Wat is in Frankrijk achterlijk, een burkini of het verbod ervan? Of allebei?

Frankrijk praatte de laatste weken over la canicule (hittegolf), de retour naar school per 1 september, de retour van Nicolas Sarkozy die twee rechtszaken aan zijn broek heeft, het recordaantal van 42 medailles dat behaald werd op de Olympische Spelen in Rio en de burkini. Dat wet suit-achtige tenue dat moslimvrouwen op de stranden van sommige gemeenten niet mogen dragen omdat burgemeesters het verbieden. In een beslissing heeft de Raad van State dat verbod teniet gedaan omdat het juridisch onhoudbaar is. Logisch, want in de seculiere samenleving die Frankrijk pretendeert te zijn bestaat voor de wet geen onderscheid tussen levensovertuigingen en religies en de uitingen ervan. De burgemeesters zeggen zich niets van het verbod op het verbod aan te trekken en premier Manuel Valls zegt in een Facebook-bericht de in zijn ogen reactionaire vormen van de islam (‘islamisme mortifère, rétrograde’) niet te accepteren en er tegen te blijven vechten.

Zo desintegreert Frankrijk en neemt het eigen instituties niet serieus. Wat een burkini in de ogen van velen is en symboliseert is geen juridisch argument. Zelfs als het vrouwonvriendelijk, onflatteus en achterlijk is kan het nog niet verboden worden. Frankrijk is in de kern een conservatief land. Waar het om draait werd duidelijk in de reactie van agenten die een vrouw vanwege een islamitische hoofddoek op het strand van Cannes verbaliseerden en een boete van 11 euro oplegden. Hun uitleg was duidelijk volgens een bericht in de L’OBS, Frankrijk is een katholiek land: ‘Ici, on est catholiques’. Dat heeft niets met secularisme of laïcisme te maken.

French Connection bij FIFA: Sarkozy zorgde dat WK naar Qatar ging. Niet naar VS

Sepp Blatter was nog in charge geweest als FIFA-baas als de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy niet had ingegrepen. Malcolm Moore van de FT interviewde Blatter en legt het uit. Dat zit zo, er was een afspraak achter de schermen dat de WK’s van 2018 en 2022 aan de Russische Federatie en de VS toegewezen zouden worden. Maar vermoedelijk vanwege de verkoop van Franse vliegtuigen aan Qatar kwam via Sarkozy de Franse UEFA-president Michel Platini tussenbeide. En zei het akkoord op. Blatter was niet blij dat op 2 december 2010 Qatar als gastheer voor het WK van 2022 werd gekozen. Hij had juist de stemming willen beïnvloeden ten gunste van de VS. Omdat de VS het niet pikten ging de Amerikaanse justitie vervolgens achter Blatter aan.

Wat deze uitspraak van Blatter betekent voor het onderzoek naar de toekenning van beide WK’s van 2018 en 2022 aan de Russische Federatie en Qatar is de vraag. Het zou krom zijn als de VS ingrijpen in dezelfde besluitvorming die het meende te kunnen sturen en waarover het tevreden was, enkel en alleen omdat het uiteindelijk geen WK toegekend kreeg. Maar door de dynamiek van de onthullingen over corruptie bij de FIFA die door het ingrijpen van de Amerikaanse en Zwitserse justitie naar boven zijn gekomen en tot op de bodem gaan is alles mogelijk geworden. En is ook de ‘gewone’ koehandel zonder corruptie verdacht geworden. De doos van Pandora bij de FIFA staat wijdopen en maakt elk vervolg onvoorspelbaar.

Foto: Schermafbeelding van begin artikel ‘Lunch with the FT: Sepp Blatter’ van Malcolm Moore voor de FT, 30 oktober 2015.

WikiLeaks voert Franse publieke opinie met onthullingen ‘Espionnage Élysée’

WikiLeaks pakte op 23 juni uit met onthullingen over het bespioneren door de Amerikanen van de drie laatste Franse presidenten, te weten François Hollande (2012–nu), Nicolas Sarkozy (2007–2012) en Jacques Chirac (1995–2007). In ‘Espionnage Élysée’ geeft WikiLeaks de bijzonderheden, waaronder wat het zelf TOP SECRET rapporten van de NSA noemt. Julian Assange zei in een interview voor het Franse journaal TF1 dat Frankrijk moet doen wat Duitsland naliet toen bleek dat kanselier Merkel werd bespioneerd. Het valt te bezien of dat gebeurt. De correspondent in het filmpje mist het onderscheid tussen economische, militaire, politieke en diplomatieke spionage. De gevoeligheid van het afluisteren van de directe communicatie van presidenten gaat verder dan ’normale’ spionage die altijd tussen landen bestaat. Het is dus meer dan ophef over niets, maar minder dan ophef die tot een breuk leidt. Want dat laatste kunnen Frankrijk en de VS zich niet veroorloven.

Foto: Cartoon WikiLeaks: ‘Au Mo(i)ns, ils pensent qu’on est aussi importants que les Allemands.’ (Ze denken nu in ieder geval dat we net zo belangrijk zijn als de Duitsers).

Sarkozy over Front National: vereerd door het familiedrama

Lachen of huilen? Oud-president Nicolas Sarkozy kan zijn politieke geluk niet op omdat de controverse tussen vader en dochter Le Pen in het Front National hem in de schoot geworpen wordt. Hij maakt een mooi nummer van de vadermoord van de dochter op de vader om hem vanwege vergoelijkende uitspraken over Pétain en de Holocaust uit de partij te zetten. Sarkozy geeft aan zijn woorden de Republikeinse draai die Franse politici zo vaak gebruiken omdat het hun statuur geeft. Vol ironie zegt hij vereerd te zijn dat zoiets binnen de Republiek gebeurt. Of hij het meent doet er niet toe. Hij scoort voor open doel en trapt de bal er electoraal mooi in. But!

Controverse tussen Mediapart en Sarkozy over 50 miljoen euro van Kadaffi

In de aanloop naar de Franse presidentsverkiezingen van zondag 6 mei is op 12 maart een brief van december 2006 opgedoken met een onzekere status. Maar nu bevestigt de Libische oud-premier (2005-2011) Baghdadi Mahmoudi dat er een door Mousssa Koussa ondertekend document bestaat dat de financiering van 50 miljoen euro door president Sarkozy is ontvangen. Je confirme qu’il existe bien un document signé par Moussa Koussa et qu’un financement a bien été reçu par M. Sarkozy, aldus nieuwssite Mediapart. Moussa Kousa is de toenmalige chef van de Libische geheime dienst en de 50 miljoen kwam van kolonel Moammar Kadaffi.

Baghdadi Mahmoudi bevindt zich sinds september 2011 in Tunisische gevangenschap na zijn poging om na de val van Kadaffi van Libië naar Algerije te vluchten. Met mensenrechtenactivisten heeft-ie zijn uitzetting naar Libië succesvol aangevochten omdat daar voor zijn leven wordt gevreesd. De voorzitter van de Libische overgangsraad ontkent de echtheid van Koussas brief. Maar Othman Benassi wijst erop dat de voorzitter de echtheid ervan niet heeft kunnen nagaan. In 2011 namen Fransen en Britten het voortouw in de bevrijding van Libië en bestookten ze naar Benghazi oprukkende Libische troepen, het bolwerk van de opstand.

Sarkozy ontkent 50 miljoen van kolonel Kadaffi te hebben ontvangen voor zijn presidentscampagne van 2007. Mediapart wordt gesteund door diverse politici, waaronder Ségolène Royal die in 2007 van Sarkozy verloor. Inmiddels loopt de ruzie tussen Mediapart en Sarkozy op. Op 30 april opende de Parijse aanklager op verzoek van Sarkozy een vooronderzoek wegens ‘valsheid in geschrifte’ en publiceren van vals nieuws tegen twee journalisten en hoofdredacteur Edwy Plenel van Mediapart. En die heeft op 2 mei een klacht wegens laster tegen Sarkozy ingediend. Hoe dan ook wordt er twijfel gezaaid over de integriteit van president Sarkozy.

Foto: De Franse president Nicolas Sarkozy en de Libische kolonel Moammar Kadaffi in Parijs, 2007. Credits Jacky Naegelen / Reuters

Turkije en Frankrijk botsen over Armeense genocide

De Franse senaat heeft een wet aangenomen die de ontkenning van de Armeense genocide van 1915 strafbaar stelt. Turkije toont haar ongenoegen en waarschuwt president Sarkozy de wet niet te tekenen. Deze kwestie zet de relatie tussen Turkije en de EU verder onder druk. Die toch al was verslechterd omdat veel Europeanen de Turken er niet bij willen en de Turken op hun beurt ook steeds minder warm lopen voor Europa. De Britten die altijd de EU willen verwateren zijn binnen de EU nog de grootste voorstanders van Turkse toetreding.

Het Turkse model van islamdemocratie krijgt steeds meer kritiek. Premier Recep Erdoğan regeert met een meerderheid en laat zich nergens iets aan gelegen liggen. Hij vermoedt complotten van een diepe macht vanuit het leger en laat officieren gevangen zetten, maar het komt niet tot tot rechtszaken. Nergens zitten zoveel journalisten in de cel. De opening naar Syrië is mislukt. Erdoğan speelt het minder hard dan het lijkt en breekt niet met Israël en de VS. Hij houdt alle opties open. Maar zijn imago is sleets geworden in het Westen.

De Armeense genocide is een feit onder historici. In Turkije is het bij wet verboden om het als een door het Ottomaanse bewind geplande massamoord te benoemen. Nu doet zich het opvallende feit voor dat het in Frankrijk bij wet verboden wordt om het geen en in Turkije om het wel een genocide te noemen. Da’s allebei ongewenst. Want de historische waarheid laat zich niet in wetten dwingen. Inzichten die veranderen kunnen niet gefixeerd worden. Daarom zijn beide wetten bevoogdend omdat ze het denken willen sturen.

De Turkse machthebbers spelen nu gekwetste trots. Daar hebben ze voldoende van. De hervormingen die Turkije op onderdelen nog moet doorvoeren om tot de EU toe te treden raken verder uit beeld. Erdoğan kiest niet voor het nieuwe Turkije. Politici proberen de geschiedenis in hun partijprogramma te dwingen. Da’s een onmogelijke missie. Ze proberen een tijd te winnen die voorgoed verloren is gegaan en sluiten het heden af.

In de Turkse film Once Upon a Time in Anatolia (2011) van Nuri Bilge Ceylan zijn een officier van justitie, een politiechef, een dokter, een sergeant van de gendarmerie plus ondersteunend personeel met de vermeende moordenaar op zoek naar de plek waar een lichaam begraven is. De verhoudingen zijn strikt formeel, maar daaronder kookt het. Als de grens tussen formeel en informeel weer eens wordt overtreden merkt iemand op ‘zo komen we nooit bij de EU’. Da’s het gevaar voor Turkije. Dat de informele macht aan kracht wint.

Foto: Turkse burgers uit Frankrijk demonstreren tegen de genocidewet voor de deur van de Senaat in Parijs. Credits:  AP / Laurent Cipriani

Eigen toekomst voor Libië is een luchtspiegeling

Hoe moet het verder met Libië? Zelfs het einde van kolonel Kadaffi is in nevelen gehuld. Vertegenwoordigers van de National Transitional Council (NTC) spreken elkaar tegen. Premier Mahmoud Jibril’s verklaring dat Kadaffi gedood is in een kruisvuur wordt weersproken door de Amerikaans-Libische woordvoerder Waheed Burshan. Deze wijst erop dat er geen verklaring is voor de dood van de dictator. Daarom rekent-ie op een onderzoek. Uitkomst zou volgens de speciale VN-rapporteur buitengerechtelijke executies Christof Heyns op een oorlogsmisdaad kunnen wijzen. Er staat een bonus van 1,7 miljoen dollar op het hoofd van Kadaffi.

Het perspectief voor Libië is somber. Om te beginnen is er de NTC met Jibril. Da’s geen eenheid, maar een dynamisch evenwicht van uiteenlopende belangen. Volgens afspraak zal geen enkel NTC-lid een positie in een nieuwe regering in mogen nemen. Jibril heeft om critici tevreden te stellen vermoedelijk onder druk zijn vertrek al aangekondigd uit de regering. Daarmee is-ie overigens nog niet weg. Of alle leden hem daarin volgen is de vraag. Tussentijdse herschikkingen kunnen tot interpretatieverschillen daarover leiden.

Met de vijandelijkheden zo goed als over moeten de militaire commandanten van de NTC terug in hun hok. Maar ze lijken moeite te hebben ondergeschikt te zijn aan de politieke leiding. Gewend om fris van de lever te spreken. Ook over niet-militaire zaken. Militair hebben ze weinig klaargespeeld. Geen wonder wegens de omstandigheden. Hun bravour is groter dan hun deskundigheid. Zelfs voor een rol in een nieuw leger. Het zijn de geallieerden die met hun oppermachtige luchtmacht Kadaffi’s krijgsmacht hebben ontmanteld.

De strijd op het slagveld is niet los te zien van de strijd om de economisch belangen. Gas en olie zijn de inzet. Jibril werd al in maart 2011 door president Sarkozy ontvangen. En daarna door Britten en Amerikanen. Jibril was eerder betrokken bij Libya Vision. Uit een door WikiLeaks gelekt telegram uit januari 2010 blijkt dat-ie zich pro-Amerikaans opstelt. Vanwege haar afzijdige opstelling verkeert Libië’s grootste handelspartner Italië in een slechte uitgangspositie. Energie-adviseurs van Wood Mackenzie vermoeden dat het drie jaar duurt voordat de olieproductie weer op vooroorlogs niveau is. Voor de gasproductie duurt dat slechts drie maanden.

Libië staat voor de keuze of het voor Westerse en andere buitenlandse investeringen kiest. En zich overlevert aan het bedrijfsleven. Eigen middelen en mensen ontbreken. Het volk eist brood en vrijheid. Het hoogst haalbare is een liberale democratie met autocratische trekjes. Minder slecht dan de oude corruptie in de regio.

De voortekenen zijn slecht. Binnen de beperkingen bestaat de hoop dat er na verkiezingen in juni 2012 een regering komt die de geledingen van het volk vertegenwoordigt, een begin maakt met het schrijven van een grondwet met rechtsgelijkheid voor allen en het opbouwen van een democratie. De uitspraak van NTC-leider Moestafa Abdel Jalil dat de sharia de basis voor de rechtsstaat maakt sluit aan bij het conservatief-islamitisch karakter van Libië. De kans wordt echter gemist de burgers zich daar over uit te laten spreken.

Foto: Regulus’ reis naar Carthago. Mozaïek in het Leptis Magna Archeologisch Museum in Khoms, Libië

Strijd tegen islam is onvoldoende

Update 7 oktober: Sinds vandaag is bovenstaande video door YouTube verwijderd. De verklaring luidt: Deze video is verwijderd omdat de inhoud de Servicevoorwaarden van YouTube schendt. Het spijt ons. Ik kan er niks mee. Het neemt de verantwoordelijkheid bij u en mij weg. Hieronder had ik aangegeven wat ik ervan vond. Ik wil niet dat YouTube voor me censureert. Internetvrijheid en vrijheid van meningsuiting, nietwaar? Ik vind de opstelling van YouTube ontoelaatbaar. Laat ons zelf denken en handelen. Hoe politiek is YouTube? Op het veelzijdige YouTube is via Riposte Laïque de video nog te vinden. Dus nu gelinkt naar een andere vindplaats. Dit maakt de censuur door YouTube des te raadselachtiger. Wat maakt deze video bijzonder? 

Als men zegt dat iets schokkend is, dan wordt het schokkend. Ook als het dat niet is. Het is zo makkelijk. Men tikt bij YouTube in mort au juif paris. Voilá. Een video van La Francais Metis (mesties) met als motto Anti Racaille (gespuis, zoals president Sarkozy ooit opmerkte), Anti Islamiste. De initiator noemt zich Freysinger Wilders. Samengesteld uit de Zwitserse Oskar Freysinger en onze Geert Wilders. De referentie is veelzeggend.

Het verhaal is duidelijk. Omdat de moskee te klein is wordt er op straat gebeden in la rue des Poissonniers. Dat mag niet meer, ook omdat een straat niet zomaar afgesloten kan worden voor verkeer. De socialistische burgemeester Bertrand Delanoë van Parijs biedt een voormalige kazerne als alternatief. Onder scanderen van leuzen trekken de moslimmannen daarheen. Vanwege zijn homosexualiteit werd Delanoë in 2002 neergestoken door de werkeloze Algerijn Azedine Berkane.

Pierre Cassen is een Franse Wilders die types als Freysinger Wilders motiveert. Drijvende kracht achter de site Riposte Laïque. Ofwel het actieve antwoord of de tegenaanval van de wereldlijkheid. Sterk gelieerd aan het katholieke extreem-rechtse gedachtengoed van de grote gezinnen, UFAL. Het ruikt niet fris. Onder het mom van constitutie, democratie, ongewenste vermenging van kerk en staat wordt de werkelijkheid bijgekleurd. En de waarde van het laïcisme gereduceerd tot een strijd tegen de islam. En als alibi voor het jodendom.

Burgerrechten, pluriformiteit en laïcisme verdienen meer. Complicatie is dat Pierre Cassen en zijn beweging goede argumenten hebben. De snelle opkomst van de islam in Europa heeft voor groeistuipen en onrechtvaardigheden gezorgd. En voor onwennigheid en overgave bij autoriteiten. Dat dient gecorrigeerd. Probleem is dat de anti-islamisten het als enigen krachtig in het openbaar zeggen. Ook in Nederland. Het valt gewone burgerrechtenactivisten te verwijten dat ze het initiatief hebben gelaten aan de anti-islamisten.

Hervorming museumsector gevraagd

Hoe komen entreeprijzen van musea tot stand? Met wat moet je het vergelijken? Is een museum een volledig culturele bestemming of een samengaan van evenement en cultuur? Valt het te vergelijken met een bioscoopkaartje, de toegang van een voetbalwedstrijd, een bibliotheekpas, de entree voor de Efteling of een gratis Studium Generale lezing bij de Universiteit? Is een rendez-vous van twee uur met Van Doesburg hetzelfde als twee uur oogcontact met Kirsten Dunst?

Duidelijk is dat de museumsector niet tot eenduidigheid komt in de prijsstelling. Waar een toeslag van € 2,50 voor de Nachten van Van Gogh redelijk lijkt, komt € 6,00 toeslag voor Van Doesburg in de Leidse Lakenhal buitensporig over. Minder kwaliteit, minder naam, minder museum, maar toch een tweemaal zo hoge toeslag? Alsof een kaartje voor een voetbalwedstrijd in het stadion van VVV of RKC tweemaal zo duur is als Ajax in de Arena.

Hoewel op plaatselijk niveau voor pashouders of doelgroepen regelingen bestaan voor gratis toegang ontbreekt er in Nederland een overkoepelende regeling. Zo weten Fransen op woensdag gratis hun musea te vinden en heeft de Franse president Sarkozy de toegang tot de staatsmusea voor jeugdigen onder de 25 jaar gratis gemaakt. Ook andere groepen als werklozen en mensen die op de bijstand aangewezen zijn hebben gratis toegang. Sociaal beleid stroomt de musea binnen.

Terwijl inkomsten uit de verkoop van toegangsbiljetten doorgaans ondergeschikt zijn, lijken allerlei initiatieven om de drempel voor minvermogenden te slechten in Nederland niet te slagen. Wellicht omdat niemand de rekening wenst te betalen. Deze uitblijvende initiatieven geeft de museumsector geen sociaal en slim gezicht van een organisatie die politieke resultaten boekt.

Een projectgroep van de Museumvereniging concludeert in 2007 dat de Museumkaart een mooi product is voor de musea. De conclusie is dat zelfs zonder sponsor de financiële basis van de Stichting Museumkaart gezond is.

Bij de prijsstelling speelt dat het belang van de Museumkaart voor het Van Gogh Museum op de bedrijfsvoering relatief kleiner is dan bij een provinciaal museum als De Lakenhal, Centraal Museum of Groninger Museum. Door het hoge percentage buitenlandse bezoekers zonder Museumkaart kan het van Gogh Museum de toeslag op de Museumkaart laag houden. Neem de proef op de som en bezoek het Van Gogh Museum op een drukke zomerse dag. De rij voor de binnenlandse kassa voor Museum- en ook ICOM-kaarthouders bedraagt dan een fractie van de buitenlandse rij.

De ongelijkheid in toeslagen werkt verwarrend voor bezoekers. Waarbij het ontbreken van niet-strikt museale instellingen als de Rotterdamse Kunsthal bij het gebruik van de Museumkaart een nieuwe verwarring oplevert voor degenen die niet precies begrijpen wat een museum is. Maar da’s een ander onderwerp.

Oorzaak lijkt dat sommige steden hun gemeentelijke musea in achtereenvolgende bezuinigingsrondes flink hebben afgeknepen. Het ergste moet nog komen. Wat de linkse politiek de PVV terecht verwijt, namelijk rancuneus en kinderachtig gedrag jegens de cultuur kan de PVV terecht terugspiegelen. Middelgrote gemeenten als Amersfoort en Gouda slachtofferen hun musea. Da’s hun eigen prioriteit.

Soms zijn voormalige gemeentemusea op afstand gezet en geprivatiseerd onder de afspraak van een meerjarig contract en subsidie. Waarbij collectie en gebouw in handen van de gemeente blijven als drukmiddel. Of ze zijn nog in naam een gemeentemuseum waarvan de directeur direct rapporteert aan de wethouder van Cultuur.

Maar in beide gevallen zijn museumbudgetten afgelopen jaren verminderd of op zijn best bevroren. Dit terwijl allerlei kosten in de culturele sector bovengemiddeld zijn gestegen.

Daarbij komt dat gemeenten met hun vastgoedbezit avonturen aangegaan zijn en dat willen vermarkten. Waar vroeger kostbare en in het centrum gelegen museumgebouwen pro forma op een balans stonden worden ze nu op een semi-zakelijke markt van het gemeentelijk vastgoedbedrijf ingeboekt. Paradox is dat gemeenten graag een volwaardig en prestigieus museumgebouw willen financieren, maar zich steeds minder vast willen leggen voor de exploitatie met een open eind. Vaak een loze exercitie die ermee eindigt dat verhoogde huurpenningen worden kwijtgescholden. Maar het budget schiet wel de lucht in.

Wat rest is een idee van kapitalisering en een mentale druk op het museum om inschikkelijk te zijn om erger te voorkomen. Met een zwaard van Damocles boven de balans. Het museum is in de val gelopen door te veel te groeien in stenen en mensen en is verregaand inflexibel geworden. Het kan niet meer reageren.

Steeds meer ontbreekt sociaal-democratische wethouders met een hart die een idee van permanente educatie in hun politieke agenda hebben staan. Het ideaal van verheffing van het volk kreeg vroeger gestalte in een royale bijdrage aan het gemeentemuseum. Dat idee ontbreekt nu waar sociaal-democratische wethouders nog meer dan liberale bestuurders gestuurd worden door hun visie van het marktdenken.

Structureel heeft Nederland teveel musea en tentoonstellingen. Hoewel er naar mijn idee maar acht musea zijn die op dit moment regelmatig kwaliteit leveren in hun tentoonstellingen (De Pont, Boijmans, Van Gogh Museum, Haags Gemeentemuseum, Mauritshuis, Van Abbe, Rijksmuseum en op het nippertje, het Stedelijk Museum) staat het land overvol met musea en zuigen vele middelmatige en middelgrote musea een deel van de budgetten weg.

Sommige topmusea beconcurreren elkaar of zelfs zichzelf door een ADHD-achtige programmering. De befaamde tentoonstellingsmachine die op hol geslagen is en niet meer te temmen valt ten koste van verdieping van de inhoud, de uitvoering en het ontbreken van nazorg voor een tentoonstelling. Want aan de horizon doemt een nieuwe naam op die door de afdelingen publiciteit en marketing moet worden gelanceerd. Of de naam van de conservator of de museumdirecteur moet helpen vestigen. Maar geen enkel museum kan op straffe van weggezakte aandacht afhaken.

Nederlandse musea draaien internationaal niet meer mee zoals vroeger en hebben in het bruikleenverkeer weinig in te brengen. Modes bepalen de agenda. Enkele jaren terug was de landententoonstelling populair. Wat volgt? Een tentoonstelling uit eigen collectie met een paar bijzondere bruiklenen, ingegeven door eigen schaarse middelen? Beter lijken terughoudendheid, reflectie en een betere onderlinge afstemming tussen musea zodat de kwaliteit opgekrikt kan worden en bezoekers weer op adem kunnen komen.

Projectsubsidies moeten het budget incidenteel en structureel ophogen. Da’s een onmogelijke opgave. Want het beroep op de Mondriaan Stichting, een vermogensfonds als het VSB Fonds -met een gehavend budget door de crisis-, het Prins Bernhard Cultuurfonds, een lokaal fonds als het K.F. Hein Fonds of een bedrijfssponsor -waarbij de banken deels weggevallen zijn door de crisis- is te groot geworden. Over het maecenaat is hetzelfde te zeggen. Ook dat brengt niet de volledige oplossing.

De BankGiroloterij ondersteunt Nederlandse musea structureel, dat wil zeggen langer dan drie jaar. Zo krijgen middelgrote musea als het Utrechtse Centraal Museum, het Nijmeegse Valkhof of het Haarlemse Frans Hals Museum een jaarlijkse bijdrage van € 200.000. Musea die geen sluitende begroting hebben vissen achter het net. Wat de kloof tussen de haves en de have-nots in museumland vergroot.

Een voorzichtige conclusie is dat de museale sector via de sectorale Museumvereniging niet de indruk weet te wekken de deelbelangen van de afzonderlijke deelnemers te kunnen overbruggen. Lastig in een veld waar concurrenten moeten samenwerken. Dat verschil uit zich eerder in de sexy programmering dan in overleg over aankopen, registratie of behoud. Afzonderlijke musea gaat het financieel slecht en ze hangen aan een lijntje. De relatie met de subsidieverstrekkende gemeente is er doorgaans een van afhankelijkheid.

Musea moeten zich herpositioneren en een stapje terugdoen om toekomstig onheil af te wenden. Het zou helpen -al is het intern binnen de museale sector of in een miniconvent- als er een onderscheid kwam tussen musea met een internationale, nationale of regionale uitstraling. Waarbij mogelijkheden gekwantificeerd worden aan de hand van kwantitatieve criteria zodat musea uit zelfbescherming niet overambitieus kunnen worden. Een kwart van de musea kan opgedoekt worden, waarbij in de keuze niet de regionalisering die het CDA voorstaat, maar de kwaliteit de doorslag moet geven.

Dan kunnen zelfs afnemende budgetten beter hun weg vinden en wordt de bezoeker beter dan nu gediend met een evenwichtige en kwalitatieve landelijke agenda. En wie weet lagere toeslagen. Passende titel voor een nota hierover zou kunnen luiden De Nederlandse museumsector: Van Wildgroei naar Win-Win. Dat laatste begrip is echter te verschrikkelijk voor woorden. De oplossing is namelijk niet meer management en consultants met hun turbo-taal, maar juist minder van dat alles. Terug naar de werkvloer van de echte professionals. Da’s de oplossing. Wie maakt dat duidelijk aan de museumsector?

Foto: Missiemuseum Steyl, Limburg