Harde standpunt om EU te verlaten zat Marine Le Pen in de weg. Wat leert Wilders van de nederlaag van het FN?

In een analyse voor Politico gaat Nicholas Vinocur in op de richtingenstrijd binnen het Front National. Critici binnen de partij zagen aan de poten van de stoel van Marine Le Pen. Het FN heeft met te groot verschil verloren. Le Pen bleef steken op 34%, terwijl ze volgens onder meer haar nichtje Marion Maréchal-Le Pen minimaal 40% had moeten halen om geloofwaardig te zijn. En een goede uitgangspositie te hebben voor de komende parlementsverkiezingen. Naast een slecht optreden in het slotdebat waaruit bleek dat Marine Le Pen slecht was voorbereid lijkt vooral het standpunt de EU te verlaten dat het FN de nederlaag heeft bezorgd. Vinicor ziet binnen het FN een debat op gang komen tussen voor- en tegenstanders om dat standpunt om de EU te verlaten aan te passen en af te zwakken. Deze richtingenstrijd binnen de FN kwam al tot uitdrukking in de campagne en speelde Marine Le Pen parten. Ze kreeg het verwijt onduidelijk te zijn over haar positie.

Als een bevolking in meerderheid wil dat een land binnen de EU blijft, dan is het voor een partij die de EU wil verlaten onmogelijk om de meerderheid van het volk mee te krijgen. In Nederland pleit de PVV er sinds 2012 voor om de EU in te wisselen voor een vrijhandelsverdrag EVA. In bovenstaand verkiezingsprogramma 2017 staat: ’Nederland weer onafhankelijk. Dus uit de EU’. Maar zo’n 70% van de Nederlandse bevolking wil niet dat Nederland de EU verlaat. Dat is een tamelijk stabiel percentage. Euroscepsis kan trouwens ook een pleidooi voor hervorming van de EU betekenen. De PVV heeft net als het FN een standpunt over de EU dat steeds meer een blok aan het been voor verdere groei wordt. Het geeft electorale problemen voor de greep naar de macht.

In de FN zal het debat losbarsten, maar het is de vraag of het in de PVV zover zal komen. De PVV is immers geen democratische partij met een ledenstructuur en een open debatcultuur. Als Wilders verstandig is denkt hij nu al na over de aanpassing van zijn standpunt om de EU te verlaten en volgt hij het debat binnen het FN.

Foto: Schermafbeelding van verkiezingsprogramma 2017 van de PVV.

Franse onderzoeksjournalistiek naar de invloed van het Kremlin op het Front National

Waarom is er toenadering tussen het Franse Front National van Marine Le Pen en het Kremlin? Waaruit bestaat die relatie precies? Onderzoeksjournalist Raphaël Tresanini zocht het uit voor het Franse Canal+ dat werd uitgezonden op 2 november 2015. Het spektakel in vorm moet de inhoud maskeren die echter interessant genoeg blijft als achtergrondinformatie. Het is het genre van auto’s met gierende remmen, draaiende camera die mensen achtervolgt, name dropping, schimmige beelden en spannende muziek. Is het Front National door de financiële afhankelijkheid definitief onder invloed gekomen van het Kremlin? In elk geval proberen de Russen en de Franse rechts-nationalisten hun relatie te verbergen en zijn ze er niet open over. Alleen Jean-Marie Le Pen is bereid tot een interview. Hij ziet president Vladimir Putin als een kans op vrede voor de wereld.

Frankrijk dat een altijd ambivalente houding tegenover de VS heeft -politiek en cultureel- is het grootste land in Europa dat ontvankelijk is voor Russische avances. Hoewel het niet altijd duidelijk is of dat gemeend is of een strategische zet is om de binnenlandse opponenten de pas af te snijden. Maar zo beïnvloedt de opstelling van het Front National ook de toenadering van president Hollande of ex-president Sarkozy tot Putin. Dat het Kremlin de EU wil destabiliseren door extreem-rechtse en in mindere mate extreem-linkse Europese politieke partijen te steunen is de afgelopen twee jaar in onderzoeken en journalistieke artikelen vastgelegd. Zie hier.

Frankrijk dat net als de Russische Federatie terugverlangt naar een roemrijk -en voorgoed voorbij- verleden en in een morele crisis verkeert door die onduidelijke identiteit is in de EU de zwakste schakel en vormt het grootste risico voor een eensgezinde opstelling tegenover de politiek van het Kremlin. Onder meer noodzakelijk vanwege de annexatie van de Krim in maart 2014 en de Russische steun en initiatieven voor de oorlog in Oost-Oekraïne die de Europese veiligheidspolitiek de afgelopen twee jaar in gevaar heeft gebracht.

De conclusie dat Alexander Doegin die tijdens een gesprek met de assistent van Jean-Marie Le Pen in de lobby van een Moskous hotel wordt gefilmd een naaste (un proche) van Putin is valt te betwijfelen. Daartoe is de rechts-nationalistische Dugin te ver van de hoofdstroom van de Russische politiek afgedwaald. Hoe radicaal-nationalistisch deze sinds 2012 ook geworden is. Doegin, Konstantin Malofeev en Jean-Marie Le Pen zijn outsiders in hun omgeving van wie het de vraag is wie ze vertegenwoordigen. Vraag is dan ook of  Raphaël Tresanini wel het hoofdspoor volgt en zich niet te veel verdiept in de bijfiguren, en geen direct bewijs voor de band tussen het Front National en het Kremlin levert. Als inleiding in het onderwerp voldoet de reportage wel.

Familieruzie in het Front National. Gevoelskwestie met verliezers

Het is de vraag of de conclusie klopt dat Marine Le Pen wint bij de schorsing uit het Front National van haar vader Jean-Marie Le Pen. Medeoprichter van de partij en nog steeds populair bij hardliners, vooral in Zuid-Frankrijk. Marine kan dan wel haar tanden laten zien, maar als ze straks minder troepen aanvoert is dat verlies. Toch moest ze electoraal optreden om haar kansen op het presidentschap te behouden. Daartoe moet ze immers de kiezers in het centrum aanspreken. Ze kon niet wegkijken voor de uitspraken van haar vader die de Holocaust een detail van de geschiedenis noemt, en dat als provocatie maar bleef herhalen. Mogelijk heeft Marine zich verrekend omdat haar vader zich strijdbaar opstelt en het uitschreeuwt dat hij het gedachtegoed van het FN representeert. De vader zaait twijfel die ten koste van de geloofwaardigheid van de dochter gaat.

Voor democraten is de afrekening van dochter met vader -en omgekeerd- een goede zaak. Het FN richt zich uit opportunisme tot Rusland dat waarden vertegenwoordigt die niet in lijn zijn met het Frans nationalisme. Het Kremlin heeft met een lening van 40 miljoen euro de stem van het FN gekocht. Daarom praat Marine Le Pen president Putin naar de mond. Het zijn vooral recht-nationalisten als Marine Le Pen, de Britse UKIP-leider Nigel Farage of de Hongaarse regeringsleider Viktor Orban die de politiek van Putin verdedigen. Vooral waar het gaat om het herdefiniëren van Europese waarden. Weg van de vermeende decadentie en op naar hogere morele waarden. Die de Europese democraten niet zouden bezitten, maar de Russen of de Europese rechts-nationalisten wel. En weg uit de euro, hoewel het beleid van het FN ook daarover minder radicaal wordt.

Hoe die trits nationalisme, religie en traditionele familiewaarden binnen rechts-radicale partijen werkt werd vandaag zichtbaar in de ruzie tussen Marine en Jean-Marie Le Pen. Dit is geen nieuwe ontwikkeling, maar de bevestiging van tegenstrijdigheden die al lange tijd binnen Europese rechts-nationalistische partijen bestaan. Ze proberen om electorale redenen tegenstrijdigheden met elkaar te verbinden door telkens per beleidsterrein een boeman op te roepen. Maar als de boeman in eigen gelederen huist wordt dat onhoudbaar. Dan dreigt het kaartenhuis in elkaar te storten omdat blijkt dat het programma niet is gebouwd op samenhangende inhoud en een toekomstvisie, maar op gevoel. Juist het beroep op gevoel wordt door de familievete ondermijnd.

Russische bank leent Front National 9 miljoen euro. Billijke deal?

Update 4 april 2015: Met verwijzing naar de onderzoekssite Mediapart zegt Le Monde dat door Russische hackers (‘Anonymous International’) achterhaalde teksten uit 2011-2014 aantonen dat er contacten waren tussen het Kremlin (‘Timur Prokopenko’) en Front National-intermediair (‘Kostya’) over de opstelling van Marine Le Pen over de Krim. In ruil voor haar welwillende opstelling zou Le Pen in september 2014 een lening van 9 miljoen euro van een Russische bank hebben gekregen. Le Pen pleit ervoor dat Frankrijk de annexatie door Rusland van de Krim erkent. In de electorale strijd is deze lening en de welwillende opstelling jegens Rusland een onderwerp waarop de andere partijen het Front National kunnen aanvallen. Zie ook Newsweek. 

Het is niet verrassend dat het Franse rechts-nationalistische Front National van Marine Le Pen in september 2013 een lening van 9 miljoen heeft gekregen van de kleine in Moskou gevestigde First Czech-Russian Bank, waarvan al 2 miljoen is uitgekeerd. Onthullend is het wel. De Franse site Mediapart maakte het nieuws op 22 november bekend en het is koren op de molen van de pro-Oekraïense nieuwszender Ukraine Today.

Nationalisme is een kneedbaar product. Evenals partijpolitiek dat in woord doorgaans anders uitpakt dan in daad. Eigenbelang en continuïteit voor doelstelling. Want hoe het kan dat een partij die ‘Front National‘ heet zich richt tot een land dat waarden vertegenwoordigt die op z’n zachtst gezegd niet in lijn zijn met het Franse nationalisme? Marine Le Pen beweert dat ze nergens anders een lening kon krijgen. Maar waarom moet een politieke partij zich kwetsbaar maken door een lening aan te gaan? Waarom doet een partij met 83.000 leden niet aan crowdfunding?  Trouwens, het FN ontving in 2014 ook een staatssubsidie van 5 miljoen euro.

Het belang van de lening van 9 miljoen euro door de Russische bank krijgt reliëf voor wie naar het stemgedrag van Marine Le Pen in het Europarlement kijkt. Op 7 oktober 2014 legde Le Pen er onderstaande verklaring af. Ze meent dat het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne een ernstige schending van het democratische proces is en legt dat procedureel uit. Zo koopt het Kremlin stemmen in Europa. Bij vijanden van de vijanden.

Foto: Marine Le Pen en delegatie wordt ontvangen door Dmitri Rogozin, vice-premier van de Russische Federatie, juni 2013.

PVV heeft twee soorten verkeerde vrienden die elkaar uitsluiten

De PVV heeft het voordeel van de twijfel verspeeld door toenadering te zoeken tot het Front National. Da’s het gevolg van een sluipend proces van opportunisme en het afvinken van mogelijkheden. Door electoraal denken boven alles te stellen is de PVV op een doodlopende weg beland. Enkele jaren terug speelde de PVV in de Nederlandse politiek een nuttige rol door tegen vastgeroeste structuren te schoppen. Dat scherpte het debat aan over vanzelfsprekendheden waar nooit afdoende over was nagedacht, zoals multiculturalisme, subsidies of nationale identiteit. Maar dat schoppen maakt niks meer los omdat het door de samenleving is opgepakt en afbreken gevolgd dient te worden door opbouwen. In dat laatste voorziet de tegenpartij PVV niet.

Afgelopen weekend ontmoetten in Wenen op uitnodiging van de rechts-extremistische FPÖ rechtspopulisten, rechts-nationalisten en zogenaamde Euroaziatische partijen elkaar op een geheime bijeenkomst. Het Euroaziatisme is een schimmige theorie van de Russische nationaal-bolsjevist Alexander Doegin als vierde ideologie na het liberalisme, communisme en fascisme. Raymond van den Boogaard verklaart deze conservatieve gedachtengang in de boekbespreking van Doegins ‘De Vierde Politieke Ideologie’. Hij zegt: ‘Één ding is overduidelijk: democratische waarden, rechten van de mens en burger en wat dies meer zij, spelen bij Doegin geen enkele rol, dat zijn kennelijk geen waarden die de mens van het vierde kwartier op zijn zijnsweg hoeven bezig te houden.’ Doegin was in Wenen aanwezig, evenals de kleindochter van Jean-Marie Le Pen. De rechtsnationalisten loofden de Russische president Putin die het opneemt tegen de VS. Het volgende treffen staat volgens de Tages-Anzeiger gepland voor januari in vermoedelijk Moskou. De voorgestelde Krim viel af.

Naar verluidt was de PVV in Wenen niet vertegenwoordigd, maar zoekt het wel aansluiting bij vrienden die in Wenen aanwezig waren. Zo wil de PVV in het Europarlement een fractie vormen met het Front National en de FPÖ die in Wenen een hoofdrol speelden. Het kleine PVV moet dan gedwongen meegaan met de meerderheid. Opmerkelijk is dat deze merkwaardige cocktail van links en rechts die voorbijgaat aan de vaste waarden van gevestigde ideologieën zowel typisch is voor de PVV als voor deze vierde ideologie van nationaalbolsjevisme, anti-Amerikanisme, Euroscepticisme, antisemitisme en anti-liberalisme. Als een politieke fruitmand vol ongerijmdheden waar zelfs de beste politieke kok geen evenwichtig programma meer van kan koken.

Het is niet nodig om de partij van Wilders te bestrijden omdat Wilders dat zelf als geen ander kan. Wilders praat Putin minder naar de mond dan Marine Le Pen, Nigel Farage of de andere Europese rechts-nationalisten. Maar het geeft zeer te denken dat Wilders vanuit electoraal opportunisme in het vaarwater van deze verkeerde vrienden terecht is gekomen. Vaak is de kritiek op Wilders zijn samenwerking met een Amerikaanse lobby van islamcritici als Pamela Geller of Daniel Pipes. Maar da’s kritiek die volgt uit een vorige verschijningsvorm van Geert Wilders. Hoe hij programmatisch directe Amerikaanse vrienden kan verbinden met indirecte Russische vrienden is een raadsel. Want ze staan haaks op elkaar wat Amerikanisme, steun voor Israël/antisemitisme of het liberalisme betreft. Als Wilders geen afstand neemt van de ene of de andere vriend dan verdwijnt de PVV vanzelf in het spagaat van onsamenhangendheid, ongeloofwaardigheid, tegenstrijdigheid en interne spanning.

Foto: Alexander Doegin (met baard) bezoekt Roemenië, november 2013.