Afweging om DAB en DAB+ niet naast elkaar te laten bestaan

Update 1 april 2015: In een voorjaarscampagne voor DAB+ wordt in een radiospotje gewezen op ‘de nieuwe manier van radio luisteren’. Maar hoe nieuw is nieuw als DAB al in 1999 in Nederland werd geïntroduceerd en ik meer dan 10 jaar ontvangst via DAB had voordat de NPO met de doorgifte ervan stopte? Dit radiospotje zit me als een ‘graat in de keel’. Iets wordt als nieuw voorgesteld dat helemaal niet nieuw is. Nieuw zou zijn om DAB-doorgifte te hervatten. De Nederlandse omroep is sterker in marketing dan in logica. Domme marketing. 

Ik ben een simpele luisteraar naar de radio. Per toestel, of liever gezegd: knop per toestel, luister ik naar een zender. Wekkerradio’s in keuken en slaapkamer staan afgesteld op Radio 1. Voor het nieuws. Op iMac of iPad luister ik naar de New Yorkse studentenzender WKCR, met vooral jazz en klassieke muziek. Nu juist weer bezig met de jaarlijkse fondsenwervingsactie van deze non-profit zender. In de woonkamer staat een Arcam Solo die FM en DAB ontvangt. De FM staat afgestemd op het Vlaamse Klara, opnieuw met klassieke muziek en jazz, en DAB op Radio 6. Waar ik nauwelijks nog naar luister. Op de digitale Sony-televisie in de woonkamer kan ik tientallen radiozenders ontvangen voor bijzondere gelegenheden.

Er is de afgelopen weken een minieme verandering in mijn luistergedrag gekomen die te maken heeft met de omzetting van DAB (Digital Audio Broadcasting) naar DAB+. Daar kwam ik achter toen ik via DAB op de Arcam Solo naar Radio 6 wilde luisteren, maar niets hoorde. Vreemd, ik vroeg me af hoe dat kwam en ging op zoek op internet. De oorzaak was snel gevonden. De zenders van de publieke omroep die sinds 2004 met DAB-technologie worden doorgegeven zijn sinds oktober 2013 overgeschakeld op de nieuwe standaard DAB+. Mijn Arcam Solo kan geen DAB+-technologie ontvangen of daartoe omgebouwd worden.

Door m’n luistergedrag is de introductie van DAB+ geen ramp, maar voor sommigen wel zoals uit reacties op Dabtuners blijkt. Ook financieel gezien de vaak prijzige ontvangers waar DAB-technologie in is ingebouwd. Daarmee is nu ineens geen digitale ontvangst meer mogelijk. Vaak nog wel ontvangst via FM, maar die is doorgaans minder van kwaliteit. Niemand ageert tegen de overgang naar DAB+. De kritiek richt zich er voornamelijk op dat er niet is gekozen voor een overgangsperiode waarin DAB-technologie naast DAB+ wordt doorgegeven. Waarom heeft de NPO ervoor gekozen om rigoureus met DAB te stoppen? En zegt de cynicus, komt er over een kleine 10 jaar DAB++- technologie die de DAB+-toestellen weer overbodig maakt?

Makers van digitale toestellen spinnen garen bij de overgang naar een nieuwe technologie. Consumenten zijn verplicht hun portemonnee te trekken. Maar het kan anders zoals een commentaar uitlegt: ‘Waarom kan de “gewone” DAB niet in werking blijven, naast de DAB +? Dat gebeurt wel in andere landen waar dezelfde switch is gemaakt (zoals Engeland, Denemarken).‘ Wikipedia zegt: ‘In sommige landen worden dezelfde zenders daarom in zowel DAB (voor luisteraars met oudere ontvangers) als DAB+ (in hogere kwaliteit) uitgezonden.’

De NPO beweert dat DAB en DAB+ niet naast elkaar kunnen bestaan omdat er niet voldoende ruimte ‘binnen de multiplex’ is. En: ‘In overleg met MinEZ hebben we afgesproken gezamenlijk op te trekken en daar past ook deze keuze in. We realiseren ons dat we hiermee een aantal luisteraars duperen en dat is uiteraard vervelend.‘ Weigeren om de DAB-technologie nog langer door te geven lijkt op een bezuinigingsmaatregel van de NPO. Want waarom kan technisch in Engeland en Denemarken wel, wat in Nederland niet zou kunnen?

Het ongenoegen zit diep. Vanwege de financiële strop en de overgang naar DAB+ die als een overval voelt. Simsom stuurde het SP-kamerlid Jasper van Dijk op 21 oktober 2013 een berichtje met de volgende passage: ‘Na een korte google -actie bleek dat de NPO gestopt is met DAB-uitzendingen. Volstrekt onnodig, want er is echt bandbreedte genoeg voor de NPO om dit nog jaren vol te houden. (..) Mijn apparaten kunnen geen DAB+ aan. Ze zijn niet te upgraden. En zo zijn er meer dan 40.000 DAB apparaten in Nederland ineens waardeloos geworden. Dat is meer dan 5,5 miljoen euro aan kostbare apparatuur door deze onbezonnen en onnodige actie. Mag/kan dit zomaar?‘ Kamervragen over dit onderwerp zijn niet terug te vinden. Nog niet.

Foto 1: DAB+-logo.

Foto 2: Geneva Sound System XL.

Utrecht stemt tegen project bibliotheek-filmhuis. Gemiste kansen

Omdat gisteren in de Utrechtse raad het lid van het CDA Cees Bos tegen het voorstel stemde voor de Bieb++ bij het stationsgebied kan dat plan dat de uitkomst is van een jarenlange discussie in de stad in de vuilnisbak. Een meerderheid van een stem van D66, PvdA, CU en CDA verkeerde in een minderheid met een meerderheid voor GroenLinks, VVD, SP, LU, GroenRechts en de CDA’er Bos. Die van z’n partij niet meer terug mag keren na de komende verkiezingen en zich zo kon onttrekken aan de fractiediscipline. Bieb++ zou nieuwbouw zijn met een combinatie van bibliotheek, filmhuis (‘Artplex‘), woningen en fietsenstalling die op het Smakkelaarsveld gerealiseerd zou worden. De tegenstanders liepen te hoop tegen de kosten van 76 miljoen. Een plan van GroenLinks om te zoeken naar voor alternatieve locaties haalde het wel. De haalbaarheid wordt onderzocht.

Afgelopen jaren hebben betrokkenen zich in open brieven laten horen en hun gewicht in de schaal gelegd. Dat voedt de plannen en tegenplannen. Bioscoop-exploitant Jos Stelling en het oudste Nederlandse filmhuis ’t Hoogt verkeren al jaren op voet van oorlog met elkaar. ’t Hoogt is beoogd exploitant van het Artplex. Stelling is als de dood voor concurrentievervalsing: ‘Dit betekent, gezien de directe of indirecte subsidie/steun die ’t Hoogt/ Artplex van de Gemeente Utrecht ontvangt, concurrentievervalsing (..)‘. Hierop reageerde de voorzitter van de Raad van Toezicht van ’t Hoogt Pieter Broertjes in een open brief: ‘ ’t Hoogt/ Artplex is een stichting zonder winstoogmerk. Het inhoudelijk profiel is duidelijk onderscheidend van andere aanbieders en daardoor niet marktverstorend.‘ Het beeld wordt nog complexer omdat de Utrechtse bioscoop-exploitant Wolff Bioscopen een contract getekend heeft voor 15 zalen op het terrein van de Jaarbeurs, de Multiplex.

Moeten de inwoners van Utrecht blij zijn ben met het afblazen van de nieuwbouw van Bieb++? Het hangt er vanaf hoe realistisch de alternatieven zijn die GroenLinks onderzoekt. Er is een risico dat die er niet zijn. De vraag blijft liggen op welke gronden zo’n besluit over een kunstencluster als Bieb++ nou eigenlijk genomen wordt. De partijpolitiek gaat grotendeels aan de inhoudelijke discussie voorbij omdat de eigen profilering en continuering leidend zijn. Nu al groeien de functies van bibliotheek en filmtheater naar elkaar toe. Alles wordt gedigitaliseerd, de boeken verdwijnen uit de bibliotheek en het celluloid uit de bioscoop. Binnen afzienbare tijd zullen de functies naar verwachting zo goed als samenvallen. Dus dat pleit voor de volledige integratie in functie en organisatie van bibliotheek en film. In elk geval met de niet-commerciële cinema.

Het valt de Utrechtse politiek te verwijten dat het in een jarenlang proces de eigen marges zo klein heeft gemaakt dat het voor een project van 75 miljoen afhankelijk werd van een dissidente CDA’er. Dat noodlot had met een meerderheid van slechts een stem ook van elders kunnen komen. De Utrechtse politiek had de afgelopen 10 jaar beter kunnen benutten om in de stad draagvlak te creëren en in samenwerking met deskundigen op het gebied van integratie van woord, beeld en geluid en niet-commerciële marktpartijen een multidisciplinair bibliotheek-filmhuis op te zetten dat zijn tijd vooruit was. Dat niet meer uitging van bestaande posities en organisaties uit het verleden, maar het oog op de toekomst gericht had. Utrecht heeft een kans gemist om zichzelf te overtreffen en niet in gekissebis ten onder te gaan. Jammer voor de inwoners.

Foto: ‘The dream of a library (in a variety of configurations) that would bring together all accumulated knowledge and all the books ever written can be found throughout the history of Western civilization. It underlay the constitution of great princely, ecclesiastical, and private ‘libraries’; it justified a tenacious search for rare books, lost editions, and texts that had disappeared; it commanded architectural projects to construct edifices capable of welcoming the worlds’ memory.”‘