Tragiek van de ondernemer: Robin Dolstra en toerisme op de Krim

De tragiek van een ondernemer is dat door politieke omstandigheden z’n bedrijf schade wordt aangedaan. Het valt te begrijpen dat het moeite kost om dit te verwerken. Maar dit is nog geen reden om dat wat krom is recht te praten. Robin Dolstra woont op de Krim en is met Kozak Travel werkzaam als tour-operator. Zijn handel is ingestort door de sancties die werden ingesteld nadat de Russische Federatie in maart 2014 de Krim annexeerde. In resolutie 68/262 van de Algemene Vergadering van de VN werd die annexatie alsook het zogenaamde referendum door een meerderheid van 100 VN-lidstaten als onrechtmatig veroordeeld.

Ondernemers hebben hun speciale kijk op de werkelijkheid. Het zijn doorgaans geen intellectuelen, ethici of politici. Maar mensen voor wie hun bedrijf en het verdienen van geld boven alles gaat. Zelfs boven de waarheid zoals bij Robin Dolstra. Als ooggetuige van de Russische bezetting van de Krim verklaarde hij op 3 maart 2014 voor de NOS: ‘Het Westen gooit momenteel olie op het vuur’. Dat is aantoonbaar onjuist, want de tijdelijke regering in Kiev kreeg van de VS juist het advies om de Russen geen aanleiding te geven tot escalatie en de Krim zonder strijd over te leveren. Achteraf wordt dat als een foute tactiek gezien, want het remde de agressie van Putin niet af, maar gaf die juist extra vaart. Deze ondernemer leidt aan bijziendheid.

Merkwaardig is het verhullend taalgebruik van grenzeloze ondernemers. Voor ABN mag Dolstra uitweiden over zijn bedrijfsvoering: ‘Maar sinds de rellen in Kiev eerder dit jaar en de razendsnelle ontwikkelingen die daarop volgden is plotseling alles anders.’ Een revolutie met een vluchtende president die stroman van het Kremlin was en Oekraïne had overgeleverd aan de Russen en meer dan 100 doden op de Maidan in Kiev door scherpschutters wordt gereduceerd tot ‘rellen’. Als een opstootje in de Schilderswijk of een Parijse banlieue.

Toch verdienen de Dolstra’s van de wereld enig begrip. Om hun bedrijf te beschermen is het logisch dat ze de kleur aannemen van hun omgeving en hun moraal aan het bedrijfsbelang ondergeschikt maken. Jammer is alleen dat ze daardoor tot de meest onzinnige uitspraken komen die ze niet kunnen menen en zich in bochten wringen om recht te praten wat krom is. Dat zouden ze niet moeten doen omdat ze daarmee de eigen integriteit geweld aandoen. Ondernemers hoor je niet als ze winst maken, maar wel als het tegenzit. Soms valt tegenslag onder het ondernemersrisico, soms niet. De krompraat van ondernemers als Dolstra, maar ook de ambtelijke bazen van Shell, de Gasunie of het Zuivelbedrijf hoort er nou eenmaal bij en valt niet uit te sluiten.

Foto: Schermafbeelding van bericht op Kozak Travel over de gevolgen voor het toerisme op de Krim van de sancties en een toelichting van Robin Dolstra.

Simon Ostrovsky (Vice) interviewt Aleksandr Zakharchenko (DPR)

De vraag die niet gesteld mag worden is de meest interessante. Simon Ostrovsky interviewt de in Donetsk geboren Aleksandr Zakharchenko. Leider van de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk (DPR) in Oost-Oekraïne. Waarom kreeg Vice News toestemming om hem te interviewen? Zoals in elke oorlog doen geruchten de ronde dat Zakharchenko ontslagen dreigt te worden. Door het Kremlin dat in Donetsk en Luhansk aan alle touwtjes trekt zonder dat toe te willen geven. In 2014 ontsloeg Moskou de toenmalige Russische leiders van de DPR Igor Girkin en Aleksandr Borodai om de leiders te disciplineren en de opstand een Oekraïens gezicht te geven.

Zolang Moskou de eigen betrokkenheid ontkent kan Zakharchenko niet toegeven dat er reguliere Russische troepen in Oekraïne vechten. De veldslagen bij Ilovaisk en Debaltseve konden uitsluitend gewonnen worden doordat Russische stoottroepen Oekraïne in en uit werden gevoerd. Naast de Russische ondersteuning ter plekke. Zwakte van de zogenaamde Volksrepublieken is dat ze de inwoners weinig bieden aan staatsvorming.

Er is geen perspectief. Er wordt vernietigd, niet opgebouwd. Ostrovsky legt in de kleine marge die hij heeft daarop het accent. Naast de voor de hand liggende onderwerpen als de MH17 en de Russische betrokkenheid. Die niet genoemd mag worden. Maar toch wordt genoemd. Zakharchenko stelt zich voor z’n doen redelijk op.

Belang van sociale media in oorlogsgebied voor beleidsvorming

Een rondgang door het Oekraïense Loehansk dat gecontroleerd wordt door de Russen met de jeugdige kreosan. Het zal door de Russische geheime dienst mogelijk verwijderd worden vanwege de opname van de trein na 4’45’’ zoals Eliot Higgins vermoedt. Russen ontkennen immers om politieke redenen hun militaire aanwezigheid in Oekraïne. De video geeft de desolate sfeer van een oorlogsgebied in een prachtig ritme goed weer. De vraag die blijft hangen is wat de oorlog en de vernietiging de inwoners heeft opgeleverd.

Een internationale gemeenschap van bloggers en twitteraars heeft afgelopen maanden de Russische aanwezigheid in Oekraïne in kaart gebracht. Dat maakt de detaillering van de oorlogshandelingen en de gevolgen van de oorlog tamelijk nieuw. Omdat de Russische geheime diensten hun aanwezigheid in Oekraïne proberen te verhullen is dat een lastige opgave. Van de andere kant doen duizenden Russische militairen bij toerbeurt dienst in Oekraïne. Ze zijn moeilijk in te perken wat hun gebruik van sociale media betreft. En dan die vreemde eenden in de bijt als kreosan die met hun mobieltje op een brommer de werkelijkheid vastleggen. Om dat op YouTube te posten. Als onderdeel van het kat-en-muis spel tussen openheid en censuur.

Eliot Higgins verwijt in een artikel voor King’s College in Londen de beleidsmakers dat ze de informatie die gebruikers van sociale media in conflictzones online zetten nog onvoldoende weten te gebruiken, ook voor bewijsvoering: ‘In recent years, content shared via social media from conflict war zones has allowed us to gain a far deeper understanding of the on-the-ground realities of specific conflicts than previously possible. This presents a real opportunity for providing robust evidence which can underpin foreign and security policymaking about emerging, or rapidly escalating, conflict zones. Despite this opportunity, however, policymakers have generally been slow to adapt to the volume of information disseminated on social media from various armed groups in Syria and slower still to use this as an evidence base for policy generation.’

Foto: Still uit video ‘Een dag in Loehansk. Gevolg van het bombardement van Oekraïne. LPR ATO’ van kreosan.

Westen moet Russische invasie Oekraïne coherent beantwoorden

In Donetsk wordt een bij het vliegveld gevangengenomen Oekraïense krijgsgevangene naar de plaats van een granaataanval op een trolleybus gebracht waarbij vanochtend 13 doden vielen, door de bevolking geslagen en weggevoerd in een nieuwe auto met een Russisch nummerbord. De OVSE onderzoekt het incident, mogelijk is het door separatisten met een zogenaamde motodrom uitgevoerd. Dat de bus door de autoriteiten na korte tijd van de plek is verwijderd zonder grondig onderzoek wijst op het vernietigen van forensisch bewijs.

Een redactioneel van de Washington Post ziet het ongenoegen met Rusland als meer dan een hobbel in de weg. Het bespeurt met name in de te welwillende opstelling van de buitenlandcoördinator van de EU, de Italiaanse Federica Mogherini een storende factor. De WP pleit voor een beter doordachte Oekraïne-strategie, een sterkere betrokkenheid van EU en VS bij de Oekraïense regering en het afstappen van het idee dat met het Rusland van Putin een constructief gesprek te voeren valt. Westerse leiders moeten eens goed het besef tot zich door laten dringen waarvoor ze staan om een keuze te maken en die vervolgens coherent uit te voeren.

Tot nu toe weigeren Westerse landen om Oekraïne defensieve wapens te leveren tegen het Russische leger dat delen van het land heeft bezet. Rusland dat afgelopen september de overeenkomst van Minsk en het vervolg van 19 september heeft ondertekend wat inhoudt dat het de Oekraïense grenzen gegarandeert en huurlingen en/of militairen terugtrekt komt deze overeenkomst niet na. Op 27 maart 2014 nam een meerderheid in de Algemene Vergadering van de VN resolutie 68/262 aan die de ‘territoriale integriteit’ van Oekraïne erkent en de annexatie door Rusland van de Krim en het zogenaamde Krim-referendum  als onrechtmatig veroordeelt.

De bewijzen van militaire Russische aanwezigheid in Oost-Oekraïne zijn zo overweldigend dat de leiders van de VS en de Europese landen niet langer net kunnen doen alsof Rusland niet langdurig en grootschalig in Oekraïne intervenieert. Door weg te kijken verliezen ze hun geloofwaardigheid. Daarbij komt het menselijk leed dat vooral veroorzaakt wordt door de separatisten die alleen oorlogstaal kennen en onderhand op een onaanvaardbare manier de burgerbevolking terroriseren met lukraak afschieten van granaten. Rusland moet door de VS en EU nog krachtiger onder druk gezet worden om de wapenstilstand te respecteren en met huurlingen en militaire troepen Oekraïne te verlaten. Alle partijen in het conflict zeggen dat een militaire oplossing niet de oplossing kan brengen, maar als de politiek keer op keer faalt dan resteren er weinig opties.

Oproep tot boycot Gergiev en Netrebko omdat ze Putin steunen

Niemand hoeft tegen kunstenaars te zijn die zich politiek uitspreken. Linksom of rechtsom. Zoals dat ook sporters of wetenschappers geldt. Gewild of ongewild worden ze altijd tot onderdeel van een ideologie, partij of hoger doel gemaakt. De uitspraak ‘politiek en kunst/ sport/ wetenschap hebben niets met elkaar te maken’ klopt dus niet. Een leugen om verantwoordelijkheid te ontlopen. Kunst, sport en wetenschap  hebben alles met politiek te maken. Of door een actieve opstelling of door het aanvaarden van de bestaande macht die door de politiek bevestigd wordt. Het laatste oogt alleen passiever dan het eerste, maar is feitelijk hetzelfde.

Maar iedereen kan tegen kunstenaars zijn die zich politiek uitspreken. Zoals Dmitry Smelansky en Arts Against Aggression doen in een oproep om te protesteren tegen optredens in New York van dirigent Valery Gergiev en zangeres Anna Netrebko. Zij werd een maand geleden al geconfronteerd met een oproep tot boycot van een optreden in de Met door dezelfde beweging. Wat weinig opleverde. Dmitry Smelansky probeert het nu opnieuw omdat hij beide kunstenaars als uitgesproken supporters van president Putin ziet. Dat gaat verder dan net doen alsof politiek en kunst niets met elkaar te maken hebben en roept blijkbaar actie op.

Foto: Schermafbeelding van persverklaring over boycot van Gergiev en Netrebko door ‘Arts Against Aggression‘, 13 januari 2015.

Anna Netrebko geconfronteerd met boycot vanwege Oekraïne

Los van onjuistheden -zo was het neerschieten van de MH17 geen argument voor sancties- is de opzet van deze open brief aan de Metropolitan Opera in New York duidelijk. Actiegroep ‘Arts Against Aggression’ roept de opera op alle geplande voorstellingen van de Russisch-Oostenrijkse sopraan Anna Netrebko te annuleren en vraagt het publiek haar voorstellingen te boycotten. Reden is dat zij in St. Petersburg achter een vlag van Novorossiya met Oleg Tsarjov -die door de Oekraïense regering wordt gezocht- poseerde en een miljoen roebel doneerde aan de opera van Donetsk. Hiermee spreekt de sopraan zich politiek uit ten gunste van de Oekraïne-politiek van president Putin en steunt ze de pro-Russische separatisten. Of: terroristen.

De Met reageerde afhoudend en verklaart zonder het met haar politieke stellingname eens te zijn dat Anna Netrebko zich volgens de vrijheid van meningsuiting kan uitspreken. Dit is een juist standpunt. In het algemeen roept het echter de vraag op wat er dan wel nodig is voor een culturele instelling om tot een boycot te komen van een kunstenaar die zich politiek uitspreekt. Zou de Met identiek reageren als Netrebko met een ISIS-vlag poseerde naast een van de beulen die een Amerikaanse journalist een kopje kleiner had gemaakt?

Hoe dan ook was het onverstandig van Netrebko om zich in een controversiële kwestie die al een jaar hoog op de agenda staat politiek zo te profileren. In een reactie verklaarde ze dat ze de vlag die ze vasthield niet had herkend. Een niet erg waarschijnlijke of naïeve verklaring. Vooral in Oostenrijk waar ze woont was de kritiek niet mals. Austrian Airlines door wie ze was ingehuurd voor een campagne verbrak het contract met haar. Een woordvoerder van AA: ‘It‘s problematic to get yourself photographed with an eastern Ukrainian separatist and his flag. It‘s clear that such photos will be immediately be misused for propaganda purposes’. Wat gebeurde.

Foto 1: Open brief aan The Metropolitan Opera van ‘Arts Against Aggression’.

Foto 2: ‘Opera singer Anna Netrebko and Oleg Tsaryov, former deputy of the Ukrainian parliament and pro-Russian politician, hold a flag of Novorossiya (New Russia) during a charitable ceremony and press conference in St. Petersburg.’ Credits: Reuters.

Foto 3: Antwoord van de afdeling klantbetrekkingen van de Met op open brief van actiegroep ‘Arts Against Aggression’.

Putin plant escalatie oorlog in Oekraïne na ‘verkiezingen’

Op 2 november zijn er verkiezingen in de pro-Russische separatistische volksrepublieken Donetsk en Luhansk in Oost-Oekraïne waar niets te kiezen valt. Waar in de Oekraïense parlementsverkiezingen een pro-Russisch Oppositieblok een kleine 10% van de stemmen behaalde neemt aan deze verkiezingen geen pro-Maidan partij deel. Onafhankelijke internationale waarnemers ontbreken. De OVSE, EU en VS erkennen de verkiezingen niet, de Russische Federatie wel. Ze zijn in strijd met het Protocol van Minsk van 5 september dat in de paragrafen 3 en 9 stelt dat verkiezingen gehouden moeten worden in overeenstemming met de wetten van Oekraïne. Da’s niet het geval en door erkenning zal Rusland eenzijdig en formeel het Minsk-Protocol verbreken.

De logica is de volgende. Rusland verstrekt zijn troepen in het pro-Russische gebied met oog op een nieuw offensief en vervangt steeds meer separatisten door Russische troepen. BurkoNews zet het op rijtje. President Putin weet dat de uitslag van de Oekraïense parlementsverkiezingen die duidelijk wijzen op een pro-Europese koers hem geen mogelijkheid op politieke inmenging geeft. Daartoe zijn de pro-Russische krachten in Kiev teveel verzwakt. Putin kiest voor een hervatting van de vijandelijkheden na zogenaamde legitimering van de Volksrepublieken aan de hand van de verkiezingsuitslag. Een dubbel verbreken van het Minsk-Protocol.

Het Russische offensief wordt verwacht voor 4 of 5 november. Af te wachten valt of de EU met voorbereiding van het smeden van eensgezindheid en nemen van maatregelen tegen Rusland heeft geanticipeerd op het Russische offensief of zich laat verrassen. EU zal in spoedberaad bijeenkomen en waar mogelijk sancties verder aanscherpen tegen de Russische Federatie. Hamvraag is of westerse landen Oekraïne deze keer wel zullen voorzien van zogenaamde dodelijke wapens die het snel op het slagveld kan inzetten zodat Oekraïne de invasie van het Russische leger enigszins kan weerstaan. De ramkoers van Putin oogt als het inslaan van een doodlopende weg waarmee het belang van Rusland, de Russen en de Europese vrede niet gediend wordt.

Foto: ‘Local residents participate in a meeting in support of the self-proclaimed Donetsk People’s Republic.’ 1 november 2014. Credits: Ria Novosti, Mikhail Voskresensky.

Relatie Kremlin met rechts-nationalisten is geladen en gespannen

De steun die president Putin binnen de Russische Federatie krijgt voor zijn Oekraïne-politiek heet groot te zijn, zo’n 85%. Maar zoals altijd is de werkelijkheid complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Naast de overheidspropaganda in de staatsmedia die praktisch geen ander geluid dan het regeringsstandpunt toelaat.

Eerder had ik met Joke Mizée een meningsverschil over de tegenstand die president Putin van binnenuit ondervindt. Zoals van de nationaal-bolsjevist Aleksander Dugin. Zijn Euroaziatisme is de vierde ideologie en een rechtste buitenboordmotor naast het liberalisme, communisme en fascisme waarmee hij niet alleen de rechts-nationalisten in Europa bewerkt, maar ook nationalisten in Rusland. Is dit loyale oppositie of ronduit openlijk verzet? Nog steeds begrijp ik overigens niet hoe verdedigers van de Oekraïne-politiek van Putin geen afstand nemen van een stroming die hecht samenwerkt met Europese rechts-nationalisten als Marine Le Pen.

De Russische Igor Strelkov die tot 14 augustus commandant van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk was en moest opstappen door de dreiging van de Russische overheid dat het haar steun aan de separatisten zou staken als hij z’n post niet verliet is in camouflagekleding te zien op de video die werd opgenomen in het Valaam Klooster op een eiland in het Ladogameer in Karelië bij St. Petersburg. Evenals Aleksandr Dugin met baard. Catherine Fitzpatrick memoreert dat bloggers erop wijzen dat alle hoofdrolspelers van het Novorossiya aanwezig zijn. Een neo-kolonialistisch project van nationaal-bolsjevisten waarvan historici menen dat het fascistische trekken heeft. Dit is historisch revanchisme dat door persoonlijk revanchisme wordt gevoed. Zoals de locatie verduidelijkt speelt de Russisch-orthodoxe kerk een rol in de restauratie van het Russisme.

Dat de belangen van deze politici gelijk oplopen leidt geen twijfel. Met succes appelleert Putin aan hetzelfde nationalisme van de bolsjevisten. Maar er zijn ook verschillen. De echte referentie van president Putin is de restauratie van de Sovjet-Unie -hoewel hij ook terugverwijst naar het historisch Novorossiya– terwijl Dugin en consorten verder teruggaan in de tijd naar een historisch Rusland om dat te restaureren. De reactie hierop van het Oekraïens nationalisme zoals de rechtse partij Svoboda dat verwoordt is een opvallende spiegeling van het Russische rechts-nationalisme. Twee smaken fascisme. Ook vol revanchisme, eigenheid en nationalisme. Vraag is of Putin het aandurft de banden met Dugin en Strelkov door te snijden zoals Hitler dat in 1934 deed met de SA van Ernst Rohm of hij meent genoeg tijd te hebben ze langzaam naar de marge te laten afzakken.