Rapport Bellingcat verkleint cirkel van verdachten neerhalen MH17

4 mei 2016: Op BBC 2 werd op 3 mei de documentaire The Conspiracy Files uitgezonden dat stuk voor stuk de complottheorieën over het neerstorten van de MH17 ontzenuwde. Wat recht overeind staat is dat een BUK van Russische makelij vanuit het door de pro-Russische separatisten gecontroleerd gebied met medewerking van materiaal en personeel van de Russische krijgsmacht de MH17 heeft neergehaald. Dat is in lijn met de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Nieuwe feiten biedt de documentaire niet, het zet de oude overtuigend op een rijtje. Bellingcat kwam gisterenavond wel met nieuwe feiten in een artikel over de identificatie van de TELAR raket lanceerder. Feiten wijzen steeds specifieker naar de Russische krijgsmacht. 

De Oekraïense nieuwssite Ukraine Today doet verslag van het rapport van het onderzoekscollectief Bellincat over de MH17 dat vandaag werd gepubliceerd. Dat borduurt voort op het rapport ‘Origin of the Separatists’ Buk’ van november 2014. Daarin werd al gewezen op de vermoedelijke daders, namelijk de Russische 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Het nieuwe rapport werkt de aanname uit dat de Buk-M1 installatie niet zonder medewerking van Russische militairen bediend wordt. Zo’n Buk-installatie bestaat uit in totaal 11 voertuigen en vraagt een hoop training en ervaring om te bedienen en is een duur en machtig wapen dat niet zomaar uit handen wordt gegeven. Onwaarschijnlijk is dat separatisten de MH17 in hun eentje neerschoten.

Zwakte en sterkte van de bewijsvoering is dat het niet om één foto, geluidsfragment of getuigenis gaat, maar om het samenstel van allerlei soorten aanwijzingen dat tot een plausibel scenario leidt. Het gaat dus om de waarschijnlijkheid van allerlei veronderstellingen die met elkaar tot een dwingende conclusie leiden die echter niet voor 100% sluitend is. Dat zou alleen bereikt kunnen worden als Bellingcat als een vlieg op de muur aanwezig was geweest bij de besluitvorming over het transport van de Buk van de commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Bellingcat maakt aannemelijk, maar levert geen smoking gun.

Ondersteunend voor het feit dat Bellingcat met dit scenario op het goede spoor zit is dat sinds juli 2014 geen andere scenario’s hebben standgehouden. In de Russische informatieoorlog zijn vanuit het ministerie van Defensie, de media en Buk-wapenfabrikant Almaz-Antey allerlei scenario’s gelanceerd waarvan echter geen enkele consistent en geloofwaardig bleek te zijn. Als de Russen met hun omvangrijke inlichtingsdiensten bewijs hadden dat de Oekraïense of Westerse krijgsmacht betrokken waren geweest bij het neerhalen van de MH17, dan valt niet in te zien waarom ze die kennis achterwege zouden laten in de publiciteit of bij de Russische inbreng voor het rapport van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid of het JIT.

De paradox is dat de Russen voortdurend beweren niet betrokken te zijn bij het neerschieten van de MH17, maar in hun gedrag al sinds 17 juli 2014 betrokkenheid vertonen. Ze geven steeds hun mening, hun politieke inschatting, hun politieke druk, hun scenario’s over het gebeurde, hun interpretatie en eisen hun plek aan tafel op bij het onderzoek naar de oorzaak en de schuld. Zonder dat er Russische slachtoffers, een Russisch vliegtuig, Russisch grondgebied en naar eigen zeggen Russische wapens en militairen bij betrokken waren.

Het rapport kan beslissend zijn voor het aanduiden van de verantwoordelijken en de uitvoerders (Russische luitenant en sergeant) van het tweede bataljon van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade die de MH17 neerschoten op 17 juli 2014. Het rapport maakt aannemelijk hoe het gegaan zou kunnen zijn. Wat zeker niet wil zeggen dat de daders ooit uitgeleverd zullen worden aan een Nederlandse of internationale rechtbank om zich te verantwoorden. Het rapport besteedt ook volop aandacht aan de commandostructuur van het Russische leger, en komt via commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade, het 20ste Leger en het Westerse Militaire District uit aan de top. Bij de minister van Defensie Sergei Shoygu en opperbevelhebber president Vladimir Putin. Maar bewijs ontbreekt dat zij direct betrokken zijn bij het neerhalen van de MH17. Dat Shoygu en Putin verantwoordelijk zijn voor de bezetting van de Krim en de interventie in Oost-Oekraïne leidt geen twijfel. De commandostructuur is op z’n hoogst bijkomstig bewijs dat de schuldvraag ondersteunt.

Turkije, Rusland en de NAVO. McInerney wint de vorige oorlog met een analyse over de koude oorlog

Gretchen Carlson spreekt met Luitenant Generaal b.d. Thomas G. McInerney. Vaste commentator van Fox News. Aannames onderbouwen het gesprek. McInerney geeft een parodie op een Amerikaanse militair en grijpt terug naar de verhoudingen zoals hij die in de koude oorlog kende als bevelhebber in Alaska die zaken kon doen met de Sovjets. Maar de Russische Federatie is geen Sovjet-Unie, en Turkije is geen VS. En 1989 is geen 2015. Vooral in de oorlog in Syrië zijn de verhoudingen tussen landen beweeglijker, lopen in elkaar over door dubbele agenda’s en wordt er op vele borden tegelijk geschaakt door de vele belangen en strijdgroepen. 

McInerney meent dat de Turken een fout maakten door het Russische vliegtuig dat zich volgens opgave van de Turken 17 seconden in Turks luchtruim bevond neer te schieten. Dat is nog maar de vraag. Hij vergeet de voorgeschiedenis te noemen van herhaalde schendingen van het Turks luchtruim door Russische vliegtuigen en de Turkse waarschuwingen aan het adres van de Russen dat niet meer te doen. Of president Erdogan is gekend in het neerschieten is onduidelijk. Waarschijnlijk had de krijgsmacht een mandaat om te handelen vanwege het precedent. Dat maakt alle verdachtmakingen over islamitische intenties van Erdogan zinloos en zelfs kwaadaardig. Daarbij is juist het leger als vanouds de verdediger van het Turkse secularisme wat de analyse van McInerney nog onlogischer maakt. Ook vergeet hij de Turkse afhankelijkheid van Russisch gas.

Daarbij vergeet McInerney het doel van de missie van het Russische vliegtuig, namelijk het bombarderen van Turkmeense rebellen bij de Turks-Syrische grens wat in Turkije uiterst gevoelig ligt. Het Russische vliegtuig opereerde niet in een gebied dat werd gecontroleerd door IS, maar door een tegenstander van IS en de Syrische regering. Het neerschieten van het Russische vliegtuig door de Turkse luchtmacht ontmaskert niet voor het eerst de claim van het Kremlin dat het vecht tegen IS. De Russen vechten nauwelijks tegen IS, maar vooral tegen de directe tegenstanders in West-Syrië van president Assad. Dat is niet IS. Sowieso is de inzet van buitenlandse vliegtuigen in Syrië en Irak militair niet beslissend. Ze kunnen de strijd hooguit vertragen of: verlengen. Die inzet dient vooral politieke belangen van politieke leiders vanwege hun binnenlandse belangen.

Foto: Still uit Dr. Strangelove (1964) van Stanley Kubrick. Met George Scott als Generaal ‘Buck’ Turgidson.

Charlie Hebdo neemt Russische Syrië-politiek op de korrel. Kremlin reageert afwijzend

Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov keurt volgens een bericht op de onafhankelijke nieuwssite Meduza  bovenstaande cartoon van Charlie Hebdo af. Het Franse satirische tijdschrift dat graag keft en in de kuiten van de gevestigde macht bijt. Het toont brokstukken van het Russische vliegtuig van Kogalymavia-vlucht 9268, inclusief een lichaam, dat op 31 oktober vermoedelijk door een bom aan boord boven de Sinaï neerstortte. Met in het Frans de tekst: ‘ISIS, de Russische luchtvaart verhevigt haar bombardementen’.

Peskov zegt in een reactie niet alleen dat de cartoon onacceptabel is voor het Kremlin -wat logisch is omdat de vermoedelijke bomaanslag het Kremlin in problemen heeft gebracht waarop het nu passend moet antwoorden- maar hij gaat verder en zegt: ‘Dit heeft niets te maken met democratie of zelfexpressie. Dit is godslastering’. Dat is onzin van Peskov, want de cartoon heeft juist alles te maken met het democratisch proces van een politieke cartoon die de Russische militaire interventie in Syrië bekritiseert door middel van zelfexpressie. Wat het met godslastering te maken heeft is volstrekt onduidelijk. Of de cartoon passend is en rekening houdt met de gevoelens van de nabestaanden van de 224 slachtoffers is weer een andere vraag.

Onderstaande cartoon verscheen ook in Charlie Hebdo en plaatste Yury Barmin in een tweet. Het toont een brandend vliegtuig en de teksten ‘Gevaren van de Russische lagekosten[luchtvaartmaatschappij]’ en ‘Ik zou Air Cocaïne hebben genomen’. Een verwijzing naar de ‘affaire Air Cocaïne’ die speelde onder Fransen bij een vlucht vanuit de Dominicaanse Republiek in 2013 en ging over de verantwoordelijkheid en de wettelijke aansprakelijkheid van de bemanning voor de luchtvracht of de bagage van de passagiers. Met een bom aan boord speelt hetzelfde als bij cocaïne, namelijk wie was aansprakelijk voor het aan boord brengen ervan?

Foto’s: Tekeningen in Charlie Hebdo via tweet van Yury Barmin, 6 november 2015.

Russische Antonov in Zuid-Soedan neergestort. Tijd voor ‘spin’ en speculaties

In Zuid-Soedan is een Russisch Antonov vrachtvliegtuig neergestort. Het was juist opgestegen van de luchthaven van Juba. Sudan Tribune geeft details: minimaal 41 doden, waaronder vissers op de grond.  De oorzaak is onduidelijk, mogelijk was het vliegtuig te zwaar beladen zoals Russische bronnen beweren. Het wachten is op de claim van een rebellengroep dat zij het Russische vliegtuig hebben neergehaald. Zoals ook gebeurde met het Russische verkeersvliegtuig van Metrojet dat op 31 oktober boven de Sinaï neerstortte.

Foto: Neergestorte Russische Antonov bij Juba, Zuid-Soedan, 4 november 2015.

We weten dat we nog niets weten over de Russische 7K9268

De klap in de lucht is gevolgd door een klap in de media. Met als inzet de informatieoorlog over de oorzaak van de crash van de Russische Airbus-321 boven de Sinaï. Na de MH17 is er nu de 7K9268. De Russische regering mengt zich sinds een maand actief in de Syrische oorlog aan de kant van de shiitische president Assad en heeft daarmee kwaad bloed gezet bij soennieten. Het Kremlin heeft er alle belang bij dat het geen aanslag lijkt en wijst op een technische oorzaak. Maar soennitische rebellen als Al Qaida of ISIS hebben er juist belang bij dat het wel een aanslag lijkt. ISIS heeft de aanslag opgeëist zonder bijzonderheden te geven. Als voorzorgsmaatregel zegt Air France niet boven de Sinaï te vliegen. Wat dezelfde vragen oproept als de MH17.

Er wordt beweerd dat het Russische vliegtuig dat op een hoogte van 32.000 voet (9750 meter) vloog vanwege onvoldoende bereik niet door een raket vanaf de schouder kan zijn neergeschoten. Zelfs vanaf een berg van 2000 meter hoogte. Maar er is meer. Een bericht van 2013 geeft wellicht een verklaring. In Libië werden 400 SAM-raketten (surface to air missile) gestolen en naar Al Qaida doorgesluisd. Ze kunnen vliegtuigen op 10 kilometer hoogte treffen. Enkele raketten kunnen in de Sinaï bij Al Qaida terecht zijn gekomen. Dat nu lijdt onder de Russische bombardementen in Syrië. Of bij ISIS. Vooralsnog weten we de oorzaak niet en is het volop speculeren. En spinnen in de media. 7K9268 is in tweeën gebroken. Dat overkomt de beeldvorming nu ook.

Foto: Plek in de Sinai waar resten van vlucht 7K9268 zijn terechtgekomen, 31 oktober 2015.

Koshiw over MH17: Nederland pakt Putin niet aan vanwege Shell

Kyiv Post geeft een verslag van het eerste boek dat bij het onafhankelijke CreateSpace Independent Publishing Platform over de MH17 verschijnt. Het is ‘MH17: The story of the shooting down of the Malaysian airliner’ van de in het Verenigd Koninkrijk wonende Jaroslav Koshiw. De auteur meent dat Nederland vanwege economische belangen (Shell) niet achter de dader aangaat en niet verder zal gaan dan het aanklagen van de militairen die de BUK-raket lanceerden die de MH17 neerschoot. Het vermoeden dat het Nederlandse kabinet president Putin niet aanpakt is niet nieuw en is eerder door de nabestaanden van de slachtoffers geopperd. Zodat de Nederlandse slachtoffers bewust door het Nederlandse kabinet geen recht gedaan zal worden.

De door velen bekritiseerde optie om de rechtszaak om te vormen tot een VN-tribunaal ondersteunt het vermoeden dat het Nederlandse kabinet deze zaak niet tot de bodem uitgezocht wil zien. Een tribunaal is het uit de weg gaan van verantwoordelijkheid en het kopen van vertraging omdat zo’n VN-tribunaal opgebouwd moet worden, terwijl de juridische infrastructuur om Putin te berechten in Nederland al aanwezig is. Daarbij geeft een VN-tribunaal de Russische Federatie de mogelijkheid met een veto de scherpste kantjes af te vijlen.

Foto 1: Schermafbeelding van gedeelte van  ‘Author: Putin to blame for MH17 shootdown, but Dutch oil interests will thwart any prosecution’ in de Kiyv Post, 7 juli 2015.

Foto 2: Omslag van ‘MH17: The story of the shooting down of the Malaysian airliner’ van Jaroslav Koshiw.

Passage over MH17 in beleidsbrief Koenders roept volop vragen op

De vorige week op verzoek van de Tweede Kamer door buitenlandminister Bert Koenders naar die kamer gestuurde beleidsbrief over de betrekkingen met Rusland is scherp in de analyse. Het optreden van Rusland in het  buitenland en specifiek de schending van het internationaal recht ‘met de illegale annexatie van de Krim en de schending van de soevereiniteit van Oekraïne’ leidde volgens Koenders tot een ‘waterscheiding’ tussen Nederland en Rusland. De conclusie over Rusland is hard: ‘Over de gehele linie van cultuur en maatschappij ontvouwt zich een tendens waarin de ruimte voor liberale geluiden en acceptatie van andersdenkenden toenemend wordt onderdrukt en onmogelijk gemaakt, terwijl de Russische staat en Kremlin-getrouwe politiek zich steeds explicieter identificeren met nationalistische, traditionele en conservatieve denkbeelden.’

De brief gaat ook in op de schuldvraag met betrekking tot de MH17 en is daar in de laatste zin van bovengenoemd citaat duidelijk over. De OVV verwacht haar eindrapport over de oorzaak voor 17 juli 2015 te publiceren en het OM dat met het onderzoek naar de schuldvraag over de MH17 het grootste onderzoek in haar geschiedenis verricht komt naar verwachting in de tweede helft van 2015 met een eindrapport. Zo zei minister-president Mark Rutte in januari in Davos tegen de Maleisische minister-president Najib Razak.

Er is iets merkwaardigs aan de hand met dit citaat. Volgens een persbericht van het Maleisische persbureau Bernama zei Rutte tegen Najib Razak in januari 2015 het volgende: ‘He (Rutte) has assured me that he would inform me first of the findings and conclusions before making the report public.’ Dit staat haaks op wat minister Koenders zegt: ‘Zoals bekend trekt het kabinet geen conclusies over de toedracht en schuldvraag van deze ramp zolang de onderzoeken, uitgevoerd door respectievelijk de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het Openbaar Ministerie, niet zijn afgerond.’ Anders gezegd, Koenders suggereert volledige autonomie voor de onderzoekers naar de schuldvraag terwijl Rutte zegt dat het onderzoek ondergeschikt is aan politiek overleg.

De tweede zin van dit citaat is onwaarachtig. Want als het kabinet adequaat handelt is het onvermijdelijk dat het binnenskamers conclusies over de schuldvraag trekt en met partners als Maleisië, Australië, Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk of de VS overlegt voordat de onderzoeken zijn afgerond. Deze tweede zin roept ook praktische vragen op hoe Buitenlandse Zaken de overgang van de presentatie van de onderzoeksresultaten naar de beleidsbepaling ziet. Het is ongeloofwaardig als bij de presentatie van de onderzoeksresultaten het kabinet nog zou moeten beginnen met het trekken van conclusies over de schuldvraag. Daarnaast spreken de tweede en de derde zin van dit citaat elkaar tegen. Want het kan niet dat tegelijk door het kabinet geen conclusies worden getrokken voor de afronding van de onderzoeken zoals de tweede zin zegt en wel de conclusie wordt getrokken dat het conflict zonder intensieve en actieve Russische steun aan de separatisten niet verder zou zijn geëscaleerd (derde zin). Het citaat roept vragen op over de eenheid van regeringsbeleid.

Foto: Schermafbeelding van passage op p. 6 uit ‘Beleidsbrief betrekkingen met Rusland’ van minister Bert Koenders van Buitenlandes Zaken aan de Tweede Kamer, 13 mei 2015.

Australische ’60 Minutes’ is zeker: Russen schoten MH17 neer

Onderzoeksprogramma ‘60 Minutes’ van de Australische omroep ‘Nine Network’ besteedt vandaag aandacht aan het neerschieten van de MH17 op 17 juli 2014 waarbij 38 Australiërs stierven. Tien maanden later is er nog steeds geen schuldige aangewezen van deze oorlogsmisdaad die 298 slachtoffers eiste. Dat wekt volop verbazing omdat allerlei onderzoekers zoals Eliot Higgins van het Britse Bellingcat in samenwerking met media menen waterdicht te hebben aangetoond dat Russische militairen vanuit Rusland de Buk-installatie leverden waarmee de MH17 is neergeschoten en deze ook bemanden. Wat weerhoudt landen als Nederland, Maleisië, Australië en het Verenigd Koninkrijk om Rusland ter verantwoording te roepen? De traagheid wordt niet begrepen en het voedt het idee dat westerse landen de confrontatie met Rusland angstig uit de weg gaan.

MH17: Duitse media geven prima overzicht, geen onthullingen

Het Duitse WDR, NDR en de Süddeutscher Zeitung duiken opnieuw in de MH17. Emotie wordt niet geschuwd. Waarom moesten 298 mensen sterven, vragen de journalisten zich af. Drie aspecten zijn opvallend. 1) Deze Duitse media houden geen slagen meer om de arm over de schuldigen: Russische militairen; 2) Twijfels of het onderzoek onder leiding van Nederland ooit zal leiden tot het aanwijzen van een schuldige. Ofwel, wat zijn de overwegingen om de confrontatie met Rusland niet aan te gaan? Daarover wordt veel gesuggereerd, maar weinig concreets vermeld; 3) Twijfels over de rol van Oekraïne  en Westerse landen bij het niet-sluiten van het luchtruim boven Oost-Oekraïne na 14 juli 2014. Het bekende wordt overzichtelijk op een rij gezet. Een prima overzicht voor wie nog in het onderwerp ingevoerd is, maar voor anderen bevat de reportage niets nieuws.

Een opvallend gemiste kans is dat niet uitgelegd wordt dat de onderdelen van het Buk-systeem op tientallen kilometers afstand van elkaar kunnen opereren. Zodat er in de commandovoering, transport en lancering wel degelijk samenwerking kan zijn geweest tussen Russische militairen en separatisten. Nu wordt gesuggereerd dat het het een of het ander is. En dus hoogstwaarschijnlijk een volledig Russische militaire aangelegenheid.

MH17: Waarom lijkt het toch alsof het kabinet Rutte iets verbergt?

Er komt op verzoek van Raymond de Roon (PVV) en Pieter Omtzigt (CDA) op korte termijn een plenair debat over de MH17. Vraag is of op 14 juli 2014 het Oost-Oekraïense luchtruim niet gesloten had moeten worden toen een Antonov vrachtvliegtuig van Oekraïne werd neergeschoten op 6,2 kilometer hoogte. VPRO’s Argos zette het op 4 april in een radiouitzending op een rijtje. Vraag is wat er in een Oekraïense briefing in Kiev is gezegd. Wat stond er in het verslag van die briefing aan Buitenlandse Zaken in Den Haag? De regering Rutte weigert inzage. PvdA en VVD staan op de rem. Via een debat probeert de kamer openheid af te dwingen.

Wat het kabinet Rutte ervan weerhoudt openheid over de MH17 te geven is de vraag. Er zijn twee opties: of er zijn interne fouten gemaakt die toegedekt moeten worden of de confrontatie met Rusland wordt zoveel mogelijk uit de weg gegaan. Dat de MH17 met medewerking van het Kremlin is neergehaald is het scenario dat steeds waarschijnlijker is geworden. De opstelling van vooral de VVD maakt onwaarachtig dat deze partij werkelijk inzage wil geven in wat er rond 14 juli gebeurd is. Wil premier Rutte werkelijk dat de onderste steen over de MH17 boven komt? Hij doet in zijn handelen alle moeite om de schijn van het tegendeel te wekken.