Wat vraagt de stelling van peil.nl ‘Ik denk dat de Russen op internet bezig zijn met ondergraven van onze democratie’ nou echt?

Het opinieonderzoek ‘De Stemming van 19 november 2017’ van peil.nl vraagt onder meer naar de mening over nepnieuws. Ook de stelling ‘Ik denk dat de Russen op internet bezig zijn met ondergraven van onze democratie’ wordt gepeild. Methodologisch is het een onscherpe, samengestelde vraag die twee stellingen verenigt: ‘Ik denk dat de Russen actief zijn op internet met het verspreiden van nepnieuws’ en ‘Ik denk dat de Russen bezig zijn onze democratie te ondergraven’. Daarbij laat de stelling de activiteit van de Russen op sociale media (onder meer Facebook, Twitter) ongenoemd. Internet en sociale media zijn niet identiek. Wat met ‘de Russen’ wordt bedoeld maakt de stelling evenmin duidelijk. Of hiermee Russische hackers (Fancy Bear, Guccifer 2.0), een Russische ‘troll fabriek’ als het in St.Petersburg gevestigde Internet Research Agency (IRA), Russische inlichtingendiensten (FSB, GRU), de Russische regering (onder meer minister van Defensie Sergei Shoygu) of de Russische politieke leiding (president Putin) wordt bedoeld wordt niet omschreven.

Uitgesplitst naar partijvoorkeur blijkt de volgende volgorde van mensen die de stelling afwijzen: SP, FvD, PVV, 50Plus, D66, VVD, CDA, GroenLinks, PvdA. Geen verrassende uitkomst, met echter wel twee opvallende accenten. Radicale partijen aan de linkerkant (SP) en de rechterkant (FvD, PVV) van het politieke centrum zijn het meest afwijzend. Opvallend is wel dat kiezers op GroenLinks en de PvdA de stelling het meest afwijzen, en niet die op CDA of D66. In Duitsland is de achterban van de SPD, de zusterpartij van de sociaal-democraten veel minder kritisch op het opereren van ‘de Russen’ en het verspreiden van nepnieuws. De relatief lage score van de kiezers op D66 wekt het meeste verbazing en lijkt het meeste af te wijken van de verwachting.

In feite is de stelling een vraag naar de mate waarin mensen geïnformeerd zijn. Hoe kritisch volgen ze het nieuws en op welke bronnen baseren ze zich? Want het staat onomstotelijk vast dat ‘de Russen’ de afgelopen jaren op grote schaal nepnieuws hebben gebruikt om de westerse democratieën te ondergraven. Een recent rapport van de Atlantic Council constateert dat voor Italië, Griekenland en Spanje. Een rapport van onderzoekers van de University of Edinburgh zegt dat 419 accounts van het Russische Internet Research Agency (IRA) (de troll fabriek) probeerden de Britse politiek en de uitslag van de Brexit te beïnvloeden. Over de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 buitelen de rapporten van overheidsdiensten, congres en het bedrijfsleven die de inmenging van ‘de Russen’ vaststellen over elkaar heen. Zoals een rapport van Google.

Bij nader inzien is daarom niet duidelijk wat het bevragen van de stelling ‘Ik denk dat de Russen op internet bezig zijn met ondergraven van onze democratie’ door peil.nl beoogt. Dat ‘de Russen’ nepnieuws verspreiden via sociale media en internet staat onomstotelijk vast. Er bestaat ook weinig twijfel over waarom ze dit doen. Dat is om verdeeldheid in westerse democratieën te zaaien en het idee van ‘de waarheid’ te ondermijnen. Zo lijkt uiteindelijk de stelling iets anders te vragen dan het eerst leek. Het gaat niet om Russische ondergraving van ‘onze democratie’ maar over de mate waarin kiezers geïnformeerd zijn en aangeven overtuigd te zijn. Voor het kabinetsbeleid is het een slecht teken dat de achterban van de partijen die het meest kritisch zijn op de Russische ondermijning van onze democratie buiten het kabinet zijn gebleven: PvdA en GroenLinks.

Foto: Schermafbeelding met uitkomsten van opinieonderzoek over ‘Stelli(n)gen over het onderwerp “nepnieuws”’ door peil.nl in ‘De Stemming van 19 november 2017’.

Advertenties

Lichtman voorspelt presidentsverkiezingen: Trump wint, maar de ‘sleutels’ zijn onzeker en de marges klein

Hoogleraar Geschiedenis Allan J. Lichtman voorspelt dat zoals de zaken er nu voorstaan Trump op 8 november tot president gekozen wordt. Maar de marges zijn klein en het kan nog veranderen. In een interview in The Washington Post legt hij zijn model uit dat sinds 1984 elke president correct voorspelde. Hij baseert zich niet op peilingen of inschattingen van het Electoral College, maar op 13 ‘sleutels’ (keys). Als 6 ervan niet waar zijn, dan verliest de zittende partij. Volgens Lichtman scoren de Democraten nu op 6 sleutels als onwaar.

De sleutel van de sleutels van Lichtman lijkt nu in handen te zijn van de ‘derde’ Libertarische kandidaat Gary Johnson die tegen Clinton telt als hij meer dan 5% behaalt. Volgens de statistische nieuwssite FiveThirtyEight van Nate Silver scoort Johnson nu 4,9% en kalft z’n steun door onvast opereren snel af. Johnsons VP Bill Weld kondigde afgelopen week aan op Clinton te stemmen. Het lijkt een herhaling van het scenario met Ralph Nader dat Al Gore in 2000 in Florida de verkiezingen kostte. Hoe dan ook, de marges lijken kleiner dan de peilingen uitwijzen. Als Hillary Clinton wint, dan komt dat omdat de potentiële kiezers op Gary Johnson of Jill Stein in ‘swingstates’ uiteindelijk toch voor haar kozen. Niet uit liefde, maar om Trump uit het Witte Huis te houden. Lichtman zegt ook de historische onberekenbaarheid van Donald Trump niet goed in zijn model te kunnen vangen. Dan verandert de opvatting van politiek. En juist dat lijkt in deze campagne te gebeuren.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Prof correct on 30 years of elections: Trump will win’ in The Hill, 28 oktober 2016.

Hoe zit het met de negatieve partijaanhang in Nederland? Bij de tegenpartijen PVV en SP

Peil.nl van Maurice de Hond concludeert uit onderzoek in een bericht ‘De Stemming van 8 mei 2016’: ‘Wat er in de VS rond Trump electoraal gebeurt lijkt op datgene wat in veel landen het geval is. Het doet ook denken aan wat er in 2001-2002 met Fortuyn in Nederland is gebeurd (inclusief de onderschatting door media en andere politieke partijen). Het electoraat van Trump lijkt behoorlijk op dat van de PVV. Dat is ook terug te zien in de resultaten van de volgende vraag. Terwijl in Nederland men massaal voor Clinton (70% tegen 21%) kiest als men tussen Clinton en Trump moet kiezen, zien we alleen bij de PVV-kiezers een voorkeur voor Trump.’ Het heeft te maken wat hoogleraar Cok Vrooman in een bericht in NRC ‘sociale achterblijvers’ noemt. Ze hebben reden tot klagen over economische verschillen, de elite en Europa. Dat vertaalt zich in een stem tegen.

Los van het feit dat ik niet tot de achterban van een politieke partij behoor en dus niet meegewogen word vind ik de vraagstelling merkwaardig omdat een vierde mogelijkheid ontbreekt. Het is nog geenszins uitgemaakt of dit de definitieve ticket wordt. Sanders heeft nog een kleine kans om van Clinton te winnen en er kunnen zich nog andere kandidaten aanmelden. Bijvoorbeeld door een splitsing of opstand in de Republikeinse partij. Het is daarom opvallend dat Peil.nl een eindstrijd tussen Trump en Clinton framed waarvan het nog de vraag is of die er zo uitziet. Opiniepeilingen zijn momentopnames waaraan niet te veel waarde toegekend moet worden, maar als de uitgangspunten niet eens vaststaan wordt het er nog onvoorspelbaarder en irreëler op.

Politicoloog Larry Sabato constateerde in de keuze tussen Trump en Clinton ‘negative partisanship’. Men kiest voor de ene kandidaat niet uit positieve gevoelens, maar om de ander weg te stemmen. Veel aanhangers van Trump en Clinton zijn er vooral op gespitst om de ander dwars te zitten. Interessant zou zijn om te weten hoe het ligt met die negatieve partijaanhang in Nederland. Onderzoek zou kunnen uitwijzen dat kiezers op de PVV of SP niet zozeer voor die partijen kiezen vanuit positieve gevoelens of het partijprogramma, maar vanwege het besef van het eigen sociale achterblijven. Daaruit volgt het dwarszitten van wat het als ‘de elite’ ziet en een stem voor een tegenpartij. Peil.nl hint op deze mogelijkheid als het concludeert dat goed is te zien dat ‘de eigen inschatting van de kansen en bedreigingen invloed heeft op de politieke voorkeur’, maar vertaalt dat te eenduidig en te veel beredeneerd vanuit positivisme naar een voorkeur voor Trump of Clinton.

Foto: Schermafbeelding van fragment uit ‘De Stemming van 8 mei 2016’ van Peil.nl.

Met stellingen van De Hond op weg naar de politiestaat. Weg met onze cultuur en de rechtsstaat

Maurice de Hond peilt de stemming van Nederland in reactie op de recente aanslagen in Brussel. Het zegt in een toelichting bij de peiling van 27 maart 2016: ‘Bij de keuze tussen maatregelen nemen om terrorisme te bestrijden en daarbij veel vrijheden inleveren of onze huidige verworvenheden handhaven met mogelijke consequentie dat we meer risico lopen op terroristische aanslagen, zijn de Nederlanders behoorlijk verdeeld.’

Femke Halsema constateert in een tweet dat een meerderheid van de Nederlanders af wil van onze cultuur en rechtsstatelijke tradities. Hoe dat zover is gekomen na de bevrijding van de jaren ’60 is de vraag. Zijn het de (sociale) media die een angstcultuur hebben helpen creëren en mensen bang maken? Of is het een generatie politici die bij gebrek aan een solide aanpak Nederland schijnzekerheid biedt? En de burgers onvoldoende uitlegt wat de achtergrond van onze cultuur en tradities is? Of is het een verwend en in zichzelf gekeerd Nederland dat in luxe leeft en weinig ontberingen kent? Of is het gewoon de aloude angst voor de ander?

Deze peiling is ontluisterend voor Nederland. Om je rot te schamen. Tolerantie, begrip en koelbloedigheid zijn ver te zoeken. Verschil tussen gedrag en een mening wordt door een meerderheid niet gemaakt. Met name het antwoord op de stelling over ‘heropvoedingskampen voor leerlingen die juichen als ze horen van terroristische aanslagen’ geeft te denken. De stellingen zelf staan trouwens evenmin boven verdenking. Want 100% veiligheidscontroles ‘op alle plekken waar veel mensen samenkomen‘ zijn zelfs in een politiestaat praktisch onmogelijk. Dus wat heeft het voor zin om zo’n stelling voor te leggen? Vraag is of deze stellingen de vinger aan de pols van Nederland houden of dat ze de opzet hebben om Nederland rijp te helpen maken voor politieke meningen die tot nu toe taboe waren. De peiling is een teken aan de wand van de politiestaat.

Foto: Schermafbeelding van deel van een opiniepeiling ‘Na de aanslagen in Brussel, maart 2016’ van Peil.nl.

RTL Z schetst hoe het referendum over Oekraïne voorstanders kan benadelen. Waarom doet de Tweede Kamer alsof het bindend is?

Het referendum over de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne op 6 april 2016 is nu al bij vooral de tegenstanders een gewild onderwerp dat vooral dient om tegen de EU te schoppen. Afgelopen weekend zag de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker in een interview met NRC een NEE-stem als een oorzaak voor een continentale crisis. Daarop reageerden Nederlandse politici afwijzend en geschrokken. Ze betittelden dat als inmenging, maar Juncker lijkt wel beter de urgentie van het referendum te begrijpen dan het kabinet en de regeringspartijen die zich afwachtend opstellen en niet voluit campagne voeren voor de overeenkomst. En dat waarschijnlijk ook niet gaan doen vanwege de mislukking van het EU-referendum in 2005. Uit een eerste peiling van het televisieprogramma EenVandaag blijkt dat op dit moment 75% NEE zegt, maar hoe valide die uitslag is en hoe representatief voor de hele bevolking valt lastig vast te stellen.

Mathijs Bouman constateert voor RTL Z dat de voorstanders in hun gedrag verdeeld zijn. Gaan ze stemmen om hun tegenstem te laten horen of blijven ze thuis in de hoop dat de opkomst onder de 30% blijft? Want dan is het referendum niet geldig. Hij licht dat toe met een voorbeeld waarin een verdeelde meerderheid aan JA-stemmen kan uitpakken in een NEE-stem. Bouman vindt de later toegevoegde eis over opkomst en geldigheid onnodig omdat het over een raadgevend referendum gaat waardoor het kabinet een eigen afweging over de uitslag kan maken. En daarin ook de opkomst kan meewegen. In de wet is niet voor niets opgenomen dat het kabinet een geldige NEE-stem niet hoeft te volgen omdat dit niet de enige overweging in de afweging is. Het kan zich ook laten leiden door handelsbelangen, belangen van buitenlandse politiek of veiligheidspolitiek.

Bouman wijst de opstelling van partijen in de Tweede Kamer af die zeggen dat de uitslag gevolgd moet worden omdat zowel het niet bindende referendum nooit zo bedoeld is als dat het parlement zich daarmee onnodig beperkt in de afweging om andere zwaarwegende belangen mee te laten wegen. De uitslag van het referendum is niet meer en niet minder dan een advies aan het kabinet. Het geeft zeer te denken over het weggeven van de mogelijkheid om zich breed en onafhankelijk op te stellen dat enkele politieke partijen in de Tweede Kamer onder druk van de publieke opinie niet eigenstandig het Nederlands belang centraal zetten.

Voorstanders kunnen maar beter gaan stemmen als ze daar zo over denken. Als een instrument om de volkswil over een bepaald (deel)onderwerp te meten is het referendum een instrument dat het verdient om serieus genomen te worden. Ook door een faciliterende overheid die niet terughoudend moet zijn in het vrijmaken van fondsen voor het houden van dit  referendum. Het verdient een eerlijke kans. Maar het is niet alleenzaligmakend en de strekking ervan moet halverwege de rit niet groter gemaakt worden dan die wettelijk werd vastgesteld. Dat is een verkeerd soort populisme dat in de plaats komt van de politiek.

Wilders vindt Tweede Kamer nepparlement. Waarom stapt hij er niet uit?

Afgelopen week verklaarde PVV-leider Geert Wilders tijdens de Algemene Beschouwingen bij een interventie van D66-leider Alexander Pechtold dat de Tweede Kamer een nepparlement is. Dit naar aanleiding van een debat over het vluchtelingenprobleem en de vermeende islamisering van Nederland. Vraag is waarom Wilders en zijn fractieleden deel willen uitmaken van wat hij als een nepparlement ziet. Want als de Tweede Kamer werkelijk een nepparlement is, dan is Wilders een nepfractievoorzitter en de PVV een nepfractie met nepleden.

De uitspraak over het nepparlement was niet uitgeschreven in Wilders’ bijdrage, maar ontstond dus in een woordenwisseling met Pechtold. Wilders lijkt een en ander te verwarren. Hoewel goed aannemelijk kan worden gemaakt dat de kabinetten Rutte een rampzalig, anti-cyclisch economisch beleid hebben gevoerd, het huidige kabinet over allerlei beleidsterreinen intern verdeeld is tussen VVD en PvdA en geen slagvaardigheid en ambitie uitstraalt wil dat nog niet zeggen dat slecht beleid gelijkgesteld kan worden aan een nepparlement.

Nep heeft de betekenissen bedrog, imitatie, misleiding, namaak, schijn, vals, rommel, onecht. Het kan om andere redenen best dat de macht van Nederland niet in de Tweede Kamer ligt. Maar in de bestuurskamers van de multinationals, de Europese Unie of de Amerikaanse ambassade in Den Haag. Goed voorstelbaar is dat de echte beslissingen daar worden genomen en niet in de Tweede Kamer die enkel mag dienen als voorkant.

Waarom wil de PVV dat zegt de misleiding te doorzien dan nog langer deel uitmaken van wat het ziet als een schertsvertoning? Waarom zoekt Wilders niet de buitenparlementaire actie als hij het parlement volgens eigen zeggen heeft ontmaskerd als bedrog? Door het parlement een nepparlement te noemen, maar gewoon in die poppenkast te blijven functioneren tast Wilders vooral zijn eigen geloofwaardigheid aan. Als hij een vent is die meent wat hij zegt, dan resteert hem na zijn gevolgtrekking dat de Tweede Kamer een nepparlement is een laatste stap: het uit het parlement stappen van hem en zijn fractie. Door gewoon te blijven zitten laadt Wilders de verdenking op zich te handelen in nepargumenten en nepemoties. Eenvoudigweg een neppoliticus te zijn.

Foto: Schermafbeelding van vraag ‘Bent u het eens met Wilders dat dit parlement een ‚Nepparlement is’ met antwoorden volgens politieke voorkeur uit de Stemming van 20 september 2015 door Peil.nl.

Verdringing en ontkenning van Russische aanwezigheid Oekraïne

Uit een recente steekproef van onderzoeksbureau Levada Centrum blijkt dat 12% van de Russen niet gelooft dat er Russische militairen in Oekraïne sterven. De meeste respondenten staan afwijzend tegenover deze oorlog. Slechts 13% zou hun zoon steunen om voor de pro-Russische separatisten in Oekraïne te gaan vechten. Een meerderheid van 68% zou ze proberen te verhinderen om te gaan. Halya Coynash zet het voor de pro-Oekraiense mensenrechtenorganisatie ‘Kharkiv Human Rights Protection Group’ op een rijtje.

Aanwezigheid van Russische militairen en materiaal is ondubbelzinnig door onafhankelijke organisaties als de VN of de OVSE vastgesteld. Zoals woordvoerder Michael Bociurkiw bevestigd. Verder zijn er getuigenissen van westerse journalisten en voormalige separatisten als Igor Girkin die er politiek belang bij hebben om zich op de borst te kloppen en de eigen rol in Oekraïne aan te dikken. En dan zijn er de soldatenmoeders als Ella Polyakova en de witte raaf als Russische volksvertegenwoordiger van Pskov Lev Shlosberg die vragen blijven stellen over elders gesneuvelde militairen. Herlees de toespraak van Shlosberg die hij eind maart 2014 hield.

Gisteren reageerde iemand die verwees naar een recent artikel van de Amerikaanse schrijver en historicus William Blum die ontkent dat er Russische militairen en materieel in Oekraïne wordt ingezet door het Kremlin. Blum maakt de fout die meer Amerikanen maken door Rusland en Oekraïne vanuit Amerikaans perspectief te zien en alles te herleiden tot de binnenlandse politiek verhoudingen van de VS. Maar dat schiet tekort. Het artikel bevat de volgende passage: ‘Where are these photographs? And how will we know that these are Russian soldiers? And how will we know that the photos were taken in Ukraine? But most importantly, where are the fucking photographs?’ Tja, William Blum open je ogen en kijk dan zie je wat je nu niet ziet.

Het is vaker gezegd, de Russische propaganda speelt een grote rol in de oorlog en gaat naadloos samen met het politieke beleid. Dat communicatieplan is in vele jaren voorbereid door het vrijmaken van middelen om nieuwsmedia als Russia Today en Sputnik op te bouwen, het winnen van de gunst van Europese extremistische politici van vooral rechts-nationalistische snit die de besluitvorming in Europa verstoren en zich in de publiciteit roeren en het plaatsen van trollen in de sociale media die tegen betaling voor het Kremlin werken. En daarnaast zogenaamde onafhankelijke en objectieve journalisten of opinieleiders die of het opnemen voor het huidige beleid van het Kremlin of zich eenzijdig kritisch uitlaten over de politiek van de EU of de VS. Het bijna failliete Oekraïne dat laat wakker geworden is kan daar weinig tegenover stellen.

Het fascineert me al sinds februari 2014 waarom progressieve of rechts-nationalistische opiniemakers en politici president Putin in bescherming nemen of eenzijdig de opponent van Rusland afvallen. Gesteld dat ze niet allen op de loonlijst van het Kremlin staan. Ik vraag me af hoe ze daar zijn gekomen en of ze zelf nog beseffen hoe gesloten hun blik is. Het uit zich in een proces van verdringing en ontkenning. Zodat de militaire aanwezigheid van Rusland in Oekraïne verdrongen wordt. Daarnaast fascineert het me hoe mensen ineens de rechtse Marine Le Pen tolereren omdat deze voor Putin kiest. De politieke kortzichtigheid van William Blum is fascinerend voor iedereen die kritisch naar alle kanten kijkt en illustratief om onze tijd te doorgronden.

Foto: De Russische geheim agent -naar eigen zeggen- en voormalig ‘minister van Defensie’ Igor Girkin eerder dit jaar in functie in Donetsk.