Vaticaan loopt risico met heiligverklaring Moeder Teresa. Was zij een atheïst?

Moeder Teresa -ofwel Agnes Bojaxhiu- is vandaag heilig verklaard door paus Franciscus. Hij deed dat tijdens een mis op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad. Een staaltje van religieuze marketing. Zij is populair en haar populariteit straalt af op de kerk. In 1979 won ze de Nobelprijs voor de Vrede. Wie achter haar heiligverklaring kijkt ziet een risico dat het Vaticaan loopt. Want er zijn sterke aanwijzingen die zijn af te leiden uit haar geheime brieven dat Moeder Teresa de laatste 50 jaar van haar leven niet gelovig was. Dit roept de vraag op wat het Vaticaan bezielt om met Moeder Teresa een atheïst te canoniseren. De logische vervolgvraag is wat dat zegt over de marketing van het Vaticaan en waarom het dit publicitaire risico meent te moeten lopen.

Het zijn niet alleen geharnaste atheïsten als Christopher Hitchens die de afgelopen jaren vragen stelden over het geloof van Agnes Bojaxhiu, zoals hier in een uitzending van MSNBC’s Hardball, maar ook priester Brian Kolodiejchuk die jarenlang ijverde voor haar heiligverklaring en haar geheime brieven publiceerde. In 2007 memoreerde David van Biema in een artikel voor Time dat Moeder Teresa ‘bijna 50 jaar van haar leven doorbracht zonder de aanwezigheid van God in haar leven waar te nemen’. Dit roept de vraag op wat de voorwaarden zijn voor een heiligverklaring door het Vaticaan. Het leidt geen twijfel dat Moeder Teresa wordt vereerd, wonderen heeft verricht en goede werken verrichtte onder de armen van Calcutta, maar dat is nog geen antwoord op de vraag of ze dit deed vanuit een christelijke of een algemeen-humanitische intentie.

Andrew Brown zette het in 2007 in een artikel in The Guardian op een rijtje onder de titel ‘Was Mother Teresa an atheïst?’ Deze alinea slaat de spijker op de kop: ‘Told just by itself, the story would be interesting enough: a peasant woman of extraordinary tenacity and drive moves halfway around the world, using religion to lift her out of obscurity and give her a fulfilling and important life, even though the faith and its consolations are taken away from her when she gets the autonomy she really wanted.’ Met Moeder Teresa’s heiligverklaring is de cirkel rond en probeert het Vaticaan ook twijfels over haar geloof in God te overstemmen. Agnes Bojaxhiu gebruikte religie om in de wereld verder te komen en het Vaticaan gebruikt Moeder Teresa nu zij de wereld verlaten heeft. Dat is de stilzwijgende afspraak. Marketing van religie is het grootste wonder dat religie kent.

Foto: Heiligverklaring van Moeder Teresa door paus Franciscus, 4 september 2016.

Erger dan Nixon? Journalisten waarschuwen tegen optreden Obama

Dat president Obama de weg kwijt is merken velen op. Niet over de hele linie stelt-ie teleur. Homorechten, het ontvangen van Malala, daar valt de president zich geen buil aan. Maar zijn heksenjacht op klokkenluiders en journalisten is ongekend. De retorische vraag of het nu slechter is dan onder de presidenten Nixon of Bush zegt genoeg. Afgelopen week verscheen het door Leonard Downie geschreven rapport van the Committee to Protect Journalists. De door Obama beloofde transparante overheid is veranderd in een schrikbewind van een regering die alles en iedereen wil controleren. Uncle Sam goes nuts. Binnen en buiten de overheid. Downie praat met Amy Goodman voor Democracy Now! Raadselachtig hoe Obama zo afwijkt van z’n beloften. Hij kan de ethische normen niet handhaven die hem als het ware opgelegd werden toen-ie in 2009 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg. Deze man praat verder in Washington waar het op 12 oktober nog 12 juli is. Vervreemdend.

Schijnheilige opstelling van VS over Syrië wordt aanvaard. Waarom?

‘Our sense of basic humanity is offended not only by this cowardly crime but also by the cynical attempt to cover it up.’ Aldus de verklaring over Syrië van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry.

Wat mij en vele anderen nog het meest stoort is de moreel superieure die de Amerikaanse regering bij monde van Kerry heeft aangenomen. En meent aan te kunnen nemen. Maar hebben de VS nog recht van spreken?

Ok, als de VS de eigen olie- en gasbelangen willen veiligstellen. Ok, als de VS de grip op de regio willen verstevigen. Ok, als de VS de Russen hun machtsbasis Syrië willen ontnemen. Ok, als de VS Iran en Hezbollah willen dwarszitten. Ok, als ze Israel willen steunen. Ok, als de VS hun bondgenoten afhankelijk en volgzaam maken door de eigen militaire macht in te zetten. Ok, voor de duizenden grote en kleine redenen. En ook Ok dat dat niet gezegd kan worden omdat landen zich altijd verschuilen achter mooie woorden en voornemens.

Morele superioriteit is al marketing. Een goed product kan er bij goede voorbereidingen mee verkocht worden, maar bij een slecht product lukt ook dat niet. Dan slaat het uiteindelijk terug op de aanbieder. In die situatie zitten de VS. Vraag is of ze beseffen dat hun beroep op morele superioriteit potsierlijk en onheus is. Of dat ze vanuit machtspolitiek denken doen alsof ze vanuit die positie kunnen spreken. Het pokerface wordt grimas.

Want de regering-Obama houdt de strafkolonie Guantanamo Bay in stand; bespioneert en liegt met massale onwettige programma’s de eigen bevolking, VN en bondgenoten voor; plaatst klokkenluiders buiten de orde door ze te vervolgen met een Spionagewet uit 1917; intimideert en luistert journalisten af; doodt met drones zonder tussenkomst van een rechtbank op grote schaal burgers in Pakistan, Afghanistan en Jemen; geeft de eigen militaire en politieke oorlogsmisdadigers immuniteit en weigert ze ter verantwoording te laten komen voor het Internationaal Strafhof en voert overal ter wereld geheime oorlogen zonder wettelijke basis.

Een land als de VS dat zo systeemmatig wet en rechtsorde schendt zou enige zelfkennis en bescheidenheid passen. Een retoriek dienen te ontwikkelen die meer in lijn is met het eigen handelen. Of er in elk geval niet zo haaks op staat als nu. China en Rusland zijn even meedogenloos, berekenend en gewend om vuile handen te maken. Maar ze hebben een kwaliteit die deze landen gunstig onderscheidt van de VS. Ze stellen zich niet als een schizofrene dominee van de wereld op die van zichzelf weet dat-ie met zijn hand in de kas heeft gezeten, ontucht met de hele gemeente heeft gepleegd en aan de jenever is maar dat vervolgens zogenaamd vergeet. De dubbele standaard van de VS is om beroerd van te worden. Dat hoofd weet niet wat de hand doet.

Foto 1: Tweet van Myles Dyer.

Foto 2: Schermafbeelding van Anatomy of a Murder (1959) van Otto Preminger. Ontwerp titelsequentie Saul Bass. Zie YouTube.

Tussen ontevredenheid, walging en hopeloosheid over Obama

Deze tweet van AnonymousIRC verwoordt de kritiek op Barack Obama die de verwachtingen van transparantie en een open overheid niet alleen niet waarmaakte, maar de boel verder dichtgooide dan zijn voorgangers. Z’n verwijzing naar Hope bleek retoriek. Nu is-ie van plan om twee conservatieven te benoemen op Defensie en de CIA. Chuck Hagel en John Brennan. Opnieuw een nekslag voor progressief Amerika. Wat bezielt Obama?

Het feit dat Obama John Brennan tot hoofd van de CIA benoemt is een teken aan de wand van de politiek die de president voorstaat. Waar in 2008 Brennan zich nog moest terugtrekken voor deze functie vanwege zijn associatie met het beleid van president Bush is dat nu geen probleem meer. Niet omdat Brennan veranderd is. Maar omdat Obama niet als mindere havik dan Bush wordt gezien. Dat wil zeggen dat in de beeldvorming Obama ondubbelzinnig in het conservatieve kamp wordt ingedeeld. Burgerrechtenbeweging ACLU protesteert.

Zonder pretentie van volledigheid zijn de volgende feiten over het beleid van president Obama bekend. Hij is opperbevelhebber van de strijdkrachten. Het komt bovenop voorzetting van ‘oud’ beleid, zoals het ondanks beloften van Obama niet sluiten van Guantanamo Bay en geheime CIA-operaties. Er resteert een beeld van een controlestaat waarin de burgerrechten afnemen en niet langer gegarandeerd zijn, de macht van leger en veiligheidsdiensten in samenspel met bedrijfsleven toeneemt, en de rol van het recht wordt gemarginaliseerd.

1. Moord op een Amerikaans burger in Jemen zonder dat daaraan een rechtszaak ten grondslag ligt

2. Dodelijke aanvallen met ‘drones’ in oorlogsgebieden als Jemen, Pakistan of Afghanistan eisen veel burgerslachtoffers en worden door Obama persoonlijk goedgekeurd, zonder voldoende juridische toetsing

3. Ondertekening van de NDAA 2012 dat het leger de macht geeft om elke verdachte te arresteren en voor onbepaalde tijd vast te houden onder verdenking van hulp aan terroristen, zelfs burgers. Verlenging NDAA 2013 met nieuwe ondertekening door president Obama. Zie commentaar bij reacties fragment van TYT.

4. Harde aanpak (‘crackdown’) van geweldloze politiek-maatschappelijke en journalistieke ‘tegenbewegingen’ als respectievelijk Occupy Wall Street en WikiLeaks waarbij de weg via de rechter achterwege blijft of geheim is

5. Verdergaande inperking van de vrijheid van het internet onder het mom van strijd tegen terrorisme. Het wordt door de regering-Obama als een middel  gebruikt in de overdracht van de macht van individuen naar de staat ter vestiging van de controlestaat. In 2003 door president Bush gestart, maar door Obama uitgebreid

6. Verdergaande aantasting van de privacy in de openbare ruimte door camerabewaking zoals Trapwire zonder dat de burgers daarvan op de hoogte zijn gesteld, laat staan daarover toestemming is gevraagd

7. Vervolging van meer klokkenluiders dan Obama’s voorgangers ooit deden. Obama zet daartoe een oneigenlijk middel in, de ’1917 Espionage Act’. Daarom spreekt men van zijn War on whistle-blowers. Veelzeggende gevallen: Bradley Manning of John Kiriakou en potentieel doelwit Julian Assange tegen wie eind 2010 in Virginia via een geheime, informele ‘grand jury’ een aanklacht is geformuleerd die op de plank ligt

8. Obstructie van de burgerrechtenbeweging om een beroep te doen op de door president Johnson ingevoerde Freedom of Information Act die het voor burgers mogelijk moest maken om makkelijk toegang te krijgen tot overheidsinformatie. Obama heeft dat idee van transparantie en een open overheid juist teruggeschroefd

Ondersteunend bewijs voor de ontevredenheid over Obama’s mensrechtenbeleid, transparante overheid, veiligheidsbeleid en uitbouw van de controlestaat geven de volgende twee critici:
-ACLU-directeur Anthony Romero zei in 2010 over het mensenrechtenbeleid van Obama zei: ‘It’s President Obama’s policies on civil liberties and national security issues I’m disgusted by. It’s not a personal attack‘.
-Oud-president Jimmy Carter uitte onlangs kritiek op het mensenrechtenbeleid van Obama: ‘We need to back off [and] restore basic human rights as spelled out in the Universal Declaration of Human Rights (UDHR)‘.

Foto 1: Tweet AnonymousIRC

Foto 2: Chapatte, Hopeless

Obama verspeelt onze steun zonder dat we het willen weten

Waar komt het misverstand vandaan dat president Obama de wereldvrede dient? Zet de Nobelprijs voor de Vrede ons op het verkeerde been en zien we zijn oorlogshitserij niet? Columnist Glenn Greenwald maakt in een vergelijking tussen Obama en presidentskandidaat Mitt Romney aannemelijk dat van laatstgenoemde een voorzichtigere buitenlandse politiek te verwachten valt. Onder Obama is een aanval op Iran waarschijnlijker dan onder Romney: ‘We weten dat de Amerikaanse kiezers en wereldleiders Obama buitengewone ruimte laten als het gaat om dodelijke drone aanvallen, juist vanwege zijn politiek, karakter en achtergrond‘.

Met name voor links is het een omslag in het denken om zich te realiseren dat de wereldvrede beter gediend wordt met de kandidatuur van Romney. Onbegrijpelijk staan progressieve media nog steeds aan de kant van Obama. Ze dienen hem zelfs door zijn vijanden als Julian Assange onbeschaamd aan te vallen. Romney vol gebreken, aarzelingen en onhandige optredens is geen cowboy als Bush, maar Obama is dat wel. Romney lijkt op president Gerald Ford. In de media valt dat niet terug te vinden. Electoraal en politiek wringt het dat Barack Obama zich moet bewijzen tegenover de conservatieven. Terwijl die op Mitt Romney minder grip hebben.

Glenn Greenwald wijst op een volgens hem over het hoofd gezien CIA-memo uit 2010. Door WikiLeaks in 2010 geopenbaard. Het gaat erover hoe de populariteit van Obama gebruikt wordt om de publieke opinie in Europa te manipuleren voor de Afghaanse oorlog. De val van het kabinet Balkenende-Bos toont volgens de CIA de kwetsbaarheid van de steun voor de ISAF-missie. Ook in het belangrijke Frankrijk en Duitsland. En een Nederlands vertrek uit Afghanistan zou ertoe kunnen leiden dat ‘politici elders naar hun kiezers luisteren’.

De vergelijking tussen Obama en Romney kan doorgetrokken worden naar Nederland. Daar wilde linksliberaal GroenLinks bewijzen haar mannetje te staan wat resulteerde in de Kunduz-missie. Wat de partij in het verderf stortte. Men kan raden naar de gesprekken tussen Jolande Sap en de Amerikaanse NATO-ambassadeur Ivo Daalder en het beroep dat Daalder op Sap deed. Alleen ontbreekt in ons land een libertarische stroming die zich vanuit een conservatief wereldbeeld tegen de oorlogen overzee uitspreekt en zich niet door Obama en de Amerikanen laat ronselen. Obama’s geloofwaardigheid is zijn werkkapitaal. Wie stelt dat bij ons aan de orde?

Foto: President Barack Obama and Vice President Joe Biden meet with Combatant Commanders and senior military leadership in the Cabinet Room of the White House, May 15, 2012. (Official White House Photo by Pete Souza)

Gaat de Nobelprijs voor de Vrede naar Arabische bloggers?

Update 7 oktober: Afgelopen week was er een conferentie van bloggers in Tunis. Conclusie is dat gelekte WikiLeaks-documenten een belangrijke rol hebben gespeeld bij het verdrijven van de zittende macht. Op TuniLeaks werden in het Frans vertaalde artikelen gezet en samenwerking gezocht met de linkse Libanese krant Al-Akhbar. De rol van Julian Assange was echter niet beslissend want bloggers wezen al zeven jaar op de tegenstrijdigheden van Ben Ali’s regime. Door de gewonnen geloofwaardigheid benaderden burgers de bloggers met video’s met controversiële inhoud. Zo werd de loper voor Twitter en Facebook uitgerold. 

Volgens Reuters maken Arabische bloggers kans om de Nobelprijs voor de Vrede te winnen. Deze wordt op 7 oktober bekendgemaakt. Het gaat om de  Tunesische Lina Ben Mhenni en de Egyptische Wael Ghonim en Israa Abdel Fattah. Mogelijk krijgen ze de prijs gezamenlijk. Duidelijk is dat toekenning het meest liberale segment van de zogenaamde Arabische Lente ondersteunt. En met Lina en Israa twee autonome vrouwen. Onderhand wint het inzicht veld dat de lente te kort is geweest om bestaande machtsstructuren fundamenteel aan te tasten. Militairen en fundamentalistische moslims zijn het best georganiseerd en weten elkaar te vinden.

Lina Ben Mhenni presenteert zichzelf als cyber-activiste en haar blog is bekend onder de naam A Tunisian Girl of Bnaya tounsia. In een interview stelt ze dat de toekenning jaloezie oproept en niet iedereen zal behagen: On m’a critiqué injustement et même accusée de travailler pour les Américains, les Français et les Allemands. Ze wordt er dus vals van beschudigd voor de Amerikanen, Fransen of Duitsers te werken. Maar ze voelt zich een gewoon meisje uit het volk dat er als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Vrede trots op is Tunesisch, moslim en vooral vrouw te zijn.

In Noorwegen is afgelopen week een storm opgestoken over de vermeende onafhankelijkheid van het comité dat de Vredesprijs toekent. Het vormt een evenredige vertegenwoordiging van het Noorse parlement. Voorzitter en sociaal-democraat Thorbjørn Jagland vindt elke discussie over de onafhankelijkheid en samenstelling surrealistisch. Merkwaardig is dat-ie aangevallen wordt door partijgenoot Raymond Johansen. Deze stelt dat in het buitenland het onderscheid tussen regering en comité niet wordt gezien. Zeker niet als prominente oud-politici er deel van uitmaken. Zo heeft China na de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede 2010 aan Liu Xiaobo de banden met Noorwegen verbroken.

Raymond Johansen heeft gelijk dat de buitenlandse Noorse politiek doorkruist kan worden door het comité dat de prijs toekent. Het maakt Noorwegen kwetsbaar voor internationale druk die zelfs kan leiden tot tegenmaatregelen van buitenlandse regeringen. Een oplossing is om minder prominente Noorse oud-politici te benoemen en de samenstelling te internationaliseren. Maar dat laatste is weer in strijd met de doelstelling en tast op andere wijze de onafhankelijkheid van het comité aan. Waar de prijs ook valt, de speculaties over de afwegingen zullen dit jaar nog sterker zijn dan anders.

Foto: Tunesische blogger Lina Ben Mhenni