Waren Ierse kermisbezoekers in 1925 echt verontwaardigd toen ze merkten dat het weesmeisje van de goocheltruc niet echt doorgezaagd werd?

Het bijschrift bij deze foto is opmerkelijk: ‘Goocheltrucs. “De truc van het doorgezaagde weesmeisje” in Waterford, Ierland 1925. Verontwaardigde kermisbezoekers die de befaamde goocheltruc kwamen zien en de tent afbraken, toen ze merkten dat de juffrouw niet echt doorgezaagd werd. Foto: De oplossing is dat de dame haar benen intrekt in het rechterdeel van de kist, en de assistent een paar namaak onderbenen daarvoor in de plaats legt.‘

De suggestie van de toelichting is dat Ierse kermisbezoekers in 1925 dachten en zelfs eisten dat het weesmeisje echt doorgezaagd werd. De arme juffrouw. Dat kan niet waar zijn. Zo bloederig kunnen Ierse kermisbezoekers niet zijn. Ze begrijpen best dat de voorraad aan weesmeisjes snel op is als de arme meisjes telkens echt doorgezaagd worden. Want dat overleven ze niet.

Overigens is niet ondubbelzinnig duidelijk dat de kermisbezoekers de tent afbraken vanwege de goocheltruc. Wellicht was er een andere reden. Zoals drank en de drang om eens lekker te knokken.

Het kan best zijn dat de Ierse kermisbezoekers verontwaardigd waren omdat ze vonden dat de truc niet goed uitgevoerd werd en ze te duidelijk zagen dat het nep was. Ze kregen geen waar voor hun geld. Wie een goocheltruc doorziet als nep voelt zich bekocht. Dat doorbreekt het raadsel en het mysterie van iets dat men niet begrijpt, en als toeschouwer ook liever niet echt wil begrijpen.

Advertentie

Kopen Nederlanders echt zo weinig kunst als wordt beweerd?

‘Van alle inwoners van Europa geven Nederlanders het minste uit aan kunst. Waarom hangen wij liever een Ikea-reproductie aan de muur dan een origineel schilderij?’ Aldus een reportage op radio NPO1. Leve de oh zo culturele Albanezen, Esten, Monagasken, Maltezers, Slovenen, Moldaviërs, Kosovaren, Montenegrijnen, Sanmarinezen, inwoners van Vaticaanstad, Liechtensteiners en Andorrezen die volgens NPO1 allen meer uitgeven aan het kopen van kunst- en antiek dan de Nederlanders. Doen ze dat omdat ze geen IKEA hebben?

Wat te antwoorden op NPO1 over het koopgedrag van ‘de Nederlander’? De constatering zou onderbouwd worden door het Tefaf Art Market Report 2014 dat voor 2013 tot een omzet van de internationale kunst- en antiekmarkt van  €47,4 miljard komt. Het aandeel van Europa is 32%, te weten €15,2 miljard en de omvang van de Nederlandse kunst- en antiekmarkt is daar weer 1% van, zo’n €151 miljoen. Dat roept twee vragen op.

Is de prijs van kunst -of de verkoop van kunst in het topsegment- hetzelfde als interesse of liefde voor kunst? Wat zegt de handelswaarde? Zo kocht ik op de afgelopen PAN een schilderijtje van een Nederlands-Syrische kunstenares voor €950. Tja, dat tikt niet aan tussen al die miljarden. Maar IKEA is het niet. De berekening van de omzet heeft alles te maken met het bestaan van veilinghuizen. Christie’s en Sotheby’s hebben hun belang in Nederland op een laag pitje gezet. Zo veilt Sotheby op 29 januari Vlaamse en Nederlandse kunst in New York. Hoe valt te meten of een Nederlander in China of New York kunst koopt? Of op een beurs in Brussel, Basel, Parijs of Londen? Hoe valt sowieso te onderscheiden of de internationale Nederlander kunst koopt?

Woordvoerder Madelon Strijbos van de TEFAF meent dat ‘de Nederlander’ ‘redelijk voorzichtig’ en ‘redelijk behoudend’ is in het kopen van kunst. De Nederlander zou niet willen pronken met kunst. NPO1 meent dat het ‘niet in onze cultuur zit’. Werkelijk? Daarmee gooit het in een klap de traditie van de 17de eeuw overboord toen iedere Nederlander een schilderij in huis had. Zo gaat de overlevering. Dat was zeker de IKEA van toen?

Ach, het zal zeker waar zijn dat er Nederland weinig kunstverzamelaars kent. Maar hoe komt dat? Zijn de huizen te bescheiden en de muren te klein om kunst op te hangen? Zit het fiscale regime tegen zodat kopen van kunst niet wordt gestimuleerd? Onderscheiden Nederlanders zich liever anders? En elders? Sluiten de galerieën slecht aan op de wensen van de Nederlanders en doen ze te weinig om de drempel te verlagen? Houden Nederlanders eerder van namaak dan van origineel? Staan kunst en kunstenaars mede door de politiek in een slecht blaadje? Schiet het onderwijs tekort zodat de Nederlanders niet goed begrijpen wat kunst is? Aan de in Nederland werkende kunstenaars van binnen- of buitenlandse herkomst ligt het niet, want die zijn van topkwaliteit. Of ligt het aan media zoals NPO1 die Nederlanders niet helpen om kunst te begrijpen of er liefde voor op te brengen, maar het laten bij de constatering ‘dat Nederlanders houden van namaak‘?

Foto: Clara Peeters, ‘SLICES OF BUTTER ON A WANLI ‘KRAAK’ PORCELAIN DISH, A STACK OF CHEESE ON A PEWTER PLATE, WITH A JUG, A FAÇON-DE-VENISE WINEGLASS, A BUN, CRAYFISH ON A PEWTER PLATE, A KNIFE AND SHRIMP ON A TABLE’ . In catalogus veiling Sotheby’s ‘Masters Paintings: Part I‘ op 29 januari 2015 in New York.

Bagger van Suus Suiker. De zaak van de vervalste schilderijen

Vervalsingen van de schilderijen van Suus Suiker zouden in Thailand zijn gemaakt. Ze werden in een Bredase meubelzaak aangeboden. De kunstenares doet verslag en spoorde er al 12 op. ‘Ze haalde de werken terug’. Hoe precies is onduidelijk. ‘Bagger’ noemt Suiker de namaak. Dat oordeel roept de vraag wat de kwalificatie van haar eigen werk moet zijn. Het raadsel is niet dat er vervalsingen op de markt worden gebracht, maar waarom iemand op het idee komt juist het werk van Suiker na te maken. ‘Ik neem graag mensen mee op mijn magische pad tussen droom en werkelijkheid’ zegt ze. Of Shop4Art: ‘Suus Suiker haar werk kenmerkt zich door een synergie van abstractie en realisme in een subtiele mix van verf en diverse andere materialen.’ Aha, zit het zo. Suus Suiker is de bagger ontstegen door een magisch pad, synergie en een subtiele mix. Echt?

Foto: Werken van Suus Suiker op overzichtsexpositie van het kunstcollectief Shop4Art, december 2013.

Pseudo-debat zegt dat 70% van kunstwerken vals is. Schijnbaar

The Young Turks halen oude koeien uit de sloot. Meer dan 70 procent van de kunstwerken van wie eigenaars twijfelen over de authenticiteit is vals. Is het een wonder? Dat wil niet zeggen dat 70 procent van alle kunst vals is. TYT zien spanning tussen wetenschap en geloof. Net als bij religie zweren kunstexperts bij geloof  en hebben ze geen feiten om zich op te baseren. Wat de wetenschap wel doet. Zodat er spanning ontstaat tussen fundamentele onderzoekers en believers. De vraag die het panel laat liggen is hoeveel procent van de hedendaagse kunst goede kunst is. Vaak klinkt de schatting dat slechts 25% de moeite waard is. Niet zelden dient kunst voor buitenstaanders als reliëf om zich af te zetten tegen centen, procenten en vreemde accenten.

Informatieoorlog tussen Ukraine Today en Rusland. Met namaak

De ene propagandazender ziet imitatie door de andere als succes. Het Engelstalige Ukraine Today dat sinds 24 augustus in de lucht is en de Oekraïense zaak behartigt zegt dat vanuit Rusland een namaak YouTube-kanaal van Ukraine Today wordt gevuld met pro-Russische propaganda. Het heeft YouTube en ook Facebook gevraagd deze namaak te verwijderen. Onduidelijk is of dit al is gebeurd. De episode geeft aan hoe belangrijk de informatieoorlog en de slag om de westerse publieke opinie voor het Kremlin is, zo meent Ukraine Today. De analogie met de oorlog op het slagveld is opvallend. Ook daar doet Rusland zich anders voor dan het is.

Van onderstaande video met president Putin is lastig te doorgronden wie de bron is. Het lijkt Oekraïne, maar zou best Rusland kunnen zijn. Je zou verwachten dat Ukraine Today er de handdruk in Minsk van president Putin met z’n collega Porosjenko in had gemonteerd. Want hoe kan Putin nou de leider van de ‘fascisten‘ de hand schudden en deze tegelijk veroordelen? Ukraine Today moet duidelijk nog op gang komen.

Zhenhan Hao imiteert, bemiddelt, studeert af en trekt publiciteit

Zhenhan Hao (toegepaste kunst) is dit jaar afgestudeerd aan het Royal College of Art in Londen. Met het project ‘Imitation, imitation‘ over Chinese professionals die kunst namaken. Het past in het actuele debat over origineel, authentiek, reconstructie, vals, namaak, kunsthandel en windhandel. Kortom, over het verschil tussen schijn en wezen van kunst. Zhenhao Hao werpt zich op als de bemiddelaar tussen Oost en West. Z’n idee achter het project was het om de Chinese kunstenaars te helpen ontsnappen aan de ‘esthetiek van de imitatie‘. Wat dat ook is. Wordt het oppassen voor de westerse kunstenaars als de Oostenwind gaat waaien?

Foto: Jingdezheng Village en Dafen Village in China.

Goede doelen sector profiteert van ontbrekende transparantie

Update 1 februari 2013: Lea Bouwmeester en Mei Li Vos (PvdA) stellen kamervragen aan staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Een vervolg van de eerdere vragen uit oktober 2012. Het handelen van het CBF roept vragen op. De transparantie in de goede doelen sector lijkt eerder kleiner dan groter te worden. 

Lea Bouwmeester van de PvdA stelt kamervragen aan de staatssecretarissen Fred Teeven van Veiligheid en Jusititie en Frans Weekers van Financiën over goede doelen. Ze wil weten of de staatssecretarissen op de hoogte zijn van de zogenaamde ‘namaak’ goede doelen. Deze look-a-likes lijken als twee druppels water op bestaande fondsen. En trekken daar fondsen weg. Maar tegelijk heeft ze ook vragen over de transparantie en de betrouwbaarheid van de sector, en de juiste besteding van de fondsen. Argos Radio kaart het aan.

Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is de Nederlandse toezichthouder waar goede doelen een keurmerk aanvragen. Vaak een voorwaarde om elders toegelaten te worden. Er is kritiek op het functioneren van het CBF dat als een logge, ambtelijke organisatie wordt gezien. Maar het neemt een sleutelpositie in. Bezwaren zijn dat de toetsing hoofdzakelijk kwantitatief is en de kosten voor kleinere organisaties hoog zijn. Een klein nieuw doel dat een Verklaring van Geen Bezwaar wil aanvragen is daarvoor 1355 euro kwijt. Elk goed doel mag volgens de CBF-reglementen niet meer dan 25% aan fondsenwerving uitgeven. Dat zegt echter niets of de uitgaven volgens de doelstelling worden besteed. En het verbiedt de hoge directeurssalarissen niet.

De Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) is de brancheorganisatie waarbij de belangrijkste goede doelen zijn aangesloten. Ze besturen met elkaar de sector en drukken hun stempel op de belangenbehartiging en publiciteit. Uitgerekend oud VFI-voorzitter Joop Daalmeijer heeft er kritiek op en zegt zijn vertrouwen in de sector te hebben verloren. Zwak punt is dat het de problemen met zelfregulering wil aanpakken. Maar zonder sancties en overheidstoezicht werkt dat onvoldoende. De verwijzing naar transparantie wordt zo een middel om de controle op transparantie aan het oog te onttrekken. De politiek op haar beurt laat het gebeuren.

Er is op meerdere niveau’s iets mis met de sector. De ‘namaak’ goede doelen dienen aangepakt te worden, want het zijn direct mail instellingen die alleen met marketing bezig zijn. Ze geven de sector een slechte naam en er lekt geld weg. Dit probleem is al meer dan 10 jaar bekend. In een gezonde sector waren ze allang aangepakt. Onbegrijpelijk is waarom dit via kwalitatieve certificering, betere accountantscontrole en een agressiever publiciteitsbeleid van het CBF en de VFI nog steeds niet is gelukt. Het simpele antwoord is dat de grotere goede doelen niets te winnen hebben bij transparantie. Ze spelen liever koninkje in hun eigen rijk.

Foto: De blinde bedelaar, 1640-64, maker onbekend.

BREIN verrast dat politici zich lieten beïnvloeden over ACTA

UPDATE 2 augustus: Digitale burgerrechtenbeweging ‘Bits of Freedom’ roept minister Maxime Verhagen in een brief op om het CETA-verdrag af te wijzen. Dit is in lijn met de kritiek van Michael Geist (zie hieronder). 

‘Politici lijken echter nog niet geheel gewend aan de omvang van de tegenstand die via het internet in stelling gebracht kan worden en laten zich daardoor beïnvloeden.’ Dat stelt Tim Kuik, de directeur van de auteursrechtenorganisatie BREIN als verklaring voor het afschieten van het ACTA-verdrag in een interview voor Emerce. Tweakers kopt: ‘Brein: politici lieten zich beïnvloeden door internetprotesten ACTA‘.

Wie het boekje ‘Je hebt het niet van mij, maar…‘ van ‘Nieuwspoortrapporteur’ Joris Luyendijk over het Binnenhof kent begrijpt wat hier speelt. Lobbyisten van BREIN lieten zich verrassen. Ze hadden voorstellen ‘ingestoken’, maar door nieuwe ontwikkelingen waren die achterhaald zonder dat ze het bij konden sturen.

Wat Tim Kuik zegt is niet zozeer onthullend voor hemzelf of ACTA, maar voor de werking van de politiek. Zijn woorden suggereren dat ambtenaren, Kamerleden of bewindslieden zich door lobbyisten laten sturen. Los van het publieke belang, of burgers of belangengroepen die geen lobbykantoor kunnen betalen. Hij doorbreekt indirect de ‘Nieuwspoortcode’. Als dat ‘inpakken’ van politici en ambtenaren in een incidenteel geval niet werkt, dan wijkt dat af van de bestaande orde. In ieder geval voldoende voor Kuik om het op te merken.

Wat Kuik niet zegt is dat het ACTA-verdrag tot veel bijkomende schade had geleid. Een bezwaar dat BREIN klein probeerde te maken, maar politici had beschadigd. In hun claim dat ze de burger begrijpen. Kamerleden konden de tsunami van kritiek die van vele kanten kwam niet meer negeren. Want Kuik heeft ongelijk dat de kritiek alleen van het internet kwam. BREIN en de auteursrechtenlobby gaan gewoon verder in het behartigen van hun belangen. Het Canadese-Europese CETA moet ACTA vervangen, zoals Michael Geist ontdekte. Het valt te verwachten dat Tim Kuik en zijn lobbykantoor zich nu op CETA richten om de politiek te beïnvloeden.

Foto: I’m Watching You

ACTA aan de winnende hand in ‘democratisch’ Europa

Het is wat met democratie in Europa. Burgers worden op afstand gezet omdat ze kritisch zijn en hun belang calculeren. Zoals over de miljardensteun aan zuidelijke landen die dient om banken en financiële instellingen uit de wind te houden. Maar ook het Europees Hof heeft niks in de melk te brokkelen. Zo zegt de Belgische Euro-commissaris voor Handel Karel De Gucht dat de EU het ACTA-verdrag steunt. Wat er ook gebeurt. Hoeveel burgers en regeringen ook tegen zijn, zoals nu ook minister Verhagen, het maakt niks uit in Europa.

Techdirt legt De Gucht uit. Wat het Europees Hof ook beslist, een negatieve stem heeft geen invloed: If you decide for a negative vote before the European Court rules, let me tell you that the Commission will nonetheless continue to pursue the current procedure before the Court, as we are entitled to do. A negative vote will not stop the proceedings before the Court of Justice. ZD Net meent dat ACTA in Europa niet meer weg te stemmen is. Doet het Europarlement iets? Hoeveel EU is nodig om burgers tot minder EU te brengen?

Foto: Freie Bahn dem Marshallplan, omstreeks 1948

ACTA staat ter discussie binnen EU

Op 27 maart praat het Europees Parlement over de voortgang van de Anti-Counterfeiting Trade Agreement
ACTA. Een nieuwsbrief van Fight For The Future roept op de ‘eigen’ Europarlementariërs in de INTA-commissie (International Trade) te bellen. Voor Nederland zit Marietje Schaake (D66) in deze commissie. Ook nog eens als vervanger. Maar ze heeft de vinger al aan de pols en hoeft niet meer gebeld te worden.

Nederlandse Europarlementariërs hechten blijkbaar weinig belang aan internationale handel. Dit strookt niet met het beleid van het kabinet Rutte dat buitenlandse politiek en economische politiek laat samenvallen.

Volgens de notulen van een Commissievergadering beticht de liberale EU-commissaris voor Handel Karel De Gucht de sociale media dat er door een ‘intense mediacampagne’ een patstelling is ontstaan. Maar evengoed kan beweerd worden dat de handtekening onder een ACTA-tekst van de Europese Commissie en de 21 lidstaten voortijdig was omdat het aan de democratische besluitvorming vooraf ging. Nu krabben lidstaten door de druk van hun bevolking zich achter de oren en willen ze eerst zekerheid dat door een verdrag de internetvrijheid niet wordt beperkt. De Gucht heeft nu het Europees Hof van Justitie moeten vragen of de ACTA-tekst verenigbaar is met de Europese Verdragen, en met name met het Handvest van de grondrechten.

De opstelling van de liberale commissaris De Gucht is opvallend. Hij leek ondubbelzinnig gekozen te hebben tegen namaak en voor het belang van de producenten van muziek, films, farmaceutica, mode en andere producten. Totdat kritische Europarlementariërs, politici en belangengroepen om een afweging tussen economie en informatievrijheid vroegen. De Gucht ziet opschorting van een ratificatie als vernietigend voor de geloofwaardigheid van de handelspolitiek van de EU. Maar critici beweren dat juist een ontbrekend publiek debat en de eenzijdige inperking van de informatievrijheid de geloofwaardigheid van de EU onder druk zette.

Foto: Stop Acta