Dit is een foto uit 1916 van de Russische legeraalmoezenier Zybulski (voornaam onbekend) die in de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers de ogen zou zijn uitgestoken. Dat beweerde nochtans op 25 januari 1915 in een onlangs gepubliceerd communiqué de generaal van Duits-Baltische afkomst in het tsaristische leger Paul von Plehwe (of Pavel Plehwe).
Maar het gruwelverhaal klopt niet. Achteraf bleek de aantijging van generaal Von Plehwe onjuist. Aalmoezenier Zybulski had het zicht in beide ogen nog toen hij in Duitse gevangenschap kerkdiensten in Heidelberg verzorgde. Hij verklaarde sinds hij op 29 augustus 1914 door de Duitse troepen gevangen werd correct behandeld te zijn.
Waarom heeft generaal Von Plehwe de leugen verspreid? Ja, oorlogsmist. In de oorlog sneuvelt de waarheid als eerste. Waarschijnlijk wilde Von Plehwe zijn manschappen motiveren. Sloot de beschuldiging van het wrede optreden van het Duitse leger niet aan bij de gruweldaden die de Duitsers abusievelijk werd toegeschreven in de slag om België? Dat was propaganda van de Entente.
Een persoonlijke noot geeft de Russische Wikipedia-pagina over het privéleven van Von Plehwe (vertaald): ‘Plehve werd geboren in een familie van evangelische christenen en het grootste deel van zijn leven beleed hij precies deze leer, maar kort voor zijn dood bekeerde hij zich tot de orthodoxie. Plehve was getrouwd met een Russisch-orthodox meisje, geboren Sukhomlinova, en had drie kinderen met haar, ook opgevoed door haar moeder in de orthodoxie: dochters Olga (geboren in 1881), Ekaterina (geboren in 1886) en zoon Nikolai (geboren in 1892).’
Generaal Paul von Plehwe overleed op 28 maart 1916 in Moskou. Had hij zich 14 maanden eerder toen hij de uitspraak over aalmoezenier Zybulski deed al tot de Russisch-Orthodoxe kerk bekeerd? Dat weten we niet. Von Plehwe was van Baltisch-Duitse afkomst en vocht voor de Russische tsaar tegen zijn landgenoten en andere legers van de Centralen, zoals het Oostenrijkse. Hij was van origine een evangelische christen die het meende op te moeten nemen voor een Russisch-Orthodoxe pope.
Bij dat soort door elkaar geschudde loyaliteiten is het geen wonder dat generaal Von Plehwe werkelijkheid niet meer van fantasie kon onderscheiden. Wellicht heeft het gruwelverhaal dat op 25 januari 1915 in een legercommuniqué werd genoemd voor even gewerkt. Maar niet voor lang. In februari 1915 verloor het tsaristische legeer de Tweede Slag bij de Mazurische Meren van de Duitsers,
George Knight 