politiek. Luyendijk heeft zich tot doel gesteld om te beschrijven hoe de financiële sector werkt en waarom de politiek onmachtig is deze krachtig te hervormen. Hij overstijgt met dit nieuwe inzicht zijn eerdere cynisme over de politiek. De enige hoop voor de burger is nog de politiek. Kritiek van loslopende idioten, cabaretiers en reaguurders die vol op het orgel gaan tegen vermeende politieke zakkenvullers speelt de financiële sector in de kaart. Om de bankdirecteuren die politici omkopen terug in hun hok te krijgen is een sterke, ambitieuze politiek vol welgemeende idealisten nodig. Ze zijn onze bondgenoot.

Geven deze drie uiteenlopende commentaren uit verschillende hoeken een trendbreuk aan? Zoekt de politiek de onmachtige burgers weer op die het sinds midden jaren ’90 in de steek liet? Het valt te bezien. Piet Hein Donner redeneert nog steeds als de partijpoliticus die zijn eigen oude schaduw inzet. Monika Sie Dhian Ho roemt minister Lodewijk Asscher als een menselijk politicus, maar heeft van de technocratische Dijsselbloem en Plasterk minder te verwachten. Laat staan van de VVD’ers in het kabinet. Joris Luyendijk verstaat als geen ander het ritme van zijn tijd, maar weet tegelijk onmiskenbaar hoe krachtig banken zijn en hoe machteloos de politiek. Het is hopen tegen beter weten in. Maar een omslag wordt altijd vanuit de marge in gang gezet.

Foto: Gevangen in het labyrint van Bangladesh politiek. Foto: Jeremy Mayes / Gettyimages

Wilders roept PvdA op tot referendum over Europa

Het viel te voorspellen na de toespraak van de Britse premier David Cameron waarin-ie aan de Britten voor 2017 een referendum toezegde. PVV’er Geert Wilders roept PvdA en SP op om via een tijdelijke referendumwet samen een referendum over Europa te organiseren. Aanleiding is de uitspraak van PvdA-leider Diederik Samsom dat-ie een referendum wel aandurft, aldus De Volkskrant. PVV, PvdA en SP hebben samen 68 zetels in de Tweede Kamer, zodat voor een meerderheid minimaal acht zetels van andere partijen nodig zijn. Zoals het pro-Europese D66 dat graag de burger centraal zet en voorstander is van het correctief referendum.

Op 1 juni 2005 wees 61,5% van de Nederlanders het referendum over de Europese Grondwet af. Drie dagen nadat Frankrijk tegenstemde. Omdat EU-verdragen in alle lidstaten moeten worden goedgekeurd, kon de Europese Grondwet daardoor niet ingevoerd worden, aldus het Referendum Platform. Daarna besloten de Europese leiders in 2007 onder elkaar om het Hervormingsverdrag Europese Unie in te voeren dat voor 98% gelijk was aan de Europese Grondwet. Ondanks de toezegging van toenmalig PvdA-leider Wouter Bos voor een referendum bij een verdragswijziging. Deze verbroken belofte deed het vertrouwen in de politiek weinig goed. Volgens de Barometer 2013 van PR-bureau Edelman is in Nederland het wantrouwen in de politiek hoog.

Het vertrouwen van de PvdA in de directie democratie staat in schril contrast tot de VVD. De campagnespot uit 2005 met VVD-er Jan Mulder blinkt uit in bevoogding, sentiment en volksbedrog. Fractieleider Halbe Zijlstra liet in de talkshow Pauw & Witteman weten dat zijn partij tegen referenda is. Deze houding doet denken aan de schemertoestand van 2005-2007 waarin bijna de hele politieke klasse het oordeel van de burger niet aandurfde. Als de PvdA en SP, PVV en D66 voor een referendum over Europa zijn, dan is dat een schrale troost voor wat de Nederlanders in 2007 door de neus geboord is. Maar met het houden van een referendum ligt de uitkomt nog niet vast. Naar verwachting steunen alleen PVV, SP, PvdD en ChristenUnie een tegen-campagne.

Burgers vertrouwen Nederlandse elite niet: Edelman Trust

Edelman Trust ‘’s werelds grootste onafhankelijke PR-bureau’ meet in de Barometer 2013 in Nederland groot wantrouwen in de elite. Dat hebben de bestuurders binnen het bedrijfsleven en de overheid aan zichzelf te danken. Opvallend in de Barometer is dat nergens de kloof tussen elite en burgers zo groot is als in ons land. Slechts 1 op de 10 Nederlanders ‘gelooft dat zakelijke leiders en overheidsfunctionarissen de waarheid vertellen wanneer ze geconfronteerd worden met een moeilijke kwestie. Minder dan 20 procent vertrouwt erop dat de zakelijke en bestuurlijke elite problemen oplost in sectoren die het moeilijk hebben.‘ Niet best.

Een PR-bureau denk vanuit zichzelf en komt om de hoek kijken met een vervolgvraag: ‘hoe het vertrouwen terug te winnen?‘ Reparatie daarvan is de kerntaak. Daarom moet eerst gemeten worden dat het beschadigd is. Annemieke Kievit, ‘General Manager‘ van Edelman Nederland weet hoe het zit: ‘Om het vertrouwen te herstellen, moeten, (..) CEO’s en overheidsfunctionarissen in Nederland een nieuwe cultuur binnen hun organisaties bevorderen. Een cultuur die minder gericht is op traditionele hiërarchieën en waarden, maar meer op waarden als ‘inclusiviteit’, betrokkenheid, transparantie en (maatschappelijke) verantwoordelijkheid.’

Slechts 11 procent van de Nederlanders zou vertrouwen ‘dat bestuurlijke leiders competent genoeg zijn om maatschappelijke vraagstukken op te lossen.‘ In andere ontwikkelde landen is in 2012 het vertrouwen in de overheid hersteld, maar in Nederland is dat bleven steken. Nog opvallender is dat in Nederland het vertrouwen in het bedrijfsleven gedaald is, terwijl dat in andere landen juist gestegen is. Het vertrouwen in de banksector is sinds 2006 onder opinieleiders met meer dan 40% gedaald, tot 31% vertrouwen nu. Een nieuw dieptepunt.

De Barometer 2013 besluit met een opgave die ook hoop en belofte biedt: ‘Zakelijk en bestuurlijk Nederland staan voor de zware opgave om het vertrouwen terug te winnen van steeds kritischere, mondigere en zelfverzekerde burgers en dat in een tijdperk van hyperconnectiviteit.’ Het is de vraag of de zakelijke en politieke elite het in zich hebben om dat vertrouwen te herwinnen. Want de economie zit tegen en cadeautjes aan de burger zitten er niet meer in. De elite moet het op eigen kracht doen. En dat wordt niet vertrouwd.

Foto: Omslag Barometer 2013 van Edelman