Nijmegen weigert openheid van zaken over kunstveilingen

Coördinator van de kunstveilingen Stefan Grond heeft overlegd met de Nijmeegse cultuurwethouder Henk Beerten en zegt geen openheid van zaken over de kunstveilingen te geven. Zo heeft-ie me vandaag telefonisch laten weten. Afgelopen donderdag had Grond toegezegd de openbaarmaking intern te bespreken.

Grond en de wethouder zijn tegen openheid van zaken omdat ‘een meerderheid van kunstenaars‘ (aldus Grond) ertegen zou zijn vanwege de lage verkoopwaarde van hun werk. Ik noemde het eerder een vergezocht argument. Want een lage verkoopwaarde volgt niet noodzakelijkerwijze uit een lage marktwaarde van een kunstenaar. Ook een slecht opgezette en uitgevoerde veiling kan de prijs drukken. Maar het is ook een gelegenheidsargument omdat het niets van doen heeft met de openheid van zaken die de LAMO verlangt.

Eerder liet Grond me weten dat de leidraad voor het afstoten van museale objecten, LAMO gevolgd is. Het zegt over de afhandeling: Een goede documentatie vormt een verantwoording van het handelen en maakt reconstructie van het proces in de toekomst mogelijk. Maak afspraken over de plaats en de bewaartermijn van de afstotingsdocumentatie. In verband met het publieke karakter van collecties moet afstotingsdocumentatie toegankelijk zijn voor derden. Besteed ook in het jaarverslag aandacht aan de afstotingsoperatie.

Nijmegen behoudt de toegankelijkheid voor aan individuele kunstenaars die op aanvraag documentatie over hun geveilde werk kunnen inzien. Daarmee voldoet het niet aan de voorwaarden van de LAMO die het zegt te volgen. Want derden kunnen de documentatie niet inzien. Wethouder Beerten geeft met zijn minimalistische opvatting in mijn ogen een verkeerde interpretatie van de LAMO betreffende de publieke toegankelijkheid. Hij minimaliseert het publieke karakter van de met gemeenschapsgeld aangekochte kunstwerken.

D66-wethouder Henk Beerten legt de lat van de openbaarheid hoog. Hij volgt de LAMO niet consequent en legt aan de hand van de resultaten geen verantwoording af over de internet- en de Rotary-veiling van met publieke middelen aangekochte werken. De resultaten kunnen niet tegen het licht worden gehouden. Beerten dwingt degenen die de documentatie willen inzien tot een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB).

Het woord is nu aan de Nijmeegse gemeenteraad. Het staat voor de afweging of het vindt dat Beertens interpretatie van de LAMO houdbaar is en of het hem daar vervolgens op aan wil spreken. Maurice Nooijen van GroenLinks stelde eerder vragen aan Beerten. Het woord is ook aan de beroepsvereniging van kunstenaars die met een beroep op de WOB volledige openheid van Nijmegen over de kunstveilingen kan afdwingen.

Foto: Zicht op Nijmegen, tussen 1890 en 1900

Nijmegen veilt kunst zonder de kunstenaars erin te kennen

Afgelopen weekend sprak ik een gerenommeerde Nederlandse tekenaar die een goede tien jaar geleden kunstwerken aan de gemeente Nijmegen had verkocht voor 3000 gulden per stuk. Via via hoorde hij dat hetzelfde werk onlangs door Nijmegen voor 100 euro op een kunstveiling is verkocht. Hij wist van niks. Dat bedrag is een koopje en staat in geen verhouding tot de tegenwoordige opbrengst van zijn werk. Van zijn getuige hoorde hij dat de veiling verre van professioneel opgezet was. Dat verklaart de lage opbrengst.

Volgens een brief van het Nijmegse college van 15 februari 2011 gaat het om kunst uit drie deelcollecties dat ontzameld wordt: 1) Aankopen die vanaf 1955 door de gemeente zijn gedaan en die na de verzelfstandiging van de Commanderie van St. Jan niet aan de collectie van Museum het Valkhof zijn toegevoegd; 2) Werken die van 1956 tot 1987 tijdens de Beeldende Kunstenaars Regeling periode (BKR) zijn verworven; 3) Werken die in de periode 1987 tot 2002 op basis van een jaarlijks gemeentelijk budget én met behulp van middelen van de provincie zijn verworven. De werken van de kunstenaar die ik sprak maakten deel uit van de laatste deelcollectie van zo’n 800 werken.

Op 14 september 2011 stelde Maurice Nooijen van Groen Links vragen aan het Nijmeegs college over de internetveilingen. Van de 3200 werken komen er zo’n 2200 onder de hamer. Opzet is om te komen tot een hoogwaardige kerncollectie van zo’n 1000 werken. De gemeente was niet van plan de kunstenaars te benaderen hun werk terug te nemen, maar bood het direct aan. Nooijen: ‘Een rechtstreekse veiling is onzorgvuldig en niet respectvol naar de kunstenaar toe. Wij vinden het belangrijk dat de gemeente altijd de kunstenaars de gelegenheid geeft de werken terug te nemen, zoals ook eerder is afgesproken’.

Henk Beerten is sinds april 2011 de Nijmeegse cultuurwethouder. Hij noemt de veiling van werken uit de gemeentelijke collectie succesvol. Zijn conclusie dat een breed publiek interesse heeft in moderne kunst kan kloppen, maar blijkt toch niet uit de kunstveilingen. Voordelig voor de gemeente is het niet als duur aangekocht werk voor een schijntje weggaat. Daarbij komt dat de marktwaarde van kunstenaars die door de gemeente tegen afspraken in niet worden geïnformeerd door deze uitverkoop onder druk komt te staan.

De getuige kan niet op de veiling door de RotaryClub Rijk van Nijmegen van 18 november duiden. Want de kunstenaar die ik sprak is geen Nijmegenaar. Door de gemeente werden 60 werken voor een goed doel beschikbaar gesteld. Door de Rotary uitgezocht. De opbrengst was € 40.000 en wordt door de organisatoren succesvol gevonden. Het wordt de hoogste tijd dat kunstenaars eens notaris, advocaat of ondernemer gaan spelen, zoals de Rotarians kunstveiling denken te kunnen spelen. Minder succesvol kan het moeilijk worden.

Foto: Kunstveiling op 18 november 2011 te Nijmegen. Credits: SelBach Vormgeving & Fotografie