Gedachten bij twee foto’s van de Nederlandse Delegatie in Peking

Fotografija Nizozemska legacija [Foto van de Nederlandse Legatie, Peking]. Collectie: Vzhodnoazijske zbirke v Sloveniji [Oost-Aziatische collecties in Slovenië].

In het Nederlands uit het Sloveens vertaald luidt de toelichting bij deze foto:

Een zwart-witfoto toont de diplomatieke wijk van Peking (Dongjiaominxiang 東交民巷). Deze werd tussen 1861 en 1959 opgericht in het gebied van de binnenste, keizerlijke wijken (Neicheng 内城), ten oosten van het huidige Tiananmen-plein (Tiananmen Guangchang 天安門廣場) en ten zuiden van de Verboden Stad (Gugong 故宫 of Zijincheng 紫禁城). Na de Tweede Opiumoorlog (1856-1860) vestigden zich daar verschillende buitenlandse delegaties en richtten ambassades of gezantschappen van hun land op. Het trok veel diplomaten, soldaten, geleerden, kunstenaars, toeristen en sinofielen. Hoewel internationale overeenkomsten waarbij China extraterritoriale rechten verleende aan buitenlandse mogendheden over delen van zijn grondgebied dateren uit de 19e eeuw, werd de jurisdictie over de diplomatieke wijk van Peking zelf pas in 1901 aan buitenlandse mogendheden verleend, na een 55 dagen durende belegering van de wijk tijdens de tweejarige Boxer Rebellion (Yuanyituan Yundong義和團運動), die eindigde met de overwinning van de gecombineerde buitenlandse strijdkrachten. Door de samenwerking van de Chinese rechtbank met de opstandelingen werd China gedwongen het Boxing Protocol (Xinchou tiaoyue 辛丑條約) te ondertekenen, dat ook het beheer van de diplomatieke wijk in Peking definieerde.

Tot het begin van de twintigste eeuw waren hier alle grootmachten van de wereld aanwezig, waaronder Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Japan, Rusland, Italië, Spanje, België en de Verenigde Staten. Een kleiner perceel was ook eigendom van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie. De ondertekening van de eerste overeenkomst over extraterritoriale jurisdictie tussen Nederland en China dateert van 1863. Tussen 1917 en 1919 bezette Nederland het Duitse gezantschap en in 1920 kwamen alle Russische bezittingen in Peking onder direct bestuur.

De speciale status van de diplomatieke wijk in Peking werd de facto beëindigd door de Tweede Wereldoorlog, en tijdens de daaropvolgende politieke ontwikkelingen in de Chinese staat werden de meeste gebouwen in de wijk verwoest.

De foto is de 41e van de 449 foto’s van Peking en omgeving in het album van Ivan Skušek Jr. gekocht tijdens zijn verblijf in Peking (1914-1920). In het handboek van het album wordt de foto Holländische Legatie genoemd.

Interessant is dat Nederland een grootmacht van de wereld wordt genoemd en dat van 1917 tot 1919 Nederland het Duitse gezantschap bezette. Omdat Nederland toen met Spanje het enige neutrale land van de genoemde grootmachten was is het logisch om te veronderstellen dat onder bezetten ‘waarnemen’ moet worden verstaan. Niet in bezit nemen. In 1919 kreeg de Weimarrepubliek een nieuwe grondwet.

Met het ‘direct bestuur’ in 1920 van de Russische bezittingen wordt waarschijnlijk het bestuur van de diplomatieke wijk bedoeld. Omdat de Russische burgeroorlog pas in 1922 definitief in het voordeel van de bolsjewisten werd beslist lijkt dit ook een tijdelijke situatie die door het verlies van de aan de westerse grootmachten gelieerde Witte legers pas later definitief werd.

Onderstaande foto uit 1930 van de Nederlandse delegatie in Peking geeft een beeld dat op de bovenste foto overeenkomt met de rechterkant van het linker gebouw. De tekst bij deze albumfoto luidt: ‘Secretaris-woning van de Nederlandsche Delegatie. Peking. Op stoep Jenny [Visser-Hooft] en de Vos v. Steenwijk‘. Waarschijnlijk heeft het linkergebouw op de bovenste foto een ceremoniële functie.

Philips Christiaan Visser. Schermafbeelding van deel ‘Albumblad met vier foto’s. Linksboven Jenny Visser-Hooft en de heer De Vos van , Bestanddeelnr 35 30.jpg‘. Peking, 1930. Collectie: Nationaal Archief.

Kunnen Olympische Spelen worden gerestaureerd?

Times Wide World Photos, ‘Official Souvenirs of the Fourth Winter Olympics‘, 1936. Collectie: MoMA.

Morgen beginnen de Olympische Winterspelen in Peking. Ik heb niks met sport, maar het is best. Het klinkt al snel neerbuigend en vanuit de hoogte om er kritiek op te hebben. Daarom moet men oppassen om er afkeurend over te spreken. Want als het volk sport wil, dan krijgt het volk sport. Dat loopt van verslagen van wedstrijden, tot voor- en nabeschouwingen. Ellenlang.

Met topsport is niks mis. Sporters spannen zich jarenlang in en proberen beter te presteren dan anderen. Dat is lovenswaardig. Maar de Olympische gedachte is meer dan sport alleen. Het omvat ook internationale verbroedering en een ‘heilmiddel tegen tal van maatschappelijke kwalen‘ zo zegt Jelle Zondag in een commentaar voor de Radboud Universiteit.

Olympische Spelen zijn een mengvorm geworden die weliswaar om sport draait, maar waar sport steeds minder centraal staat. Aan Olympische Spelen kunnen allerlei karakteriseringen toegevoegd worden. Ze zijn gepolitiseerd, vercommercialiseerd, gecorrumpeerd en los komen te staan van een hogere doelstelling.

Zondag concludeert: ‘Sport werd, en wordt, beschouwd als een idealistische activiteit, die moest zorgen voor vrede, vriendschap en verheffing. Mooie idealen die vaak spaak liepen op de weerbarstige realiteit‘. De Olympische Spelen tonen een vals gezicht. Ze zijn gekaapt door ontwikkelingen die haaks staan op dat idealisme en er zelfs tegenstrijdig aan zijn: nationalisme, meedogenloze competitie, dopinggebruik, commercie en het tegendeel van verheffing.

De bodem is weggeslagen onder de Olympische Spelen zonder dat het benoemd wordt. De uitzendrechten zijn een miljardenbusiness geworden. De Olympische Spelen draaien om hun eigen continuïteit en winstgevendheid, niet langer om een ideologische gedachte. Of het moet de opvatting van autoritaire landen als China zijn om zich met een vals gezicht en dubbele bodem te presenteren aan de wereld. Dat is neorealisme dat idealen inwisselt voor macht, geld en beeldvorming.

Het zou zinvol zijn om opbouwende kritiek op de Olympische Spelen aan een breed publiek te presenteren. Wat als blijkt dat de nadelen groter zijn geworden dan de voordelen? Wat dan? Kunnen ze ideologisch gerestaureerd worden en uit de greep van autoritaire landen en het grote geld gered worden? Laten Nederlands programma- en beleidsmakers die zich sterk maken voor de Olympische Winterspelen in Peking zich daar de komende weken en jaren eens over uitlaten.

De wereld kan dan wel steeds platter en dorpser worden, maar de Olympische Spelen lopen daar in bedorvenheid ver op vooruit. Zijn inmiddels de Olympische Spelen ‘too big to fail’ geworden, zodat ze niet meer gerestaureerd kunnen worden omdat de organisatie erachter een ongrijpbare macht is? Mogelijk, maar laten we dat dan bespreken. Het getuigt van grote absurditeit om kijkers wekenlang een Potemkin-dorp voor te schotelen zonder dat te benoemen. Kunnen Olympische Spelen meer zijn dan buitenkant, dekmantel en façade?

Peking zet met diplomatieke druk en propaganda EU onder druk. Het wil geen onderzoek naar ontstaan van coronavirus in China

Het is opvallend hoe zwaar China propaganda en diplomatieke druk gebruikt om een zakelijk onderzoek naar het in China ontstane coronavirus te onderdrukken. Niet om China als schuldige aan te wijzen, maar om te leren voor de toekomst. Politico verwoordt de opstelling van China in een overzichtsartikel zo: ‘Beijing doubles down in EU propaganda battle’ ofwel Peking doet er een schepje bovenop in de propagandastrijd met de EU. De vrees bestaat dat de EU niet opgewassen is tegen de Chinese druk. Dat komt doordat de EU geen politieke eenheid is en voor beschermingsmiddelen tegen het coronavirus afhankelijk is van China. Het citaat dat in dit artikel blijft hangen is van Antoine Bondaz die werkt voor een in Parijs gevestigde denktank: ‘China considers Europe the soft belly of the West’ ofwel China beschouwt de EU als de zachte onderbuik van het Westen die niet terug kan slaan. Dat geeft vooral iets te denken over de positie van de EU in de wereld.

De les uit deze verharding van China dat propaganda inzet tegen de EU is dat de EU zelfvoorzienend moet worden. Dat kan door de afhankelijkheid van China te verkleinen of China op specifieke gebieden afhankelijk te houden van de EU of het Westen in het algemeen. Dat biedt de EU wisselgeld om China te weerstaan. Vooralsnog ontbreekt het de EU aan de wil en ambitie om zich te wapenen tegen indringers als China. Nog overheerst defaitisme. Opmerkelijk is de open zenuw van de Chinese regering. Het beseft dat het gefaald heeft in de aanpak van het coronavirus die volgens onderzoekers van onder meer de Universiteit van Cambridge al in september 2019 in Zuid-China ontstond. Pas na vier maanden kwam de regering in Peking in actie. Het laat zich als schuldig kennen door wild om zich heen te slaan. Maar het overspeelt de eigen hand.

Met sluiting Chinese heropvoedingscentra verandert er niks

Het is geen geheim dat het slecht is gesteld met de mensenrechten in China. Zo zijn er heropvoedingscentra door arbeid die feitelijk martelkampen zijn. Bijvoorbeeld Masanjia dat in het westen volop publiciteit kreeg. De Chinese regering houdt niet van negatieve publiciteit en kondigde onlangs de afschaffing van deze centra -het ‘Laojiao‘-systeem- aan. De kampen bestaan al sinds 1957. Een Amerikaanse mensenrechtencommissie concludeerde eufemistisch dat de kampen de sociale stabiliteit ondermijnen. Zelfs in China zijn ze onwettelijk.

Is het gedaan met het grootschalig onrecht door de overheid als het ‘Laojiao‘-systeem wordt afgeschaft? Nee, het is een cosmetische zet want er blijven ‘zwarte’ gevangenissen, hersenspoelcentra en ‘juridische leercentra’. In China waar evenmin vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting of een functionerend rechtssysteem bestaat. Enfin, premier Rutte en andere westerse leiders hengelen bij de Chinese leiders naar opdrachten voor hun bedrijfsleven.  Dat geeft steun voor de onderdrukking door de Chinese communistische partij van de Chinese burgers. Iets om trots op te zijn. En het gekke is dat westerse leiders evenmin als de Chinese communistische leiders iets van kritiek op de onderdrukking willen weten. Hoe vreemd is dat?

Ondernemer weigert geld Chinese overheid door moord op burgers

Een Amerikaanse uitvinder weigert in tweede instantie geld van de Chinese overheid omdat-ie leert van hun handel in organen van gevangenen. Wetenschapper Jeffrey Van Middlebrook loopt zo een Chinese investering van 60 miljoen dollar in zijn gasproject mis. En mogelijk wereldfaam en rijkdom. Andere overheden en bedrijven toonden onvoldoende belangstelling in zijn uitvinding. Is dat de prijs van een gerust geweten?

Hoe kan de wending van een wetenschapper die tot inkeer komt opgevat worden? Als-ie de uitzondering is die normbesef boven faam en rijkdom stelt, dan betekent dat andere wetenschappers, bedrijven en overheden dat nalaten. Hoe meer Van Middlebrook wordt geprezen, hoe meer blijkt dat-ie een witte raaf is. Dat maakt dit bericht over een uitzondering tot een somber verslag waaruit blijkt dat met bloedgeld principes te koop zijn.

China krijgt een steeds slechtere pers. Vooral in Europa en Noord-Amerika. Dit gaat verder dan verslaggeving over incidenten als de vervolging van de leden van de Falun Gong, illegale orgaantransplantaties op gevangen, gevangenkampen als Masanjia, de opstandige kunstenaar Ai Weiwei, isolatie van Nobelprijswinnaar Liu Xiao, onderdrukking van activisten en dissidenten, streng gecensureerde media en internet, de interventie in Tibet, schandalen met besmet melkpoeder, milieuschandalen, boeren die zonder compensatie van hun land gejaagd worden, zelfmoorden van ‘vervreemde’ arbeiders in fabrieken, een gebrekkige rechtsstaat en het gebrek aan perspectief voor de opbouw ervan, en een Communistische Partij waar diefstal, fraude en corruptie de regel zijn. Het stopt niet meer bij incidenten. Wie wil weten over het onrecht in China, kan het weten. Het patroon is duidelijk voor iedereen die zaken doet met China. Zonder of met een geweten. Zoals Jeffrey Van Middlebrook.

Foto: Ondernemer en uitvinder Jeffrey Van Middlebrook in Pioneer Park, Silicon Valley, California. 14 mei 2013. Credits: Jasper Fakkert, The Epoch Times.

Ai Weiwei communiceert verder. De essentie is sociaal

All Quiet on the Eastern Front? Gelukkig niet, Ai Weiwei laat zich de mond niet snoeren. Op 19 april gaat in het Hampstead Theatre in Londen ‘The Arrest of Ai Weiwei’ in première’. Een nieuw toneelstuk van Howard Brenton dat is gebaseerd op het door Barnaby Martin opgetekende relaas Hanging Man over Ai Weiwei’s problemen met de Chinese autoriteiten. Een registratie is vanaf morgen 20.30 uur te zien via een livestream.

Bij het overlijden van de voormalige Britse premier Margaret Thatcher werd deze week opgemerkt dat ze een eigen -isme had, het Thatcherism. Maar Ai Weiwei heeft het Weiwei-isme. Het doet denken aan De Ideeën van Multatuli. Losse, bondige uitspraken die vlijmscherp zijn verwoord en maatschappijkritiek bevatten. Ze worden bijeengehouden door de wens om te getuigen over de vrijheid van expressie. Het verscheen in 2012 als Weiwei-isms in een uitgave van Larry Warsh. Op de Friends of Ai Weiwei verschijnen de Weiwei-ism nu om en om met bijdragen van de vrienden. Het idee van vrijheid wordt elegant, krachtig en simpel overgebracht.

Foto 1: Benedict Wong als Ai Weiwei in  ‘The Arrest of Ai Weiwei’ van regisseur James McDonald. Credits: Donald Cooper.

Foto 2 en 3: Weiwei-isms op tumblr.

Onderzoek wijst uit: Chinese censuur op internet werkt snel

Ai Weiwei zei het al eerder: de censuur op het Chinese internet is immens. Posten van een tweet op de Chinese versie van Twitter Sina Weibo is er geen garantie voor dat het in de openbaarheid blijft. Een overheidsapparaat van talloze controleurs leest de 70.000 berichten van de 300 miljoen actieve gebruikers die elke minuut verschijnen. En verwijdert razendsnel tweets die onwelgevallig zijn voor de overheid. Soms al binnen 10 minuten. En 90% van de kritische tweets binnen een dag. Amerikaanse onderzoekers onder leiding van Dan Walach van Rice University in Houston hebben dat in kaart gebracht in de studie ‘The Velocity of Censorship: High-Fidelity Detection of Microblog Post Deletions‘. China Forbidden News rapporteert.

Foto: Schermafbeelding uit reportage van China Forbidden News over censuur op internet in China met mededeling dat een tweet verwijderd is.

Ai Weiwei is meer bij de tijd op internet dan in het museum

In het Hirshhorn Museum in Washington DC loopt de tentoonstelling ‘According to What?‘ van Ai Weiwei ten einde. De politieke kunst van Ai Weiwei is niet in lijn met de propaganda van de Chinese regering, maar staat er haaks op. Publicist James Panero ziet de basis ervan in het scepticisme van de Punk-beweging. Een wantrouwen tegenover de staat dat ook het Russische Pussy Riot op de been bracht. Opvallend omdat de staat zelf vaak het initiatief neemt voor politieke kunst. Het schrijnt dan als kunstenaars hun eigen weg kiezen.

Ai Weiwei kon niet op de opening van zijn eigen tentoonstelling in Washington DC zijn. Zoals-ie nergens meer kan komen. Geen nieuws omdat het bekend is dat-ie China niet wil verlaten uit angst er niet meer in te mogen. Samensteller en directeur Kerry Brougher ziet een vermenging van Ai’s internet-activiteiten en zijn kunst: ‘There is a blurring of his internet activity and his art.’ In zijn isolement maakt de kunstenaar gebruik van de middelen die hem resten. Internet en sociale media buit-ie uit met de mentaliteit van de punker. Tegelijk relativeert dat het belang van zijn ‘klassieke’ kunst die noodgedwongen in dat isolement blijft steken.

Foto: Ai Weiwei fotografeert in New York (1983-1993). Mirror, 1987.

Ai Weiwei: In China wint internetvrijheid van overheidscensuur

Ai Weiwei denkt met ons mee en hoopt dat internet tot meer vrijheid kan leiden. Zeker in een autoritair land als China. Hij meent dat de vrijheid van expressie niet gecontroleerd kan worden. Onduidelijk is of-ie dat technologisch, politiek of maatschappelijk bedoelt. Zo citeert W.J. Poolen in zijn masterscriptie ‘Intentional Disintegration of Cybercriminal Networks’ van Clarke en Knake Cyberwar (2010): ‘They mention that the Government of the People’s Republic of China has equipped all its computers, servers and routers with special software (Green Dam Youth Escort software, The Great Firewall DNS manipulator and other components) that enables the Chinese government to literally flip an application switch “to disconnect all Chinese networks from the rest of the global Internet”‘. Zo heeft de Chinese overheid vermoedelijk ook mogelijkheden ingebouwd hebben om regionale netwerken los te koppelen. Bijvoorbeeld van steden als Peking, Shanghai of Hongkong.

Is Ai Weiwei even slim als Mao Xinyu?

Mao Zedong’s kleinzoon Mao Xinyu is majoor-generaal in het Rode Leger en citeert een gedicht op televisie. Is Mao even slim als kunstenaar Ai Weiwei die in strijd met de autoriteiten de vergunning voor z’n bedrijf Fake Cultural Development verliest? Eerder namen ze papieren in beslag die konden bewijzen dat-ie een bedrijf heeft. Dit tekent het absurdisme van de politiestaat. Hij wordt valselijk beschuldigd van belastingontduiking omdat-ie niet zwijgt. Hoewel Ai Weiwei ook stemvast de ‘Bo Xilai Song‘ meezingt. Over de intussen van zijn voetstuk gestoten en uit de partij gezette Bo Xilai die overal van beschuldigd wordt: versieren van vrouwelijke televisiesterren, orgaanhandel op levenden, een staatsgreep, fraude en corruptie, en de gewone criminele activiteiten als moord. En het populariseren van de rode liederen van de Culturele Revolutie. Dan oogt Mao Xinyu completer. Een ongewilde humorist in een meedogenloos regime. Die slim eieren voor zijn geld kiest.

Foto: FAKE Studio van Ai Weiwei zingt de ‘Bo Xilai Song’ (rechtsachter Ai Weiwei).