Een ‘katholieke elite’ heeft kritiek op kardinaal Eijk. Is dat de essentie van hun kerk?

Het hoofd van de Rooms-Katholieke kerk in Nederland kardinaal Wim Eijk ligt onder vuur. Hij zou ‘bezielend perspectief’ missen, volgens een ouderwetse bestuursstijl werken die eruit bestaat dat het is zoals hij zegt en de dialoog met de gelovigen niet aangaan. Dat zegt wat Nieuwsuur in deze reportage een ‘katholieke elite’ noemt. Een bisschop, een oud-minister en een ondernemer. De Rooms-Katholieke kerk had in 1830 een aandeel van 62,7% en in 1970 van 40,5% in de bevolking. Door ontkerkelijking en ontzuiling is dat sindsdien teruggelopen tot zo’n 23%. De Rooms-Katholieke kerk van Nederland is een kerk van krimp. Critici verwijten Eijk dat hij een cijferfetisjist is en een juridische scherpslijper. Hij zou een verkeerde benoeming zijn.

Nieuwsuur laat deze ‘katholieke elite‘ kardinaal Eijk afzetten tegen paus Franciscus. Met de suggestie dat de Rooms-Katholieke kerk nog niet verloren is als het een ander personeelsbeleid voert. Eijk zou niet langer kerkleider moeten zijn van de Nederlandse katholieken. Wat deze ‘katholieke elite’ vooral lijkt te storen is dat het negativisme van Eijk op hen afstraalt. Ze leiden onder de strikte (bestuurs)stijl van Eijk en missen de vlotte omgang met publiek en media van Franciscus die hun kerk salonfähig maakt. Eijk maakt het tot een taboe.

Maar ongenoemd blijft is dat Eijk en Franciscus twee kanten van dezelfde medaille zijn. Want Franciscus is hard van binnen en lijkt zacht van buiten. Maar dogmatisch geeft hij op hoofdlijnen geen centimeter toe aan de hervormers. De ‘katholieke elite‘ doet kardinaal Eijk onrecht. In een scherpslijpend instituut kan men nou eenmaal scherpslijpers aan het hoofd verwachten. Het is deze ‘katholieke elite‘ die het niet begrijpt.

Bankiers met eigenwaan: rot toch snel op als het je hier niet bevalt

Zit de wereld op Nederlandse staatsbankiers te wachten? Nee, de wereld heeft geen behoefte aan Nederlandse bankiers die in een lagere, lokale divisie spelen. Oud-staatsecretaris Willem Vermeend (PvdA) verwoordde dat naar aanleiding van een hoorzitting in de Tweede Kamer in Nieuwsuur: ‘De ABN is een staatsbank, een bank van de Nederlandse burgers. (..) En wij spelen echt niet in de topdivisie. Ze worden echt niet gebeld door het buitenland. Er zijn tienduizenden topbankiers werkeloos op dit moment door de crisis. In bijna alle landen is de sector gekrompen met ongeveer 25%. Overal gaan de salarissen op de lange duur omlaag. Men zit echt niet op Nederlandse bankiers te wachten. Ze worden echt niet gebeld.’ Hoeveel zijn er doorgebroken als Paul Verhoeven, Robbert Dijkgraaf, Armin van Buuren of Guus Hiddink? Willem Buiter en Onno Ruding ooit, en dan?

De Nederlandse bestuurders van banken die verwijzen naar hun internationale marktwaarde hebben dus een verkeerd zelfbeeld en leiden aan zelfoverschatting. Da’s uiteindelijk geen kwestie die in het reine kan worden gebracht door politici of economen, maar uitsluitend door psychologen. Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en klinisch psycholoog J. Derksen wijst in een ingezonden brief in NRC van 4 april op ‘het psychologisch mechanisme dat niet alleen bij ABN Amro maar in de gehele kredietcrisis een grote rol speelde: narcistische grootheidsfantasieën bij leidinggevenden. (..) Linksom of rechtsom kennen ze zichzelf salarisverhogingen toe omdat ze abusievelijk geloven dat ze een hele bijzondere bijdrage leveren.’

In navolging van wat burgemeester Ahmed Aboutalbeb tegen jhadisten zei die de Nederlandse samenleving verwerpen: ‘Als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’ kan hetzelfde tegen de bankiers gezegd worden die zichzelf zo grandioos overschatten: ‘Bankiers als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op’. Wellicht ligt het nog gecompliceerder omdat deze bankiers waarschijnlijk voldoende zelfkennis hebben om te weten dat ze totaal niet bijzonder zijn of iets bijzonders toevoegen. Ze doen net alsof ze bijzonder zijn. Derksen: ‘Indien ze ook nog wat psychopathisch zijn (en dat is geen uitzondering) zien ze zelfs vaak in dat hun bijdrage niet bijzonder is, maar zijn ze alleen uit op eigen gewin en manipuleren anderen en het bedrijf zoveel ze kunnen.’

De oplossing ligt op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Topbankiers die geholpen willen worden dienen genezen te worden van hun narcisme dat zover gaat dat het destructieve krachten losmaakt die zowel bank, samenleving als eigen persoonlijkheid kan kapotmaken. De politiek moet niet meegaan in de fantasieën of de manipulatie door de topbankiers, maar dit corrigeren. Er is een psychologisch deltaplan nodig om de Nederlandse topbestuurders hun zelfbeeld dat zo los staat van de werkelijkheid te helpen herstellen. Bankiers die ondanks alles echt geloven dat ze iets bijzonders toevoegen kunnen naar het buitenland vertrekken. Ga!

Foto: Tweet van Tom-Jan Meeuws, 7 april 2015.