Rob Riemen als half-intellectueel

Het rommelt in wetenschappelijk Tilburg. Op de universiteit die om begrijpelijke reden geen Katholieke Universiteit Tilburg mocht heten. Maar waardeloos is het wel. Hoogleraar en sociaal-psycholoog Diederik Stapel wordt beticht van fraude. Hij zou onderzoeksgegevens uit zijn duim gezogen hebben. Het meest schrijnend is dat Stapel tevens over professioneel ethos doceerde. Degene die de certificaten uitreikt is zelf corrupt. Zo dondert de basis vanonder het wetenschappelijk bedrijf.

Na het jarenlang afglijden van het hoger onderwijs was het wachten op een wetenschappelijk bedrijfsongeval. De ver doorgeslagen bureaucratisering en accentverlegging van onderzoek en onderwijs naar management en ondersteuning heeft de kritische massa uit de meeste universiteiten gezogen. Diederik Stapel is de eerste die door de mand valt, maar zal naar verwachting niet de laatste zijn.

Er kondigt zich in Tilburg al een volgende slachtoffer aan en dat is de theoloog Rob Riemen. Hij is directeur van het Nexus Instituut dat in 1994 door hem werd opgericht. Het bestudeert het Europese cultuurgoed in zijn kunstzinnige, levensbeschouwelijke en filosofische samenhang, om zo inzicht te bieden in eigentijdse vragen en uitdagend vorm te geven aan het cultuurfilosofische debat. Ik heb altijd een hogere dunk gehad van zijn publicitaire handigheid en succesvol lobbyen dan van zijn wetenschappelijke kwaliteiten.

De PVV-Brabant stelde een maand geleden in de Staten vragen over de subsidie aan Nexus. Volgens de PVV ontvangt Nexus subsidie van OCW, de Universiteit van Tilburg, de Provincie Noord-Brabant en de gemeente Tilburg, bij elkaar ruim een miljoen euro aan belastinggeld per jaar. Da’s een aanzienlijk bedrag voor een instituut dat op het raakvlak van publiciteit, journalistiek, (cultuur)politiek en wetenschap opereert. Nexus is geen academisch instituut. Het roept de vraag op of Nexus overheidssubsidie ontvangt die kranten, tijdschriften en uitgeverijen niet mogen ontvangen.

Na de affaire Stapel gaat PVV-kamerlid Martin Bosma en rechterhand van Geert Wilders opnieuw in de aanval. Riemen zou volgens Bosma in een rede Menno ter Braak citaten toegedicht hebben die in het geheel niet door Ter Braak zijn gedaan. De inzet van Bosma is duidelijk, hij wil een lastige tegenstander verzwakken die het op de PVV voorzien heeft. Da’s normale politiek, hoewel het blootleggen van andermans zwaktes wat negatief gericht is. Maar Riemen doet zelf niet anders en nu geeft Bosma hem een koekje van eigen deeg.

Bosma heeft gelijk. Riemen verandert en verzint citaten en dat is literair, journalistiek en wetenschappelijk onaanvaardbaar. Riemen maakt er potje van door in zijn boekjes en redes Ter Braak naar zijn hand te zetten. Menno ter Braak is Nederlands cultureel erfgoed dat beschermd moet worden. Des te erger als Riemen op festivals optreedt voor een redelijk onwetend publiek dat veel wijs gemaakt kan worden. De half-intellectueel Riemen moet met zijn fikken van de intellectueel Ter Braak afblijven.

Foto: De redactie van Forum: Menno ter Braak, Simon Vestdijk en Edgar du Perron (1932-1935)

PVV normaliseert abnormaal

Over Eric Lucassen zegt de PVV: Voormalig onderofficier bij de Koninklijke Landmacht, nu docent digitale muziekproductie. “De afgelopen jaren is mij steeds duidelijker geworden dat democratie en vrijheid veel dichter bij huis bevochten moet worden. Hier, in ons eigen land.” De martiale inborst van Lucassen liegt er niet om. Hij bevecht de vrijheid dicht bij huis, zoals uit alle publiciteit blijkt. De screening was onvoldoende, iemand met zijn achtergrond en een veroordeling aan zijn broek hoort niet thuis in de Tweede Kamer.

Eric Lucassen voegt zich in de rij fantasten, fraudeurs, lichtzinnigen en opportunisten die de politiek bevolken. Hendrik Colijn, Ruud Lubbers, Luuk Blom, André Bhola, Els Verdonk, Eveline Herfkens, Elvira Sweet, Ama Carr, John Leerdam, Ernest Owusu-Sekyere, de Turken van Rotterdam-Feijenoord, Tara Singh Varma, Wijnand Duyvendak, Jan Pronk, Henk Vredeling, Ben Korsten, Sydney van den Bergh, Jan Smallenbroek, Harry van den Bergh, Albert Jan Evenhuis, Limburgse CDA-ers, Willem Aantjes, Neelie Kroes, Bram Peper, Jack de Vries. De lijst kan nog verder uitgebreid worden.

Complicatie is dat affaires soms gefabriceerd worden om een tegenstander te beschuldigingen of politieke winst te behalen. Zoals de affaire Marijke van Hees uit 2000 duidelijk maakte geen affaire te zijn. Of het moest de chaos, bestuurlijke incompetentie en onaanvaardbare samenwerking tussen PvdA en Vrij Nederland zijn.

Gezien de overeenkomst met rechtse sympathieën en de afloop kan de affaire Adams uit 1966 een waarschuwing zijn voor Wilders. Adams was senator voor de Boerenpartij en werd beschuldigd van verkeerd optreden in de oorlog. Het aarzelende optreden van Hendrik Koekoek splitste zijn partij. Ook toen werd om democratisering van de Boerenpartij geroepen, zoals nu Hero Brinkman in de PVV doet. Brinkman ziet het gevaar en kent zijn klassiekers.

Het beroep politicus staat in een kwade reuk en geniet weinig vertrouwen. De bevolking vindt sowieso al dat een politicus draait en liegt. De affaire Lucassen maakt het er alleen nog maar erger op. Het telt wellicht niet zwaar voor degenen die de betrekkelijkheid van de politiek inzien. Maar anderen keren zich nog verder af van het politieke bedrijf. Deze affaire vergroot de kloof tussen burger en politiek opnieuw. Dat valt de PVV te verwijten. Juist om deze reden moeten types als Eric Lucassen buiten de politiek blijven.

Geert Wilders heeft fouten gemaakt in de werving en selectie van kamerleden. Hij zit met Lucassen in zijn maag. Sommigen konden tijdig ontdekt worden, maar Lucassen bleef onder de radar van de PVV. Door tijdsdruk en de kleine organisatie heeft de PVV nu een flinke kras opgelopen. Overigens blijft het jammer dat Wilders de opening naar mensen als Joost Eerdmans en Marco Pastors niet heeft gemaakt. Dat valt Wilders te verwijten. Het had de PVV schokbrekers gegeven.

Toch past de PVV enig begrip. Het heeft moeite om kundige mensen aan te trekken. Vele media en instanties discrimineren PVV’ers op hun politieke voorkeur. Dat weerhoudt juist de relatief gematigde kandidaten om tot de partij toe te treden. De les van Lucassen is dat Wilders moet kiezen voor democratisering van de PVV. Zeker nu de doorsneekiezer meer op de PVV-stemmer lijkt dan wordt aangenomen. Vreemd genoeg is dat idee bij zowel opposanten als PVV zelf nog onvoldoende doorgedrongen.

Foto: Viermans oppositie van de Boerenpartij die voor afsplitsing zorgde met een motie van wantrouwen tegen partijleider Koekoek. Den Haag, 25 juni 1968.