Onenigheid of verlichten van Amerikaanse sancties klap of winst voor Oleg Deripaska is

Soms kent een kwestie twee tegenoverstelde meningen en is het lastig uit te maken welke overeenkomt met de waarheid. Neem de sancties tegen de bedrijven van de Russische oligarch Oleg Deripaska die nauwe banden onderhoudt met het Kremlin. Aluminiumbedrijf Rusal is daarvan het belangrijkste. Die sancties werden in april 2018 ingesteld en nu heeft de regering Trump bij monde van Minister van Financiën Steve Mnuchin het voornemen om die sancties tegen de bedrijven te verlichten. Sancties tegen de persoon Deripaska zijn niet aan de orde, die blijven in stand. The Bell zette de feiten in bovenstaand artikel van 21 december 2018 op een rijtje. Deripaska heeft in 2018 zijn belang in Rusal afgebouwd en de controle erover opgegeven.

Tegen de opheffing kwam veel kritiek van vooral Democraten in het Huis van Afgevaardigden die sinds begin dit jaar daar de meerderheid hebben. Zij vroegen Mnuchin hierover in een hoorzitting van 10 januari 2109 om opheldering en zeiden achteraf geen voldoende verklaringen te hebben gekregen. De termijn van 30 dagen om bezwaar te maken tegen de opheffing wordt waarschijnlijk verlengd, zodat het debat erover kan worden voortgezet.  Overigens kwam tegen het instellen van de sancties in april 2018 veel kritiek van bedrijven in de EU vanwege de stop op de import van goedkoop ruw aluminium vanuit de Russische Federatie.

Via Trumps toenmalige campagneleider Paul Manafort wordt Deripaska in verband gebracht met de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Door onderzoeken van onder andere speciale aanklager Robert Mueller en onthullingen van nieuwe feiten die wekelijks de publiciteit halen breekt de conclusie steeds meer door dat Trump die verkiezingen enkel en alleen in het Electoral College heeft gewonnen door samen te zweren met de Russische regering van Vladimir Putin. De contacten tussen het Team Trump en het Kremlin liepen via tussenpersonen als Paul Manafort, zijn rechterhand Rick Gates, zijn Russisch-Oekraïense assistent en GRU-medewerker Konstantin Kilimnik en oligarchen als Deripaska. Kortom, Deripaska staat in Washington niet in een goed daglicht. Niet bij Democraten en evenmin bij Republikeinen.

In een item over deze kwestie in de aflevering van haar show van 10 januari 2019 neemt Rachel Maddow het standpunt in dat minister Mnuchin onvoldoende uitleg gaf op kritische vragen over het voornemen van de Amerikaanse regering om de sancties te verlichten. Dat kan zo zijn en betekent vooral dat Mnuchin dit dossier onvoldoende in de vingers heeft. In een persconferentie na afloop van de hoorzitting beweerde hij overigens dat hij deskundigen had meegenomen die de gedetailleerde vragen beantwoordden. Rachel Maddow lijdt met haar invalshoek aan kortzichtigheid. Die is zuiver partijpolitiek is en kijkt niet verder dan wat er in Washington DC gebeurt. Ze gaat niet in op achtergronden voor de opheffing van de sancties. De associatie van de ‘foute’ Deripaska die eraan mee heeft geholpen de VS op te zadelen met de incompetente en pro-Russische Trump is nog geen verklaring voor de werking en de eigendomsstructuur van het bedrijf Rusal en de economische dynamiek van sancties. Vanwege de constante stroom leugens van Trump en zijn dagelijkse afleidingen voor het Rusland-onderzoek is haar wantrouwen gerechtvaardigd, maar verantwoorde journalistiek moet zich niet laten verleiden hetzelfde te doen wat Trump doet. Namelijk de feiten ondergeschikt maken aan meningen.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Lifting some sanctions is a boost for the Russian market, blow for Deripaska’ van The Bell, 21 december 2018. Zie hier over de achtergrond van The Bell dat zich vergelijkt met onder meer Axios. 

Veinzen van gelijkheid: het koninklijk huis. Van Dijkhuizen verzwijgt nevenfunctie

Alle dieren zijn gelijk maar sommige dieren zijn meer gelijk dan anderen. Aldus, het boek Animal Farm (1945) van George Orwell. En daar staat aan het einde van dit fragment het volk van dieren dat deze leuze op de muur leest. En het nog gelooft ook en zelfs instemmend klikt. Ja, zo moet het zijn. Maar in de praktijk werkt het niet zo. Alle dieren -of mensen- zijn ongelijk. Wat is erger? De ongelijkheid of het veinzen van gelijkheid?

In Nederland zijn alle burgers gelijk, maar zijn de leden van het koninklijk huis meer gelijk dan anderen. Dat uit zich niet alleen in het principe van de erfopvolging dat voorbehouden is aan de leden van het koninklijk huis, maar uit zich ook in de toepassing van regels. Die gelden voor de burgers, maar niet voor de monarchie.

ABN-bankier Kees van Dijkhuizen heeft als nevenfunctie het toezicht op de ‘financiële holding‘ van koning Willem-Alexander en leden van de koninklijke familie. Deze Stichting Bewind houdt onder meer toezicht op het vermogen en wikkelt de erfenissen af van leden van de Oranjes, aldus een bericht in De Volkskrant. Van Dijkhuizen heeft deze nevenfunctie verzwegen en niet in de documenten van de bank vermeld, terwijl deze volgens de voorschriften wel gemeld moet worden. Een woordvoerder geeft als reden de ‘hoge sensitiviteit en privacy’. En omdat ‘deze nevenfunctie de persoonlijke levenssfeer van de koninklijke familie raakt’ wordt deze niet gemeld. Daarom meldt Van Dijkhuizen in strijd met de voorschriften deze nevenfunctie niet. Maar alle dieren zouden toch gelijk zijn? Of niet? Nogmaals, wat is erger? De ongelijkheid of het veinzen van gelijkheid?

Waarom uitzondering voor kerken inzake publicatieplicht ANBI?

PvdA-kamerleden Ed Groot en Ahmed Marcouch stelden vandaag kamervragen aan staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën over de toeschietelijke houding van de Belastingdienst voor kerkgenootschappen inzake de publicatieplicht voor ANBI’s. Sinds 1 januari 2014 moeten Algemeen Nut Beogende Instellingen voldoen aan voorwaarden. Kerken en kloosterorden zijn van de nieuwe voorwaarden uitgezonderd tot 1 januari 2016.

Groot en Marcouch vragen Wiebes waarom er een uitzondering wordt gemaakt voor kerkelijke instellingen en waarom dat voor andere geloofsinstellingen niet geldt. Ze willen weten of en waarom er onderscheid wordt gemaakt tussen geloofsrichtingen. De PvdA’ers stellen niet de vraag waarom voor niet-religieuze ANBI’s geen uitzondering wordt gemaakt. Dat zijn instellingen op het gebied van goede doelen met een maatschappelijk of cultureel nut. Waarom specifiek christelijke instellingen niet zouden kunnen voldoen aan de nieuwe voorwaarden en daarvoor als enige categorie uitstel hebben gekregen is een intrigerende vraag.

Foto: Schermafbeelding van notificatie Belastingdienst over uitzondering publicatieplicht ANBI’s.

Debat Bulgarenfraude met Weekers is afleiding politieke stagnatie

‘Een ander probleem is natuurlijk ook dat een poging tot minder bureaucratie zo mislukt. Want iedereen wil minder regeldruk, maar blijkbaar roept dit streven de behendigheid bij allerlei kwaadwillenden op‘, aldus het hoofdredactioneel van het Friesch Dagblad naar aanleiding van de affaire Weekers en de Bulgarenfraude. De basis van het systeem is het vooraf toekennen van toeslagen (huur, zorg en kinderopvang). Daar maken niet alleen Bulgaren misbruik van. CDA’er Pieter Omtzigt verbreedde het debat en eist nu ook opheldering van staatssecretaris Frans Weekers (VVD) over de 280 gevallen van systeemfraude die de FIOD heeft afgehandeld. Op 14 mei vindt het kamerdebat over deze kwestie plaats. Frans Weekers geniet de steun van VVD en PvdA.

Er loopt van alles door elkaar heen. Het imago van de ‘Limburgse’ Weekers die op afstand betrokken was bij het gesjoemel van de Roermondse VVD’er Jos van Rey en een groot billboard kreeg dat moest helpen bij zijn herverkiezing. Weekers vermeend slappe aanpak en ontkennen op de hoogte te zijn van de fraude terwijl zowel zijn ambtenaren als minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken dat wel waren. De spanning in de coalitie tussen VVD en PvdA, inclusief de eerdere redding van VVD-staatssecretaris Fred Teeven door de PvdA. Het boter op het hoofd van de politieke  partijen die zoals het Friesch Dagblad memoreert instemden met voorstellen van Balkenende II (2003-2006) om de regeldruk te verminderen en nu met hun vingertje wijzen.

Maar de kwestie gaat vooral over het verhouding tussen overheid en burger. Hoeveel vertrouwen is volgens de overheid de burger nog waard? Dat ligt aan de inschatting hoeveel misbruik binnen een regeling toelaatbaar is. Wordt bij 5%, 10% of 15% misbruik de bewijslast bij de burger gelegd? Dat omslagpunt zal per regeling verschillen. Fundamenteel is dat de goedwillende burger niet alleen opgescheept wordt met verhoogde regeldruk, maar ook met wantrouwen. En dat vergroot opnieuw de kloof tussen overheid en burger.

Oplossing is om een systeem met keuzevrijheid, minder fraude en regeldruk, vertrouwen in de burger, een inkomenspolitiek naar draagkracht en compassie met de zwakkeren te combineren. Da’s binnen handbereik maar wordt om partijpolitieke redenen geblokkeerd. Het gebrek van de Nederlandse partijpolitiek is dat het voor elke oplossing een probleem zoekt en om electorale redenen met een fijnmazige inkomenspolitiek aan doelgroepenbeleid doet. De oplossing ligt in een vlaktaks waar emeritus-hoogleraar Leo Stevens voor pleit. De verkenning ‘Het fiscale stelsel van de toekomst: eenvoud, neutraliteit en draagkracht‘ uit 2010 dat Stevens met Lars Bovenberg schreef zegt over toeslagen en heffingskortingen dat ze rechtstreeks met de fiscus verrekend kunnen worden. Ook de SGP is voor individualisering en vereenvoudiging van het belastingstelsel.

Op 14 mei komt er dus een debat dat zich onder het mom van ‘systeemfraude’ concentreert op een onhandig opererende staatssecretaris Weekers. Met de paradox dat de term ‘systeemfraude’ dient om de hervorming van het belastingstelsel en een andere systematiek van berekening en uitkering van toeslagen te verhullen. Cynisch en treurig is dat nu al valt te voorspellen dat het debat niet over de onderliggende structuur zal gaan. Partijen die het als afleiding voor hun eigen stilstand en matheid gebruiken zouden feitelijk af moeten treden.

Foto: Staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD) in de Tweede Kamer, 2013.