Spanning stijgt in aanloop naar publicatie rapporten over MH17

Op 13 oktober 2015 publiceert de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) rapporten over de oorzaak van de ramp van de MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne. Het gaat niet in op de schuldvraag. Het strafrechtelijk onderzoek wordt geleid door het OM binnen het JIT waarvan de resultaten naar verwachting begin 2016 worden gepubliceerd. Vier onderwerpen staan in de rapporten van de OVV centraal: ‘de toedracht van de crash; het overvliegen van conflictgebieden; waarom Nederlandse nabestaanden twee tot vier dagen moesten wachten op bevestiging van de Nederlandse overheid dat hun naasten aan boord waren van vlucht MH17 en ten slotte de vraag of de inzittenden van vlucht MH17 iets van de crash hebben meegekregen.‘

Zoals de Moskouse correspondent David Jan Godfroid in Nieuwsuur verduidelijkt geeft de Russische producent van de BUK en onderdeel van de Russische defensie-industrie Almaz-Antey niet toevallig op dezelfde dag een persconferentie als de OVV. Het sterke vermoeden bestaat dat dit vooral dient als afleiding en voeding voor de Russische propaganda. Het is de vraag of wapenproducent Almaz-Antey komt met nieuwere informatie dan het op 2 juni 2015 presenteerde. Deze informatie is intussen door meerdere bronnen als Novaya Gazeta en de onderzoekscollectieven Correct!v en Bellingcat weerlegd als misleiding, en als onwaarachtig aangemerkt.

Vroege beelden van MH17 duiken op bij News Corp Australia. Echt?

News Corp Australia plaatst een samenvatting op YouTube met beelden van net na de ramp op 17 juli 2014 in Rassipnaya waarin te zien is dat pro-Russische separatisten de smeulende resten van de MH17 doorzoeken.

De herkomst is onduidelijk en de authenticiteit van de gesprekken staat niet vast. De video laat uitkomen dat de pro-Russische militairen in verwarring zijn. Ze verkeren in de veronderstelling dat er een militair toestel is neergeschoten, maar komen dan tot inzicht dat het om een passagiersvliegtuig gaat. Ze snuffelen in bagage en maken rugzakken open. Er klinkt het bevel de plek voor burgers af te sluiten vanwege het besef dat het gevoelige informatie betreft. Van welk onderdeel de militairen afkomstig zijn moet verder worden onderzocht.

Getuigenverklaringen over de MH17, maar nog geen rapport over de schuld

De Britse journalist voor The Telegraph Roland Oliphant gaat op onderzoek uit op de plek in Oost-Oekraïne vanwaar bijna een jaar geleden de MH17 werd neergeschoten. Net als CNN dat gisteren de fout inging en vele andere Angelsaksische media verwart hij twee onderzoeken die vanuit Nederland worden gecoördineerd. Dat van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat een antwoord zoekt op de vraag naar de oorzaak en in oktober 2015 met een eindrapport komt en dat van het JIT dat een strafrechtelijk antwoord zoekt op de vraag naar de schuld. Naar verwachting verschijnt het eindrapport over de daders in de loop van 2016.

Het bewijs dat de MH17 met een BUK-raket vanaf door pro-Russische separatisten (of correcter: het pro-Russische hybride leger) gecontroleerd gebied werd afgeschoten is overweldigend door getuigenverklaringen ter plekke. Met als complicatie dat de dorpelingen niet vrij zijn om te praten. Uit lijfsbehoud praten ze op basis van anonimiteit of nemen hun toevlucht tot abstracties over vrede en de nutteloosheid van oorlog. Zoals de vrouw die Oliphant aan het woord laat. Hoever de betrokkenheid van het reguliere Russische leger in het transport, de satellietcoördinatie en de bemanning gaat blijft voorlopig voer voor beredeneerde speculatie.

CNN beantwoordt schuldvraag MH17 met rapport over oorzaak

Nederlandse media slaan aan op een bericht van CNN dat op formele gronden onwaarschijnlijk is. In een conceptrapport zou de Onderzoeksraad van Veiligheid (OVV) volgens CNN hebben geconcludeerd dat de pro-Russische separatisten op 17 juli 2014 de schuldigen waren aan het neerhalen van de MH17. Het definitieve rapport over de oorzaak van de ramp is voor oktober 2015 aangekondigd. Maar de OVV houdt zich niet bezig met de vraag wie schuld heeft aan het neerhalen van de MH17, dat doet het OM dat waarschijnlijk in 2016 met een eindrapport komt. Als reactie suggereert Bellingcat-onderzoeker Eliot Higgins in een tweet dat het aanwijzen van de schuldigen volgt uit de baan van de raket. Best aannemelijk, maar dat is niet het directe antwoord op de schuldvraag waarvan CNN suggereert dat het in het conceptrapport van de OVV te vinden is.

Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Onderzoeksraad: rebellen haalden MH17 neer’ van NOS, 15 juli 2015.

Foto 2: Tweet van Eliot Higgins, 15 juli 2015.