Kunstproject Hengelo haakt aan bij maatschappelijk ongenoegen en claimt zich sterk te maken voor minderheden in kunstsector

Het was mogelijk nog niet opgevallen, maar minderheden in de kunstsector zijn ondervertegenwoordigd. Te denken valt aan vrouwen, LHBT-ers, ‘mensen van allerlei culturele achtergronden’ of ‘mensen met een niet-Nederlandse achtergrond’. Janneke Oude Alink van de pas opgerichte Stichting DiVCult legt het uit aan de hand van een kunstproject in Hengelo in gesprek met omroep 1TwenteEnschede. Wie doordenkt moet tot de conclusie komen dat de minderheden de toegang tot de kunstsector wordt ontzegd door een meerderheid. Wie die meerderheid is wordt niet omschreven. Oude Alink laadt de verdenking op zich een andere scheidslijn te willen doorbreken als ze zegt dat iedereen creativiteit in zich heeft. Zo wordt identiteit tot voorwaarde voor kwaliteit gemaakt. Maar Oude Alink zegt dat het haar wel om het kunstwerk en niet de achtergrond van de kunstenaar gaat. Zo zijn we terug bij af. Het gaat Oude Alink weliswaar om de intentie, om het ‘oog hebben voor’ zonder echter de kwaliteitstoets af te schaffen. Haar bedoelingen blijven zo wat halfslachtig hangen.

Foto: Werk van Viktoria Gudnadottir in project ‘DiVCult op de vijver’ in het Prins Bernhardplantsoen Hengelo.

Advertentie

Bevestigt een goedbedoelde tentoonstelling in Dordrecht over gevluchte lhbti’ers stereotyperingen over zwarte Afrikanen of niet?

Tot 24 maart zijn in Dordrecht op de tentoonstelling ‘No land for love’ in een pand op de Spuiboulevard 4 ‘beelden van gips en glas te zien van lhbti-asielzoekers die naar Nederland vluchtten’, aldus een bericht van RTV Dordrecht. Maker is Marcel Joosen. De expositie is onderdeel van de ‘Roze Ode aan de Synode‘: vrijdag vindt in de Grote Kerk een congres plaats over de verhouding tussen religieuze instellingen en LHBTI’ers.

Vraag is of de tentoonstelling stereotyperingen over zwarte Afrikanen bevestigt of niet. Ik kan hierover geen uitspraak doen omdat ik de tentoonstelling niet heb gezien, maar de video doet me sterk de wenkbrauwen fronsen over het getoonde. Het doet me denken aan de kritiek die onlangs ontstond bij het heropende en herbouwde Afrika Museum in het Belgische Tervuren. Zie hier mijn commentaar daarover. Weliswaar ging die kritiek over ‘koloniale propaganda’ die het museum zou goedpraten en directeur Guido Gryseels ontkende. Hij zei zich verkeerd begrepen te hebben, en meende het goede te doen. Maar iets wat goedbedoeld is, kan toch voor sommigen goed verkeerd uitpakken. Dat lijkt de overeenkomst met de tentoonstelling in Dordrecht.

Foto: Impressie van de tentoonstelling ‘No land for love’ met beelden van Marcel Joosen in bericht ‘Tentoonstelling in teken van gevluchtte lhbti’ers’ van RTV Dordrecht, 14 maart 2019.

Uit de tijd. Petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ redeneert vanuit een achterhaald wereldbeeld

De petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ is gebaseerd op een misverstand. Niet omdat het de datum verkeerd weergeeft. Roze Zaterdag is niet op 23 juli, maar op 23 juni in Gouda. Een onderdeel is de ‘Geloofsviering | 11.00-12.00 | Sint-Janskerk’. Daar verzet petitionaris Marc Alterna zich tegen. Maar hij richt zijn verzoek aan het verkeerde adres. ‘De raad van kerken te Gouda’ gaat er niet over.

De Hervormde Gemeente Gouda is weliswaar de eigenaar van de Sint-Jan, maar de Stichting Goudse Sint-Jan beheert en exploiteert sinds 2010 gebouw en collectie. De Stichting heeft niet als hoofddoel om de christelijke leer te verkondigen zoals de petitie suggereert, maar heeft een historisch en cultureel karakter. De Stichting werd in 1938 opgericht om het cultureel erfgoed in de monumentale kerk (gebrandschilderde glazen) te bevorderen. De Stichting onderschrijft de definitie van een museum zoals opgesteld door ICOM. De museale functies worden in de doelstelling van het beleidsplan 2015-2018 verder benadrukt. Volgens de Stichting is ‘de Sint Jan (..) een levend monument met een belangrijke kerkelijke en culturele functie.’

Door de ontkerkelijking zijn kerkgebouwen gesloten of hebben ze een andere functie gekregen. Gewoonweg omdat het gebouw te duur werd en de lokale religieuze organisaties de exploitatie niet meer rond konden krijgen door oplopende kosten en afnemende inkomsten wegens een slinkende achterban. Ze zaten te ruim in hun jasje en daarom moest de kerk afgestoten worden. De Goudse Sint-Jan heeft een museale bestemming gekregen. Het is een cultureel en historisch museum waar een veelheid van activiteiten plaatsvindt. In 2015 kwam 70% van de omzet van €200.000 uit de museale functie. De rest van de omzet kwam uit zaalverhuur.

Bij de ‘geloofsviering’ op Roze Zaterdag gaat het om zaalhuur. De Stichting Goudse Sint-Jan verhuurt de zaal op 23 juni aan de Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda. Zoals dat ook voor een vergadering, huwelijk, congres of diner kan zijn. Er blijkt uit de voorwaarden niet dat er beperkingen zijn aan verhuur en de achtergrond van de huurder door de Stichting Goudse Sint-Jan wordt getoetst. Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda is een Gouds initiatief dat binnen de doelstelling van de Stichting Goudse Sint-Jan past. Er kan in overleg met ‘een van de wijkkerkenraden of via het Kerkelijk Bureau‘ in de Sint-Jan ook een kerkelijke huwelijksinzegening worden aangevraagd. Maar de lokale protestante gemeente is niet direct betrokken bij de verhuur aan de Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda en lijkt er daarom ook geen invloed op uit te kunnen oefenen.

Toch past Marc Alterna begrip voor zijn onbegrip. Het is voor traditionele kerkgangers lastig om de gevolgen van de ontkerkelijking te beseffen. Verwarrend is het om een kerk die een nieuwe bestemming als museum heeft gekregen, maar nog alle uiterlijkheden van een traditionele kerk vertoont, anders dan als gewijde kerk te zien. Des te meer als een lokale religieuze gemeenschap er ruimte huurt en erediensten houdt. Maar dan nog is een lokale kerkenraad niet meer dan een van de vele huurders. Bij de Utrechtse Willibrordkerk zorgde in 2014 deze verwarring voor een conflict tussen theatermaker Dries Verhoeven en het aan de RK-Kerk verbonden apostolaat dat er onder meer missen hield. De bestuurlijke constructie en het eigendom waren anders, maar evenals in Gouda werd de beheersstichting die er culturele evenementen coördineert op aangesproken door traditionele christenen. Dat resulteerde er in 2017 in dat de ultraconservatieve Priesterbroederschap Sint Pius X de met overheidsgeld gerestaureerde kerk kocht en het beheer overnam.

Foto 1: Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ op Petities.nl.

Foto 2: Schermafbeelding van presentatie zaalhuur ‘Uw evenement in de Sint Jan’ van de Stichting Goudse Sint-Jan. 

Na Orlando: Moslimbobo’s nemen hun verantwoordelijkheid niet en steken hun kop in het zand door verband met islam te ontkennen

Wat leert ons de massale schietpartij met 50 doden door een Afghaans-Amerikaanse moslim in een LHBT-club in Orlando? 1) Dat de islam niet eenduidig een religie van vrede is omdat dader Omar Mateen verwijst naar de islam voor het plegen van zijn daad. Dat komt niet uit de lucht vallen maar komt voort uit de waarden die hij verinnerlijkt heeft; 2) Dat niet alleen de islam, maar alle religies de kern van onverdraagzaamheid tegenover homoseksuelen en seksuele minderheden in zich dragen en daarom kritiek verdienen; 3) Dat deze culturele ontsporing van religies personen die niet stevig in hun schoenen staan een voorwendsel geeft om vanuit die religie te handelen tegen seksuele minderheden; 4) Dat de aanpak om dit te voorkomen niet bestaat uit het bombarderen van verre landen, verboden of dichte grenzen, maar uit bewustwording binnen de leiding van religies dat binnen een seculiere samenleving diversiteit gegarandeerd is; 5) Dat praatjes van moslimbobo’s die een verband met de islam ontkennen hypocriet en contra-productief zijn, maar dat het evenmin gepast is om de islam te isoleren omdat het probleem de cultuur van onverdraagzaamheid binnen alle religies is.

Dibi kletst lekker weg over acceptatie van LHBT’ers en ontkent verband tussen islam en moslims. En het onderzoek van het SCP

‘Het is een misvatting dat het vooral de religie is, die de coming out tegenhoudt. Bij mij was het nooit de islam, juist binnen mijn geloof voelde ik me veilig en getroost, het waren de mensen – de moslims –  die het mij moeilijk maakten.’ Aldus de voormalige Marokkaans-Nederlandse GroenLinkser en homoseksueel Tofik Dibi in een interview met Janita Naaijer in De Volkskrant. Aanleiding is het verschijnen van de LHBT-monitor 2016 van het SCP. Uit bovenstaand citaat blijkt dat de acceptatie van homoseksualiteit zich in de hele samenleving positief ontwikkelt, maar religieuze Nederlanders en etnische minderheden daarin achterblijven.

Het is interessant dat Tofik Dibi een onderscheid maakt tussen geloof (islam) en gelovigen (moslims). Je zou menen omdat het geloof via de gelovigen wordt uitgedragen en de gelovigen inspiratie vinden in hun geloof, dat geloof en gelovigen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Ofwel, geen geloof zonder gelovigen, en geen gelovigen zonder geloof. Gesteld dat een geloof meer is dan een lege huls die niet gevuld wordt.

De reflex van Dibi om geen rechtstreeks verband te willen zien tussen geloof en gelovigen komt overeen met de reflex van communisten die het ondanks structurele weeffouten en breuklijnen in communistische staten steevast op bleven nemen namen voor de leer. Ze trachtten de kritiek erop te ontzenuwen door te suggereren dat de leer nooit goed in praktijk was gebracht en dat dat de communisten te verwijten viel. Aan de leer van het communisme zelf zou niets verkeerd zijn. Dibi redeneert identiek door het geloof als onaantastbaar te zien, de schuld op de moslims te laden en een rechtstreeks verband tussen geloof en gelovigen te ontkennen.

Tofik Dibi gaat nog verder als hij in het interview ontkent dat het taboe op homoseksualiteit bij religieuze Nederlanders en etnische minderheden het grootst is, hoewel dat onomstotelijk uit de LHBT-monitor 2016 blijkt. Dibi: ‘Maar het idee dat het taboe op homoseksualiteit het grootst is bij religieuze Nederlanders, deel ik niet. In religieuze gemeenschappen zie je namelijk dat er wél heel veel discussie plaatsvindt. In de sportwereld is het probleem ook heel groot, daar wordt veel minder gepraat.’ Het is bedenkelijk dat Tofik Dibi acceptatie gelijkstelt met discussie. Dat is aantoonbare onzin als men focust op maatschappelijke groeperingen waar de acceptatie van LHBT’ers vanzelfsprekend is en niet bediscussieerd hoeft te worden. Daarnaast is veel discussie er geen garantie voor dat dit leidt tot meer emancipatie. Het omgekeerde is evengoed voorstelbaar, dat mensen binnen een subgroep door interne discussie verder af komen te staan van acceptatie van LHBT’ers.

Dibi mist het vermogen om op een analytische manier naar de acceptatie van LHBT’ers in de Nederlandse samenleving te kijken. Hoewel hij gelijk heeft dat ook in religieuze kringen de acceptatie ervan toeneemt. Dibi neemt de islam in verdediging en ontkent ondanks onderzoek dat leden van religieuze instellingen achterblijven in de acceptatie van LHBT’ers en suggereert dat dit niets met het geloof te maken zou hebben.

Met de oproep aan niet-moslims om zich niet te bemoeien met LHBT-moslims gooit Dibi de deur van zijn verstand definitief in het slot van zijn gebrekkig inzicht. In een samenleving leven groepen samen en kunnen ze invloed op elkaar uitoefenen. Dibi wil niet dat andere Nederlanders de moslims helpen in hun emancipatie. Het raadsel dat rest na dit interview is waarom Dibi om zijn mening gevraagd wordt. Hij laat zich kennen als een struisvogel die de kop in het zand steekt, en het lef heeft zijn zanderige blik te presenteren als open.

Foto 1: Schermafbeelding van fragment uit persbericht van 12 mei 2016 van het SCP over de LHBT-monitor 2016.

Foto 2: IS gooit in Palmyra, Syrië een geblinddoekte man die door een rechter is ‘beschuldigd’ van homoseksualiteit van het dak van een flatgebouw, december 2015. Still uit een video.

COC: homoseksuele asielzoekers bedreigd in opvang. Hoe grijpt de overheid in?

Vluchtelingen in Nederland zijn welkom, mits ze hun achterlijke gedachten achter zich laten. Is dat te simpel en te West-Europees gedacht? Wellicht, maar vluchtelingen die naar West-Europa komen moeten beseffen dat ze zich aan moeten passen aan de Europese normen. Zo moeilijk is dat toch niet voor te stellen? Het is onverteerbaar dat homoseksuelen en seksuele minderheden door andere vluchtelingen worden beschimpt. Nieuwsuur zet op een rijtje hoe personen worden bedreigd in de noodopvang: ‘Het COC is de afgelopen twee weken benaderd door tien asielzoekers die melden dat ze zich onveilig voelen, met name in de noodopvang. Ze worden uitgescholden, gepest en bedreigd vanwege hun seksuele voorkeur of genderidentiteit.’

Het COC heeft een brief gestuurd aan staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Het COC pleit dat er ‘aparte, categoriale opvang komt voor LHBT-asielzoekers die daaraan behoefte hebben.’ Maar dat is capitulatie voor homohaters. Beter om degenen die seksuele minderheden hun rechten niet gunnen ‘categoriaal’ te huisvesten. Zelfs als dat een meerderheid is van intolerante vluchtelingen. Het is vooral belangrijk dat alle vluchtelingen door het COA en de Nederlandse overheid duidelijk wordt gemaakt hoe de Nederlandse rechtsstaat in elkaar zit en hoe vrijheden en gelijkheden zijn gegarandeerd. En welke sancties hierop staan. Vluchtelingen die daar niet mee kunnen leven kunnen beter Nederland verlaten. Ze hebben hier niets te zoeken en zullen toch nooit aarden.

Nederland behoort niet te bepalen wat voor type asielzoekers het opneemt. Vluchtelingen zijn zonder onderscheid gelijk. Maar asielzoekers die andere asielzoekers discrimineren verliezen hun rechten. En hun vluchtelingenstatus. Of dat religie, etniciteit, ras of sekse betreft. De Nederlandse overheid moet dat alle vluchtelingen tijdens de intake kristalhelder en zonder slagen om de arm duidelijk maken. Iedereen is zonder onderscheid welkom in Nederland. Wie beginselen van pluriformiteit niet kan verwerken en verinnerlijken in de diaspora moet verduidelijkt worden dat andere ideeën in Nederland niet thuishoren. En kan vertrekken.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘COC luidt noodklok over veiligheid LHBT-asielzoekers’.