Kan Europa zich politiek, economisch en mentaal losmaken van VS?

Het Texaanse bedrijf Lavabit dat versturen van versleutelde emails mogelijk maakt schort haar acties op. In een verklaring zegt topman Ladar Levinson waarom. Hij verloor een juridische strijd en moet de encryptie ‘uitzetten’ of gegevens van z’n klanten overleggen. Onder wie Edward Snowden om wie het de Amerikaanse overheid vermoedelijk te doen is. Levinson weigert dat en ziet sluiting als enige weg. Het is hem verboden om over de details naar buiten te treden. Levinson raadt iedereen af gegevens nog toe te vertrouwen aan een bedrijf met fysieke banden in de VS. Ook het vergelijkbare Silent Circle heeft haar diensten preventief gestaakt ‘to prevent spying’. Zie ook hier. Glenn Greenwald zet de details uiteen in een recente Guardian-column.

Door de hechte samenwerking van Silicon Valley met de NSA wordt nu ook bij het grote publiek bekend dat de privacy bij Apple, Google, Microsoft en de Amerikaanse techbedrijven die fysiek in de VS zijn gevestigd niet in goede handen is. Hoewel de samenwerking angstvallig uit de publiciteit wordt gehouden sijpelt er voldoende informatie naar buiten om te concluderen dat overheid en bedrijfsleven onder een hoedje spelen. Bedrijven als Lavabit of Silent Circle die dat niet willen voelen zich gedwongen hun bedrijf te sluiten. De schatting is dat de Amerikaanse ‘cloud computing industrie‘ door deze negatieve publiciteit en het verlies aan geloofwaardigheid de komende drie jaar tussen 21 en 35 miljard dollar aan omzet verliest. Waar kan dat geld heen?

Dit verwachte verlies aan omzet van Silicon Valley roept de vraag op wat de kans is op een (Noord)-Europese ‘cloud computing industrie‘ die financieel, politiek en fysiek los van Amerikaanse overheid of bedrijfsleven opereert. Inclusief haar partners. Wat is de kans op een autonome Europese industrie die de privacy van gebruikers garandeert, encryptie toestaat en overheden buiten de deur houdt? De crisis biedt Europa kansen.

Hoewel nog veel onduidelijk is en een onderzoek van toezichthouder CTIVD naar het opereren van de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD in het najaar verschijnt lijkt de Nederlandse politiek achter de NSA aan te lopen. Voor de eigen nationale veiligheid vertrouwt Nederland op de techniek van de VS en durft het niet op eigen benen te staan. Daarmee blijft het afhankelijk van de VS, ontwikkelt het met anderen geen alternatief en wordt Nederland tegen wil en dank meegetrokken in het massaal schenden van de burgerrechten.

Kan Nederland een omslag helpen maken en een en ander combineren? Alles strikt beredeneerd vanuit het Nederlandse belang. Bij voorkeur in samenwerking met het Duitse bedrijfsleven en de Duitse overheid. Het gaat dan om 1) ontwikkelen van een ‘cloud computing industrie’ voor consumenten naar Rijnlands model dat de privacy van burgers weer zoals voorheen garandeert; 2) ontwikkelen van ICT-spionageprogramma’s met andere Europese overheden die zowel juridische garanties, autonomie los van de VS als doelmatigheid combineert; 3) terugwinnen aan eigen juridisch eigendom over de infrastructuur aan kabels en afluistercentra die onder Europese autonomie worden gesteld en 4) politiek en mentaal afstand willen nemen van de VS.

Het kabinet-Rutte heeft in de openbaarheid nog geen inhoudelijke toelichting gegeven op de onthullingen over de Amerikaanse spionage en de eigen betrokkenheid daarbij. Mogelijk omdat het gedwongen wordt door de VS om over de geheime programma’s te zwijgen. Nederland kan dit goedmaken door in samenwerking met Duitsland het initiatief te nemen voor een Europees project dat afstand neemt van de VS. Het bevordert de economie omdat het voor veel hoogwaardige banen zorgt. Het bevordert het zelfbeeld van een politiek lamgeslagen Europa dat naar de pijpen van de VS danst zoals bleek toen Europese landen het vliegtuig van de Boliviaanse president Evo Morales tegenhielden. Het is in lijn met de mentaliteit van een menselijk Europa waar de burger telt. Europa heeft nu de kans om zich politiek, economisch en mentaal los te maken van de VS.

Foto: Telegraafkamer van het Mundaneum te Brussel. Zie hier voor ‘Mundaneum, Paul Otlet en Alle Kennis van de Wereld‘.

Advertentie

Silent Circle wordt een probleem voor surveillance door overheden

Update 12 augustus 2013: In de Amerikaanse controlestaat was het ook voor buitenstaanders al lang duidelijk dat bedrijven als Lavabit of Silent Circle het lastig zouden krijgen. Beide bedrijven sloten afgelopen week preventief diensten. Ze weigeren onder een hoedje met de veiligheidsdiensten te spelen. Mede-oprichter van Silent Circle Phil Zimmermann legt uit in een interview met Om Malik. Hij roept op niet te berusten in de controlestaat, maar voor de idealen van internet- en informatievrijheid te blijven vechten: ‘we need to resist that temptation of cynicism and hold on to our ideals in order to bring about change and push back’.

Is Silent Circle het antwoord op surveillance door overheden? Een communicatiemiddel dat resistent is voor onderschepping. Deze week is het na meer dan twee jaar voorbereiding op de markt gekomen, aldus Slate. Het werkt met peer-to-peer encryptie, een centrale sleutel ontbreekt. Een unieke sleutel wordt per bericht aangemaakt en na het bericht verwijderd. Toepassingen zijn mobiele telefoons, iPad en straks ook e-mails.

Het ergerde initiatiefnemer Mike Janke dat een niet-afgeluisterd gesprek tegenwoordig geen vanzelfsprekend recht meer is. Hij ging aan de slag om een oplossing te vinden: ‘It offended what I thought were my God-given rights—to be able to have a free conversation‘. Gebruik van encryptie op deze manier is niet nieuw, maar de toepassing wel. Silent Circle maakt het gebruiksvriendelijk, en binnen handbereik van velen.

Overheden worden nerveus. Kunnen ze hun politieke tegenstanders nog wel afluisteren? Daarom is het logisch om te veronderstellen dat Silent Circle contact heeft met de Amerikaanse veiligheidsdiensten. Probeert de CIA in te breken en spyware te plaatsen? Maar Janke ontkent dat en beklemtoont dat Silent Circle een open source is waar iedereen op kan voortbouwen. Bijvoorbeeld door het toevoegen van eigen codering.

Silent Circle opereert niet vanuit de VS, maar vanuit Canada omdat het daar vrijer is. Janke zegt dat als een overheid hem verplicht een achterdeur van een server open te zetten voor spionage door veiligheidsdiensten hij de boel sluit. Paradox is dat Silent Circle als uniek verkooppunt het niet afluisteren heeft. Maar in de technologische race tussen bedrijven en overheden is het lastig in te zien dat overheden dat ‘gat’ niet snel zullen dichten. Als het moet met afspraken, en anders door criminalisering en een verbod van Silent Circle.