Jan Roos begeeft zich op glad Oekraïens ijs met zijn observaties over de kwestie Volodymyr Tsemach en zakt er glansrijk doorheen

Jan Roos laat in een column voor DDS zijn licht schijnen over de kwestie van de pro-Russische Oekraïense Volodymyr Tsemach die onverwacht op last van een Oekraïense rechtbank werd vrijgelaten, terwijl hij getuige en mogelijk dader is van het neerschieten van de MH17 in 2014. We kennen nog niet alle feiten, maar Jan Roos laat niet na om de feiten die we wel kennen verkeerd voor te stellen. Het lijkt er niet op dat hij met kennis van zaken praat en zich op enigerlei verdiept heeft in deze kwestie. Mijn reactie bij deze column:

Eens met de observatie dat er iets merkwaardigs aan de hand is met de  vrijlating van Volodymyr Tsemach. Of de Oekraïense autoriteiten hem toestaan om linea recta naar de Russische Federatie of de twee afgescheiden zogenaamde volksrepublieken in Oost-Oekraïne te vluchten valt af te wachten.

Misschien blijkt hij een leeuwerik aan een touwtje te zijn die door de Oekraïense geheime dienst SBU scherp in de gaten wordt gehouden in de hoop om meer informatie te verzamelen over zijn netwerk.

Tsemach lijkt geen belangrijke speler in dit dossier. Mogelijk is ook dat hij door ondervraging al alles heeft verteld wat hij wist en relevant was voor het onderzoek. Wellicht is gebleken dat zijn wederwaardigheden en contacten in het voorjaar en de zomer van 2014 toch niet zo bijster interessant waren als wordt vermoed.

Op de achtergrond van deze kwestie speelt de gevangenruil met de Russische Federatie. Aan Oekraïense kant zijn er onder meer de zeelui die in de Straat van Kerch gevangen werden genomen door de Russische Federatie en filmregisseur Oleg Sentsov die om politieke redenen in een Russisch schijnproces is veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. Het is er de Oekraïense president Zelensky heel wat om te doen om deze Oekraïners naar thuis te brengen.

Het is vreemd dat Jan Roos stelt dat het ‘bijzonder vreemd’ is dat Oekraïne een van de deelnemers aan het internationale onderzoek naar het incident met de MH17 is. De rol van Oekraïne is volkomen in lijn met de richtlijnen van de ICAO en IATA zoals dat in Annex 13 wordt uiteengezet.

Klik om toegang te krijgen tot annex_13.pdf

Oekraïne in wiens territorium het ongeluk met de MH17 plaatsvond is de zogenaamde ‘State of Occurrence’. Hoofdstuk 5.1 zegt: ‘The State of Occurence shall institute an investigation into the circumstances of the accident and be responsible for the conduct of the investigation, but it may delegate the whole or any part of the conducting of such investigation to another State by mutual arrangement and consent. In any event the State of Occurrence shall use every means to facilitate the investigation.’ Dat delegeren is in de praktijk gebeurd omdat Oekraïne om praktische en politieke redenen (een deel van) het onderzoek aan Nederland heeft uitbesteed.

Het is dan ook onduidelijk waar Roos zijn kwalificatie op baseert dat het ‘bijzonder vreemd’ is dat Oekraïne deel van het onderzoek uitmaakt. Het is namelijk in lijn met de internationale richtlijnen. Het zou eerder ‘bijzonder vreemd’ zijn als het tegendeel waar was, namelijk als Oekraïne geen onderdeel van het onderzoek zou uitmaken. Het is bovenal ‘bijzonder vreemd’ dat Roos uitspraken doet over zaken waar hij aantoonbaar geen verstand van heeft.

Overigens, volgens de jaarlijkse rapportage over 2018 van Transparency International is niet Oekraïne (120/180), maar de Russische Federatie (138/180) het meest corrupte land van Europa. Waarbij de ontwikkeling in Oekraïne in de richting van minder, en in de Russische Federatie van meer corruptie gaat.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Column Jan Roos: Oekraïne laat MH17-verdachte vrij. Waarom? Wie dat weet, kan de werkelijke daders aanwijzen’ in DDS, 6 september 2019.

Raad van Europa geeft delegatie van Russische Federatie stemrecht terug zonder voorwaarden te stellen of concessies te bedingen

Het artikel in RaamopRusland omschrijft waar het in essentie over gaat: ‘Met 118 stemmen voor, 62 tegen en 10 onthoudingen heeft de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) de Russische delegatie haar stemrecht teruggegeven. Daarmee is voor het eerst een Europese sanctie tegen Rusland wegens annexatie van de Krim opgeheven.’ Het is makkelijk om zwaar te tillen aan dit besluit en lastig om er niet zwaar aan te tillen. Als gevolg van dit besluit heeft Oekraïne aangekondigd de Raad van Europa te verlaten.

De voorstemmers verbergen hun stem achter drogredenen die te maken hebben met het opereren van de Raad van Europa en de vermeende invloed die het heeft in de Russische Federatie, de contributieschuld van de Russische Federatie en een voorstel voor een nieuwe joint reaction procedure die onder leiding van de SP’er Tiny Kox tot stand kwam. Feit dat de Russische Federatie in deze nieuwe procedure wordt genoemd laat zien dat die specifiek op het lijf van deze staat is geschreven. Kox hanteert een vreemde logica: omdat de Raad van Europa het stemrecht van de Russische Federatie om politieke redenen opschortte moet er beter naar elkaar geluisterd worden. Maar het geschil had niets met beter luisteren of een betere dialoog te maken, maar met Russische buitenlandse politiek in 2014 ten aanzien van Oekraïne die in strijd was met de democratische uitgangspunten van de Raad van Europa. Daarom werd het stemrecht van de Russische delegatie opgeschort.

Dat geschil bestaat nog steeds en is nog niet opgelost. De Russische Federatie houdt nog steeds in strijd met het volkenrecht en ondanks VN-resolutie 68/262 van 27 maart 2014 de Krim bezet en blijft de zogenaamde rebellen in Oost-Oekraine militair, economisch en politiek steunen. Mijn reactie bij dit bericht op Facebook:

Dat twee leden van de tegen het Kremlin aanleunende SP voor stemden mag geen wonder heten voor wie de animositeit van deze partij jegens Europa kent. Dat twee VVD’ers voor stemden is evenmin opmerkelijk. De VVD kent zo goed als geen principes en volgt vooral het rollen van het geld. Dat de principiële CDA’er Pieter Omtzigt tegen stemde is eveneens geen wonder. Hij trekt zich het lot van de nabestaanden van de MH17-slachtoffers aan. Maar dat de CDA’er Ria Oomen voorstemde is wel opmerkelijk. Wikipedia zegt op het lemma over haar: ‘Van Oomen is publiekelijk bekend dat ze een amoureuze relatie met EU-politicus Jean-Claude Juncker onderhoudt’. Maar zelfs dat kan geen verklaring zijn. TK-lid van het CDA Chris van Dam riep in een tweet van 23 juni 2019 de Nederlandse delegatie in de Raad van Europa op om in elk geval voorwaarden aan de Russische Federatie te stellen. Een zinvol uitgangspunt dat aan dovemansoren gericht bleek te zijn.

Foto’s 1 en 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Raad van Europa heft sanctie tegen Rusland wegens Krim op’ van RaamopRusland op Facebook en eigen reactie, 25 juni 2019.

Foto 3: Tweet van Chris van Dam (CDA), 23 juni 2019 met eigen reactie.

NOS Journaal blundert. Het beeldt Oekraïner Oleg Sentsov af als een leider van de Marokkaanse Rif-protesten

Het is maar een klein onderwerp. De wereld vergaat er niet door. Maar toch iets dat de goed geïnformeerde nieuwsconsument verbaast en wellicht zelfs irriteert. In de montage én de eindredactie is iets volkomen misgegaan. Een fout is gemaakt en niet hersteld. Met als gevolg dat de NOS de kijker desinformatie biedt.

Het zit zo. Het NOS Journaal van 20.00 uur op 6 april 2019 heeft een item over de onlusten in het Noord-Marokkaanse Rif-gebied. De leiders van de protesten zijn opnieuw lange celstraffen opgelegd. Om dat te illustreren worden beelden vertoond van verdachten in een rechtbank. Voor de duidelijkheid: deze beelden zijn geïntegreerd in het item over Marokko en suggereren dat het om de leiders van die Rif-protesten gaat.

Deze beelden tonen echter niet de leiders van de Rif-protesten zoals het commentaar suggereert, maar gevangenen in een Russische rechtbank in 2015. De man met het witte T-shirt met rode opdruk is de bekende Oekraïense filmregisseur Oleg Sentsov die tijdens de inname van de Krim in 2014 door troepen van de Russische Federatie in Simferopol woonde. Op 10 mei 2014 is hij daar aangehouden op beschuldiging van terrorisme en gedeporteerd naar de Russische Federatie. Daar is hij in een schijnproces veroordeeld tot ’20 jaar gevangenisstraf met een streng regime’. Sentsov ontkent alle beschuldigingen. Vele filmmakers, politici, mensenrechtenactivisten en Amnesty hebben sinds 2014 vergeefs om zijn vrijlating verzocht bij de Russische autoriteiten. Hij ontving in 2018 van het Europese Parlement de Sacharovprijs voor de vrijheid van denken.

De moraal van het verhaal is dat nieuwsconsumenten mediawijs moeten zijn. Ze moeten niet alles geloven wat in de media verteld en getoond wordt. Want beelden kunnen bedriegen. Nieuwsconsumenten moeten kritisch zijn op zowel sociale media als op gevestigde media. Want suggereren zoals de NOS doet dat het Russische Rostov aan de Don in Marokko ligt en Oleg Sentsov een leider van de Rif-protesten is slaat de plank mis.

Foto’s: Schermafbeeldingen van een item over de Rif-protesten in Marokko in het NOS Journaal van 20.00 uur op 6 april 2019. Met afbeeldingen van onder meer Oleg Sentsov in een Russische rechtbank in Rostov aan de Don, 2015.

Slowaakse actie voor vrijlating van Oekraïense filmregisseur Oleg Sentsov die gevangen wordt gehouden door de Russische Federatie

Deze video is er een van 14 die afgelopen dag via het kanaal ‘Slovensko a Česko za Olega Sencova’ (‘Slowakije en Tsjechië voor Oleg Sentsov’) op YouTube werd gezet. Oleg Sentsov is een Oekraïense regisseur die in 2014 protesteerde tegen de invasie van Russische troepen op het grondgebied van zijn land, de Krim. Hij werd door de Russische autoriteiten gekidnapt en voor terrorisme en wapenhandel veroordeeld in een showproces en naar Siberië verbannen. Met een hongerstaking pleit hij voor zijn vrijlating en die van 63 andere Oekraïense gevangen die door de Russische Federatie gevangen worden gehouden. Met name de internationale filmwereld en mensen uit de culturele wereld hebben tot nu toe vergeefs voor Sentsovs vrijlating gepleit. De Slowaken roepen ook de leiding van de EU op om actie te ondernemen voor de vrijlating van deze filmregisseur.

Amnesty verzoekt Kremlin in petitie om zaak tegen Sentsov in te trekken

De Russische Federatie verandert snel in een land waar de rechtsstaat onder druk staat en de mensenrechten weinig waard zijn. Er zijn geruchtmakende zaken, zoals tegen de de Estse inlichtingenofficier Eston Kohver en de Oekraïense ex-pilote Nadiya Savchenko die in 2014 door Russische veiligheidstroepen werden ontvoerd naar de Russische Federatie om daar terecht te staan. En er is de Oekraïense filmmaker Oleg Sentsov die ook werd ontvoerd om terecht te staan en voor wie vakgenoten in de bres springen. Onder wie Jos Stelling.

De sfeer doet velen denken aan de showprocessen onder Stalin in de jaren ’30, hoewel die massaler en hysterischer waren. De Russische Federatie houdt nog de schijn van democratie op. Maar de overeenkomsten zijn er ook door de gemanipuleerde bewijsvoering, de rechteloosheid en de ondergeschiktheid van het recht dat dienstbaar wordt gemaakt aan de politiek. Amnesty International is een spoedactie begonnen om de Russische autoriteiten te verzoeken de zaak tegen Oleg Sentsov in te trekken. Teken van de petitie kan hier.

Foto: Schermafbeelding van ‘Spoedactie: Oekraïense filmmaker loopt risico op 23 jaar cel’ van Amnesty International.

Rechtszaak Oleg Sentsov. Russische Federatie is geen rechtsstaat

De Oekraïense filmregisseur Oleg Sentsov wordt om onduidelijke redenen voor een militaire rechtbank in het Russische Rostov aan de Don berecht. In zijn getuigenis op 6 augustus zei hij dat hij van huis werd ontvoerd en naar een gebouw van de geheime dienst SBU gebracht. Ze sloegen en trappen hem met hun benen en wapenstokken. Daarna bedreigden ze hem vier keer met verstikking met plastic zakken. Sentsov ziet z’n proces als politiek en weigert de jurisdictie van notabene een militaire rechtbank te erkennen. Het is hem een raadsel waarom hij als Oekraïner door een Russische inlichtingendienst van de Oekraïense Krim werd ontvoerd en nu in de Russische Federatie terecht moet staan. Zie hier voor de volledige verklaring van Sentsov.

Filmregisseurs en betrokkenen uit de filmwereld steunen Sentsov (zie hier) en pleiten voor zijn onmiddellijke vrijlating. Ook de Nederlandse filmregisseur Jos Stelling riep de Russen op om Oleg Sentsov vrij te laten.

Het proces tegen Sentsov valt alleen te begrijpen voor wie zich rekenschap geeft van de relatie tussen de democratie en de rechtsstaat in de Russische Federatie. Hoogleraar André Gerrits van Universiteit Leiden legt in een college uit dat het een hybride systeem is tussen democratie en dictatuur in. Het land kent een regering die ‘niet helemaal democratisch’ gekozen wordt, maar toch de schijn van democratie hooghoudt. De grootste onvrede van de Russen richt zich echter niet tegen de politieke onvrijheid, maar  tegen het gebrek aan rechten (na: 14’00’’). Die onvrede richt zich tegen de ontbrekende rechtsstaat. Tegen de corruptie, de willekeur en het ambtenarenapparaat dat de burger koeioneert. Dat gevoel van machteloosheid maakt de burgers zwak.

Echte Russische helden zijn advocaten en mensenrechtenactivisten die zich niet laten intimideren door de machten en de Russische leiders aanspreken op hun pretentie van democratie en rechtsstaat. Dat geeft een schaduwspel waarin niets lijkt wat het is. In het proces werd Gennady Afanasiev met psychologische druk en marteling bewerkt om een valse getuigenis tegen Oleg Sentsov te geven. Maar Afanasiev trok zijn getuigenis in en vertelde door de Russische autoriteiten gemarteld te zijn. Als advocaat van Afanasiev spreekt Oleksandr Popkov zich namens zijn cliënt uit. In een Russische Federatie waar als advocaat hij ook rechteloos is.

 

Jos Stelling steunt Oleg Sentsov en pleit voor z’n vrijlating

Filmregisseur Jos Stelling spreekt zich uit tegen de detentie van de Oekraïense filmregisseur Oleg Sentsov die in maart 2014 op de Krim werd gearresteerd wegens ’terrorisme’. Een aanklacht die hij ontkent. Stelling wijst op de willekeur en onrechtvaardigheid die de Russische Federatie de laatste jaren treft. De mensenrechten en de rechtsstaat staan er onder druk. De rechterlijke macht opereert niet als een van de drie autonome machten, maar is een verlengstuk van de politiek. ‘Autoritair leiderschap bestaat bij de gratie van zelf gecreëerde vijanden, in een systeem dat haar macht aan angst en onzekerheid ontleent‘, zo zegt Jos Stelling.

Vandaag is het proces tegen Oleg Sentov in Rostov aan de Don begonnen, de BBC doet verslag. Tekenend is dat hij geen aanklacht wegens mishandeling in de gevangenis door de Russische autoriteiten mocht indienen. De reden was dat hij dol was op sado-masochisme en hij de kneuzingen zichzelf toegebracht zou hebben.