Weldoordacht en welgemutst stem ik op de Piratenpartij

M’n stem gaat naar de Piratenpartij. Lang heb ik geaarzeld, of ‘gezweefd‘ zoals het heet. Vergelijkingen aan de hand van de StemWijzer deden me uitkomen bij GroenLinks, MenS, Piratenpartij, PvdA en PvdD. Een gemis is dat kleine partijen in stemwijzers ontbreken en zo een vergelijking ondoenlijk is. MenS lijkt me te zweverig, m’n stem op de PvdA te vroeg en die op de PvdD te laat. Zodat GroenLinks en de Piratenpartij overbleven.

Sommigen die dit blog volgen zullen m’n keuze voorspelbaar vinden. Ik ben immers in juli 2012 lid van de Piratenpartij geworden. En in september 2011 schreef ik naar aanleiding van het succes van de Duitse Piratenpartij: ‘Het valt te voorzien dat een goed voorbereide Nederlandse Piratenpartij de volgende keer stemmen zal wegsnoepen bij D66 en GroenLinks. In de studentensteden en bij een stedelijk intellectueel-creatieve klasse zullen de Piraten het naar verwachting goed doen. Maar ook bij kiezers van protestpartijen als de PVV en de SP. Daarom kan het resultaat dat de Piraten in Berlijn hebben geboekt bovengenoemde partijen niet koud laten. Met name D66 en GroenLinks zouden achter hun oor moeten krabben en eens serieus werk moeten maken van burgerrechten, privacy, culturele vrijheid en de vrijheid op internet.’

Mijn twijfel over de Piratenpartij is groter dan het lijkt en zit ‘m in de voorwaarde die ik een jaar geleden toevoegde: ‘een goed voorbereide Nederlandse Piratenpartij’. Met het programma zit het wel snor en ook lijsttrekker Dirk Poot slaat zich vaardig door de leerschool van de politiek heen. De goede voorbereiding heb ik echter gemist. Ik besef dat dit mede een kwestie van geld is omdat de partij als enige van de kanshebbers op een zetel het zonder ondersteuning van de overheid moet stellen. Daarom vind ik een Piratenpartij die zorgt voor verbreding en verdieping van het politieke debat belangrijk genoeg om toch mijn stem te geven.

Transparante overheid, internetvrijheid, privacy, automatisering, auteursrechten en octrooirechten zijn onderwerpen die meerdere partijen in hun programma noemen. Maar er wordt zoveel genoemd. Het gaat erom welke punten een partij bij onderhandelingen als laatste inlevert. En dan vertrouw ik erop dat de Piratenpartij voor deze kernpunten opkomt, tot haar laatste snik. Ik stem op de Piratenpartij. Lijst 11.

Op weg naar een stemsuggestie: stemwijzers

Wie denkt vergelijkingen van verkiezingsprogramma’s van alle partijen te kunnen vinden heeft het mis. Met hun stemwijzers stoppen maatschappelijke organisaties bij hooguit 12 partijen, terwijl er aan de verkiezingen 21 partijen meedoen. NDX die alleen in Amsterdam meedoet buiten beschouwing gelaten, zijn er 20 partijen. In de stemwijzers komt de helft terug. Da’s zo’n fikse vertekening dat het de vergelijking onbruikbaar maakt.

In een eerdere vergelijking over de rechtsstaat ging ik op weg naar een stemsuggestie. Ook die vergelijking was vertekend omdat alleen de gevestigde partijen erin vertegenwoordigd waren. Het idee dat ik met behulp van stemwijzers op uiteenlopende gebieden partijen kan vergelijken moet ik dan ook in de steek laten. De nieuwere partijen hebben niet allen uitgewerkte programma’s, maar ze zijn duidelijk genoeg om stellingen op te baseren van het type ‘eens’, ‘oneens’ of ‘geen mening/ neutraal’. Toch gebeurt het niet.

Wat beogen maatschappelijke organisaties met hun stemwijzers die de helft van de partijen buiten schot laat? De macht ligt bij de gevestigde partijen, aangevuld met DKP van Hero Brinkman en de in de Eerste Kamer vertegenwoordigde 50Plus. Daar stopt de belangstelling van media en maatschappelijke organisaties. Terwijl vooral de laatsten met behulp van themapartijen de vraagstelling zouden kunnen verbreden en verdiepen.

Daarom wend ik me maar tot de StemWijzer die niet volmaakt is, maar wel alle partijen mee laat doen. Ik maak de test tweemaal. De eerste keer concentreer ik me op  de materiële zaken en sla de overige 10 vragen over. De tweede keer kijk ik naar immateriële zaken en sla de overige 20 vragen over. Per ronde schrap ik de laatste 6 partijen. In de vergelijking over de rechtsstaat nam ik al afstand van VVD, PVV en SGP. Zie die vergelijking als compensatie voor de kleinere partijen die het in de media zo moeilijk hebben.

Als het over materiële zaken gaat neem ik afscheid van de Anti Europa Partij, CDA, SOPN, D66, DPK en de Libertarische Partij. En over de immateriële zaken van de LibDem, ChristenUnie, SP, Nederland Lokaal en PvdT. Na drie schiftingen blijven over: PvdD, GroenLinks, PvdA, Piratenpartij en MenS. Van MenS heb ik geen idee waarvoor het staat, van de anderen wel. Ik laat het hierbij omdat ik niet tot een betere vergelijking kan komen. Hopelijk worden bij de volgende verkiezingen de nieuwe partijen wel opgenomen in de diverse stemwijzers. Mijn stemsuggestie is dus (alfabetisch): GroenLinks, MenS, Piratenpartij, PvdA of PvdD. Daar doe ik het mee.

Foto: ‘Digitaal beplakte’ verkiezingsborden, Den Haag 2012.

Op weg naar een stemsuggestie: de rechtsstaat

In de aanloop naar de verkiezingen wil ik in enkele bijdragen tot een stemsuggestie komen. Stemadvies klinkt te pretentieus. Ik heb nog geen idee waar ik uitkom en hoeveel partijen door mijn toetsing komen. Zelf overweeg ik op de Piratenpartij te stemmen, maar weet dat nog niet zeker. Thuisblijven is ook een optie.

Kritiek op de politieke debatten in de media is voorspelbaar. Ze gaan nergens over gaan en door het format is er geen mogelijkheid om thema’s uit te diepen. Het debat gaat over de poppetjes, wie met wie wil, de peilingen en de CPB-cijfers. Stuk voor stuk bijzaken. Die ook het misverstand verhullen dat er geen regering of coalitie gekozen wordt, maar 150 volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer. Meer dan dat is het niet. Angst van politiek en media om het voor een groot publiek over de inhoud te hebben is schrikbarend.

Waar moet een kiezer beginnen die een standpunt op maat zoekt? Stemwijzer en Kieskompas proberen het, maar kunnen de verschillen niet vangen in een advies. Dezelfde versimpeling van de debatten werkt ook hier. Bij het aanschaffen van een product werkt de consument door wegstrepen. Totdat er een paar kanshebbers overblijven. Bij politiek is het niet anders. Kiezers twijfelen tussen SP of PvdA, VVD of PVV. De overstap van links naar rechts of omgekeerd is bescheiden. In Nederland vormt rechts altijd de meerderheid.

Voor de eerste schifting baseer ik me op de ‘De rechtsstaat, een quick scan‘ van de Nederlandse Orde van Advocaten, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) en de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). Zonder overleg met partijen toetst het de verkiezingsprogramma’s op ‘minimale eisen van rechtsstatelijkheid’. Leidend is de gedachte ‘dat een rechtsstaat er primair is om burgers tegen overheidswillekeur te beschermen’. Probleem is dat de kleinere partijen in de quick scan niet worden beoordeeld. Een onbegrijpelijke tekortkoming die onnodig een element van willekeur introduceert.

De scan constateert enkele trends. Zo wordt de bureaucratie als iets wat per definitie slecht is afgeschilderd. Maar ‘binnen een rechtsstaat vervult zij een essentiële functie door het voorspelbaar en controleerbaar maken van de uitoefening van overheidsmacht: het schrappen van bureaucratie kent dus een begrenzing die door partijen niet wordt benoemd.’ Verder grijpen partijen naar de strafwet als oplossing van maatschappelijke problemen. Maar partijen benadrukken ook mensenrechten en grondrechten als leidraad voor voorstellen.

In de quick scan vallen drie partijen door de mand: PVV, SGP en VVD. De PVV doet in haar aanpak van de islam inbreuk op ‘het in de Grondwet verankerde gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel.’ De partij beperkt ook de toegang tot de rechter. De SGP gaat in tegen het gelijkheidsprincipe bij de behandeling van homo’s. Godsdienstvrijheid reserveert de SGP voor christenen en bij de moslims pleit de partij voor terughoudendheid. Bij de VVD zet de scan weliswaar vraagtekens bij maatregelen over immigratie en inburgering en het ‘minder of niet van toepassing’ verklaren van Europese regels, maar kent het de kwalificatie ‘negatief’ toch niet toe.

Bij m’n eerste schifting vallen af: PVV, SGP en VVD. Naar de tweede ronde gaan: PvdA, CDA, SP, D66, GL, CU, PvdD, Piratenpartij, MenS, Nederland Lokaal, LP, DPK, 50Plus, LibDem, Anti Europa Partij, SOPN, PvdT en NXD.

Foto: Verkiezingsbord in Groningen, 2012