Wilders: kabinet medeverantwoordelijk voor komende aanslagen. Alleen in eigen virtuele werkelijkheid heeft hij nog iets te zeggen

Aldus een tweet van RTL Nieuws van vanmiddag naar aanleiding van een nieuwsbericht dat door PVV-leider Geert Wilders werd geretweet. Aanleiding zijn de terreuraanslagen van vandaag in Brussel die via persbureau Amaq door terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) zijn opgeëist, aldus een bericht van Reuters.

Wilders is de weg kwijt door te beweren dat als er in Nederland een aanslag plaatsvindt daarvoor het kabinet moreel medeverantwoordelijk is. Hoezo medeverantwoordelijk, praat het kabinet dan de daden van IS goed en neemt het geen maatregelen om de veiligheid te verhogen? Nee, dat is niet aan de orde. Met hetzelfde gebrek aan onderbouwing kan het omgekeerde beweerd worden, namelijk dat Geert Wilders moreel verantwoordelijk is als er een aanslag plaatsvindt. Ook dat is onzin. Want in dat geval is echt uitsluitend IS verantwoordelijk.

Wat Wilders hier zegt tekent niet zozeer zijn kracht, maar zijn zwakte. Om gehoord te blijven worden in de publiciteit moet hij steeds driestere uitspraken doen. Zijn argumenten worden steeds vergezochter en hebben steeds minder met de werkelijkheid te maken. Naar verwachting zal een steeds groter deel van de bevolking dit doorzien. Hoe dan ook maken dit soort uitspraken hem voor de andere partijen nog aanvaardbaarder dan hij al was. Wat volgt na kopvoddentaks, grenzen dicht, minder Marokkanen, nationalisme als wondermiddel voor alle klachten, en Rutte medeverantwoordelijk voor aanslagen van IS? Als rechtsbuiten zet Wilders zichzelf steeds meer buitenspel. De rest van het veld ziet het met afgrijzen aan. Wilders’ persoonlijke tragiek is dat hij als een van de langstzittende kamerleden (sinds 1998) geen alternatief heeft. Er is voor hem geen weg terug.

Foto: Tweet van RTL Nieuws, 22 maart 2016.

Ombudsman Brenninkmeijer vindt het publieke debat intolerant

Vanavond spreekt de nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer de 15de Burgemeester Dales lezing uit in Nijmegen. Het onderwerp is de intolerantie in het Nederlandse publieke debat. Volgens Brenninkmeijer kan de politiek meer doen om intolerantie te bestrijden. Met name de toon van het debat kan volgens hem beter.

In een toelichting in Goedemorgen Nederland (31’30”) geeft de nationale ombudsman als voorbeelden de kopvoddentaks, haatpaleizen van Wilders en Nederland teruggeven aan de Nederlanders van Rutte. Dat zet de toon van een debat met een wij en een zij. Brenninkmeijer ziet dat als gevaarlijk ‘omdat mensen gelijkwaardig zijn’. In een onnavolgbare ketenredenering koppelt Brenninkmeijer toon, tolerantie, gelijkwaardigheid, discriminatie, het menselijk brein en politiek aan elkaar. Hij psychologiseert de volksgeest.

Alex Brenninkmeijer maakt zich door het noemen van de voorbeelden kwetsbaar omdat-ie naar Wilders en Rutte verwijst. Dat conflict zegt-ie echter niet aan te gaan omdat-ie alleen wil zeggen dat tolerantie in het politieke debat terug moet keren. Concreet moet de politiek ervoor zorgen dat Nederlanders met elkaar in gesprek gaan. Want Nederlanders vinden het belangrijk hoe ze met elkaar omgaan, aldus de ombudsman.

In de toelichting hamert Brenninkmeijer op de toon van het debat en het fatsoen. Dat zie ik als een zwaktebod omdat het aan de buitenkant blijft. Het oogt ook kleinburgerlijk. Naar mijn idee benadrukt-ie te weinig de spelregels van de politiek en de weerbaarheid van de democratie. Of de frisheid, sprankeling en heerlijke dwarsheid van een mening. Hij laat zich in een oubollige rol duwen. Met een pleidooi voor directe democratie, burgerrechten en openheid was-ie verder gekomen. Nu blijft-ie hangen in een fixatie voor politieke partijen.

Toch is zijn oproep sympathiek en noodzakelijk. Maar hij kiest de verkeerde inzet door te focussen op toon en omgangsvormen. Ik schreef eerder: Het is onze burgerplicht om de roep om openheid te concretiseren. Door meer deelnemers aan de inrichting van de samenleving en meer gebruikers van het vrije woord kan het glazen plafond doorbroken worden. Da’s een langlopend project. Het begint met het besef om zonder moralisme vrij te denken. De valse schijn moet aan diggelen. Hopelijk gooit Brenninkmeijer zijn steen in de juiste richting.

Foto: Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer schudt kamervoorzitter Gerdi Verbeet de hand in de Tweede Kamer, 2011. Credits: ANP