Evaluatie bevestigt opnieuw mislukking van F35-programma. Agendeert GroenLinks deze kritiek in informatiebesprekingen?

Aan de hand van het laatste jaarrapport van de inmiddels gepensioneerde Michael Gilmore, als Director of Operational Test and Evaluation zet Dan Grazier voor War is Boring in een overzicht de kwaliteiten van de JSF (F-35) op een rijtje. Hij concludeert dat het F-35-programma een nationale ramp is die nodig grondig moet worden geëvalueerd. Vragen moeten niet aan generaals of bestuurders gesteld worden omdat ze er belang bij hebben dat het programma wordt voortgezet. Ze hebben geen prikkel om de harde waarheid over de mislukking te openbaren (‘no incentive to tell the hard truth because they have a vested financial interest in making sure the program survives — regardless of capability’). Het debat over de F-35 moet breder en opener.

De politiek moet op zoek naar tegengeluid zodat het hele verhaal wordt verteld. In Nederland kan GroenLinks ervoor zorgen dat niet de pro-JSF lobby van VVD en CDA -vertegenwoordigd door communicatieadviesbureau Hill & Knowlton- alleen bepaalt hoe het defensiebudget wordt besteed. In september 2013 kwam toenmalig leider Bram van Ojik van GroenLinks met een petitie die ‘nee‘ tegen de JSF zei. Als de partij dat nog steeds vindt -en durft!- kan het dit standpunt in de besprekingen met informateur Edith Schippers agenderen.

Het is absurd dat in tijden waarin de Russische krijgsmacht als bedreigend wordt ervaren zo onverantwoord wordt omgesprongen met het defensiebudget. De JSF is te weinig waar voor te veel geld. En nog steeds een met veel onduidelijkheden omgeven eindproduct. Hoewel uitgaven aan de Amerikaanse wapenindustrie het Witte Huis tevreden zal stellen. Maar dat aspect gaat voorbij aan de beste verdediging van Nederland en West-Europa tegen Russische agressie. In november 2015 zei toenmalig presidentskandidaat Donald Trump in een verwarrend interview dat hij twijfels over de F-35 had. In 2013 maakte minister Hennis van Defensie bekend dat Nederland 37 JSF-toestellen aanschaft voor 14,6 miljard euro. Ondanks een meerderheid in de Tweede Kamer die in 2012 in een motie een streep door de JSF zette. CDA-minister en JSF-voorstander Hans Hillen manipuleerde in dat jaar de Algemene Rekenkamer met het door hem ‘bestelde’ rapport ‘Uitstapkosten Joint Strike Fighter’. In 2019 volgt een eindrapport met conclusies. De omgekeerde wereld van de wapenindustrie.

Luchtmacht over geluidsoverlast JSF: ‘Ik hoor de herrie heel graag’

De JSF maakt meer herrie dan de F16. Dat is een gekend feit. De omwonenden van vliegbasis Volkel krijgen een meetsysteem die de herrie meet. Kabinet Rutte II heeft besloten 37 stuks aan te schaffen van de JSF. Er is veel kritiek op de JSF, onder andere van presidentskandidaat Donald Trump. Het zou in het dogfight met Russische toestellen uit de lucht geschoten worden. Het toestel zou ook veel te duur voor zijn geld zijn.

De geluidsoverlast wordt op een onnavolgbare en volstrekt onbegrijpelijke wijze weggeredeneerd door een woordvoerder van de luchtmacht: ‘Wat mij meeviel is dat het lijkt dat de frequentie waarop dat geluid geproduceerd wordt echt anders is en daardoor gevoelsmatig niet prettiger, alhoewel ik ben natuurlijk jachtvlieger vanaf mijn geboorte al bijna, dus ik hoor het geluid heel graag’. Opvallend is dat emoties zwaarder tellen dan feiten bij de luchtmacht. Een gebrek aan argumenten maakt zo’n opstelling weer logisch.

Donald Trump is niet voor de F-35. Of weet hij niet waarover hij praat?

De Republikeinse kandidaat voor het presidentschap van de VS die het het beste doet in de peilingen is Donald Trump. Hij zoekt continu de publiciteit, maar of hij verstand van zaken heeft is de vraag. Zijn antwoord op een vraag in de radioshow van Hugh Hewitt maakt van alles duidelijk (video na 4’34’’). Steve Guest zet het op een rijtje voor The Daily Caller. Trump die zich op de borst klopt verstand van militaire zaken te hebben haalt de B-3 lange afstandsbommenwerper en het gevechtsvliegtuig F-35 (JSF) door elkaar. Trump houdt vol en zegt over de F-35: ‘But what bothers me tremendously is the fact that I heard test pilots saying that the old planes maneuver better, work better, and they like them better. That bothers me.’

War Is Boring besteedt in een artikel aandacht aan Trump die meent dat de F-35 niet deugt. Onder verwijzing naar een eerder artikel dat stelt dat de F-35 waardeloos is in het dogfight. Het brengt Aeschwin in een reactie zelfs tot de conclusie dat Trump moet oppassen omdat het hem kan vergaan zoals het Pim Fortuyn in 2002 overkwam. Een theorie is dat Fortuyn werd vermoord omdat hij tegen de aanschaf van de F-35 was.

Ondanks alle misverstanden en complottheorieën geeft de opstelling van frontrunner Donald Trump aan dat het lot van de F-35 nog lang niet zeker is. In maart 2015 zijn door de regering ‘de volgende 8 F-35’s voor Nederland besteld’. In 2019 volgt het eindrapport met de conclusies. Een hoogst merkwaardige volgorde.

Waarom zet Nederlands kabinet geen streep door tegenvallende F-35?

Update 10 juli 2015: Naast de kritiek dat de F-35 het van Chinese, Franse of Russische toestellen verliest in een luchtgevecht waarop bouwer Lockheed Martin reageerde komt nu ook de kritiek dat het toestel evenmin geschikt is om deze concurrenten in de lucht over lange afstand uit te schakelen. War is Boring bericht. 

Het ministerie van Defensie stelt in het bericht ‘Vervanging F-16’ dat de F-35 (de ‘JSF’) een wendbaar toestel is. Nederland is van plan de F35A aan te schaffen. In 2019 heeft het zich verplicht er acht af te nemen, zo is in maart 2015 overeengekomen. Opzet is in totaal 37 toestellen te kopen voor zo’n 80 miljoen euro per stuk.

De F-35 is vanaf het moment dat er over de vervanging van de F-16 werd gesproken controversieel. In de partijpolitiek waar de PvdA dan weer voor en dan weer tegen was en met betrekking tot het ontwerp, de hoge aanschafprijs, de hoge ontwikkelingskosten, afhakende legeronderdelen, de lobby van de Nederlandse luchtmachttop en de prestaties. Daarbij kwam ook de vraag of het verstandig was dat Nederland investeerde in dit type bemande vliegtuigen en zich niet beter op drone-achtige onbemande luchtvaarttuigen kon richten.

Maar de vraag die steeds weer terugkwam was of de F-35 nou waar voor z’n geld was of een miskoop. War is Boring is duidelijk evenals ontwerper Pierre Sprey in het videofragment. Uit testvluchten blijkt dat de F-35 het in het dogfight verliest van de F-16. Hoe kan het dat de Nederlandse regering met de F-35 een toestel aanschaft dat in het luchtgevecht inferieur is aan het toestel dat het moet vervangen? Waarom trekt de Nederlandse politiek geen consequenties uit de tegenvallende prestaties van een toestel waarover het al geruime tijd weet dat het minder wendbaar (‘agile‘) is dan z’n voorganger en vele andere gebreken kent?