Gedachte bij de foto ‘Christmas street peddlers’

Wie in digitale fotocollecties zoekt aan de hand van het steekwoord ‘Kerstmis’, of de vertaling ervan, wordt getroffen door de sentimentaliteit en de zoetsappigheid van de afbeeldingen. Er wordt iets verheerlijkt waarvan men van een afstand ziet dat het een niet oprecht beeld is. De façade van een harmonieuze familie is populair. Evenals het idee van geluk, voorspoed en ongebreidelde consumptie. Het kan niet op. De werkelijkheid wordt voor de gelegenheid verhuld. Tegelijk weten we dat we daar eenmaal per jaar niet te zwaar aan moeten tillen.

Op deze foto zien we wat het echte leven lijkt. Hun armoedig bestaan benadrukt ongelijkheid. Marskramers slijten op straat rond kerstmis hun waar. Poppen, vogeltjes en een kleed. De teddyberen geven een datering aan de foto. Door president Theodore ’Teddy’ Roosevelt ontstond in 1902 in de VS een teddybeer-rage. Dus het is aannemelijk om te veronderstellen dat het december 1903 of later is voordat de teddybeer is afgedaald naar de straathandel.

Bevinden we ons in Chicago voor Bromann & Bros in het vleesdistrict? Het is een winkel voor slagerij benodigdheden voor de tussenhandel. Onderstaande afbeelding van een ansichtkaart uit 1920 lijkt dezelfde plek te tonen aan de bovengrondse metro. Met een enorme toeloop van het publiek voor iets dat niet duidelijk is. De bovenste foto toont dan de winkel schuin van voren. Er staan extra pilaren om de toegang naar de metro boven te stutten. Maar de details kloppen niet, ofschoon het mogelijk is dat de winkel tussen 1903 of enkele jaren later en 1920 is verbouwd en uitgebreid. Het spoor loopt dood. Wellicht is dat nog de beste samenvatting van wat kerstmis werkelijk is.

Foto 1: Bain News Service, Christmas street peddlers. Geen jaartal. Collectie: Library of Congress.

Foto 2: [Item Bromann Bros. Elevator subway Real photo circa 1920s real photo postcard]

Metro op stadssafari: ‘Dooft het christelijke geloof uit in Nederland?’

Het is voor een nieuwsmedium lastig om de juiste toon te vinden over ontkerkelijking. Hoewel een kleine meerderheid van Nederlanders zich niet meer geïnspireerd voelt door godsdienst en dat percentage jaarlijks toeneemt, laat nog steeds een grote minderheid zich wel inspireren door godsdienst. Het religieuze glas is zowel halfvol als halfleeg. Van twee kanten wordt te makkelijk gedacht. Zowel, door de jongeren die op straat worden aangesproken en uitsluitend vanuit hun eigen achtergrond redeneren als door de vertegenwoordigster van de christelijke studentenvereniging. Ze adviseert om ‘maar een beetje te bidden’ en dan zal het ‘gevoel’ vanzelf komen. Dat klinkt tamelijk wanhopig. Haar misverstand is dat ze meent dat het geloof de basis is voor de beste normen en waarden. Maar dat is nog maar helemaal de vraag. Als godsdienst al in pure vorm wordt opgediend, wat niet altijd gebeurt, is het ook de basis voor slechte normen en waarden. Zoals uitsluiting, verkettering en bestrijding van andersdenkenden. Of het ‘dubbele gebruik’ dat politici of pedofiele priesters ervan maken. Een onlosmakelijk aspect van godsdienst is dat het de gelegenheid is die de dief maakt. Wat Metro laat liggen is de kanttekening dat een meerderheid van Nederlanders buiten godsdienst normen en waarden vindt die niet per definitie minder goed zijn. Ze zijn alleen anders en mogelijk zelfs beter bij de tijd.

Takiyya van Forum voor Democratie. Partij verbergt ware aard en doet zich anders voor dan het is

In een bericht in Metro zegt de leider van Forum voor Democratie Thierry Baudet te schrikken van een schoolopdracht die hem is toegestuurd. Het bericht zegt: ‘Volgens de schoolopdracht wil Baudet onder andere een wereld waarin slechts enkele witte mannen de macht hebben en is klimaatverandering een verzinsel. En dat komt niet helemaal overeen met de realiteit, aldus de fractievoorzitter. Hij gooide de opdracht op Twitter en vroeg zich hardop af of andere studenten dit ook meemaken op hun opleiding.’ Hoe het bericht in Metro terecht kwam is onduidelijk. Wellicht is het onderdeel van de publiciteitscampagne van deze politieke partij.

Het is aantoonbare onzin wat Baudet zegt. Of hij weet niet wat hij zegt of hij anderen op zijn partijcongres laat zeggen. Of hij doet net alsof hij niet weet wat hij zegt. Ja, Baudet is een aanhanger van (voormalig) alt-right icoon Milo Yiannopoulos met wie hij gretig genoeg was om samen op de foto te willen. Ja, Baudet heeft klimaat-scepticus Marcel Crok het podium gegeven op het eerste partijcongers van Forum voor Democratie.

Is dat toeval? Nee, dat is de structuur van deze politieke partij. Wie op de foto gaat met een icoon van alt-right geeft daarmee een politiek signaal af.  En wie een klimaatscepticus op een partijcongres laat spreken geeft ook een signaal af. Dat is geen toeval, maar een patroon. Dat past in het programma. Het raadsel is alleen waarom Baudet daar zo gespeeld verontwaardigd over doet. Het ligt er dik bovenop waar de partij voor staat.

Waarom ontkent Baudet wat hij zegt of anderen laat zeggen? Deze ontkenning is het patroon van zijn reacties. Hij zegt iets en als dat kritiek krijgt ontkent hij het achteraf. Conclusie? Baudet doet aan Takiyya. Tegenover de buitenwereld verbergt hij zijn gedrag. Dit uitgangspunt staat aanhangers van Forum voor Democratie toe om hun radicale overtuiging te verbergen. Ondersteunend bewijst hiervoor is wat Dirk-Jan van Baar gisteren in een tweet schrijft. Baudet veinst en Forum voor Democratie is een partij van veinzers. Ze verbergen hun ware aard om salonfähig te zijn. Maar onder elkaar klinken fascistische praatjes. Prima onderwerp voor een schoolopdracht die uitgebreid kan worden met de vraag waarom Forum voor Democratie ontkent wat het is:

Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Thierry Baudet schrikt van ‘bizarre schoolopdracht’’ in Metro, 28 november 2017.

Foto 2: Tweet van Dirk-Jan van Baar, 27 november 2017. Inclusief mijn reactie.

NS ontspoord in chaos door talloze aanbieders van actiekaartjes. Marketing!

Treinreizigers hadden het vroeger makkelijk. Ze kochten een kaartje. Dat was het. Ze hoefden verder niet na te denken wat voor soort kaartje ze kochten, wanneer of waar ze hun kaartje kochten. Alleen NS verkocht treinkaartjes. Nu tickets geheten.  Ook voor internationale treinreizen. Het was overzichtelijk.

Nu zijn er allerlei soorten actiekaartjes met verschillende looptijden en voorwaarden die door verschillende aanbieders op de markt worden gebracht. Door Blokker, Hema, Albert Heijn, Kruidvat, Bakker Bart, Etos, La Place (V&D) of hoe al die winkels ook heten die treinkaartjes verkopen. Gevolg is dat de last is verschoven van de NS naar de klant. De treinreiziger wordt aan het werk gezet om uit te zoeken en te berekenen welk type kaartje het voordeligst is om wanneer te kopen. Soms zelfs met een kop koffie, een appelflap of een andere heerlijkheid wat het vergelijken er nog lastiger op maakt. De calculerende burger rekent zich suf bij de NS.

Metro constateert dat het deze week tijdens de herfstvakantie een chaos op de stations was door de actiekaartjes en geeft daarvan voorbeelden zoals Groningen, Meppel en Zwolle. ‘NS zegt daar waar het kan ook in te spelen op drukke trajecten. „Het is bij ons bekend dat de actiekaartjes in de vakantietijd ertoe kunnen leiden dat de eerste trein in de daluren heel druk is en ook reguliere reizigers soms de trein missen’ aldus een woordvoerder van de NS. Reguliere reizigers zonder actiekaartje kunnen dus hun trein missen.

Het is begrijpelijk dat de NS door samenwerking met andere aanbieders meer uit het eigen product probeert te halen. Dus de bezetting van de treinen in de daluren wil opkrikken. Maar de NS overschrijdt een grens als daarvan reguliere treinreizigers de dupe worden. En trouwens ook de kopers van de actiekaartjes die wegens de chaos op de stations de trein missen. In de marketing en de wildgroei van actiekaartjes die overal in de winkelstraten worden aangeboden is de NS zo langzamerhand behoorlijk ontspoord. Terug naar vroeger kan niet. Maar een hogere mate van overzichtelijkheid en grip op het eigen product moet bij NS mogelijk zijn.

Foto: Schermafbeelding van deel ‘Reiziger blijft achter op perron door actiekaartjes’ in Metro, 22 oktober 2015.

Kunst in kleine dosis in de openbare ruimte. Gemeenten, doen?

Zo simpel gaat het bouwen van een flat. De Koreaanse kunstenaar Junebum Park doet het voor in ‘Making an Apartment‘ uit 2005. Te zien op YouTube, maar nu ook op metrostations in Hong Kong, zoals MutualArt.com signaleert. Een initiatief in samenwerking met JC Decaux (digitale schermen, we kennen ze van advertenties in bushokjes) en de Artist Pension Trust. Kunst -want dat is het- tussen de commerciële boodschappen door. Art in Small Doses, want voor je het weet hebben de forenzen een overdosis aan kunst binnen. Da’s nou ook weer niet de bedoeling. Maatvoering dus. Een andere video die getoond wordt is ‘Two Billion Light Years of Solitude’ van de Taiwanese kunstenaar Wang Yahui. JC Decaux, voorbeeld doet volgen. Gemeenten pak het op!

Protest in Moskou tegen rol Kremlin in Oekraïne

‘In het centrum van Moskou zijn vandaag duizenden mensen op straat gekomen voor vrede in Oekraïne en om te protesteren tegen de rol die het Kremlin in het oosten van Oekraïne wordt toegedicht.’ Zegt de redacteur van Metro België hiermee precies het omgekeerde van wat-ie bedoelt te zeggen? De strekking is dat in het centrum van Moskou duizenden mensen betogen voor vrede in Oekraïne en tegen de rol die het Kremlin in dat conflict speelt. Maar dit citaat zegt wat anders, namelijk dat de mensen protesteren tegen de beeldvorming dat het Kremlin een rol in dit conflict wordt toegedicht. Is dat een denkfout, een kwestie van slecht Nederlands of een variant van het Vlaams-Nederlands dat door Nederlanders anders begrepen wordt dan door Vlamingen?

De demonstratie verenigt de burgerlijke oppositie tegen de Oekraïne-politiek van het Kremlin. Neues Deutschland ziet er een opmaat naar de opbouw van het maatschappelijk middenveld in. Of liever gezegd, de heropbouw die met de zogenaamde Sneeuw Revolutie in 2011 begon, maar daarna stokte. Politici als Michail Kasjanov en Boris Nemtsov namen deel. Provocateurs en nationalisten probeerden de demonstratie te verstoren. Demonstranten droegen borden met foto’s van in Oekraïne gesneuvelde Russische soldaten en riepen leuzen als ‘Nee tegen oorlog’, ‘De junta zit in het Kremlin, niet in Kiev’ en ‘Poetin, hou op met liegen!‘

Foto: Demonstratie in Moskou tegen de oorlog in Oekraïne, 21 september 2014.

Brakhage en Van den Hoed: zonder concessie

Willem van den Hoed (1965 – ) en Stan Brakhage (1933-2003) zijn puristen in hun werk. Ze construeren een eigen werkelijkheid. Om ruis in en uit te sluiten. De recensent schrijft over Wonder Ring (1955) van Brakhage: ‘There is no story, no protagonist, no linear narrative other than the train itself, traveling endlessly along its track.’ Probeer maar eens geen verhaal te vertellen. Da’s moeilijk. Als het lukt, dan stempelt het meditatief. Of het dat is kunnen we niet bevatten. Van den Hoed rijdt door Seoul, een halve eeuw nadat Brakhage New York doorkruiste. De een kiest met z’n fotocamera voor een luxe hotel. De ander reist eindeloos verder. Blijvend.

Ebru Umar, moslimgekkies, islamisering en financiële gelijkstelling

De Turks-Nederlandse columniste Ebru Umar wordt bedreigd door Nederturkse jochies, die ze moslimgekkies noemt. Juist ‘moderne moslims’ willen haar dood, meent ze in de nrc.nl. Dit naar aanleiding van een column in Metro over een Turkse moskee die ’s ochtends lawaai geeft en het verstoorde publieke debat in Turkije. 

Umar ziet als oorzaak voor de bedreigingen de islamisering van Nederland en het naast elkaar leven van mensen in gescheiden werelden: ‘Hoe kan het dat wij het in Nederland toestaan dat deze groep zich afscheidt door middel van eigen onderwijs, eigen koranscholen, eigen voetbalclubs, in plaats van te zeggen ‘luister eens gastjes, jullie zitten hier in Nederland en daar doen we dingen samen!‘. Tolerantie wordt zo tot het negeren van de ander. Umar pleit voor openbaar onderwijs omdat naar haar idee de financiële gelijkstelling tussen bijzonder en openbaar onderwijs het naast elkaar voortbestaan van die gescheiden werelden bevestigt.

De financiële gelijkstelling tussen bijzonder en openbaar onderwijs is een typisch Nederlands verschijnsel. Sommige Nederlanders zien het wellicht als vanzelfsprekend, maar dat is het niet. De gelijkstelling is niet tot stand gekomen vanwege een bepaalde logica, maar alleen omdat het ooit wisselgeld in een politieke uitruil tussen confessionele en niet-confessionele partijen was. Velen pleiten er al jaren voor om deze historische ‘vergissing‘ recht te trekken. De confessionele partijen zijn hier het meest tegen en de vrijzinnige partijen het meest voor. De reactie van Andries Knevel op het idee van Umar om te stoppen met de bekostiging van het bijzonder onderwijs spreekt boekdelen. Bijzonder onderwijs is trouwens meer dan religieus onderwijs alleen.

Foto: Schermafbeelding van Tweets aan en van Ebru Umar, 23 juli 2013.

Racisme in de metro of de misleiding van de schijn

‘Laat u niet misleiden door de schijn’, geeft maker Olivier Kissita als boodschap aan z’n kortfilm mee. Is het racisme om in de Parijse metro als blanke man naast een andere blanke man te gaan zitten en niet naast een man met een donkere huidskleur? Is het op dezelfde manier racisme om als zwarte man naast een zwarte man te gaan zitten en niet naast iemand met een lichte huidskleur? Is de moeilijkheid om met z’n allen tot overeenstemming te komen over wat alledaags racisme is niet dat de gevoeligheden zo afwijkend zijn? De bepaling van racisme in dit soort gevallen is even lastig als de plaatsbepaling van een trein vanuit een andere trein. Is een prent van Sinterklaas en Zwarte Piet met een geweer aan de muur geladen met een slechte afloop?

Foto: Jan Schenkman, St. Nikolaas en zijn knecht: St. Nikolaas bij een’ Snoeper. G. Theod. Bom, Amsterdam, [1850].

Woordenstrijd over islam gaat verder in metro New York

Een affiche in de New Yorkse metro ontmoet kritiek bij het Iraanse PressTV. De zender verbindt het in een reportage met de grenzen aan de meningsuiting en de dubbele standaard in de VS. In een bijschrift op YouTube zegt het: ‘An Israeli-sponsored billboard advertisement describing Middle Easterners as ‘savages‘ has appeared throughout New York’s subway system. This latest Zionist provocation comes in particularly timing with an insulting anti-Islam film, made by US/Israeli interests, that enraged the Muslim world, causing global protests and this followed by blasphemous cartoons out of France insulting Prophet Muhammad.’

PressTV noemt in de tekst allerlei uitingen die vallen onder de vrijheid van meningsuiting. PressTV maakt geen onderscheid tussen een affiche, een ranzige Amerikaanse film en een intellectualistische Franse cartoon. Het laat het geweld ongenoemd waartoe de Iraanse geestelijkheid opriep na de film ‘Innocence of Muslims‘.

Het pro-Israelische AFDI (American Freedom Defense Initiative) is een organisatie van de rechtse Pamela Geller en Robert Spencer die graag provoceren. Ze zien de islam als bedreiging voor de vrijheid. Geller hielp Geert Wilders om in de VS voet aan de grond te krijgen. Op haar blog Atlas Shrugs spot Geller met de kritiek dat het gaat om de meest beledigende pro-Israël advertentie uit de geschiedenis. Anti-reclame dient als reclame voor fondsenwerving. Zo versterken flanken elkaar door kritiek die als aanbeveling werkt. Het midden verkruimelt.

De affiche krijgt richting door het onderschrift ‘Defeat Jihad‘. In de tekst: ‘In een oorlog tussen de beschaafde mens en de barbaar, steun de beschaafde mens‘ kan iedereen zich herkennen. Ieder die zich beschaafd acht. Dat ‘Defeat Jihad‘ en ‘Support Israel‘ maken het complex. Des te meer omdat de betekenis van het begrip ‘jihad‘ niet vastligt. Is het de realisatie van de islam, de strijd voor de islam of het streven om goed te leven? Wat moeten we van de affiche vinden? Niks. Het ene politiek-religieuze machtsblok neemt het op tegen het andere. Met woorden. Dat mag binnen de wet. Ze bekvechten het samen maar uit. Gevangen in hun strijd.

Foto: Billboard ‘In Any War Between The Civilized Man And The Savage, Support The Civilized Man‘ van het AFDI in New Yorkse metro