Schermafbeelding van homepage van (Nederlandse versie) Blanche van St. André.
Er zijn op internet volop sites met waarzeggers,Tarot-lezers, handopleggers, astrologen, piskijkers, helderzienden, helderhorenden, heldervoelenden, Reiki healers, numerologen, psychische media, wichelroede-lopers, Derde Oog-openers, kristal-lezers, kortom kwakzalvers van de geestelijke gezondheidszorg die de boel flessen.
De opzet van deze sites is niet om mensen te helpen, maar om ze geld af te troggelen. Het bedrog ligt er zo dik bovenop dat men wel al heel ver weg moet zijn om daar nog in te trappen. Maar juist psychisch instabielen die professionele hulp het meest nodig hebben en niet rationeel kunnen oordelen behoren tot de doelgroep die door deze bedriegers wordt gezocht, om niet te zeggen nagejaagd. Dat het gebeurt en een lucratieve handel is doet de veelheid aan sites vermoeden. Er is een markt voor.
Schermafbeelding van deel paragraaf ‘Blanche of Saint Andre Review‘ op Psychic Source.
Het wordt er meelijwekkend op als de ene commerciële paranormale bedrogsite waarschuwt voor de andere commerciële paranormale bedrogsite. Het geeft aan hoe hard de concurrentie is. Psychic Source probeert zichzelf legitimiteit te geven door te waarschuwen voor het in het Zwitserse Zug geregistreerde Blanche of Saint André die in Nederland marketing bedrijft onder de naam Blanche van St. André.
Het tragische is dat Psychic Source die tientallen paranormale medewerkers voor 1 dollar per minuut telefonisch contact in de aanbieding heeft de waarheid over zichlef op Blanche of Saint André projecteert: ‘Onze conclusie, Blanche of Saint André is weer een andere nep-oplichter. Blanche of Saint André is geen legitieme website, het is weer een oplichter. Net als alle andere oplichtingssites. Ze werken op een vergelijkbare manier en gebruiken e-mail om u te manipuleren om uw geld te overhandigen. We raden u aan om tijd, moeite, emotie en geld te besparen. Zoek in plaats daarvan een echte paranormaal begaafde zoals die hieronder.’ Met een verwijzing naar Psychic Source en Keen.
Het is vanuit de logica van het bedrog logisch dat betere, meer professionele bedriegers als Keen of Psychic Source menen schade te ondervinden van een opzichtige, amateuristische bedrogsite als Blanche of Saint André. Want die laatste bezoedelt het imago van de paranormale bedrogsite omdat het zo overduidelijk bedrog is. Dat straalt negatief af op de professionele bedrogsite. Ongewild grappig is dat de ene bedrogsite waarschuwt voor de andere bedrogsite.
Overigens is het onbegrijpelijk dat dit soort sites ongehinderd goedwillenden die psychische of paranormale hulp zoeken zo makkelijk op internet in de val kunnen lokken. Is er geen rol voor overheden weggelegd om in samenwerking met techbedrijven, supranationale instellingen als de EU en de WHO voorwaarden te stellen aan dit soort sites?
Op z’n minst zouden deze bedrogsites vergezeld moeten gaan van de disclaimer dat het een commerciële site betreft die zich begeeft op het terrein van het amusement en niet op dat van de geestelijke gezondheidszorg. Wie dan nog wil betalen om erin geluisd te worden door een kwakzalver is in elk geval gewaarschuwd. Is dat niet de minimumplicht van overheden?
Schermafbeelding van paranormale Carla op Psychic Source.
Schermafbeelding van deel artikel ‘IM-gelovige kinderarts Inès von Rosenstiel krijgt lintje‘ op de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK), 11 november 2021.
Er bestaat verschil van mening over het feit of een kinderarts wel of niet aangesloten is bij de kinderartsenvereniging NVK. Het gaat om Inès von Rosenstiel over wie op een informatiepagina van het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem wordt gezegd dat ze lid is van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). In een artikel van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) van 11 november 2021 lijkt het tegenovergestelde te worden beweerd: ‘In 2010 distantieerde haar beroepsgroep, de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) zich van haar alternatieve praktijken. Von Rosenstiel was overigens geen lid van de kinderartsenvereniging‘. Er staat in dit citaat ‘was‘ zodat het mogelijk is dat ze sinds 2010 alsnog lid is geworden.
Het artikel van de VtdK schetst dat Von Rosenstiel op 8 oktober 2021 op het eerste Nederlandse Integrative Medicine-Congres ‘In or outside the box?‘ in Amersfoort (niet in Arnhem ) is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Ze ontving een lintje uit handen van de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch. In zijn lofrede zei hij over haar: ‘Zij stuurt deze mensen niet van functionele therapie naar complementaire therapie en hopelijk ook weer terug, maar ziet de mens als optelsom en zet dus alle methoden in die bewezen hebben te helpen. Patiënten zijn voor haar mensen die de regie kunnen nemen voor een gezonde levenswijze‘.
Schermafbeelding van deel aankondiging IM-congres ‘In or outside the box?’ op 8 oktober 2021 in de Flint, Amersfoort. Via Congressen met zorg.
De VdtK is daar niet gelukkig mee en zegt hierover: ‘De Vereniging tegen de Kwakzalverij vindt de benoeming tot Oranje-Nassau-officier betreurenswaardig, de alternatieve achterban van Von Rosenstiel reageert daarentegen juichend. ‘Inès von Rosenstiel heeft een ontzagwekkende staat van dienst’, aldus de Vereniging Homeopathie in een persverklaring‘. VdtK merkt op dat Von Rosenstiel op andere gebieden te prijzen valt, zoals haar inzet voor het verbeteren van de gezondheid van kinderen in met name ontwikkelingslanden. Maar daarvoor heeft ze het lintje niet gekregen.
De vraag is of Inès von Rosenstiel de deur open zet naar kwakzalverij. In genoemd artikel geeft de VtdK een verklaring over het handelen van Inès von Rosenstiel en de populariteit van de Integrative Medicine: ‘Na een aanvankelijk vlekkeloze loopbaan als kinderarts-intensivist in het AMC is Von Rosenstiel geleidelijk afgegleden naar een bedenkelijk niveau, kritiekloze liefde voor alternatieve geneeswijzen als visualisatie, yoga, babymassage, aromatherapie en muziektherapie. Zij meent dat er in de ziekenhuizen ook plaats moet worden gemaakt voor Chinese acupunctuur. De IM-arts beweert weliswaar dat zij alleen geneeswijzen introduceert, waarvan de werkzaamheid goed is aangetoond, maar legt daarbij geheel eigen zeer soepele criteria aan. Integrative medicine is niets anders dan het binnensmokkelen van alternatieve geneeswijzen in ziekenhuizen. Directies vinden dergelijke initiatieven vaak prima omdat er – op populistische wijze – klanten mee kunnen worden getrokken‘.
Het Consortium voor Integrale Zorg en Gezondheid (CIZG) probeert op haar site de kritiek voor te zijn dat de Integrative Medicine (IM) de deur open zet naar de kwakzalverij door te benadrukken dat het dit gevaar kent en daarom zorgvuldig handelt:
Schermafbeelding van deel rubriek ‘Veelgestelde vragen & antwoorden‘ op site Consortium voor Integrale Zorg en Gezondheid (CIZG).
Maar dit antwoord van het CIZG gaat voorbij aan de vraag of er wel zoiets bestaat als alternatieve geneeskunde die wetenschappelijk is. Een artikel over Integratieve ‘gezondheidsmethoden’ uit 2017 van Stephen Barrett in Quackwatch ontkent dat en citeert een redactioneel artikel uit 1998 van de Journal of the American Medical Association: ‘Er is geen alternatieve geneeswijze. Er is alleen wetenschappelijk bewezen, evidence-based geneeskunde die wordt ondersteund door solide gegevens of onbewezen medicijnen, waarvoor wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Of een therapeutische praktijk nu ‘oosters’ of ‘westers’ is, onconventioneel of mainstream is, of waarbij lichaamseigen technieken of moleculaire genetica betrokken zijn, is grotendeels irrelevant, behalve voor historische doeleinden en cultureel belang. (…) Desalniettemin moeten we, als gelovigen in wetenschap en bewijs, ons concentreren op fundamentele kwesties, namelijk de patiënt, de beoogde ziekte of aandoening, de voorgestelde of toegepaste behandeling en de noodzaak van overtuigende gegevens over veiligheid en therapeutische werkzaamheid.’
Schermafbeelding van deel artikel ‘Be Wary of “Alternative,” “Complementary,” and “Integrative” Health Methods‘ van Stephen Barrett in Quackwatch, 30 oktober 2017.
Catherine J. de Jong, anesthesioloog en secretaris van de VtdK is de vermoedelijke auteur van het VtdK-artikel over IM en Inès von Rosenstiel. In 2010 kruisten de twee medici in Medisch Contact de degens. In reactie op een artikel van Von Rosenstiel schreef De Jong het volgende:
Schermafbeelding van deel brief ‘Regulier-plus zoekt de consensus‘ van Catherine J. de Jong in Medisch Contact, mei 2010.
Is IM of integratieve geneeskunde nou kwakzalverij, geen kwakzalverij of iets daartussenin, namelijk een verlengstuk van de reguliere gezondheidszorg dat dient als extra verdienmodel voor ziekenhuizen en medische centra om geld binnen te halen? Dat laatste zou de in de afgelopen 20 jaar sterk toegenomen positie van IM binnen Nederlandse ziekenhuizen verklaren.
Dat is het verschil tussen het antwoord op de vraag of IM schadelijk, overbodig of niet zozeer direct schadelijk is maar de doelmatigheid van de gezondheidszorg wel doet afnemen en deze daarmee indirect schade aandoet. Kernvraag die beantwoord dient te worden door de medische sector is of IM een nieuwe visie op de geneeskunde is of een uit de VS overgewaaid handig marketingmodel dat geen medisch, maar vooral een cultureel en economisch belang dient.
Gezien de waardering voor IM en het sentiment in de samenleving dat het belang van wetenschap verregaand relativeert valt niet te verwachten dat de reguliere gezondheidszorg met verzekeraars, ziekenhuizen, medici, belangenverenigingen en overheden, kortom met veel tegengestelde en grote financiële belangen nog in staat is om op deze vraag een eerlijk antwoord te geven.
De prent ‘De Geschiednis van Jan Kwak of hoe men door bedrog in Nederland ongestraft tot rijkdom en tot eer komt. Geïllustreerd met teekeningen van Nelly Bodenheim. Uitgegeven door de ‘Vereeniging tegen de Kwakzalverij’ is vandaag nog even actueel als ruim 100 jaar geleden toen die werd uitgegeven.
We hoeven maar te denken aan wondermiddelen als Hydroxychloroquine of Ivermectine die er niet voor ontwikkeld zijn om COVID-19 te genezen en geen helende werking hebben, maar ondanks het feit dat ze eerder schade aanrichten toch worden aanbevolen. Het valt niet te verwonderen dat de strip werd uitgegeven door de ‘Vereeniging tegen de Kwakzalverij’ die nog steeds bestaat. Wel lijkt in 100 jaar de focus verlegd. Het gaat nog steeds om bedrog, maar niet rijkdom en eer staan centraal, maar politieke doelen.
De cents-prent is opgenomen in de Britse Welcome Collection die gaat over gezondheid. Via open bronnen op internet is niet terug te vinden dat de strip in een Nederlandse collectie is opgenomen. In de beschrijving wordt als datum circa 1900 gegeven, maar dat rijmt niet met een annonce in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde jaargang 1910 waarin reclame wordt gemaakt voor de strip. De datum van uitgave zal dus eerder dateren uit 1909 of 1910:
Schermafbeelding van mededeling ‘De geschiedenis van Jan Kwak‘ in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (1910).
Tekenaar was Nelly Bodenheim (1874-1951) over wie Wikipedia zegt dat zij een Nederlands kunstenaar was en vooral bekend werd als illustrator van kinderboeken. Met Rie Cramer zou zij ‘uitgroeien tot de twee belangrijkste illustratoren van hun tijd‘. De prent ‘De geschiedenis van Jan Kwak‘ is een ‘zwart-witje’ in Oost-Indische inkt. Het is de knipkunst-stijl waarmee de Duitse animator Lotte Reiniger in de jaren 1920 bekend werd.
De aap komt uit de mouw op de 20ste van de 24 tekeningen: ‘Jan Kwak zoekt beter hulp‘: Jan stuurt om Dokter Volverstand/ Die had aan Jan’s middelen verbazend het land,/ En wie zijn reclames als leugen erkent,/ Dien vindt Jan in zijn binnenste een pienteren vent. Jan Kwak is rijk en beroemd geworden door zijn wondermiddelen, maar gebruikt die zelf niet als hij ziek wordt.
Dat is een overeenkomst met tegenwoordig. De leidsmannen van de anti-vaccinatie beweging laten zich, vaak in het geheim, vaccineren terwijl ze hun achterban die erin gelooft de wondermiddelen blijven aansmeren. Er is in 110 jaar weinig veranderd. Bedrog is onuitroeibaar en zal blijven bestaan zolang zwendelaars er een mogelijkheid in zien om hun eigen positie ermee te verbeteren en anderen te misleiden en geld uit de zak te kloppen. Zoals gezegd is het er problematischer op geworden omdat het bedrog wordt ingezet voor politieke manipulatie die de democratie in gevaar brengt. Dat gaat verder dan gewone oplichterij.
Dat de prent volgens een van de metadata, namelijk het ‘tijdstempel’ pas sinds 2019 is opgenomen in de Welcome Collection is ondersteunend bewijs voor het verband dat verzamelaars leggen tussen de toenmalige kwakzalverij van Jan Kwak en de hedendaagse kwakzalverij die tijdens de COVID-19 pandemie gouden tijden beleeft.
Steevast twijfel ik bij aankondigingen van de musea van het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMvW) of ik erom moet schaterlachen of dat ik kwaad moet worden over de onbenulligheid en het platte vertoon van modieusheid en onkunde.
Serieus kan ik tentoonstellingen van deze musea (Tropenmuseum, Afrika Museum, Museum Volkenkunde) niet meer nemen, zoals ik die van het Stedelijk Museum, het Rijksmuseum, Museum Boijmans, het Gemeentemuseum Den Haag, het Centraal Museum en al die zorgvuldig en behoedzaam opererende musea serieus neem.
Waar het aan ligt is me niet geheel duidelijk, maar het kan niet anders zijn dat bij het NMvW de tentoonstellingsmakers samen met de directie en de afdeling marketing de macht hebben gegrepen en de deskundigen het nakijken hebben. Met als gevolg dat niet de kunst centraal staat, maar de politiek correcte blik op de kunst, en dat de niet-deskundigen zonder veel vakkennis -met uitsluiting van de deskundigen- museumpje mogen spelen. Dat wreekt zich in de tentoonstellingen en de presentatie ervan.
Neem de aankondiging van de tentoonstelling ‘Helende Kracht’ die vanaf 12 juni 2019 te zien is in Museum Volkenkunde te Leiden. Een passage luidt: ‘Loopt het even niet zo lekker, dan zijn er naast doktersbezoek volop andere mogelijkheden om de balans te herstellen. Van orakelkaarten, ayahuasca, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms tot sjamanen, heksen en vodunpriesters: het aanbod is enorm. De verzamelnaam voor al die therapeutische behandelingen waarbij de balans tussen lichaam, geest en ziel voorop staat, is healing.’ Een weerlegging ervan zou een kolfje naar de hand van de Vereniging tegen de Kwakzalverij zijn. Neem het artikel ‘Wie is hier gek? Healing-praktijken in een GGz’ uit 2006 van Cees Renckens waarin hij zegt: ‘De VtdK acht het ten enenmale ontoelaatbaar patiënten die het ten gevolge van hun angsten en/of depressiviteit toch al moeilijk genoeg hebben, wijs te maken dat zij kunnen profiteren van bovennatuurlijke krachten zoals dat bij de zogenaamde ‘healings’ zou geschieden. Hoe bewerkstelligt men vervolgens dat een dergelijke patiënt wordt afgeschermd van verpleegkundigen of andere artsen, die natuurlijk hun lachen niet kunnen houden als deze beweert dat de healing zo goed helpt? Zoiets is praktisch onmogelijk.’ Promotie voor healing praktijken kan dus gevolgen hebben voor de gezondheid van patiënten.
Museum Volkenkunde suggereert dat waar de reguliere geneeskunde faalt de alternatieve geneeswijzen uitkomst kunnen bieden, maar op welke onderzoeksgegevens het museum zich baseert is twijfelachtig. Hoe kunnen volgens dit museum orakelkaarten, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms een balans tussen lichaam, geest en ziel herstellen die de reguliere geneeskunst niet kan herstellen? Hoe gaat dat dan?
Museum Volkenkunde volgt in deze aankondiging de lijn van de kwakzalverij. Het is verbijsterend om te constateren dat dit museum meent zich hiermee in een tentoonstelling te moeten profileren. Met kwakzalverij.
Het wordt er nog doller op als de aankondiging zegt: ‘Het uitgangspunt is ook gelijk: het geloof dat er meer is tussen hemel en aarde, meer dan we vanuit onze ratio en de (westerse) wetenschap kunnen verklaren.’ Ermee gooit Museum Volkenkunde de luiken wijd open voor bedrog, bluf en de charlatans van de healing industrie.
Museum Volkenkunde steunt kritiek op de reguliere geneeskunde en plaatst die op een lijn met orakelkaarten, handoplegging, klankschalen en hypnotiserende troms van healing. Hiermee neemt het museum echter een positie in die tot maatschappelijke schade kan leiden, zoals zich dat de laatste jaren onder andere aftekent in het complotdenken over vaccinaties. Daar geeft dit museum met deze tentoonstelling voeding aan, volgens de aankondiging die dat suggereert.
Uiteraard kan een museum allerlei redenen hebben om een tentoonstelling over alternatieve geneeswijzen te maken. Maar deze aankondiging wijst niet op een goed doordachte en evenwichtige tentoonstelling over alternatieve geneeswijzen, geluk en gezondheid die door deskundigen en met voldoende deskundigheid en kennis van zaken opgezet is. Ik denk dat ik kwaad word over de onkunde en onnozelheid van de tentoonstellingsmakers van Museum Volkenkunde. Dit is te serieus om weg te lachen.
Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Helende Kracht’ van het Museum Volkenkunde te Leiden, 2019.
Laat het duidelijk zijn, ik ben een aanhanger van het secularisme en daarom per definitie niet tegen godsdienst. Een voorstander ervan ben ik overigens evenmin. Secularisme is een politieke filosofie die zegt dat religies en levensovertuigingen volgens de wet in gelijke mate door de overheid gegarandeerd zijn en verdedigd moeten worden. Kortom, vrijheid, blijheid. Iedereen is vrij om een geloof, overtuiging, gemoedsstemming, zienswijze of standpunt te kiezen en is ook vrij om daar weer afstand van te nemen.
Daarmee is niet gezegd dat godsdienst geen kwakzalverij is. Als vanouds is dat het ‘strikt genomen het onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde’, zoals Wikipedia uitlegt. Volgens een uitspraak uit 2007 komt iemand een kwakzalver noemen overeen met iemand een bedrieger noemen. ‘Zeggen dat de vermeende voordelen van een geneeskundige behandeling ongegrond zijn, betekent dat er geen onweerlegbaar bewijs van werking is. Dit betekent gewoonlijk dat de behandeling niet wetenschappelijk werd getest, dat het wetenschappelijk bewijs voor de werking bijzonder zwak is, of dat de behandeling herhaaldelijk de wetenschappelijke toets niet heeft doorstaan‘, aldus de omschrijving in Het woordenboek van de Skepticus.
Dat opent een zienswijze die een direct verband legt tussen kwakzalverij en godsdienst. Want evenmin als de claims van de kwakzalverij kunnen religieuze en spirituele overtuigingen die godsdiensten claimen getoetst worden. Zoals bij testen de claims van de kwakzalverij niet bewaarheid kunnen worden, kunnen de claims van godsdiensten dat evenmin. Het is dat de term kwakzalverij aan geneeskunde is voorbehouden, maar anders zou godsdienst kwakzalverij kunnen worden genoemd. Via een omweg kunnen stafleden van godsdienst bedriegers worden genoemd. Dit alles betekent nog niet dat zij zwendelaars zijn, maar wel dat ze een geloof promoten waarvan het geclaimde voordeel of de werking ongegrond is. Met dat uitgangspunt valt het commentaar uit 2011 van bestuurslid Henk Timmerman van de Vereniging tegen de Kwakzalverij te lezen.
In 2011 had Henk Timmerman zoals hij zelf aangeeft een christelijke overtuiging. Hij was toen voorzitter van de Raad van Kerken in Oegstgeest. Hij meent dat ‘christenen zich tegen elke vorm van bedriegerij en oplichterij moeten verzetten’. Timmerman gaat voorbij aan religieuze en spirituele claims, en de werking van godsdienst. Want het valt niet te rijmen dat christenen die lid zijn van de Vereniging tegen de Kwakzalverij zich tegen het bedrog in de geneeskunde verzetten, maar niet tegen het bedrog in de godsdienst. Zijn commentaar is tegenstrijdig en komt voort uit het hanteren van een dubbele standaard. Want het patroon is dat testen de claims van godsdiensten keer op keer weerleggen. Een godsdienst die claimt het bovennatuurlijke te ondersteunen wordt door geen enkele wetenschappelijke studie hierin gevolgd.
Het lijkt er sterk op dat Timmerman aan wishful thinking doet en redeneert vanuit een blinde vlek. Hij is kritisch op bedrog in de geneeskunde, maar sluit zijn ogen voor bedrog in de godsdienst. Zo combineert hij een wetenschappelijke geest met fantasie. Dit roept de vraag op of hij dan lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij kan zijn als hij het bedrog in de godsdienst goedpraat of via een omweg sanctioneert door godsdienst boven kritiek te stellen. Zijn instinct waarmee hij zo kritisch is op het bedrog in de geneeskunde praat het bedrog van zijn eigen christendom goed. Hij redeneert in dit commentaar uit 2011 dubbelhartig door de geneeskunde langs de lat van de wetenschap en de wetenschappelijke methode te leggen, maar de godsdienst langs de lat van de fantasie en het wensdenken. Dat is onbetrouwbaar en onecht omdat de claims van de godsdienst volgens dezelfde wetenschappelijke methode als de kwakzalverij getoetst kunnen worden.
Het is gezien de afbakening van de kwakzalverij, die zich immers richt op de geneeskunde, begrijpelijk dat de Vereniging tegen de Kwakzalverij zich niet waagt aan de vraag of godsdienst bedrog is. Om deze reden had Timmerman er in het commentaar verstandiger aan gedaan om godsdienst niet uit de wind te houden of goed te praten door te suggereren dat er een tegenstelling met kwakzalverij is. Zo smokkelt hij legitimiteit voor godsdienst binnen. Hij had er verstandig aan gedaan om dit commentaar niet te schrijven omdat hij de claims en de werking van godsdienst wetenschappelijk niet kan ondersteunen door ze te toetsen, zoals hij evenmin de claims van kwakzalvers kan ondersteunen. Het is aanbevelenswaardig als er een Vereniging tegen de Claims van Godsdiensten opgericht zou worden die even kritisch naar godsdienst kijkt als de Vereniging tegen de Kwakzalverij naar geneeskunde kijkt. Dan kunnen valse claims van godsdiensten weerlegd worden.
Foto’s: Schermafbeeldingen van commentaar ‘Lidmaatschap Vereniging tegen de Kwakzalverij en religie’ van Henk Timmerman op Vereniging tegen de Kwakzalverij, 14 januari 2011.
Complottheorieën op sociale media en internet, wie kent ze niet? DW doet verslag en laat de wetenschapper spreken. De spreekwoordelijke aluminium hoedjes beschermen de hersenen tegen de invloed van straling. Het is meer dan een kwestie van gekte of achterdocht. Goedgelovigen die ontvankelijk zijn voor complottheorieën worden op hun beurt gebruikt door personen of organisaties die er belang bij hebben een complottheorie de wereld in te brengen. Om zo niet alleen de waarheid, maar ook het idee van een waarheid te vertroebelen.
Geen omlijnde industrie, maar een veelheid van belangen. Deels wereldvreemdheid, deels het omgekeerde: de exploitatie ervan. Het groeit niet toevallig in een tijd waarin de traditionele krantenjournalistiek onder druk staat en een stapje terug moet doen. Landen lanceren complottheorieën om uit politiek belang de waarheid te verhullen (MH17). Personen die zich graag voordoen als journalist voeden met complottheorieën hun blogs en proberen een positie te veroveren in de mediawereld. Politici gebruiken complottheorieën voor hun carrière. Het zijn alleen de aluminium hoedjes die erin geloven, zonder dat ze doorhebben gemanipuleerd te worden.
In Duitsland probeert Rayk Anders op zijn YouTube-kanaal complottheorieën te weerleggen. Het is een begin, maar of het een goede manier is om de aluminium hoedjes te overtuigen is de vraag. Rayk Anders gebruikt ook de complottheorie over het hoofd van de aluminium hoedjes heen. Hoewel zijn doel het weerleggen ervan is. In Nederland bestaat nog geen platform tegen politieke kwakzalverij. De hoogste tijd.
Update 28 mei 2019: Vijf partijen hebben tegen een aangenomen motie van VVD, D66, PvdA en GL gestemd die de regering verzoekt ‘met een wetsvoorstel te komen met als doel een ieder die de seksuele oriëntatie of genderidentiteit van een ander probeert te veranderen, te onderdrukken of uit te wissen, te bestraffen’. Die partijen zijn CDA, CU, SGP, FvD en PVV. In de publiciteit wordt dit ook wel ‘homogenezing’ genoemd.
Jehova’s worstelen met van alles. Met hun God, homoseksueel gedrag, de wereld en openheid. Het valt voor orthodoxe gelovigen niet mee om in een snel veranderende wereld met vele religies en levensovertuigingen geloofwaardig en relevant te blijven. Dat kan op twee manieren. Door het omarmen van de pluriformiteit of door het tegenovergestelde, namelijk het zich terugtrekken in zichzelf. Dat laatste doen de Jehova’s Getuigen.
Zowel uit het verslag van PowNed als uit het gewraakte kinderfilmpje ‘Les 22: Eén man, één vrouw; Waarom heeft Jehovah de man en de vrouw gemaakt?’ op de site van Jehova’s Getuigen blijkt dat deze gelovigen menen dat homoseksuelen hun gedrag zouden kunnen aanpassen. Dat is de zogenaamde homoconversie waarover in onder meer de VS rechtszaken zijn gevoerd. ‘Gay conversion’ is de counseling en therapie van homoseksuelen met de opzet om ze om te vormen tot heteroseksuelen. In 2012 noemde de gouverneur van Californië Jerry Brown deze therapie kwakzalverij. De therapie is vooral geloof zonder wetenschappelijk nut.
In Nederland biedt het christelijke Tot Heil des Volks via Different nog steeds de therapie aan, maar deze wordt nu minder nadrukkelijk aangeboden dan voorheen: ‘Different biedt psychopastorale begeleiding aan christenen die te maken hebben met homoseksuele gevoelens. Onder maatschappelijk druk is de omschrijving ervan veranderd, want tot enkele jaren gelden stond er: ‘Different biedt psychosociale begeleiding aan christenen die te maken hebben met ongewenste homoseksuele gevoelens.’ Uitgangspunt zoals dat ook door de verschillende Jehova’s Getuigen in het verslag wordt verwoord is dat homoseksuele gevoelens ongewild zijn en niet voortkomen uit de eigen homosexuele geaardheid, maar te genezen zouden zijn. Zoals gezegd, een onbewezen en ongefundeerde claim. Onder druk van onder meer voormalig kamerlid Boris van der Ham (D66) is de vergoeding door zorgverzekeraars aan de homoconversie vanuit de overheid gestopt. Dit tekent het isolement waarin deze Jehova’s Getuigen zijn gedrongen door vast te houden aan achterhaalde ideeën.
Het AD verwijst naar een onderzoek van Reporter Radio dat het UWV al jarenlang opleidingen tot helderziende zou vergoeden. Waarschijnlijk wordt dit item op 14 juni uitgezonden en dient de publiciteit om aandacht voor het programma te genereren. Sinds 2008 volgden tientallen werkloze 50-plussers een opleiding bij Stichting Paradidakt in Zoetermeer. Het UWV vergoedt zo’n 1000 euro per cursus. Het AD citeert een woordvoerder van het UWV: ‘Als aan de scholing een baangarantie vastzit, staat de arbeidsmarktrelevantie vast’. Is dat het enige?
Een Nederlandse overheidsinstantie subsidieert dus kwakzalverij. Da’s ruimdenkend. Dat opent perspectieven. De opleiding tot een functie die aantoonbaar onzinnig is kan in beginsel door het UWV gesubsidieerd worden. Te denken valt aan: balletje-balletje consultancy, zakkenrollen, brandkastkraken voetreflexologie, pendelen, geestelijke bewustwording, kaartlezen, kaartleggen, krijt- en kleurhealing, zicht op het zielepad, zandlezen, mensensmokkelaar, paardenfluisteren, hondenfluisteren, Tarot, stemvorken healing en energetische massage of realisatie-coaching. Enfin, het is betrekkelijk klein bier. Als het grote onrecht van de zichzelf buiten de orde plaatsende en tientallen miljarden kostende bankensector niet aangepakt wordt, kan dit er nog wel bij.
Foto: Schermafbeelding van Paradidakt in Zoetermeer dat cursussen helderziende aanbiedt die door het UWV worden betaald.
Sociale media zijn als een auto. Vervoermiddel, afwerkplek, woning en moordwapen tegelijk. Over wat aan de openbaarheid is toevertrouwd heeft de blogger of Facebook-er geen controle meer. Prijzenswaardig dat de lezer er betekenis aan geeft. Zo is het immers bedoeld. Met creatieve uitingen, zoals boeken, films, schilderijen en toneelstukken gaat dat altijd zo. Ieder geeft er z’n persoonlijke betekenis aan. Dat werkt twee kanten op. De uiting vormt de persoon en de persoon vormt de uiting. Daarom moet de maker het loslaten.
Maar soms staat die nieuwe betekenis haaks op hoe het bedoeld was. Dat gaat verder dan het aanvoeren van ironie als verdedigingsmiddel dat de ontslagen Fons ‘Snotneus’ de Poel als verklaring voor zijn gedrag geeft. Neem nou ‘johannus moesker dienaar van yeshua’ die een 4 maanden oude posting van me over evangelist Jan Zijlstra uit Steenwijk doorplaatst en van commentaar voorziet waarvan de strekking niet makkelijk valt te doorgronden: ‘EVANGELIST JAN ZIJLSTRA (..) DAT TE DOE HIJ MOET ZICH VERANWODEN TE GE OVER DE HERE’.
Ik sta erbuiten. Mogelijk gaat het om een twist tussen twee evangelisten. Of de tovenaar en een leerling. Mij fascineert het waarom ‘johannes moesker’ nou juist deze posting tegen Jan Zijlstra in stelling brengt. Gevolg is dat ik door het gebruik van een posting als spiegel opnieuw besef dat woorden echt voor alles gebruikt kunnen worden. Zelfs voor het tegendeel zoals bedoeld. Daar heeft iedereen en niemand zeggenschap over.
Foto: Schermafbeelding van posting van ‘Evangelist johannus moesker dienaar van yeshua’.
‘Het begint ineens veel hier te kriebelen. En dat heeft met mij te maken met het derde oog. Het derde oog staat voor helderzien. De engelen geven aan dat je het allemaal heel helder ziet. En dat hetgeen wat je helder ziet je daarvoor stappen mag voor gaan nemen.’ Aldus Angelshart die over haar voorhoofd wrijft. Als deelnemer aan de Spirituele Beurs 2015 die op 10 en 11 januari plaatsvond in het Zeeuws-Vlaamse Hulst en voor de 13de keer werd georganiseerd door De 4windrichtingen. In Cultureel Centrum Den Dullaert.
De Spirituele Beurs heeft vele verkoop- en consultantstands, zoals psychometrie, pendelen en kaartleggen. En zandlezen of engelenconsult. Wat het waard is spreekt voor zichzelf. Spiritualiteit voorziet in een behoefte en is in de tijd van ietsisme, economische tegenspoed en sluitende kerken een gat in de markt. Als de geest het toelaat. Voor iedereen die op zoek is naar voetreflexologie, helderziende waarnemingen, pendelen, geestelijke bewustwording, kaartlezen, kaartleggen, krijt- en kleurhealing, ‘reiki mbv paarden’, zicht op het zielepad, familieopstelling, psychometrie, Tarot, stemvorken healing, energetische massage of realisatie-coaching.
George Knight 