Kunstliefhebbers moeten beseffen dat in Brabant niet FvD of CDA, maar de VVD verantwoordelijk is voor het uitkleden van de kunst

Hoor op de brug de muis stampen met de olifant. De paradox is dat Forum voor Democratie (FvD) zich in Brabant belangrijk maakt en de kritiek daarop hetzelfde doet. Dat is de valkuil. FvD is minder belangrijk dan die claim en het verwijt doen vermoeden. Ere wie ere toekomt. Het is de VVD die na zoveel jaren proberen de kunst om zeep te helpen eindelijk kan scoren in Noord-Brabant. Met oude, pre-Zijlstra ideeën van de VVD die kunst ziet als het verlengde van vrijetijdsactiviteit en vermaak. Lees ‘Manifestaties van de vrijheid des geestes: een liberale kijk op cultuur en sport’ (2012) van de Teldersstichting. Het wetenschappelijk bureau van de VVD. Daarin wordt voorspeld wat nu uitkomt in het Brabantse Bestuursakkoord. Kunst moet terug in het hok en wordt beschouwd als vermaak en vrije tijd. Getemd, tandeloos en onschadelijk gemaakt. Het is grootmoedig dat deze provincie zich daartoe opoffert. Die zelfkastijding zal wel een relict van het Rijke Roomse leven zijn.

Laten we ons niet misleiden door de pijlen te richten op FvD. Of op het CDA dat is bezweken voor de druk van radicale boeren en het gebrek aan regie in de landelijke top. Het is de VVD die kritiek of lof van kunsthaters verdient vanwege de cultuurparagraaf in het Bestuursakkoord. Of het ontbreken ervan. De VVD is in de Nederlandse politiek de kwade genius van het cultuurbeleid. Dat betaalt zich nu uit. De drank zal rijkelijk hebben gevloeid bij de olifanten in de VVD. Wat begon als een boeren- en milieuprobleem lost zich met weinig veranderingen soepel op voor die sector. Het is de kunst die in een potje Brabants driebanden de klos is. Dat was te verwachten, want in Nederland heeft kunst geen positie, geen sterke vertegenwoordigers, geen maatschappelijke steun en geen aanzien. Wat begon als een mestprobleem eindigt in Brabant als een tragedie voor de kunst. Dankzij de VVD die ondersteuning voor kunst haat zoals het steun voor multinationals omarmt.

Ideeën van VVD over kunst en cultuur als vrijetijdsactiviteit en vermaak opgenomen in Brabants Bestuursakkoord 2020-2023

Het bovenstaande schreef ik in 2015 in het commentaar ‘Ongelijk van Halbe Zijlstra’s cultuurbeleid opnieuw aangetoond’. In die jaren werd de PVV als de kwade genius voor de bezuinigingen op de kunst gezien. Maar dat is fout gedacht. Dat is de VVD. Toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra bracht dat vanaf oktober 2010 in het kabinet Rutte I in praktijk. Een kleine 10 jaar later is de kunstsector nog steeds niet hersteld van de kaalslag van Zijlstra die te snel en te ondoordacht werd doorgevoerd. Maar zelfs de VVD kreeg het niet voor elkaar haar ideeën over kunst en cultuur als vrijetijdsbesteding en vermaak aan andere partijen op te leggen.

Dat was een brug te ver. Woordvoerder cultuur van de VVD in de Tweede Kamer Thierry Aartsen zette weliswaar zijn kruistocht tegen de kunsten (of: de hoge cultuur) voort, maar kreeg daar bij andere partijen geen steun voor. Nu is er het bestuursakkoord 2020-2023 van de provincie Noord-Brabant dat vanmiddag werd gepresenteerd. Over de totstandkoming en de rol van het CDA is elders al veel gezegd. Het is voor het eerst dat de ideeën van de VVD over kunst als vrijetijdsbesteding onvermengd in een bestuursakkoord worden opgenomen. De beoogde gedeputeerde voor Vrije Tijd Wil van Pinxteren (Lokaal Brabant) mag desgevraagd bij de presentatie van het bestuursakkoord dan wel zeggen dat het slechts een kwestie van woorden is, maar daarmee ontkent hij ondanks alles een majeure beleidswijziging op cultuurbeleid die uniek voor Nederland is.

 

Foto 1: Schermafbeelding van deel eigen commentaar ‘Ongelijk van Halbe Zijlstra’s cultuurbeleid opnieuw aangetoond’ van 22 april 2015.

Foto 2: Schermafbeelding van deel van paragraaf Vrij Tijd (p. 44) in Bestuursakkoord 2020-2023 (Samen, Slagvaardig en Slim: Ons Brabant) van de provincie Noord-Brabant, 7 mei 2020.

Kritiek op keuze van CDA voor coalitie met FvD in Brabant. Sorteert de partij hiermee voor op keuze voor Hoekstra en tegen De Jonge?

Wat opvalt aan bovenstaande tweet is dat oud-voorzitter van het CDA Brabant Wil van der Kruijs niet weet hoe hij ‘racistisch’ moet schrijven. Ter discussie staat of het CDA in Noord-Brabant een coalitie aan moet gaan met FvD. Voor een meerderheid van 28 van de 55 zetels is naast deze twee partijen en de VVD een vierde partij nodig. Bijvoorbeeld Lokaal Brabant dat in haar verkiezingsprogramma meent dat de Provincie de oorlog heeft verklaard aan de boeren. Zo kondigt zich een rechtse coalitie in Brabant aan. De radicale boeren van FDF zitten op één lijn met PVV en FvD en het CDA heeft zich door deze combinatie van radicaal-rechtse boeren en partijen onder druk laten zetten. Het stapte in december 2019 uit de coalitie vanwege het stikstofbeleid.

Het profiel van het CDA staat op het spel. Is het een rechtse partij of een centrumpartij? Voor de VVD ligt dat makkelijk omdat de partij onder Rutte een koers voert die de achterban niet rechts genoeg kan zijn. Het CDA is verdeelder. De paradox is dat onder Buma het CDA naar rechts uitweek en na zijn vertrek weer naar het centrum manoeuvreert. Daar staat de Brabantse koers haaks op.  Vraag is of het echte CDA op wil staan. Naar verluidt handelt het Brabantse CDA onder regie van het landelijke CDA. Dat is begrijpelijk omdat Brabant als vanouds een machtsbasis van het CDA is. Onder supervisie van het Brabantse CDA-kamerlid Madeleine van Toorenburg zijn gesprekken met FvD aangegaan. Zo laat het CDA zich indirect mangelen door de radicale boeren. Maar CDA-leden spreken zich uit tegen die rechtse koers, zoals uit een bericht van het ED blijkt:

Het verschil valt op tussen de CDU in Duitsland en het CDA in Nederland. De eerste toont lef en de laatste laf. Of in elk geval opportunistisch. Kanselier Angela Merkel verzette zich afgelopen week tegen de steun van de radicaal-rechtse AfD in Thüringen voor een liberale premier. Met als gevolg dat hij na een dag weer af moest treden en er nieuwe verkiezingen komen. De CDU wil niet samenwerken met de AfD, maar het CDA zoekt met de VVD samenwerking met de Nederlandse evenknie van de Duitse AfD. Met partijleider Baudet die op sociale media steeds weer racistische signalen afgeeft en zijn partijgenoten in de provincie voor problemen plaatst.

Op het spel staat de rechtsstatelijke ruggengraat van het CDA. Merkel toont principes, het CDA toont leegte. Met fractieleider Pieter Heerma zit het CDA in een machtsvacuüm. Maar er is meer aan de hand, want het voorsorteren in Brabant richting FvD kan van invloed zijn op de komende leiderschapsverkiezing. De kandidaten Wopke Hoekstra en Hugo de Jonge lopen zich warm. Laatstgenoemde sluit samenwerking met FvD uit, zoals hij in augustus 2019 in gesprek met BNR Radio zei. Betekent het dat als de tussenpausjes in de CDA-fractie een samenwerking met het FvD in Brabant forceren ze kiezen tegen de lijn Hugo de Jonge? 

Het CDA staat voor de keuze wat voor partij het is. Of het door een ‘morele ondergrens’ zakt of ruggengraat wil tonen. Of het voor de zich rechts profilerende Hoekstra of de links profilerende De Jonge kiest. Of het de ethische koers van Merkel volgt of de opportunistische koers van Rutte en consorten. Met FvD of zonder FvD.

Foto 1: Tweet van Wil van der Kruijs, 7 februari 2020.

Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Brabantse CDA’ers spreken zich uit tegen coalitie met FvD: ‘partij zakt door morele ondergrens’’ in het ED, update 8 februari 2020.

Foto 3: Schermafbeelding van bericht ‘CDA: NIET REGEREN MET FORUM’ op BNR Radio, 30 augustus 2019.

College Noord-Brabant heeft zich in de nesten gewerkt met neptitel ‘Europese Regio van de Gastronomie 2018’.

De statenfractie Noord-Brabant van de Partij voor de Dieren (PvdD) dient op 16 december 2016 een motie in ‘om geld bestemd voor gastronomie naar cultuur te verschuiven.’ Uit onderzoek van het Brabants Dagblad bleek dat de titel ‘Europese Regio van de Gastronomie 2018’ waartoe Noord-Brabant uitverkozen zou zijn niet het gevolg was van een echte wedstrijd. Het was een onderonsje tussen negen regio’s die elk de titel winnen. Een nepwedstrijd dus. De partij vindt het niet te verteren dat de provincie hieraan 7 miljoen euro uitgeeft.

Wat opvalt is dat het provinciebestuur er niet open is over geweest. Het BD: ‘Deze zomer maakte de provincie met veel tromgeroffel bekend dat zij Europese Regio van de Gastronomie 2018 geworden was. Daarbij werd de schijn gewekt dat er een hele wedstrijd aan ten grondslag lag. In een persbericht werd gesproken over een ‘prestigieuze titel’ en een ‘award’ die door gedeputeerde Anne-Marie Spierings en haar Brabantse delegatie in ontvangst werd genomen.’ Achteraf geeft het provinciebestuur toe ‘dat er van een echte verkiezing geen sprake is’ en het ‘niet goed gecommuniceerd’ is. De hamvraag is echter of het hier goed beleid betreft.

Verwijzing naar slechte communicatie is geen voldoende verklaring voor het handelen van het college. Publiek en media zijn bewust voorgelogen over de titel. Hoewel het persbericht van 17 maart 2016 op twee gedachten hinkt en informatie, marketing en zelfpromotie vermengt. Het zegt dat Brabant de titel in de wacht wil slepen en het bidbook voor de kandidatuur van de titel aan een internationale jury wordt aangeboden, maar gaat er vervolgens al geheel van uit dat die titel ook gewonnen wordt. Een neppersbericht dus over een nepwedstrijd.

Het bidbook bevat de begroting van 7 miljoen euro waarvan de PvdD met haar motie nu voorstelt om er 1,5 miljoen euro van te besteden aan culturele instellingen die op omvallen staan doordat de provinciesubsidie wegvalt. Waarschijnlijk is de PvdD evenmin enthousiast over de privaat-publieke samenwerking van het samenwerkingsverband AgriFood Capital van ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen met de provincie. Ze hebben samen het bidbook opgesteld en zo hun belangen vermengd. AgriFood pleit onder meer voor industriële biologische varkenshouderij waarvan het de vraag is hoe dat past bij dierenwelzijn waar de PvdD voor pleit. Op de site van AgriFood Capital is een bericht erover niet meer terug te vinden, elders wel.

Behalve de PvdD hebben ook anderen kritiek op de wedstrijd en de verkeerde voorstelling van zaken erover. En dan vooral door de verantwoordelijke gedeputeerde Agrarische ontwikkeling Anne-Marie Spierings (D66). Wat erachter zit is een politieke cultuur van zaken doen buiten de politiek om. Jan Heijman van Lokaal Brabant stelt schriftelijke statenvragen en vraagt het college onder meer of het ‘dit project gaat stopzetten’. Paula Anguita besteedt in een artikel voor Tilburgers aandacht aan de kwestie en de voorgestelde verschuiving van 1,5 miljoen euro van gastronomie ‘om economische redenen’ naar cultuur. Ze trekt het door naar de kritiek op kenniscentrum BKKC waar provincie of BKKC zelf niet op reageren, zoals blijkt uit een overzicht van Toine van Corven. De BKKC ligt door een afwachtende houding, het gebrek aan onafhankelijkheid, de vermenging van vier kernfuncties en de volgens onder meer Anton Dautzenberg te dure en ondoelmatige bedrijfsvoering onder vuur. De motie van de PvdD combineert de losse Brabantse politieke cultuur met cultuurbezuinigingen.

Foto 1: Schermafbeelding van motie ‘Zet geld voor nepprijs in voor echte cultuur’ van de Partij voor de Dieren in de Provinciale staten van Noord-Brabant, 25 november 2016.

Foto 2: Schermafbeelding van het budget van 7 miljoen euro uit het bidbook van de provincie Noord-Brabant voor de titel ‘Europese Regio van de Gastronomie 2018’.