Charles Chusseau-Flaviens fotografeert gesluierde vrouwen in Constantinopel (1900-1920)

Charles Chusseau-Flaviens, Dans un jardin public à Constantinople : jeunes femmes voilées, 1900-1920. Collectie: Bibliothèque Marguerite Durand.

In een park in het huidige Istanboel (sinds 1923) en toenmalige Constantinopel zitten gesluierde jonge vrouwen op een bankje. De zon schijnt. Schaduwen rechtsonder lijken niet van de fotograaf te zijn, maar van een passerende man en vrouw. Hoewel het wel de hoek van de fotograaf is. Het is onduidelijk of de man met fez achter de bank die naar rechts kijkt een begeleider van de vrouwen is.

De Fransman Charles Chusseau-Flaviens is een fotograaf die doet wat Jimmy Nelson pretendeert. Namelijk het registreren van de diversiteit van culturen. Hoewel we niet kunnen weten of hij niet enigszins ensceneert. Deze foto lijkt een momentopname en niet in scène gezet. Anders waren die schaduwen rechtsonder wel vermeden. Of zien we dat verkeerd?

De foto werd tussen 1900 en 1920 gepubliceerd. Die datering maakt nogal wat uit. Want na de Eerste Wereldoorlog werd het Ottomaanse Rijk grotendeels bezet door geallieerden, waaronder Fransen. Pas na 1923 moderniseerde Turkije onder leiding van Kemal Atatürk met als voorbeeld de westerse beschaving. Terwijl het notabene militair tegen westerse landen vocht.

Het zijn wonderlijke foto’s. Het geeft aan dat de pendule van de modernisering dan de ene en dan de andere kant opslaat. Natuurlijk weten we niet hoe representatief de gesluierde vrouwen waren voor het Ottomaanse Rijk. Maar ze waren aanwezig. Veel van nu grijpt terug op toen. Onze associaties bewegen zich bij het zien van de foto’s richting actualiteit. Begrijpen we zo het huidige Turkije beter?

Charles Chusseau-Flaviens, Un jour de fête à Constantinople dans les jardins du Sérail : jeunes femmes voilées, 1900-1920. Collectie: Bibliothèque Marguerite Durand.

Frans manifest tegen het nieuwe antisemitisme roept op tot modernisering van de islam

Een manifest in het Franse dagblad Le Parisien tegen ‘het nieuwe antisemitisme’ roept op tot bewustwording. Er zou een nieuw antisemitisme zijn ontstaan onder moslimextremisten en joden worden bedreigd. Frankrijk zou het toneel van een dodelijk antisemitisme zijn geworden. De oproep is een initiatief van oud-directeur Philippe Val van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo. Meer dan 250 politici, volksvertegenwoordigers, kunstenaars en intellectuelen hebben het manifest ondertekend. Een specifieke passage is opmerkelijk wanneer het manifest verwijst naar de Koran. In een bericht van de NOS wordt dat ingekort vertaald: ‘Verzen uit de Koran waarin wordt opgeroepen Joden, christenen en ongelovigen te doden, moeten worden afgewezen. Zodat niet één gelovige zich nog op een heilige tekst kan beroepen om een misdaad te begaan.’

De strekking van de tekst is breder en verwijst naar het Vaticaan en het katholieke karakter van Frankrijk. Dat geeft het manifest focus: ‘En conséquence, nous demandons que les versets du Coran appelant au meurtre et au châtiment des juifs, des chrétiens et des incroyants soient frappés d’obsolescence par les autorités théologiques, comme le furent les incohérences de la Bible et l’antisémite catholique aboli par Vatican II, afin qu’aucun croyant ne puisse s’appuyer sur un texte sacré pour commettre un crime.’ Vrij vertaald: ‘Daarom vragen we dat de verzen van de Koran die oproepen tot het doden en straffen van joden, christenen en ongelovigen als achterhaald worden bestempeld door theologische autoriteiten, zoals de incoherenties van de Bijbel en het katholieke antisemitisme werden afgeschaft door het Tweede Vaticaanse Concilie, zodat geen gelovige kan vertrouwen (= zich kan baseren, voortbouwen) op een heilige tekst om een misdaad te plegen’.

Deze oproep tot emancipatie raakt aan de vrijheid van godsdienst en geeft aan hoe lastig het is om religieuze denkbeelden ondergeschikt te maken aan de rechten en vrijheden van de nationale rechtsstaat en het daar in te laten passen. Of in ruimere zin opgevat, het te dwingen tot redelijkheid. Aan godsdiensten kan per definitie geen redelijkheid opgelegd worden. Godsdiensten baseren zich als vanouds ook niet op redelijkheid, maar op het tegengestelde van redelijkheid. Het geloof draagt onredelijkheid en uitsluiting van andersdenkenden in zich en dat maakt er voor vele gelovigen de aantrekkingskracht van uit. Een oproep tot modernisering van de islam, zoals het Vaticaan begin jaren ’60 deed met het katholicisme is een begrijpelijke reactie en projectie van het recente verleden in het katholieke Frankrijk, maar ook een wereldvreemde en machteloze oproep.

Godsdiensten komen weg met hun onredelijkheid, wat zeker niet wil zeggen dat de meerderheid van Franse of Europese moslims niet redelijk is. Integendeel, maar als een heilig schrift met ondersteuning van geestelijke leiders in autoritaire landen buiten Europa voeding blijft geven aan een harde kern van onredelijke gelovigen die zich koesteren in apartheid, dan is daar geen kruid tegen gewassen. Des te meer omdat Koranstudie een taboe is binnen de machtigste instituten van de islam en het onderzoek naar de omstandigheden van het eigen ontstaan vanuit de dogmatiek van de godsdienst wordt geblokkeerd. Zo is een cyclische zelfverwijzing binnen de islam gecreëerd waar modernisering niet in kan breken. Wat overigens niet wil zeggen dat alle islamologen zich daar aan houden. Maar islamstudie is een ‘gevoelige zaak’ zoals blijkt uit een overzicht van 1999 in The Atlantic. Emancipatie en modernisering van een godsdienst is een smal en gevaarlijk pad een steile berg op. Maar er is geen alternatief. Op dit moment is wensdenken over de islam het ultieme realisme.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Manifeste «contre le nouvel antisémitisme»’ in de zondageditie ‘Aujourd’hui en France Dimanche’ van Le Parisien, 22 april 2018.

Is het vrouwenemancipatie als vrouwen voor het eerst ongesluierd of gesluierd de straat opgaan? Of is er geen peil op te trekken?

Typerend voor onze tijd én voor bijna 100 jaar geleden. Wie op Google de titel intypt: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925’ krijgt een alternatief aangeboden: ‘Bedoelde u: Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst gesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925.’ Dat bedoelde ik niet, maar het voldoet blijkbaar aan het verwachtingspatroon van 2017 dat vrouwen niet emanciperen van gesluierd naar ongesluierd, maar van ongesluierd naar gesluierd. De emancipatie van 1925 is blijkbaar niet langer de emancipatie van 2017.

Het is opvallend dat de bijschriften bij beide foto’s beginnen met ‘Vrouwen, emancipatie’ en dat koppelen aan vrouwen die zich ‘voor het eerst ongesluierd’ begeven in de openbare ruimte van Konstantinopel of Angora. Nu Istanbul en Ankara genoemd. Dat is normatief. Het verwijst naar de modernisering van het jonge Turkije dat verwesterde, afstand nam van haar Ottomaanse verleden en in 1925 door een Nederlands weekblad als positief en aanbevelingswaardig werd gezien. De foto’s komen uit de Fotocollectie Het Leven (1906-1941). Foto’s en bijschriften geven een tijdsbeeld. Een en ander duidt erop dat vrouwenemancipatie een kwestie van perspectief is. Het is geen eenrichtingsverkeer en altijd onderhevig aan de politieke mode van het moment.

Foto 1: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925.’

Foto 2: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925. [Links van haar een man aan een bureau met schrijfbenodigdheden]‘

Al Jazeera ontkent dat terroristen moslims zijn. Maar volgens de islam zijn ze het wel

Religie is marketing, naast een deel inhoud. Door de opkomst van sociale media nog meer dan voorheen. De religieuze markt is overvoerd met duizenden religies en stromingen binnen godsdiensten die elkaar op leven en dood beconcurreren. Het aantal potentiële gelovigen is beperkt en neemt af als percentage van de wereldbevolking. Beeldvorming van religies is essentieel om gelovigen te binden. Het sluit op twee manieren andersdenkenden uit. Door binnen een godsdienst een idee van gemeenschap en verbintenis te creëren die de gelovige levenslang ‘vasthoudt’. En door andere religies als minder en ondergeschikt te bestempelen.

Religies willen dus vanwege de marketing niet geassocieerd worden met negatieve beeldvorming, zoals oorlog of terrorisme. Dit commentaar van Al Jazeera English hanteert de strategie waarmee godsdiensten groot zijn geworden: het claimen van positieve en het afstand nemen van negatieve kenmerken. Maar het is een onwaar en onzinnig commentaar omdat binnen de islam iedereen die zich moslim noemt dat vervolgens ook is. En deel uitmaakt van de wereldgemeenschap van moslims. Dat kan de journalist Mehdi Hasan niet verhinderen.

De argumentatie van Al Jazeera is niet steekhoudend en aantoonbaar verkeerd doordat het eerst een niet bestaand ideaalbeeld van de islam schetst en vervolgens de gelovigen die daarin niet passen als niet gelovig afschrijft. Alsof iemand die op het slechte pad terecht is gekomen geen moslim kan zijn. Daarnaast introduceert Mehdi Hasan een tweedeling door het idee van de vrome (‘devout’) moslim. Maar opnieuw, een journalist en zelfs een gezaghebbende islamgeleerde kan niet bepalen wie een (vrome) moslim is.

Dit commentaar is een gemiste kans van het in Qatar gevestigde Al Jazeera dat overwegend pro-soennitisch en anti-sjiietisch is en de politieke islam ondersteunt. Het wil wel de moderniteit naar haar opvatting van de islam brengen, maar de islam niet naar de moderniteit. Zoals hier blijkt weet Al Jazeera aan te sluiten bij de uiterlijke vorm van de moderne samenleving zonder het eigen conservatisme in de inhoud op te willen geven.

Wat rest is een commentaar dat de islam positief probeert af te schilderen met voorbijgaan aan de feiten. Alle genoemde terroristen beroepen zich op de islam en zijn daarom per definitie -zoals het losse verband van de islam in de kern verordonneert- moslims. Het is begrijpelijk dat Al Jazeera of de emir van Qatar dat voor de beeldvorming van de soennitische islam of hun land schadelijk vinden, maar het ontkennen van de feiten benadrukt alleen nog maar meer de crisis waarin de islam zich bevindt. Het zou beter zijn een commentaar te wijden aan de modernisering van de islam en van de samenlevingen waar de islam dominant is.

Interview van WijBlijvenHier! met Mehmet Refii Kileci over islam en kunst

Wij BlijvenHier! interviewt de Turks-Nederlandse islamoloog en kalligrafie- en Ebrukunstenaar Mehmet Refii Kileci over kunst en de islam. Kileci heeft in 2008 het Roumi Kunst Instituut in Rotterdam opgericht. ‘Een generatie die de rijkdom van haar eigen cultuur, beschaving en filosofie niet kent, ontsnapt niet aan een identiteitscrisis en complexen’ is een van zijn uitspraken die hem karakteriseert. Net als Taraq Ramadan of  Fethullah Gülen wil hij eerder de modernisering naar de islam brengen, dan de islam naar de modernisering.

Hieronder volgt een passage uit het interview waarin opvalt dat Mehmet Refii Kileci de stad op een wat hooghartige wijze afzet tegen het platteland. Hij grijpt terug naar de rijke culturele traditie van de islam die wordt aangevallen door radicale islamitische bewegingen waar de traditionele islam geen antwoord op heeft.

Vraag: In sommige islamitische landen, voornamelijk landen waarin IS en hun gelijken actief zijn, worden beelden en andere kunstwerken vernield. Hoe denkt u hier over?

Antwoord: Dit zijn onwetende jongeren. De vele problemen die de islamitische wereld kent hebben hieraan bijgedragen. We weten niet door wie ze worden geprovoceerd of wie ze ertoe stimuleert. Wij weten ook niet welke verborgen, kwade krachten er schuilen achter de schermen. Maar over het algemeen zijn dit wel onze jongeren, die onwetend en geradicaliseerd zijn. Hetgeen zij doen, zijn grote fouten. In de naam van de islam worden er moorden gepleegd, terwijl wij geloven dat kennis, kunst, cultuur en bepaalde normen universeel gedeelde waarden zijn. Kunst is een accumulatie van duizenden jaren aan cultuur en dient beschermd en benut te worden. De schade die zij berokkenen, is schade aan het gedeelde erfgoed van de mensen. Sommige radicale islamitische bewegingen interpreteren de islam verkeerd en maken bijgevolg grove fouten. Wat ze gemeen hebben, is dat ze geen ‘alim’ (geleerde) zijn, dus onwetend zijn en niet de tools hebben om islamitische bronnen te begrijpen in zijn geheel. Vaak zijn ze bedoeïen. Het is niet juist om te verwachten dat een bedoeïen uit de woestijn begrip en inzicht in kunst zal hebben. We kunnen stellen dat zij een nomadeninterpretatie van de islam willen hanteren, terwijl ze geen geleerden zijn. De nomaden hebben een beperkte leefwereld en kunnen bepaalde dingen niet vatten op kunstgebied. De islam is een geciviliseerde religie die in Mekka en Medina is geopenbaard. Medina betekent stad en ‘medeniyat’ (civilisatie) is daarvan afgeleid. Het betekent stedelijk. Islam heeft een stedenbeschaving aangezien het voortkwam uit de destijds één van de meest ontwikkelde steden, namelijk Mekka. Maar als deze geciviliseerde religie in handen komt van nomaden, die ook zijn bevlekt met bepaalde politieke ideologieën, met haat en onwetendheid, en ook vaak wrede dingen hebben meegemaakt, dan kunnen zulke verkeerde gedragingen ontstaan. Als je goed kijkt, zie je dat de meeste van zulke jongeren nauwelijks een juiste islamitische leefstijl en ethiek hebben. Het zijn mensen die niet voorbij de uiterlijkheden kunnen kijken en de liefdevolle, inhoudelijke boodschap kunnen begrijpen. Ook zijn ze beïnvloed door de decennialange politieke onderdrukkingen. Zo heeft de ene fout tot een andere fout geleid. Het Westen, en voornamelijk de politici, hebben dus ook fouten gemaakt die een rol hebben gespeeld in deze radicalisering. Deze jongeren waren vaak in hun land van herkomst ook als problematisch beschouwd. In combinatie met woede en haat domineerden de negatieve gevoelens de overige aspecten zoals controle, verstand en wil.

Zie hier voor het eerste deel van het interview van WijBlijvenHier! met Mehmet Refii Kileci

Foto 1: De Turks-Nederlandse islamoloog en kunstenaar Mehmet Refii Kileci.

Foto 2: Ebru-kunst

Kan Polen een modelvoorbeeld voor Oekraïne zijn?

Het antwoord op de vraag welk land het beste model biedt voor de verdere ontwikkeling van Oekraïne ligt voor de hand. Da’s Polen dat in 2004 tot de EU toetrad. Na zo’n 15 jaar onderhandelen. In december 1991 tekende Polen een associatieverdrag met de EU. Als hetzelfde tempo wordt aangehouden dan kan Oekraïne in 2028 toetreden tot de EU. Maar het is de vraag of het model Polen dat tussen 2007 en 2013 67 miljard euro aan fondsen van de EU ontving om te moderniseren een voorbeeld kan zijn voor Oekraïne. Verschil is dat het geld niet meer zo makkelijk stroomt van Brussel naar de regio’s, dat Oekraïne tweemaal groter is dan Polen en door de corruptie, de oorlog met Rusland en door de stand van het land een slechtere uitgangspositie heeft.

Budget Gemeentemuseum Weesp grotendeels op aan vaste lasten

Aldus een passage uit het Collegeadvies over Onderwerp: Onderzoeksresultaten en advies gemeentemuseum weesp. Uit de schets van de vier scenario’s voor het gemeentemuseum blijkt van het budget van het museum van € 98.500 liefst € 53.000 aan overhead en € 11.000 aan verzekering op te gaan. Overhead komt niet ten goede aan de doelen van de gemeentelijke organisatie. Na aftrek van € 34.500 loonkosten resteert een vrij besteedbaar bedrag voor het maken van tentoonstellingen, transportkosten, collectie-onderhoud, opslag, representatie en presentatie van € 0. Het college gaat voor scenario 4 met de steekwoorden ‘modernisering’ en ‘citymarketing en de promotie van Weesp’. Raadselachtig is wat bedoeld wordt met het voornemen ‘Dus wel investeren in modernisering en meer bekendheid, maar minder ingrijpend en met beduidend lagere kosten’. Betekent dat laatste een lagere overhead? Alleen daar valt winst en continuïteit te halen.

D66 Weesp zet bij monde van fractievoorzitter Christian Zierleyn vraagtekens bij de hoogte van de overhead die met meer dan 50% van het jaarbudget disproportioneel hoog is. Het richt de kritiek op wethouder Peter Eijking (PvdA) die zich beroept op afspraken over een verdeelsleutel. Maar onduidelijk is volgens welke norm dit wordt berekend. Het lijkt op verkapt bezuinigen ten koste van het museum. Bestuurders verbinden al te graag museumbeleid met promotie, citymarketing en onroerend goed beleid. Volgens marketeers is de citymarketinghype trouwens over het hoogtepunt heen. Weesp, cultuur boven het hoofd. Dat vat het samen.

Foto 1: Schermafbeelding van passage op pagina 5 over kosten in advies ‘Onderzoeksresultaten en advies gemeentemuseum weesp’ van het College van Weesp.

Foto 2: Schermafbeelding van tweets van 1 februari 2015 van D66’er Weesp Christian Zierleyn.

Wat leert aanslag Charlie Hebdo de Europese moslimgemeenschap?

Feit is dat de vermeende daders Saïd en Chérif Kouachi die gisteren 12 mensen vermoordden bij een aanslag op het kantoor van het satirische blad Charlie Hebdo zich beroepen op de islam, zich als moslim beschouwen en zeggen te handelen uit wraak voor wat de profeet aangedaan zou zijn. Dit heeft dus alles met de islam te maken. De wetmatigheid is dat veel goedwillende moslims wegkijken voor dat feit en het ontkennen.

Anders gezegd, de islam is geen beschermd merk waarover de ene moslim na ballotage kan uitmaken of een ander er tot toe kan treden. Of toe behoort. En een centraal gezag die dat beslist en vastlegt ontbreekt. Daarvoor is de islam ook te veelvormig, te gelaagd en te geografisch verspreid. Als iemand zegt zich door de islam te laten inspireren en moslim te zijn, dan kan een andere moslim dat afkeuren, maar niet verhinderen.

Fouad Ahidar spreekt over de moslimgemeenschap als een sociale eenheid. Nog altijd tamelijk vaag wat het inhoudt, maar al concreter en meer plaatsgebonden dan spreken over ‘de islam‘. Het is de vraag of Ahidar gelijk heeft als hij opmerkt dat deze terroristische aanslagen een alleenstaande daad is die niets te maken heeft met de moslimgemeenschap. Hoezo niets te maken met de moslimgemeenschap? Is het niet al te opportunistisch om afstand te nemen van de daders als het moeilijk wordt? De aanslag op Charlie Hebdo is geen toevallig incident, maar past in een patroon van geweld dat in de naam van de islam wordt gepleegd.

Zo beredeneerd is de aanslag niet het failliet van idioten die de weg zijn kwijtgeraakt in een Europa dat ze slecht begrijpen, maar van Europese moslimgemeenschappen die Europese waarden onvoldoende uitdragen. Is het niet eens tijd dat deze moslimgemeenschappen zich hervormen, moderniseren, eenduidig voor hun land van aankomst kiezen, ondubbelzinnig afstand nemen van terroristisch geweld in en buiten Europa, zich meer dan nu richten op reïntegratie van jihadisten die de Europese waarden niet begrijpen en de waarden van de islam blijkbaar evenmin? Ze kunnen in de praktijk het goede voorbeeld geven van wat politieke waarden, vrijheden, openheid, tolerantie en democratie inhouden. De keuze is aan de Europese islam. Zonder schroom. 

In A’dam verandert uiterlijk Zwarte Piet om hetzelfde te blijven

Zwarte Piet moet veranderen om hetzelfde te blijven. Da’s de uitkomst van een maatschappelijk proces. Burgemeester Van der Laan liet vandaag weten in beroep te gaan bij de Raad van State tegen de beslissing dat hij de vergunning voor de sinterklaasintocht opnieuw moet bekijken. Het Amsterdamse Sinterklaascomité werkt al aan een nieuw uiterlijk van Zwarte Piet. Dat Amsterdamse voorbeeld doet wellicht elders volgen.

De burgemeester heeft gelijk zich niet in de rol van zedenmeester te laten drukken. Voor je het weet beginnen tegenstanders van de Gay Pride een zaak om een voor velen controversieel uiterlijk aan de kaak te stellen. Verschil is dat nu Zwarte Piet de wind tegen heeft en de Gay Pride de wind mee. Ofwel, Gay Pride is nu politiek correct en Zwarte Piet incorrect. Maar die mode kan zo omdraaien. Dan moeten homojongens en lesbomeisjes zich aanpassen aan de nieuwe zedelijkheid om stereotypering tegen te gaan. Tegenstanders van Zwarte Piet doen er verstandig aan geleidelijkheid te zoeken. Altijd beter om verder te kijken dan de eigen neus lang is.

Rechter vindt Zwarte Piet inbreuk op privéleven. Wat volgt?

Een bestuursrechter oordeelde vandaag dat Zwarte Piet leidt tot negatieve stereotypering van mensen met een donkere huidskleur, aldus Elsevier. Volgens de rechter is er geen sprake van discriminatie. De procedure was een vervolg op een kort geding dat tegenstanders van Zwarte Piet vorig jaar aanspanden tegen de gemeente Amsterdam. Burgemeester Van der Laan was in gesprek met de critici om het Sinterklaasfeest bij de tijd te brengen. Critici hebben de aanpassingen niet afgewacht. Amsterdam kan in beroep gaan of een nieuw besluit nemen over de intocht. Mogelijk omvat dat een beschrijving van nieuwe gemoderniseerde Zwarte Pieten.

Met dit oordeel lijkt het van de dam. Waar gaat tolerantie voor afwijkend gedrag over in intolerantie? Waar leidt negatieve stereotypering tot inbreuk op het privéleven? Want in de pluriforme samenleving met allerlei groeperingen met specifieke gevoeligheden loert de negatieve stereotypering om elke hoek. Goed kan ik me indenken dat mensen met een gekleurde huid zich verbazen of zelfs ergeren aan elementen van het Sinterklaasfeest. Zwarte Piet als knecht van de witte Sinterklaas. De volkse traditie van het kinderfeest kan best aangepast worden aan de nieuwe tijd. Als het Sinterklaasfeest niet wil verdwijnen, moet het meegaan met de eigen tijd. Verwijzingen naar slavernij of kolonialisme zijn niet nodig om de negatieve stereotypering af te wijzen, wat de rechter trouwens ook niet deed. Een voordeel bij een nadeel is daarom dat het debat zuiver blijft. Het gaat enkel en alleen om de negatieve stereotypering van mensen met een donkere huidskleur.

Positieve stereotypering is soms gevaarlijker dan negatieve stereotypering, zo wijst onderzoek uit. Mede omdat positieve stereotypering minder snel opgemerkt wordt omdat het onder de radar blijft. Zo opgevat werkt negatieve stereotypering positief om mensen scherp te houden over hun eigen vooroordeel dat ze kunnen bijstellen. Ze moeten alleen geleerd worden er goed mee om te gaan. Een kwestie van onderwijs en voorlichting. De openbaarheid lijkt de beste plek om negatieve stereotypering aan te pakken en om te buigen. Verbieden kan averechts werken als de negatieve stereotypering ‘ondergronds’ gaat. Het is jammer dat de Amsterdamse rechter de modernisering van Zwarte Piet halverwege die ontwikkeling in de wielen rijdt.

Foto: Rob Agterberg, Willibrord processie in Utrecht, 2012.