Amersfoort weigert beantwoording reeks schriftelijke vragen over MOA omdat het ‘verkapt onderzoek’ is. Bestuurlijke impasse dreigt

Amersfoort staat bij insiders bekend als een gemeente waar de ambtenaren het voor het zeggen hebben. Ook ik heb op zoek naar informatie over het ‘Armando Museum’ aanvaringen gehad met de griffie en bewaar daar slechte herinneringen aan. Amersfoort staat op het gebied van openheid en communicatie niet goed bekend. Dat museum was een ooit in Amersfoort gevestigd museum dat na een brand in 2007 in de Elleboogkerk door het toenmalige gemeentebestuur de stad werd uitgejaagd en onder een andere naam (MOA) en formule in een rijksmonument terechtkwam, landhuis Oud Amelisweerd van de gemeente Utrecht in de gemeente Bunnik.

Sinds de weigering in februari 2019 door een raadsmeerderheid om een onderzoek te houden naar de achtergronden van de verhuizing van dat Armando Museum hebben de standpunten tussen coalitie (VVD, D66, GL, CU) en oppositie zich verhard. In een commentaar omschreef ik de opstelling van de woordvoerder cultuur Linda van Tuyl (GL) die onderzoek afwijst: ‘Ze zijn bedoeld om de controlerende rol van de raad te herstellen, en om van gemaakte fouten te leren zodat die in de toekomst vermeden kunnen worden. Precies dat is aan de orde bij het dossier MOA toen het toenmalige college het convenant uit 1998 met Armando en zijn ex eenzijdig opzegde. Toenmalig directeur Gerard de Kleijn van Amersfoort-in-C noemde dat in 2010 ‘onbehoorlijk bestuur’ en woordbreuk van de toenmalige gemeenteraad die via de coalitiepartijen het besluit van het college volgde. Het is niet niks als een ambtelijk diensthoofd de raad (en in het directe verlengde daarvan het gemeentebestuur) beticht van onbehoorlijk bestuur. Verdient dat geen onderzoek?‘

De wederzijdse irritatie groeit en middel van communicatie zijn de schriftelijke vragen die raadsleden aan het bestuur kunnen stellen. Voormalig fractievoorzitter van Amersfoort2014 Ben Stoelinga heeft op 17 april een reeks vragen aangekondigd zoals bovenstaande afbeelding toont. Tot nu toe zijn er vier delen gesteld. Er bestaat verschil van mening tussen Amersfoort2014 en het gemeentebestuur (of de ambtenarij?) of de vragen wel beantwoord hoeven te worden zoals onderstaand antwoord van het college van 28 mei 2019 verduidelijkt:

Met dat antwoord dat Amersfoort2014 onvoldoende vindt is deze fractie het niet eens. Het wil antwoord op haar vragen over alle onregelmatigheden rond het Armando Museum en meent dat het college volgens de eigen richtlijnen verplicht is om inhoudelijk te antwoorden. Met het antwoord op bijna alle vragen  dat luidt ‘Zoals toegelicht in de inleiding beantwoordt het college deze vraag niet vanwege de onderzoekstechnische aard’ neemt deze fractie geen genoegen zoals blijkt uit een ‘extra’ schriftelijke vraag van 6 juni 2019:

Het college is in naam van voormalig kamerlid en cultuurwethouder Fatma Koşer Kaya (D66) van mening dat de schriftelijke vragen van Amersfoort2014 ‘een verkapt onderzoek’ zijn en daarom niet beantwoord hoeven te worden. Een onderzoek waarover zo stelt het college op 5 februari 2019 ‘de aanwezige woordvoerders in meerderheid zich tegen een raadsenquête of raadsonderzoek over MOA hebben uitgesproken‘. Hiermee versmalt het college een raadsenquête of raadsonderzoek tot het stellen van schriftelijke vragen. Maar een onderzoek is in procedure en strekking meer dan dat. Het kan een les voor de toekomst geven. Er kan begrip opgebracht worden voor het standpunt van het college dat de reeks vragen van Amersfoort2014 een groot beslag legt op de capaciteit van de ambtelijke organisatie. Complicatie is dat de wethouders relatief nieuw zijn en voor veel informatie afhankelijk zijn van de ambtelijke staf. Ook bij het beantwoorden van de schriftelijke vragen van Amersfoort2014 die terug kunnen wijzen naar het toenmalige opereren van de ambtenaren.

Om de onduidelijkheden en suggesties over de gemeentelijke organisatie te ontzenuwen is het gewenst dat het college schoon schip maakt en de vragen van Amersfoort2014 zonder terughoudendheid beantwoordt. Als de beantwoording van een specifieke vraag teveel beslag legt op de capaciteit, dan kan dat in voorkomende gevallen met redenen omkleed gemeld worden. Het bestuur van een middelgrote gemeente als Amersfoort dient zichzelf serieus te nemen en zich er niet toe te verlagen om met raadsleden verzeild te raken in een loopgravenoorlog. Het college vertegenwoordigt het openbaar bestuur en moet verantwoordelijkheid tonen. Amersfoort kan best middelen vrijmaken om de reeks vragen in detail te beantwoorden. Als het dat wil.

Foto’s 1 en 4: Schermafbeelding van delen van ‘SCHRIFTELIJKE VRAGEN en/of INLICHTINGEN AAN HET COLLEGE; Ex. artikel 43 en artikel 44 Reglement van orde van de raad’ door Amersfoort2014, 6 juni 2019.

Foto 2: Schermafbeelding van deel van ‘SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE; Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad’ door Amersfoort2014, 17 april 2019.

Foto 3: Schermafbeelding van deel ‘Beantwoording schriftelijke vragen’ door afdeling Woon Werkklimaat namens het college van de gemeente Amersfoort, 28 mei 2019.

Advertentie

GroenLinks Amersfoort twijfelt aan het bestaan van de waarheid over het Armando Museum en wijst een onderzoek hoe dan ook af

Groenlinks neemt in Amersfoort met twee wethouders deel aan de coalitie. Dit feit alleen verklaart het optreden van de woordvoerder cultuur van GroenLinks Linda van Tuyl. Wat ze zegt is zo afwijkend van waar GroenLinks voor zegt te staan dat nauwelijks valt te geloven dat Van Tuyl echt gelooft in wat ze zegt.

Van Tuyl zegt in een raadsdebat dat ze niet wil dat de onderste steen boven tafel komt in een mogelijk onderzoek naar de besluitvorming over de verhuizing van het Armando Museum naar Bunnik. De reden die ze daarvoor geeft is dat het een complex onderzoek zou worden. Dat meent ze al op voorhand te weten, zonder dat het onderzoek is verricht. En als men de onderste steen boven tafel krijgt vraagt ze zich af wat men ermee gaat doen. Men krijgt medelijden met haar dat Van Tuyl dit om partijpolitieke redenen moet zeggen.

Aan de orde is een onderzoek naar de gang van zaken rond het MOA. Dat heeft de gemeente veel geld gekost. Deze Amersfoortse vertegenwoordiger van GroenLinks gaat niet voor openheid en onderzoek, maar voor het tegendeel. In haar argumenten redeneert ze naar een situatie toe die juist onderzocht moet worden om te weten wat de situatie is. Evenmin is het duidelijk waar Van Tuyl haar observatie op baseert dat het dossier MOA zo uniek is dat een onderzoek weinig oplevert. Afgelopen jaren zijn opvallend veel culturele projecten in Amersfoort mislukt. Valt daar geen patroon in te herkennen? Volgens Van Tuyl niet, want ze weet op voorhand het antwoord. Zij redeneert in een cirkel en stelt haar uitgangspunt als onherroepelijke conclusie voor.

Van Tuyls argumenten kunnen ook omgekeerd worden en tegen haar gebruikt worden. Als namelijk het dossier MOA zo uniek is zoals ze veronderstelt, dan verdient dat juist een onderzoek. Of in de vorm van een raadsenquête of anderszins, naargelang de wens van de meerderheid van de raad. Dit soort onderzoeken zijn ernstig en gaan niet over futiliteiten. Ze zijn bedoeld om de controlerende rol van de raad te herstellen, en om van gemaakte fouten te leren zodat die in de toekomst vermeden kunnen worden.

Precies dat is aan de orde bij het dossier MOA toen het toenmalige college het convenant uit 1998 met Armando en zijn ex eenzijdig opzegde. Toenmalig directeur Gerard de Kleijn van Amersfoort-in-C noemde dat in 2010 ‘onbehoorlijk bestuur’ en woordbreuk van de toenmalige gemeenteraad die via de coalitiepartijen het besluit van het college volgde. Het is niet niks als een ambtelijk diensthoofd de raad (en in het directe verlengde daarvan het gemeentebestuur) beticht van onbehoorlijk bestuur. Verdient dat geen onderzoek?

Blijft de vraag over de beeldvorming en GroenLinks. Is dit nog wel de partij van voormalig kamerlid Mariko Peters die in 2012 een wetsvoorstel indiende voor een transparante overheid? In de motivatie zei ze: ‘Teveel publieke informatie blijft nu geheim of te lang achter slot en grendel.’ Van Tuyl vindt het blijkbaar prima dat informatie achter slot en grendel blijft. Namens welk GroenLinks spreekt zij? Het is soms politieke realiteit als een partij kernwaarden inwisselt voor deelname aan de macht, maar doorgaans gaat dat gepaard met geloofwaardig theater. Van Tuyl voert dat echter zo ongeloofwaardig en onhandig op dat het absurd wordt.

In het dossier Armando Museum en MOA speelde een van de voorlopers van Van Tuyl een andere rol. Ook toenmalig fractievoorzitter van GroenLinks Hiske Land pleitte in 2010 voor pragmatiek en haalbaarheid, maar koos vervolgens niet voor een kleinere, maar een grotere rol van de raad. Ze pleitte voor een brede, kritische blik en zoektocht naar de waarheid die Van Tuyl bij voorbaat als onmogelijk kenschetst. Hiermee verschilt Van Tuyl niet van rechts-populisten die succesvol het idee van ‘de waarheid’ ondermijnen. Dat is het verschil in intellectuele nieuwsgierigheid en politiek-filosofische stellingname tussen Land en haar opvolger Van Tuyl.

In 2010 schreef Land: ‘Essentie dus: het Amersfoortse culturele klimaat wordt voor een groot deel bepaald door de verzelfstandigde instellingen. We kunnen niet veel meer doen dan hopen dat zij kiezen voor het belang van de stad… Ik pleit voor een brede blik op het museale aanbod, in plaats van te focussen op één instelling zoals nu gebeurt. De bezuinigingen zijn wat mij betreft alleen de aanleiding om ernaar te kijken. Wat willen we voor de stad? Welke betekenis heeft iedere instelling daarin?’ Een zoektocht naar de waarheid is aan Van Tuyl en GroenLinks Amersfoort niet besteed. Linda van Tuyl ontkent het bestaan van de waarheid.

Jesse Klaver en GL krijgen het verwijt inhoudsloos te zijn. Ook van Lubach

Het politieke seizoen is geopend en de aanval op de oppervlakkigheid van GL-leider Jesse Klaver is ingezet. Niet alleen door de rechtse, natuurlijke vijanden, maar ook door de natuurlijke bontgenoten uit links-liberale hoek. Zoals de VPRO of de NRC. Aanleiding is de ‘documentaire’ ‘Jesse’ van Joey Boink die volgens critici elke inhoud en verdieping mist. Met terugwerkende kracht slaat de gehekelde persoonsverheerlijking van Klaver in ‘Jesse’ terug op de campagne van GL. En het weglopen tijdens de formatie van de onderhandelingstafel door Klaver over een Afrika-deal voor migranten. Het lijkt nu waarschijnlijk dat dat uit onmacht en door een gebrek aan inhoud gebeurde. GL wordt zo in de beeldvorming de partij van marketing und gar nichts. GL bevestigt dat beeld door sinds de verkiezingen van 15 maart niet met beleid in het nieuws te komen. Wat denkende doeners als Mariko Peters of Femke Halsema ooit deden. Wetenschappelijk bureau De Helling lijkt geïsoleerd.

De marketing van GL waarachter niet inhoudelijks te ontdekken is zou niet rampzalig zijn als de twee andere linkse partijen PvdA en SP in vorm waren. Maar dat zijn ze niet. De PvdA worstelt na de verkiezingsnederlaag nog steeds met de eigen leegte en in de SP verstikt centralisme het functioneren. Ideeën die met overtuiging en continuïteit worden gepresenteerd zijn op dit moment bij PvdA, SP en GL niet te vinden. Bas Heijne zegt het in zijn NRC-column aldus: ‘Waar houden Klaver en Boink ons voor, zien ze ons als zo dom en oppervlakkig?’ Die vraag kan ook aan de PvdA en SP gesteld worden. Waar houden deze partijen ons voor? Links liep weg van de onderhandelingstafel (GL) of weigerde er zelfs aan plaats te nemen (PvdA, SP).  Zodat de rechtse VVD en CDA het initiatief konden nemen, wat zo traag gebeurt dat ook daar weinig zelfvertrouwen lijkt te bestaan.

Nodig voor Nederland: transparantiewet en transparantieportaal

Vandaag is in Spanje het Transparantieportaal (‘portal de la transparencia’) gelanceerd. Het geeft Spanjaarden toegang tot gegevens die met de overheid en het openbare leven te maken hebben. Zoals contracten, subsidies, werkzaamheden van ministeries, budgetten, rechten en heffingen en bezoldiging van ambtenaren. Vraag is hoever de openheid gaat. Buitenlandse betrekkingen, openbare veiligheid en milieubescherming zijn uitgezonderd. Vooral uitsluiting van openbare veiligheid roept vragen op. TheLocal.es geeft bijzonderheden.

Openbaarheid is een middel om corruptie te bestrijden. Het mes snijdt aan twee kanten omdat corruptie een bedreiging van economische groei is. Eigenlijk aan drie kanten omdat het ook een manier is om nieuwe politieke partijen als het progressieve Podemos de wind uit de zeilen te nemen. En aan vier kanten als het om het verbeteren van het imago van Spanje gaat dat slechts 37ste staat op de Transparency Index 2014.

De digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom en de Piratenpartij pleiten in Nederland voor transparantie van overheid en openbaar bestuur. Waarbij deze organisaties dat doorgaans aan internetgebruik of vrije communicatie koppelen of het daar op toespitsen, terwijl dat slechts een verschijningsvorm is. Transparantie is echter een mentaliteit. Zeker nu in Nederland vanuit het huidige kabinet van VVD en PvdA een repressieve wind waait die inperkt, betuttelt, verhult en zelfs tegen Europese richtlijnen ingaat kan een transparantie portaal dat meer is dan politieke marketing een middel zijn om de partijpolitiek tegen zichzelf te beschermen. Nodig is een nieuwe transparantiewet. Transparantie is een modieus begrip. Niemand is er in beginsel tegen, maar evenmin willen de gevestigde politieke partijen dat het concreet wordt gemaakt. Dat moet veranderen.

In juni 2012 nam toenmalig kamerlid voor GroenLinks Mariko Peters een initiatief tot een transparante overheid met haar Nieuwe Wob. Dat mondde eind 2013 uit in de initiatiefwet Wet Open Overheid (Woo) van GroenLinks en D66 die onvoldoende politieke steun kreeg. Dat afgeschoten initiatiefvoorstel leest als een antiek bestuurlijk-ambtelijk wangedrocht dat zich niet op de burger van nu richt door een begin te maken om nieuwe technieken voor de informatievoorziening, besluitvorming, controle en verantwoording in te zetten.

De Spaanse Transparantiewet (‘Ley de Transparencia’) zegt: ‘In order to decisively foster access for all to information disseminated, the Transparency Portal shall be created, including not only information regarding which there is an active publicity obligation, but also that which is most frequently requested. The Portal will be a meeting point and dissemination hub, exemplifying a new way of understanding citizens’ right to access public information. It is also set forth here that the Central State Administration, the Administrations of the Autonomous Communities, and the entities forming the Local Administration may adopt collaboration measures for compliance with their active publicity obligations.‘

Foto: Eric Drooker, The Lion for Real. Credits: Eric Drooker.

PvdA komt met zevenpuntenplan voor privacybescherming

De PvdA komt met een zevenpuntenplan voor privacybescherming. Vandaag op 28 januari, de dag van de privacy. Een goed initiatief waar de naam van de woordvoerder ICT en Privacy Astrid Oosenbrug onder staat.

De PvdA heeft nog steeds een inhaalslag te maken op het gebied van privacy. Het zevenpuntenplan gaat iets verder dan het concept verkiezingsprogramma uit 2012 dat ik toen als volgt omschreef: ‘De PvdA wil niet alle wet- en regelgeving terugdraaien die de privacy van burgers inperkt, maar alleen de ‘vergaande’ inperking ervan.’ Dus vooral ‘crimineel’ misbruik waar makkelijker de vinger op te leggen valt dan misbruik door de staat. Zoals ‘bulkspionage’. De partij zit wat de privacybescherming betreft nog steeds op deze voorzichtige lijn, maar voegt daar de transparantie (punten 1, 3, 4 ) aan toe. Nu moet het de eigen minister Plasterk nog aanspreken op z’n verantwoordelijkheid om in de onderhandelingen met de EU-partners en de VS op te komen voor de privacy van de burgers. Maar in de PvdA worden Keulen en Aken niet op een dag gebouwd.

Foto: Schermafbeelding van ‘Zevenpuntenplan voor privacybescherming‘ van de PvdA, 28 januari 2014.

Open Data. Weg met de gesloten bestuurscultuur: D66 Nijmegen

Vandaag bespreekt de Nijmeegse raad het raadsinitiatiefvoorstel ‘Open Data‘ van Kristie Lamers (D66). Het geeft het college zes opdrachten mee op het gebied van ‘Open Data‘. D66 meent dat dat “de gemeente Nijmegen van openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor haar data moet maken. Alle data moet eenvoudig, in een standaard formaat op internet beschikbaar worden gemaakt, tenzij dat strijdig is met belangen als privacy of veiligheid”. D66 beredeneert de openheid niet alleen vanuit de democratie, maar ziet er ook een stimulans voor innovatie en economische activiteit in. Zelfs: ‘Open data zijn dus niet alleen gunstig voor het ontwikkelen en aanbieden van diensten, maar ook voor de verbetering van de kwaliteit van het leven‘.

Openbaarheid en toegankelijkheid in het openbaar bestuur zijn voorwaarden voor goed bestuur, maar verre van vanzelfsprekend. Opvallend in het internettijdperk waarin technisch zoveel mogelijk is. Het openbaar bestuur loopt achter in het bieden van openheid. Vreemd is dat ICT-projecten van overheden vaak mislukken. De basisregel van informatieanalyse is betrokkenheid en medewerking van allen. Zonder dat gaat het niet.

D66, GroenLinks en de Piratenpartij zijn voorstanders om de gesloten bestuurscultuur open te breken. In een toelichting zegt D66: ‘Nederlandse overheden stellen de gegevens (data) die zij verzamelen meestal niet openbaar beschikbaar. Zij hebben daar vaak geen principiële reden voor. Het is eerder een gewoonte dan een keuze.  (..) D66 Nijmegen vindt dat de gemeente Nijmegen van openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor haar data moet maken. (…) Dat vraagt om een open houding van de gemeente Nijmegen.‘

Bij een prijsvraag voor de preambule van ‘De Nieuwe Wob; Initiatiefwetsvoorstel GroenLinks voor een transparante overheid‘ van toenmalig kamerlid Mariko Peters schreef ik: ‘Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is….
’dat niet de ene waarheid de andere blokkeert, maar ideeën elkaar opvolgen, dat inzichtelijkheid in de werking van de overheid de bereidheid van burgers om zich in te zetten voor de samenleving vergroot, dat openheid een voorwaarde is om goed geïnformeerde en betrokken burgers voor de publieke zaak te winnen zodat ze op hun beurt kunnen deelnemen aan een prikkelend debat als voorwaarde voor een open samenleving en dat het daarbij wenselijk is dat de overheid de vergroting van het aantal burgers dat meepraat ondubbelzinnig toejuicht en actief ondersteunt omdat het alleen zo een basis legt onder de democratische orde
‘….Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze.’

De Raad van State oordeelde in november 2012 in een advies over dit initiatiefvoorstel van GroenLinks dat het onvoldoende onderbouwd was. Ook vond de raad dat de problemen die wel worden genoemd in het voorstel niet veroorzaakt worden door de huidige wet maar voornamelijk door de uitvoering ervan. Dit duidt opnieuw op een gesloten Nederlandse bestuurscultuur die openheid en toegankelijkheid niet als noodzakelijke voorwaarde voor haar functioneren ziet. Maar als een mentaliteit die in de uitvoering openheid tegenhoudt. 

Foto: Hans Wildschut, Touch, 2009. Credits: Hans Wildschut.

Regering beperkt openbaarheid van het openbaar bestuur

Pierre Heijnen van de PvdA stelde gisteren kamervragen onder de veelzeggende titel ‘Het bericht dat het demissionaire kabinet het openbaar bestuur minder openbaar wil maken‘. Hij wijst hiermee naar minister van Binnenlandse Zaken Liesbeth Spies (CDA) die in navolging van haar voorganger Piet Hein Donner (CDA) de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) wil inperken. De ministers doen dat op een regenteske en betuttelende wijze die niet meer van deze tijd is. Vlak voor het zomerreces presenteerde het nu teruggetreden GroenLinks-kamerlid Mariko Peters een initiatiefwetvoorstel onder de naam De Nieuwe WOB om de WOB te moderniseren.

Mariko Peters verwacht dat er in de nieuwe Tweede Kamer een meerderheid is voor een nieuwe WOB die afrekent met de gesloten bestuurscultuur die beide CDA-ministers verdedigen. Ze ziet een coalitie voor meer openheid van PvdA, GroenLinks, D66, SP en de PVV die elk op hun specifieke manier anti-establishment zijn. Ook kleinere partijen als PvdD en de Piratenpartij zijn voor een meer transparante overheid. In een reportage van EenVandaag over de WOB en een transparante overheid staan voorstanders Brenno de Winter en de Noorse journalist Idar Krogstad tegenover landsadvocaat Eric Daalder die op de rem van de openbaarheid staat.

Het Noorse voorbeeld van een open samenleving leert dat een overheid pas openbaar kan zijn als de digitale stukken goed ontsloten worden in een goed register. Als dat register ontbreekt wordt openbaarheid van bestuur lastig. Dit roept nieuwe vragen op over het herhaaldelijk mislukken van automatiseringsprojecten bij Nederlandse overheden. Komt die mislukking en verspilling ook voort uit een gesloten bestuurscultuur? In dat geval dient de WOB nog breder geïnterpreteerd te worden dan Mariko Peters met haar initiatief al voorstelde.

GroenLinks heeft al een jaar geen agenda

Wie googelt op ‘assange groen links’ komt berichten van december 2010 tegen als Tofik Dibi en Arjan El Fassed in de kamer vragen stellen en aandringen op een eerlijke procesgang voor Julian Assange. Op de site van GroenLinks dateert het laatste bericht over WikiLeaks van april 2011 als Mariko Peters zich kritisch uitlaat over de strafvervolging van Rop Gonggrijp. Daarna worden er geen berichten over dit onderwerp genoemd. Peters verlaat de fractie, haar WOB-voorstel voor een transparante overheid is haar politieke testament.

Vandaag publiceert De Volkskrant een interview met scheidend kamerlid van GroenLinks Ineke van Gent onder de titel: ‘Van Gent: GroenLinks heeft al een jaar geen leiding.’  Da’s de mening van Van Gent: ‘Jolande (Sap, red.) is fractievoorzitter, ik vice-voorzitter en Tofik Dibi secretaris. Maar dat bestuur functioneerde sinds de zomer van 2011 niet meer‘. Jolande Sap probeert in een tweet de kritiek klein te maken: ‘Wat een storm in een glas water hoe de #VK vandaag opent. Iets met komkommers?’ In de peilingen doet GroenLinks het ronduit slecht. De lijsstrekkersverkiezing tussen Sap en Dibi bracht de partij veel negatieve publiciteit door de aanpak.

Heeft Jolande Sap gelijk dat het interview met Ineke van Gent nergens over gaat? Vraag is hoe de ambitie van GroenLinks ingeschat moet worden. Je zou de agenda verwachten van het Australische Groene parlementslid Scott Ludlam en diverse nationale Groene partijen: WikiLeaks, privacy, burgerrechten, transparantie, radioactiviteit en cyberspace. Voor het grootste deel de agenda van de Piratenpartij. Sap heeft zich in een groots gebaar verbonden met D66, ChristenUnie, VVD en CDA aan het Kunduz-akkoord. Dat kan na de verkiezingen van 12 september verzilverd worden. Aan de basis zijn echter de kernpunten veronachtzaamd. Daarmee is de noodzaak afgenomen om op een partij te stemmen die de eigen agenda niet langer volgt.

Foto: Fractiebestuur van GroenLinks: Tofik Dib, Jolande Sap (midden) en Ineke van Gent, 2012. Credits ANP

PvdA praat plichtmatig over privacy in programma

In het conceptverkiezingsprogramma draagt de PvdA in hoofdstuk 5 haar ‘keuzes voor een veilig Nederland’ aan. Het gaat om veilige buurten voor de man of vrouw in de straat en het aanpakken van daders. De ervaring van partijleider Diederik Samson als straatcoach klinkt erin door. Het vierde onderdeel ‘Digitale veiligheid en privacy’ hangt er verloren bij. Het had ook in hoofdstuk 11 ‘keuzes voor democratie en bestuur’ gepast dat begint met ‘Vrijheid betekent dat wij in ons privédomein ongestoord kunnen doen wat we willen en kunnen.’

De benadering van privacy en veiligheid als verlengde van sociaal-economische factoren past in de traditie van de sociaal-democratie. Maar oogt achterhaald. Zo wordt de PvdA ingehaald door het initiatief van Mariko Peters van GroenLinks over een transparante overheid. En door een toepassing van Vinca Kruk, Jonas Staal en Daniel van der Velden dat hierop aansluit om een online platform op het kruispunt van sociale media en WikiLeaks te vormen met Nulpunt: nieuw sociaal platform. De Piratenpartij gaat ook verder dan de PvdA met kernpunten over transparant bestuur, burgerrechten en bescherming van de digitale omgeving, maar moet eveneens oppassen niet ingehaald te worden door 0. Het kan het beter politiek adopteren in haar programma.

De PvdA wil niet alle wet- en regelgeving terugdraaien die de privacy van burgers inperkt, maar alleen de ‘vergaande’ inperking ervan. Da’s een verouderd standpunt. De PvdA zou beter met iets nieuws komen.

Foto: Schermafbeelding van onderdeel ‘Digitale veiligheid en privacy’ uit het conceptverkiezingsprogramma PvdA, juni 2012

GroenLinks neemt nieuw initiatief tot transparante overheid

Kamerlid van GroenLinks Mariko Peters haalt de publiciteit met de roep om meer transparantie van de overheid. De partij heeft er een site voor opengesteld: ‘De Nieuwe Wob; Initiatiefwetsvoorstel GroenLinks voor een transparante overheid.‘ In de motivatie zegt het: Teveel publieke informatie blijft nu geheim of te lang achter slot en grendel. Dat wil GroenLinks veranderen. Met dit initiatief haalt deze partij de Piratenpartij in die voorlopig blijft hangen in het stroomlijnen van de organisatie. Peters stelt zich pragmatisch op.

GroenLinks probeert de burgers bij het schrijven van het voorstel te betrekken. Er is een prijsvraag voor de preambule met als prijs onder meer een rondleiding door het gebouw van de Tweede Kamer. In maximaal 100 woorden kan de inzender een tekst schrijven die ‘wervend, inspirerend en mooi de bedoelingen van de wet en de idealen van de open democratische samenleving in het digitale tijdperk verwoordt‘. Ik doe een poging.

Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is….’ dat niet de ene waarheid de andere blokkeert, maar ideeën elkaar opvolgen, dat inzichtelijkheid in de werking van de overheid de bereidheid van burgers om zich in te zetten voor de samenleving vergroot, dat openheid een voorwaarde is om goed geïnformeerde en betrokken burgers voor de publieke zaak te winnen zodat ze op hun beurt kunnen deelnemen aan een prikkelend debat als voorwaarde voor een open samenleving en dat het daarbij wenselijk is dat de overheid de vergroting van het aantal burgers dat meepraat ondubbelzinnig toejuicht en actief ondersteunt omdat het alleen zo een basis legt onder de democratische orde ‘….Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze. Maak ook uw tekst. 

Transparantie is een modieus begrip. Niemand is ertegen, maar evenmin maakt iemand het concreet. Eind januari 2012 probeerde ombudsman Alex Brenninkmeijer dit te veranderen door de overheid te kritiseren bij de prijsuitreiking van de Journalist van het Jaar aan Brenno de Winter. De ombudsman zei toen: ‘Iedereen heeft een feilloos kompas voor wat eerlijk is of niet. De prijs voor het niet eerlijk zijn met overheidsinformatie is verlies aan vertrouwen en geloofwaardigheid.‘ De overheid die meer bevoogdend en afhoudend is dan de reputatie van Nederland doet vermoeden heeft een achterstand goed te maken. De overheid moet oppassen niet verder te verzinken in eigenbelang en zelfgenoegzaamheid. Of de politiek echter bereid is om de burger in de macht te laten delen is de vraag. GroenLinks en Mariko Peters verdienen lof dat ze dit oppakken.

Foto: Censorship. Credits: Eric Drooker