Het vermijden van de valkuil van verdeeldheid met Nederlandse moslims

Aldus de bekentenis van ISIS-spion ‘Abu Khaled’ in een artikel voor The Daily Beast. Michael Weiss sprak hem in Istanboel. Het citaat volgt op een alinea waarin wordt beweerd dat de toestroom van buitenlandse strijders die zich bij ISIS aansluiten stagneert. Van 3000 tot zo’n 60 per dag. Dat is de ‘shortfall’ van de verminderde aantrekkingskracht van ISIS die in een voordeel wordt omgebogen. De strijders moeten in hun eigen landen verzet plegen. Slapende cellen die in opdracht in actie komen. Het concept doet denken aan de koude oorlog.

Wie hebben hier voordeel van? Dat zijn vooral degenen die waarschuwen voor de dreiging van terrorisme dat vanuit Syrië door het commando van ISIS wordt aangestuurd. Zoals gebeurde bij de recente aanslagen in Parijs die door ISIS werden gecoördineerd. Maar omdat iedere in Europa verblijvende moslim tot zo’n slapende cel kan behoren, wordt zo iedereen verdacht gemaakt. Dat kan leiden tot verdachtmakingen van alle moslims en zelfs tot een heksenjacht. Dat dient het doel dat ISIS voor ogen staat: alle moslims in het eigen kamp trekken.

De remedie is eenvoudig. Europese moslims moeten zich uitspreken en duidelijk afstand nemen van ISIS om niet in de hoek te worden gezet. De (voormalige) aanhanger van de Moslimbroederschap en jongerenimam Yassin Elforkani vindt dat moslims partij moeten kiezen en niet langer kunnen volhouden dat terreur niets met het islamitische geloof te maken heeft. Wat hij zegt is vanzelfsprekend, maar wordt bijzonder omdat het als een bijzonder verfrissend geluid wordt opgevat. Terwijl het vooral de verstoorde relatie met de islam tekent, maar ook het gebrek aan lef en duidelijkheid vanuit de islam: ”De keiharde realiteit is dat de aanslagplegers hun daden theologisch legitimeren. We kunnen er niet omheen. We kunnen niet blijven zeggen: dit heeft niets met de islam te maken.’ Het Parool vat een interview uit De Volkskrant samen in een bericht. De twijfel over achtergrond en affiliatie van Elforkani maakt inzichtelijk hoe lastig het is om boodschap en boodschapper op juiste waarde te schatten. Zodat zelfs een voorman van de ‘gematigde islam’ al bevraagd wordt op loyaliteit.

Toch moet zonder directe inmenging van de overheid ingezet worden op het ontstaan van een Europese (of Nederlandse) islam die geworteld is in Europese waarden en niet in de landen van herkomst of conservatieve opvattingen van de oriëntaalse islam. Daarin lopen trouwens religie, cultuur en identiteit door elkaar heen. Het is een kwestie van gelijk oversteken. Wachten op elkaar zoals de afgelopen 15 jaar gebeurde heeft geen zin. Dan gaan ontwikkelingen te langzaam. Goedwillende moslims moeten weten dat ze voor 100% geaccepteerd worden als ‘echte’ Nederlander en dat hun huidskleur of religie geen vragen mag oproepen. Daarnaar vragen is ongepast en onbeschaafd. Tegelijk moeten deze moslims de Nederlandse rechtsstaat erkennen als het hoogste gezag zoals dat voor alle Nederlanders geldt en moeten ze dat in het publieke debat verduidelijken.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Confessions of an ISIS Spy’ in The Daily Beast, 15 november 2015.

Advertentie

Kijken in 2015 westerse media achter de façade van het Kremlin?

Anne Applebaum bespreekt voor de NY Times het boek ‘Putin’s Kleptocracy: Who Owns Russia?’ van Karen Dawisha. Er resteert een gitzwart beeld van Rusland dat door een KGB-elite onder leiding van Vladimir Putin is gekaapt. Ten koste van de Russen en Rusland. Dawisha reconstrueert een plan dat vanaf het eind van de jaren ’80 vorm kreeg om de rijkdom van Rusland in de eigen zakken te laten verdwijnen: ‘I conclude that from the beginning Putin and his circle sought to create an authoritarian regime ruled by a close-knit cabal…who used democracy for decoration rather than direction.’ Rusland wordt geregeerd door een gangsterbende inclusief verbindingen naar de bovenwereld om het een aanvaardbaar gezicht te geven. Maar in de kern is het verrot.

In de westerse publieke opinie is de laatste maanden een bewustwording zichtbaar over de ware aard van het Rusland van Putin die verdergaat dan de altijd al wantrouwende neo-conservatieve media. Aangejaagd door de inlijving van de Krim, de inzet van het Russische leger in Oost-Oekraïne en het eenzijdig opzeggen door Rusland van afspraken en verdragen zoals de Helsinki-akkoorden van 1975, het Boedapester Memorandum  (1994) en het recente Minsk-protocol. Putins regime krijgt niet langer het voordeel van de twijfel. Gedurende 2014 hielden gevestigde media Putin nog uit de wind door hun pijlen niet op hem te richten, maar nu wint het inzicht geleidelijk terrein dat het Putin-regime onberekenbaar is en een groot gevaar voor de Europese vrede.

Tekenend is de productie van het Canadese onderzoeksprogramma The Fifth Estate met Frontline van het non-commerciële Amerikaanse televisienetwerk PBS ‘Putin’s long shadow’ dat op 9 januari 2015 wordt uitgezonden. Journalistiek van het type BBC, The Guardian, Der Spiegel of The New York Times dat niet op voorhand Russophoob is. Of anti-Putin. Het heeft voorbereiding gekost om de desinformatie vanuit het Kremlin te doorzien en te beantwoorden, maar 2015 lijkt het jaar te worden dat westerse media achter de façade van het Kremlin kijken. Applebaum citeert Peter Pomerantsev en Michael Weiss in The Interpreter: ‘since at least 2008 Kremlin military and intelligence thinkers have been talking about information not in the familiar terms of “persuasion,” “public diplomacy” or even “propaganda,” but in weaponized terms, as a tool to confuse, blackmail, demoralize, subvert and paralyze.’ Westerse media komen nu eindelijk met een antwoord.

Kans op een niet neutraal, maar wel zelfstandig Oekraïne?

Michael Weiss wijst in FP op het patroon van inmenging door Rusland in Oekraïne. Het grensland bij uitstek. Geen nieuwe methode maar een erfenis van de Sovjet-Unie die opnieuw wordt toegepast door de huidige machthebbers in het Kremlin. Grensstaten of limitrofe staten vormden na de Eerste Wereldoorlog een ring rond de toen nieuwe Sovjet-Unie. Zoals de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen, Polen, Moldavië,  Oekraïne, Wit-Rusland en Finland. Deze historische werkelijkheid is een erfenis van het tsaristische Rusland.

Bufferstaten kennen de tragiek hun bestaan te ontlenen aan het belang van grootmachten die zich militair tegen elkaar willen verdedigen. In 1939 verklaarde Adolf Hitler dat ‘als de gebeurtenissen zich ontwikkelen kan de noodzaak ontstaan ​​om de limitrofe staten te bezetten en deze gebieden te annexeren.’ Zo konden de Baltische staten in de jaren ’30 en vroege jaren ’40 kiezen tussen twee kwaden: Duitsland en de Sovjet-Unie. Zonder enig zicht op neutraliteit. Inmenging van beide grootmachten leidde tot interne verdeeldheid en marginalisering van de middenpartijen door provocaties, gebruik van een vijfde colonne en militaire druk.

In Oekraïne wordt 75 jaar later exact hetzelfde scenario van inmenging gebruikt. Vraag is of Oekraïne net als Finland in 1939-1940 weerstand kan bieden aan de Sovjet-Unie en uit haar invloedssfeer kan blijven of net als de Baltische staten in die periode zich niet uit de greep van de Sovjets kan ontworstelen. Hoe liggen de kansen voor een zelfstandig en neutraal Oekraïne dat levensvatbaar is tussen Rusland, Europa en de VS?

Rusland opteert voor een neutraal en verzwakt Oekraïne dat geen lid is van Navo of EU. Samen met Zweden, Georgië en Finland moet het neutraal blijven volgens een analyse van journalist Jevgeni Krutikov. Trouwens een merkwaardig standpunt omdat Zweden nu al een van de meest trouwe Europese partners van de VS is. De Europeanen en de VS opteren voor een gebonden Oekraïne dat lid is van de EU binnen hun invloedssfeer.

De analogie tussen Oekraïne van nu en de Baltische staten in de jaren ’30 is opvallend en gaat verder dan de methode van inmenging. Probleem is dat echte neutraliteit voor Oekraïne nu niet bestaat zoals het kleine Finland dat wel kon bevechten op de Sovjets. Oekraïne is op dit moment te verdeeld en verzwakt om op eigen benen te staan. De ‘neutraliteit’ die Rusland voorstaat is dat niet en houdt praktisch afhankelijkheid van Rusland in. Maar de associatie die EU en VS voorstaan houdt feitelijk weer afhankelijkheid van het Westen in.

Er is perspectief voor een autonoom Oekraïne op de lange termijn. Ook daar geeft de geschiedenis aan wat de beste kans op overleving biedt. Het gaat de goede kant op met de marginalisering van de extremisten en de interne coherentie. De Rechtse Sektor en Svoboda worden door gematigde politici langzaam uit de kern van de macht geweerd. Een proces dat met de presidentsverkiezingen van 25 mei voltooid kan worden. Weliswaar bezetten strijdgroepen die door Rusland aangestuurd worden nu in Oost-Oekraïne overheidskantoren, maar enquêtes geven aan dat deze acties niet door een meerderheid van etnische Russische Oekraïners in Oost-Oekraïne gesteund wordt. De opbouw van de veiligheidstroepen en de infiltratie door de Russische geheime dienst verkleint weer de kans op krachtig ingrijpen en autonomie. Oekraïne dat bestaat als eigen entiteit kan niet neutraal zijn, maar heeft kans om als een economisch Europees en militair neutraal Finland te overleven.

Foto 1: Bewoners van Letland ‘vragen’ om toetreding tot de Sovjet-Unie, 1940.

Foto 2: Still uit ‘Alexander Nevski‘ van Sergei Eisenstein (1938).

Andere Tijden speculeert en maakt Snowden verdacht. Waarom?

‘Dat geeft steun aan de gedachte dat Agee wel heel goede contacten had met de autoriteiten en inlichtingendiensten daar [Cuba]. Dat kon wel een iets zeggen over het verblijf nu van zijn medeklokkenluider Edward Snowden in Moskou. Zijn ontvangst daar kun je zien als een humanitair gebaar van Putin, maar het kan zo zijn dat Snowden dat beantwoord heeft met informatie uit de files van de NSA.‘

Aldus de afsluitende opmerking van presentator Hans Goedkoop in een uitzending over geheimagent Philip Agee van Andere Tijden (AT) die gisteren werd uitgezonden. Deze afsluitende reeks suggesties is in strijd met de feiten. Er is geen bewijs voor samenwerking van Snowden met de Russische overheid of de Chinezen. AT voert ook geen bewijs aan, maar beschuldigt ‘contractor’ Snowden door associatie met ‘spion’ Agee.

Al in juli 2013 ontkende Snowden de samenwerking met de Russen. Journalist Barton Gellman van The Washington Post die directe toegang heeft tot de Snowden-documenten verwerpt de speculatie waaraan AT zich bezondigt. En dat vooral vanuit Republikeinse hoek gevoed wordt door politici als Mike Rogers, Lindsey Graham of Peter King. Nederlandse media als De Volkskrant of AT opereren in hun onkunde waarschijnlijk onbewust als waterdragers voor deze conservatieve politici. Gellman zei in september 2013 dat er sterk bewijs is dat de Russen en Chinezen geen toegang tot de Snowden-documenten hadden. In oktober 2013 verklaarde Snowden in een interview met James Risen voor The New York Times in Rusland zelfs nooit enig document bij zich gehad te hebben: ‘There’s a zero percent chance the Russians or Chinese have received any documenten‘. Volgens Michael Weiss in een interview met Edward Lucas beweren verschillende journalisten die dit verhaal volgen dat bronnen binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten ontkennen dat Snowden ooit werd gerund door de Russen of zelfs dat de FSB een rol gespeeld heeft bij ‘zijn landing’ in Moskou.

Waarom begeeft AT zich ondanks herhaalde ontkenningen van Snowden en journalisten als Greenwald, Risen en Gellman waarmee hij samenwerkt, politici als Dianne Feinstein en Amerikaanse inlichtingendiensten toch op het terrein van de speculatie? Het is uiteraard niet zo dat Snowden op z’n woord geloofd moet worden. Maar het is gemakzuchtige journalistiek om een beschuldiging die al vele malen weersproken is te herhalen zonder een nieuwe bewijsvoering toe te voegen die de beschuldiging op z’n minst aannemelijk maakt.

Er is nog meer mis met de opmerking over Snowden. De woordkeuze is onzorgvuldig. Een spion die met de Russen samenwerkt is per definitie geen klokkenluider. De analogie tussen Agee en Snowden over hun vlucht naar respectievelijk Cuba en Rusland klopt niet. Klaarblijkelijk koos Agee bewust voor Cuba, maar Snowden strandde tegen zijn wil in Moskou dat niet z’n reisdoel was. De regering-Obama trok diens paspoort in.

De suggestie over Edward Snowden vraagt om een ruimhartige rectificatie door AT in een toevoeging voor het archief. Zo kan AT deze slechte journalistiek die dit meestal vlekkeloze programma doorgaans weet te vermijden rechtzetten. Iedereen heeft wel eens een slechte dag. Andere Tijden was gisteren aan de beurt.

Foto: Pedro Molina, Snowden, een hinkelspel. Credits: P.X. Molina.