Ewoud van Rijn onderzoekt. Beeldende kunst en Wiccan religie

De Rotterdamse kunstenaar Ewoud van Rijn was een van de genomineerden voor de Dolf Henkes Prijs 2014 in TENT. Uiteindelijk gewonnen door Lidwien van de Ven met haar fotowerk. Zijn werk maakt nieuwsgierig en roept vragen op. De toelichting op zijn werk roept nieuwe vragen op: ‘In een mix van teksten, tekeningen, sculptuur en performances zoekt Van Rijn in het gebied waar beeldende kunst en esoterisch gedachtegoed elkaar overlappen naar een nieuwe, betekenisvolle positionering van de kunstenaar.’ Complexe materie dus.

Van Rijn geeft op een eigen blog meer duidelijkheid over zijn zoektocht naar de stand van de kunst waaraan hij meer koppelt dan kunst en kunstenaarspraktijk alleen. Ook moralisme of Neo-Paganisme. Ofwel Wicca, de moderne hekserij: ‘Stemming from the spiritual attitudes within early modernism, Wicca’s sampling of existing ‘traditions’ into a new religious phenomenon has many tangents with today’s artist practice. Through an output of text, images and performance, it puts forward challenging approaches to fundamental socio-cultural concepts such as time and history, nature and ecology, gender relations, spirituality and religion. Employing a wide range of media -from drawing to artists’ publications and from installation to performance- Van Rijn’s research explores Neo-Paganism as an invented revivalist tradition based on rejected knowledge.’

Hoe Wiccan religie, modernisme, kunst, media, traditie en kennis samenhangen is de vraag. Onderzoek moet beantwoorden hoe die samenhang is. Van Rijn zit op het goede spoor van een modern levensgevoel. Hij heeft beet. Hoewel de theorie zijn werk nog overspoelt en de juiste vorm niet gevonden lijkt om de bevindingen weer te geven. Het is niet dwingend. Overal worden uit politieke of maatschappelijke doeleinden met gebruikmaking van religie tradities opnieuw uitgevonden. Zie hoe Rusland en Oekraïne religie ondergeschikt maken aan de politiek of zie hoe hetzelfde gebeurt met de islam in moslimstaten. Op het niveau van individuen biedt de moderne hekserij dezelfde ontkenning van het belang van kennis en een vlucht in de romantiek. Op zoek naar zingeving, troost, verbinding en oude waarden die het modernisme omver kegelen.

Foto: Installatie van Ewoud van Rijn op de tentoonstelling Dolf Henkes Prijs 2014 in TENT. Credits: Lydia van Oosten.

Cesare Pietroiusti vermengt historisch en hedendaags fascisme

Kunstenaar Cesare Pietroiusti zingt op 22 maart 2003 van 18.00 tot 23.45 uur in de Saletta Comunale for Contemporary Art in Castel San Pietro de beginregels van twee fascistenliederen Vincere (Overwinnen) en Giovinezza (Jeugd). Opzet is door te gaan totdat z’n stem het begeeft. De liederen bewieroken Italië en de jeugd. Omstanders zingen mee: ‘Vincere, vincere, vincere, e vinceremo in cielo, in terra e in mare. E’ la parola d’ordine, una suprema volontà‘. Ofwel, ‘Winnen, winnen, winnen, en we zullen winnen in de lucht, op land en op zee. Het is ons erewoord, onze opperste wil‘.  De performance heet Pensiero unico (Unieke gedachte).

In de Utrechtse presentatie-instelling BAK opent op 29 september de groepstentoonstelling How Much Fascism? Zoals vaak gaan de ondoordringbare teksten voor het onderwerp staan dat brede aandacht verdient. En beeldende kunst zo’n slechte naam bezorgt. Mijn vraag is hoe hedendaagse uitingen van fascisme herkend kunnen worden, gesteld dat ze in die vorm nog bestaan. Of ontneemt terugkijken het zicht op wat zich nu vlak voor onze ogen afspeelt? Hoe flexibel zijn kunstenaars om verder te kijken dan Geert Wilders of Marine le Pen? Naar de islam, Barack Obama of Hu Jintao. Valkuil van politieke kunstenaars is een voorspelbare focus.

Foto: Republikeinse Nationale Conventie in St. Paul, Minnesota, 2008