Breng Putin en Obama vanwege hun misdaden voor tribunaal

De Poolse voormalige vakbondsleider en oud-politicus Lech Walesa stelt in een gesprek met de Poolse krant Rzeczpospolita voor om president Putin voor het ​​Internationaal Strafhof in Den Haag voor z’n Oekraïne-politiek te berechten. Of voor een andere rechtbank. Want Putin breekt regels en zou een gevaar voor andere landen zijn. Die berechting zal echter niet uitgevoerd worden. Want Putin met een kernmacht achter zich kan niet zomaar opgepakt worden. Van het recht wordt niet voor niks gezegd dat het het recht van de sterkste is.

Toch is het geen gek idee om de immuniteit van politieke leiders eens tegen het licht te houden. Het idee is dat als ze beseffen dat ze ooit voor een wereldse rechter verantwoording af moeten leggen voor hun daden ze beter nadenken voordat ze internationale verdragen of de soevereiniteit van andere landen schenden.

Wellicht is het vanwege de haalbaarheid een goed voornemen om allerlei politieke leiders die bovengemiddeld de mensenrechten hebben geschonden en een negatief voorbeeld vormen samen voor het Internationaal Strafhof te brengen. Met een interval van 10 jaar zou zo’n tribunaal kunnen plaatsvinden. Dan wordt het recht opgeschoond met de meest grove overtreders. Onder inhalen van achterstallig onderhoud kan een begin worden gemaakt met reeds afgetreden leiders als president George ‘W’ Bush die in Irak op grootschalige wijze de mensenrechten geschonden heeft. Of met president Paul Kagame van Rwanda die betrokken was bij de genocide. Of met de Indiase presidentskandidaat Narendra Modi of de Egyptische maarschalk Abdul Fatah al-Sisi. Door z’n drones-politiek komt president Barack Obama ook in aanmerking om berecht te worden.

Het zal er niet van komen omdat politieke leiders zich niet in het openbaar ter verantwoording laten roepen. Alleen kleine vissen als Radovan Karadžić of Slobodan Milošević worden gepakt. Zodat het nog lijkt ook dat het internationaal recht werkt. Maar Putin en Obama kunnen voortmodderen met hun onethische politiek die andere landen schaadt en de wereld er niet beter op maakt. Als het voor het Internationaal Strafhof niet lukt, biedt een revitalisatie van een NGO-achtig Russell Tribunaal wellicht een oplossing. Met als machtig wapen de publicitaire aanklacht en de aantasting van het aanzien van genoemde leiders. Waarbij de signatuur loepzuiver moet zijn: neutraal, veelzijdig en politiek ongekleurd. Niet vooringenomen zoals het huidige Russell Tribunaal geworden is. Als voorbeeld en waarschuwing kan bezinning op fundamentele principes geen kwaad. Doen. 

Foto: Gravure uitgegeven door Jean-Baptiste Huet, Tribunaal in het revolutionaire Frankrijk, 1795.

Tunesische overheid beperkt persvrijheid: Persepolis

De animatiefilm Persepolis van de regisseuse Marjane Satrapi bevat bovenstaande scène waarin personage Marji zich verbeeldt een gesprek met een witgebaarde God te hebben. En hem het zwijgen oplegt omdat haar oom in de gevangenis zit. Afbeelden van ‘God‘ is in de ogen van bepaalde moslims heiligschennis.

Ook binnen een dramatisch verhaal. Persepolis is een hoog gewaardeerde film en heeft allerlei prijzen en nominaties binnengehaald. Het gaat over een expressief meisje dat als teenager opgroeit tijdens de Iraanse revolutie van 1979 en als studente uit voorzorg door haar ouders naar Wenen wordt gestuurd. Waar ze vervreemdt. De repressie van het islamitisch-fundamentalistische Iraanse regime is de leidraad in het verhaal.

In Tunis trokken op zondag 9 oktober 200 demonstranten op naar het kantoor van Nessma-tv, die de film op vrijdag 7 oktober uitzond. Nagesynchroniseerd in het Tunische dialect. Op maandag 11 oktober kondigde de openbare aanklager na ontvangen klachten een strafrechtelijk onderzoek aan tegen Nessma wegens belastering van de islam. In een concept voorstel van september over de media wordt godlastering uit de wet gehaald, maar de overgangsregering heeft dit nog niet uitgevaardigd. Da’s de achtergrond van de protesten.

Human Rights Watch heeft om intrekking van dit onderzoek door de overgangsregering tegen Nessma-tv gevraagd. Omdat volgens regiodirecteur Sarah Leah Whitson Nessma-tv ‘elk recht heeft om serieuze en provocatieve films uit te zenden’. Naar haar idee zou de regering dit recht juist moeten verdedigen, evenals trouwens het geweldloos protest tegen uitzending. Het onderzoek  door de openbare aanklager zet de persvrijheid en de pluriformiteit onder druk.

De zogenaamde Arabische Lente is akelig tot stilstand gekomen. In Egypte hebben de Moslimbroeders en de legertop het op een akkoordje gegooid. Voor wie dat wilde zien was dat al vanaf het begin duidelijk. De strijd vindt niet op straten, pleinen, kerken, moskeeën, sociale media, verkiezingsdebatten of televisiestations plaats, maar in het parlement. Als in de Maghreb een grondwet op islamitische basis het einddoel blijft, dan hebben andersdenkenden als tweederangsburgers het nakijken. Zelfs op televisie.

Einddoel Egypte mist doel

Update 23 november 2012: De moslimbroeders en president Morsi hebben gisteren de macht naar zich toegetrokken. Het verbaast mij dat dit nog iemand verbaast. Ruim anderhalf jaar geleden kondigde de machtsgreep zich al aan. 

Egypte is een islamitische staat en moet dat volgens Sheikh Dr Ahmed Al-Tayeb blijven. Allerlei vergelijkingen met het katholieke Polen van Lech Walesa slaan de plank mis. Het dualisme waardoor het Westen ooit stilzwijgend voor de dictators in de Arabische wereld koos, lijkt zo ingebakken dat critici de hoofdzaak uit het oog verliezen. Universele waarden worden nog steeds niet verenigbaar geacht met de islam.

In Egypte gaat het niet om de keuze tussen Mubarak en Moslimbroeders, ofwel tussen M&M. Vestiging van de liberale democratie is aan de orde. Of de autoritaire staat door veiligheidsdienst of islam wordt gestuurd is bijzaak. De liberale democratie wordt summier vertegenwoordigd door jonge, seculiere krachten die verder gemarginaliseerd worden door de onderhandelingen achter de schermen.

In Arabische staten zijn de laatste decennia de linkse en liberale krachten weggevaagd. Da’s de reden dat het tegenwicht tegen wereldse of islamitische autocratie ontbreekt. Moslimbroeders kunnen alleen het vertrouwen van de anderen winnen als ze een fundamentele herziening van de Grondwet niet blokkeren. Da’s de enige toets van hun goede wil.

Wie de verkiezingen in Egypte wint is niet de hoofdzaak. Praten daarover in het verlengde van de straatprotesten is zelfs een afleiding. Het gaat er enkel en alleen om hoe de Grondwet wordt gewijzigd. Da’s het kader voor echte democratie. Die lijkt nu al uit zicht geraakt in het machtsspel tussen M&M.

Volgens Monique Samuel (vanaf 9’35”) is de inzet van de demonstraties al weggeven omdat er niet ingezet wordt op een nieuwe Grondwet die gebaseerd is op Frans civiel recht, maar op amendatie van bestaande wetten. Huidige Egyptische wetten zijn gebaseerd op de sharia en kennen geen scheiding tussen religie en staat. De race is al gelopen. Er zal in Egypte de komende tijd niets fundamenteels veranderen.

Lopende onderhandelingen tussen oppositie en vice-president kunnen nooit uitkomen bij een pluriforme, liberale democratie met een rechtsstatelijk karakter. Demonstraties hebben hun urgentie al verloren. Vertrekdag betekent in Egypte niet het vertrek van de autocratie, maar het vertrek van de liberale democratie. M&M moeten niks hebben van pluriformiteit en machtsdeling.