Moord in het kantoor

Dit stukje verscheen eerder op George Knight Kort op 23 juni 2011.

Wat zien we? Het lijkt erop dat de foto een dode in een kantoor toont. Een vrouw met bonnet en half opgeschorte jurk. Er zit geen leven meer in. Vanzelf lijkt het niet te zijn gegaan. Is in een worsteling een stoel omgevallen? Die ontbreekt bij het dichtgeschoven cylinderbureau. Op tafel een boek. Was de vrouw aan het lezen?

De Candlestick-telefoon op de uitschuifstandaard voor het raam geeft de beste aanwijzing over de periode. Het is tussen 1905 en 1930. Een kwispedoor staat voor de verwarming. In de VS waren ze na de Spaanse griep van 1918 op de terugtocht. De gietijzeren radiator met florale motieven ziet er Victoriaans uit en mist nieuwe zakelijkheid.

Zonder bijschrift weten we niet wat we zien. Kantoorliefde in Manhattan? Lustmoord in Londen? Hartstilstand in Boedapest? Of leeft de vrouw nog en is ze ernstig ziek? Maar verdient dat een foto?

Een opgetrokken zonnescherm stuurt licht het kantoor in en belicht het object. Iets verschrikkelijks wat we niet mogen zien. Er hangt een dunne mist. De passage in de tijd is soms een verre reis zonder bestemming.

Advertentie

Straatreclame voor William Fish. Gedachte bij foto ‘Street Advertising’ (1877)

John Thomson, Street Advertising (1877).

De naam van William Fish staat op een affiche dat in 1877 wordt opgeplakt door de man in de witte jas. Het is reclame voor het wassenbeeldenmuseum Madame Tussauds in Londen. De fotograaf is de ‘baanbrekende’ John Thomson die als eerste buitenlander in China fotografeerde en later als een Charles Dickens van de sociale fotografie de armoede in de Londense sloppen en straten vastlegde.

Wat zou aardig aan het internet is dat iemand die bijna 150 jaar later wil weten wie William Fish is daar altijd wel een bron voor kan vinden. In dit geval is dat makkelijk omdat iemand van wie een wassen beeld is gemaakt in de eigen tijd een zekere bekendheid moet hebben gehad.

Nou, in een bericht uit 2020 van Lancashire News (Lancs Live) stelt niet teleur. Tot in details wordt nauwgezet uit de doeken gedaan wie William Fish was. Hij was een moordenaar die in maart 1876 in Blackburn de 7-jarige Emily Holland vermoordde. Op weg naar de winkel om tabak te kopen ging ze volgens getuigen vergezeld van een sjofel geklede man. Enkele dagen later werd op een landje in een koffer verborgen lichaam gevonden. Gruwelijk ontdaan van armen, benen en hoofd. Het bleek het lichaam van Emily te zijn. De benen werden even later in een riool teruggevonden. Dat zette de speurtocht in gang.

De gruwelijke moord trok landelijke bekendheid. Er werd een beloning van 200 pond uitgeloofd om de dader te vinden. Mensen zochten tevergeefs naar Emilys’ armen en hoofd. Zwervers werden opgepakt, maar moesten weer vrijgelaten worden omdat er geen aanknopingspunt met de moord was. Uiteindelijk viel mede door de haren die op Emily’s lichaam waren gevonden de verdenking op kapper William Fish. Maar hij wist zich in eerste instantie vrij te pleiten.

De doorbraak in deze moordzaak kwam toen de politie speurhonden van een particulier inzette die de half verbrande armen en de rottende schedel van Emily in een schoorsteen in Fish’ kapperszaak vond. Het bericht van Lancs Live zegt daarover: ‘Honden werden nog niet regelmatig gebruikt door de politie, maar deze zaak zou daar verandering in brengen’.

Eind goed, al goed. De moordenaar is na een speurtocht van zo’n drie weken door slim opereren van de politie opgepakt. De ‘Blackburn Murderer’ is ermee een Britse bekendheid geworden. Madame Tussauds haakt er op in en laat een jaar later weten dat het wassen beeld van William Fish (‘portrait model’) in haar museum is te bezichtigen. Kom dat zien, om te griezelen. Straatreclame werkt.

Gedachten bij twee politiefoto’s van Eugenia Falleni (1920 en 1928)

Hetzelfde individu staat op twee verschillende lijstjes van de amusementswebsite Twisted Sifter (zie: betekenis) die zijn samengesteld uit politiefoto’s (mugshot) van het Australische The Sydney Justice & Police Museum dat een collectie heeft ‘met objecten die betrekking hebben op misdaad, politie en rechtsgeschiedenis, waaronder een uitgebreid archief van forensische negatieven van de politie gemaakt door de politie van NSW tussen 1910 en 1964’. 

Het wordt er verwonderlijk op als blijkt om welke lijstjes het gaat: ‘Vintage Mugshots from the 1920s’ met 30 dossierfoto’s met mannelijke criminelen en ‘Femme Fatales: 35 Vintage Female Mug Shots’. Een individu kan zowel een mannelijke als vrouwelijke identiteit aannemen. Kleren en vermomming maken blijkbaar de man of de vrouw.

Het gaat om de Italiaans-Australische Eugenia Falleni, alias Harry Crawford alias Jean Ford (1875-1938). De bovenste foto dateert uit 1920 en is waarschijnlijk genomen op de dag van de arrestatie en de onderste uit 1928. Deze vrouw en moeder ging sinds 1899 door het leven als man. Zij trouwde in 1913 met weduwe Annie Birkett die verdween. Falleni werd ervan verdacht haar vermoord te hebben.

De beschrijving bij de bovenste foto is raadselachtig en roept vragen over het huwelijk op: ‘Drie jaar later [= 1917], kort nadat ze aan een familielid had aangekondigd dat ze ‘iets geweldigs aan Harry’ had ontdekt, verdween Birkett’. Ging het hier om een lesbische relatie zoals een artikel in The Sydney Herald Tribune voorzichtig suggereert?

Eugenia Falleni werd ter dood veroordeeld. Dat werd later omgezet in levenslange gevangenisstraf. Ze werd in 1931 na 11 jaar vrijgelaten op voorwaarde dat ze als vrouw leefde. Of ze Annie Birkett vermoord heeft lijkt bij nader inzien niet duidelijk. Wat waren de omstandigheden en het motief voor de moord? Speelde bij haar veroordeling het feit mee dat ze zich als man vermomde en bij het niet voltrekken van het doodsvonnis dat ze een vrouw was?  

Ze overleed in 1938 in Sydney bij een verkeersongeluk tijdens een carnavalsoptocht. Dit einde is bijna te mooi, te afsluitend om waar te zien omdat het het verhaal van vermomming en identiteitswissel rond maakt. Vanaf 1978 kent deze stad het jaarlijkse Sydney Gay and Lesbian Mardi Gras dat een van de grootste in z’n soort ter wereld is.

Foto 1: [4. Eugenia Falleni, alias Harry Crawford, 1920]. Collectie: The Sydney Justice & Police Museum.

Foto 2: [13. Eugenia Falleni, alias Harry Crawford, 16 August 1928]. Collectie: The Sydney Justice & Police Museum

Saoedische schadebeperking van affaire Khashoggi is uitgelopen in een publicitaire en politieke ramp

De Saoedische autoriteiten hebben de controle over het Khashoggi-verhaal verloren. Door het verspreiden van aantoonbare leugens en onwaarachtige verklaringen staan ze nu onder zware druk waarvan het de vraag is waar het eindigt. Eerst zou de journalist het consulaat verloren hebben, dan ging het om een uit de hand gelopen woordenwisseling of een verkeerd toegepaste nekklem (‘chokehold’). Maar niet uit te leggen valt wat een groep van 15 specialisten -met botzaag- uit de entourage van kroonprins Mohammed bin Salman op 2 oktober in het consulaat in Istanbul te zoeken had. De Turkse leiders voelen zich beledigd door de moord op Turks grondgebied en maatschappelijke en politieke druk in westerse landen neemt toe om het Koninkrijk Saoedi-Arabië stevig aan te pakken. Het lijkt onvermijdelijk dat de kroonprins geofferd wordt om de politieke positie van het Koninkrijk te redden. Maar hij geeft zijn macht slechts moeizaam op. Iedereen wist al jaren dat het Koninkrijk een autoritair land met autoritaire leiders was, maar door de affaire Khashoggi hebben de Saoedische dat zo stom uitvergroot dat hun westerse medestanders wel gedwongen worden tot ferme actie.

Is de Russische journalist Maxim Borodin om politieke redenen vermoord? Waarom horen we daar in het Westen zo weinig over?

Cenk Uygur besteedt aandacht aan de Russische onderzoeksjournalist Maxim Borodin die in Jekaterinburg om het leven kwam na een val van zijn balkon op 5 hoog. De autoriteiten beweren dat hij uitgegleden is, maar de omstandigheden wijzen erop dat hij vermoord is. Dit geval staat niet alleen. Tussen 1990 en 2015 zijn 346 Russische journalisten om het leven gekomen. Dat maakt dit land tot het gevaarlijkste voor journalisten om te werken. Ook Russische oligarchen en voormalige medewerkers van president Putin komen onder verdachte omstandigheden om het leven. Niet alleen in de Russische Federatie, maar ook in de VS of het Verenigd Koninkrijk. Het is opvallend dat tot nu toe Westerse regeringen er weinig werk van hebben gemaakt om dat op te helderen. Deze moorden geven perfect het ware karakter van het huidige bewind in de Russische Federatie aan. Dat betreft niet een open samenleving waar in een democratie de rechtsstaat is gegarandeerd, maar om het omgekeerde. Blijft de vraag waarom westerse, gevestigde media hier niet meer aandacht aan besteden.

Petitie: Jo Cox. Vechten voor liefde bij een gestoorde campagne

Een petitie om stil te staan bij de moord op het Britse parlementslid voor Labour die vandaag door de verwarde 52-jarige Thomas Mair werd neergeschoten in de buurt van Leeds. In het heetst van de campagne voor het EU-referendum zou Mair ‘Britain First’ hebben geroepen. De naam van een rechts-extremistische, nationalistische partij die als slogan heeft ‘Taking our country back!’. Cox voerde campagne voor het REMAIN-kamp. ‘Britain First’ heeft in een verklaring afstand genomen van de moord en ontkent dat Mair bij de moord of arrestatie ‘Britain First’ riep. Maar andere ooggetuigen bevestigen juist wel dat hij dit zou hebben geroepen. Hoe dan ook is Jo Cox vermoord als gevolg van de Britse campagne die mensen de verkeerde kant opstuurt.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Jo Cox: We Will Fight for Love’.

Bart van U. claimt Goddelijke opdracht om Els Borst te vermoorden

De moordenaar van ex-minister Els Borst wilde haar bekeren. Naar eigen zeggen had Bart van U. ooit een Goddelijke opdracht ontvangen om degene te doden die verantwoordelijk was voor de euthanasie wetgeving. Saskia Belleman doet namens De Telegraaf verslag. Toen hij haar in Bilthoven opzocht begreep Van U. ‘in een flits’ dat dat Borst was. Probleem is dat bij God of het secretariaat van God niet nagevraagd kan worden of deze opdracht werkelijk aan Bart van U. is gegeven. Er bestaan grote maatschappelijke, religieuze, filosofische en politieke verschillen over voorstelling, interpretatie, bruikbaarheid en draagwijdte van de zogenaamde God.

Humor van John Oliver over Rusland, Putin en Nemtsov

Humor schept afstand en is het beste medicijn tegen fatalisme, verbittering of overgave. Schouderophalen en lachen is een beter antwoord dan fanatisme omdat de beschouwer zich niet met z’n hele hebben en houwen in de strijd gooit. Dus voor zichzelf een marge inbouwt en toch een standpunt inneemt. De Brits-Amerikaanse John Oliver vermengt op HBO in Last Week Tonight op een slimme manier serieuze en niet-serieuze kritiek. Alles wat hij zegt over het Rusland van Putin klopt. Maar hij dikt aan. Wat nu gebeurt met een land dat afglijdt naar despotisme is vanwege de historische voorbeelden hoe dat eindigt welbeschouwd te erg om te beseffen.

Humor grenst aan absurdisme. De kijk op de wereld van de buitenstaander die de realiteit als een haperend, hikkend en nihilistisch horloge ziet. De conformist vult het vacuüm dat resteert als antwoord op de vraag wat de zin van het leven is met zingeving die volgt uit religie, kunst of maatschappelijke betrokkenheid. De non-conformist berust, aanvaardt of benadrukt zelfs de zinloosheid en probeert die niet kunstmatig op te vullen.

De ontmoeting van conformisme en non-conformisme zorgt voor de scherpste humor. Dan onthult zich een andere wereld achter de gebruikelijke die komisch en tragisch is. Met het perspectief van de buitenstaander.

Foto: Daniil Kharms in graffiti, Charkov 2008. Zie Wikipedia voor het leven van Kharms.

Reacties op de moord op Boris Nemtsov. Waar staan we?

Garry Kasparov geeft commentaar op de moord op de Russische oppositieleider Boris Nemtsov. Uit zijn reactie blijkt dat Nemtsov nog bleef geloven in het democratische proces in de Russische Federatie, terwijl Kasparov dat geloof enkele jaren geleden verloren is. Elders pleit de naar het buitenland uitgeweken Kasparov voor een hardere opstelling van het Westen tegenover het Rusland van Putin. Geeft de moord op Nemtsov hem gelijk?

In een interview van de Poolse versie van Newsweek dat enkele uren voor zijn dood werd gehouden is Boris Nemtsov duidelijk over de koers die Rusland is ingeslagen. Dat van de paramilitaire milities, de Goebbeliaanse propaganda en de bewapening tot de tanden. En voert het een slechte economische politiek die de gewone burgers niet dient. Rusland is volgens Nemtsov op weg een land te worden dat alle karakteristieken van het fascisme vertoont, inclusief een leider die zich laat vereren. De crisis in Rusland is niet het gevolg van de sancties, maar het resultaat van Putins krankzinnigheid. Een land waar tegenstanders stelselmatig uit de weg worden geruimd. Zoals in de Soviet-Unie van Stalin of het Derde Rijk van Hitler. Stierf Nemtsov voor niks?

Boris Nemtsov vermoord. Maakt het verschil voor Europa?

Rusland kent een verticale machtsstructuur waar de leider alles beslist. Dus de annexatie van de Krim, de geheime oorlog in Oekraïne die allang niet meer geheim is of de moord op de oppositiepoliticus Boris Nemtsov. Op een plek die het centrum van de macht symboliseert. Hij verzette zich tegen de rol van Rusland in Oekraïne en sprak zich daar in het openbaar tegen uit. Nemtsov heeft het niet overleefd. Voor Russen die zich de Soviet-Unie herinneren komt de moord niet onverwachts. Het past exact in het systeem.

Alleen het Westen reageert telkens zo raar. Bij elke calamiteit doet het alsof het verrast wordt. Terwijl het duidelijk is wat er op dit moment in Rusland aan de hand is en wie er aan de touwtjes trekt. Voor wie de ogen open houdt. Vraag is wat droeviger is, de weg die Rusland ingeslagen is of het wegkijken van het Westen.