Gülenbeweging in Nederland moet worden getolereerd. Maar is een conservatieve, islamitische invloed die weinig waardering verdient

‘Het is niet redelijk om de islam de schuld te geven van de wreedheden van de gewelddadige radicalen. Maar wanneer terroristen claimen uit naam van de islam te handelen, dan dragen ze die identiteit – zij het alleen in naam. Daarom moeten gelovigen er alles aan doen om te voorkomen dat dit kankergezwel zich uitzaait binnen onze gemeenschappen. Doen we dat niet, dan zullen we medeverantwoordelijk zijn voor het besmeurde imago van ons geloof.’ Aldus de vertaling door WijBlijvenHier! van een opiniestuk van 27 augustus 2015 in The Wall Street Journal van de in de VS wonende Turkse politicus en islamprediker Fethullah Gülen.

Dit fragment verklaart enkele misverstanden. 1) Terroristen die zeggen uit naam van de islam te handelen doen dit ook daadwerkelijk; die claim kan hun niet ontnomen worden. 2) Gülen verwijst naar IS; hij ging hiermee in tegen president Erdogan van wie wordt gesuggereerd dat hij IS de hand boven het hoofd hield als tegenwicht van Koerdische ambities om een eigen staat te stichten. 3) Gülen profileert zich als gematigd moslim die inzet op onderwijs en modernisering; net als Tariq Ramadan brengt Gülen de moderniteit naar de islam, maar niet de islam naar de moderniteit. Dat houdt in dat hij moslims apart wil houden.

Moslimpredikers als Gülen en Ramadan meten zich een modern image aan, maar zijn conservatieve denkers die opteren voor apartheid van hun gelovigen. Ook in Nederland is de Gülenbeweging (Hizmet) actief. Het wordt al jarenlang beschuldigd van islamisering. Onder het mom van wereldburgerschap, interculturaliteit en interreligieusiteit wordt dat verhuld. Het is volgens critici een controversiële, streng-islamitische beweging die mannen boven vrouwen stelt en homoseksualiteit verwerpt. Het Rotterdamse raadslid Anita Fähmel (Leefbaar Rotterdam) concludeerde begin 2009 in een rapport dat de Gülenbeweging islamitisch-fundamentalistisch is. De geslotenheid maakt toetsing lastig en controle onmogelijk.

Eind december 2010 nam toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner (CDA) het in een overleg in de Tweede Kamer op voor de beweging na aanvallen van SP en PVV. De Fethullah Gülen-organisatie presenteerde het op haar site. De Turks-Nederlandse SP’er Sadet Karabulat probeert al jaren om de overheidssubsidie voor deze in haar ogen crypto-islamistische beweging terug te draaien. Ze kwam niet langs de coalitie van christenen en gedogende seculieren die de waarschuwingen over de beweging negeerden.

Dit was in tijd dat in Amsterdam burgemeester Eberhard van der Laan afscheid nam van het idee van compenserende neutraliteit van zijn voorganger Job Cohen omdat het de scheiding van kerk en staat onaanvaardbaar ver oprekte. Religie werd door de toenmalige wetgevers gezien als een instrument dat via overheidssubsidies ingezet kon worden om sociale rust en cohesie te kopen. De aanname was dat gematigde religieuze stromingen de radicale stromingen de wind uit de zielen konden nemen. De inschatting was dat de Gülenbeweging gematigd was, hoewel dat door de geslotenheid en de verborgen agenda van de beweging niet te controleren was en uiteindelijk neerkwam op wensdenken van de toenmalige politieke klasse.

Het gedogen van de Gülenbeweging en de enthousiaste medewerking van de politieke elite in het CDA en de PvdA leidde desondanks tot kritiek. In opdracht van toenmalig minister Van der Laan lichtte moslim en islamwetenschapper Martin van Bruinessen de beweging door en kwam in december 2010 met een rapport dat constateerde dat het wel meeviel. Maar Van Bruinessen werd partijdigheid verweten, door onder andere  Elise Steilberg die in De Volkskrant schreef: ‘De grootste bron van zorg vormden steeds de zeer gesloten mono-ethische schoolinternaten, die onder geen enkel overheidstoezicht vallen en dat Minister Donner het geheel in orde vindt dat een instelling die zich naar buiten als seculier voordoet, in haar kern diep religieus is.’

Nu keert Erdogans bewind zich tegen de Gülenbeweging. In Turkije en daarbuiten. In een overgenomen beweging verandert een coup in een tegencoup. Met dead weight van Hizmet. Ongewenst is dat dit conflict naar Nederland overslaat. De ene islamitische beweging die de andere islamitische beweging wil vervolgen doet dat maar buiten de Nederlandse grenzen. Leden van Hizmet moeten nu geen krokodillentranen huilen en net doen alsof ze deel uitmaken van een moderne beweging die gaat voor democratie, rechtsstaat en openheid. In de jaren dat Erdogan en Gülen nog bondgenoten waren gaf het geen kik toen de seculiere oppositie werd vervolgd. De Gülenbeweging zal nu ook voor de naïeve delen van de Nederlandse politiek de onschuld voorgoed voorbij zijn. Het wordt getolereerd, maar hoeft niet meer op enig privilege te rekenen.

Foto: Turks worstelen, 1979.

Advertentie

Adèle van der Plas spreekt over Baybaşin en Demmink

WeAreChangeRotterdam interviewt advocate Adèle van der Plas over de zaak van haar cliënt Hüseyin Baybaşin en de kwestie Joris Demmink. Van der Plas licht toe wat volgens haar het verband is tussen Baybaşin en Demmink. Laatstgenoemde was 10 jaar lang de hoogste ambtenaar van het ministerie van Justitie, dat in 2010 werd omgevormd tot het ministerie van Veiligheid en Justitie. Een bericht in NRC spreekt van een angstcultuur op dat ministerie dat haaks stond op de openheid. Met klassenjustitie en wraakacties jegens klokkenluiders. Dat kan verklaren waarom de al sinds de jaren ’90 circulerende geruchten over het handelen van Demmink nooit grondig onderzocht werden of prominent in de publiciteit kwamen, en in de doofpot belandden.

Van der Plas ziet een rol voor de politiek om de kwestie Demmink tot op de bodem uit te zoeken omdat uit haar informatie die ze van Turkse autoriteiten heeft gekregen, blijkt dat Demmink chantabel was. Dat ziet ze als een ernstige inbreuk op de rechtsstaat. Vooral de kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Louis Bontes (GrBvK) hebben zich de afgelopen jaren in het dossier Demmink verdiept en zich verdienstelijk gemaakt. 

Turkije: Petitie Amnesty vraagt gerechtigheid in zaak vermoorde Tahir Elçi

In Turkije liggen de mensenrechten onder vuur. En de opponenten van president Erdogan. Op 28 november 2015 werd de advocaat en mensenrechtenactivist Tahir Elçi op straat doodgeschoten. Onder nog steeds niet opgehelderde omstandigheden. Hij had het opgenomen voor de Koerdische zaak. Amnesty International vraagt om een diepgravend en onafhankelijk onderzoek naar de dood van Tahir Elçi. Teken hier de petitie.

Foto: Petitie ‘Gerechtigheid in zaak vermoorde Tahir Elçi’ van Amnesty International.

VVD onder vuur na rapport Oosting. Maar er is geen alternatief

De VVD krijgt volop kritiek in de kwestie over de Teevendeal. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is al afgetreden en ook premier Mark Rutte ligt onder vuur. Afgelopen week verscheen het rapport van de onderzoekscommissie Oosting. Conclusie was dat de deal voor drugsbaron Cees H. onevenwichtig en niet in proportie was. Goede onderzoeksjournalistiek haalde boven water wat de politiek liet liggen. Nieuwsuur-redacteur Bas Haan zegt in het rapport: ‘Zeker na december 2014, als minister Opstelten zijn laatste brief over de kwestie aan de Kamer schrijft en de zaak definitief in de doofpot dreigt te verdwijnen, zijn enkele voor mij cruciale personen na talloze tevergeefse pogingen bereid met me te praten én documenten te laten zien.’

De overeenkomsten met de kwestie Demmink zijn groot. Ook daar betreft het een langlopende kwestie die op de lange baan geschoven wordt. Ook daar bestaat het vermoeden van een schimmige deal tussen politiek en onderwereld (Cees H.) of Turkije (Demmink) waarbij achteraf de vraag gesteld wordt hoe evenwichtig dat was. Ook daar zijn de hoofdpersonen VVD’ers die onder elkaar en met inzet van hun netwerk de kwestie in de doofpot proberen te stoppen. Ook daar wordt door het kabinet vanuit het ministerie van Justitie een oriënterend onderzoek als afleiding gebruikt om een grondig onderzoek uit de weg te gaan. Ook daar speelde voormalig officier van Justitie en oud-staatssecretaris Fred Teeven een scharnierfunctie en beroept hij zich op zijn zwijgrecht. Met Demmink heeft de onderzoekscommissie Oosting trouwens een formeel gesprek gevoerd.

Wat nu? Voor de levensvatbaarheid en het democratisch gehalte van de politiek is een afwisseling van politieke partijen gewenst. Het idee is dat door afwisseling zo ingesleten weeffouten kunnen worden hersteld. Alleen is het probleem van de Nederlandse politiek dat er geen geloofwaardige alternatieven en keuzes zijn. De middenpartijen (VVD, D66, CDA, PvdA) lijken programmatisch en mentaal teveel op elkaar en zijn inwisselbaar en de behoudende ‘tegenpartijen’ PVV en SP geven vooral aan wat ze niet willen zonder een constructieve bijdrage aan het publieke debat te leveren. De rest (CU, SGP, PvdD, GroenLinks en 50Plus) is te klein om een verschil te maken. Het kluitjesvoetbal van de Nederlandse politiek is de redding van de hevig falende VVD.

Foto: VVD Barendrecht: ‘We hopen weer op fantastisch weer bij het winterfeest. Bij de VVD stand kunt u uw politieke wensen in de wensboom hangen.’

Militaire oplossing voor Syrië haalbaar. Voor wie vrijuit wil denken

Leken hebben het makkelijk in het bedenken van oplossingen. Ze weten niks, hoeven niet binnen de lijntjes te redeneren en kunnen vrijuit denken. Dat lijkt op het lateraal denken van Edward de Bono dat in de jaren ’70 tot Nederland doordrong. Wikipedia definieert het als volgt: ‘het opnieuw (anders) ordenen van de bestaande informatie om zodoende nieuwe informatie te laten ontstaan.’ Toegepast op de Syrische burgeroorlog leidt dat tot het uitgangspunt: ‘Bedenk eens hoe IS en het regime van president Assad verslagen kunnen worden.‘

Eerst IS. Het geeft weinig nut om putten te graven in al gegraven putten. Ofwel, de bombardementen die vele burgerslachtoffers eisen en weinig militair effect hebben. Bombarderen is een politiek gebaar van goede wil als lakmoesproef voor westerse landen. Of in het geval van de Russen een middel om een voet tussen de deur te krijgen. Het staat prachtig op de voorpagina’s en in de parlementen, maar het maakt militair geen verschil.

Matthew Gault schetst een lateraal scenario van oud-officier en contra-terrorisme expert Malcolm Nance in een artikel voor War Is Boring. De Amerikaanse minister van Defensie Ash Carter maakte op 1 december 200 commando’s vrij om te vechten tegen IS. Die kunnen in samenwerking met Iraakse speciale troepen en Vrij Syrische en Koerdische troepen 40 kilometer achter de frontlinie een guerrilla beginnen: ‘Go 20-30 miles behind his lines and destroy his entire line of logistics at night’. Maak IS onzeker, ontneem ze het idee dat ze het eigen territorium controleren en verplicht ze tot mobiliteit zodat ze hun schuilplaatsen moeten verlaten. Dan kunnen vliegtuigen ze op de korrel nemen. Die guerrillagroepen waar ook zo’n 50 Nederlandse commando’s aan toegevoegd kunnen worden kan oplopen tot zo’n 2000 man. Als sprinkhanen kunnen ze het door IS gecontroleerde gebied plunderen en daar de militaire infrastructuur stap voor stap vernietigen.

Dan Assad. Als IS door de guerrilla verzwakt, maar nog niet verslagen is en niet-islamistische tegenstanders van het regime-Assad (Koerdische en Vrij Syrische troepen) door bewapening, training en ondersteuning zijn versterkt en de islamistische tegenstanders van Assad (Al Nusra en Al Qaida) mede door bescheiden inzet van de guerrillatroepen zijn verzwakt, dan kan de aanval op Assad frontaal worden ingezet. Voorwaarde is dat de grondtroepen van de Russische Federatie (Artillerie) en Iran (Infanterie) geïsoleerd komen te staan en op het slagveld geen bondgenoten hebben. De diplomatieke toenadering tot de Russische Federatie moet tijdig en definitief beëindigd worden zodat de Russen beseffen in Syrië geen politiek wisselgeld te kunnen incasseren.

Het schrikbeeld van een imploderend regime-Assad dat net als na de moord op kolonel Khadaffi in Libië tot chaos leidde en daarom nu als excuus wordt gebruikt om Assad voorlopig te laten zitten is een valkuil die een oplossing op de lange baan schuift. Syrië kent een goed opgeleide bevolking die in meerderheid gematigd van nature is. Het zijn de andere landen (Saoedi-Arabië, Qatar, Turkije, Iran, de Russische Federatie, Frankrijk, VS) die het vuur van de oorlog brandend houden. IS is met een goed gecoördineerde guerrilla te verslaan en het regime-Assad plus bondgenoten (Hezbollah, Iran en de Russische Federatie) kunnen politiek geïsoleerd en verzwakt worden. Hun moet duidelijk gemaakt worden dat ze niet beloond, maar gestraft zullen worden voor hun inmenging. Zo valt het Syrische vuur te doven. Aldus een leek die makkelijk praten heeft.

Foto: Na de vatenbom in Aleppo, februari 2014.

Kwestie Demmink: ‘geheime stukken uit cel Baybasin verwijderd’. Politiek spel van Justitie?

Update 25 januari 2016: Vandaag dient het kort geding van Hüseyin Baybasin tegen het overhoop halen van zijn cel en ontvreemden van vertrouwelijke stukken op 17 november 2015. In een bericht zegt het AD dat uit de stukken blijkt dat Joris Demmink meer betrokken was bij deze zaak dan hij en achtereenvolgende ministers van Justitie wilden doen blijken. Baybasin probeert aan te tonen dat juist in deze stukken die uit zijn cel werden gestolen door de overheid, Demminks betrokkenheid wordt aangetoond. Het AD heeft kopieën. 

Aldus journalist Koen Voskuil die de zaak Demmink nauwgezet volgt en er regelmatig over bericht in het AD. Het gaat om de Koerdisch-Turkse gedetineerde Hüseyin Baybasin wiens cel in PI Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos op dinsdag 17 november werd geïnspecteerd. Hierbij werden ‘zeer geheime en vertrouwelijke processtukken van cliënts cel verwijderd’ volgens advocaat Judith Serrarens in een klachtenbrief aan de Raad van Toezicht van deze gevangenis in een feitenrelaas. Koen Voskuil memoreert dat het meenemen van de vertrouwelijke stukken gevoelig ligt. De inspectie is opvallend omdat de stukken volgens Baybasins advocaat Adèle van der Plas pas anderhalf week in de cel lagen: ‘Het gaat om supervertrouwelijke stukken over de politieke achtergrond van zijn zaak. Het lijkt dat de celinspectie doelbewust was om ze te bemachtigen.’

Justitie zegt de zaak te onderzoeken. Baybasin wordt met Demmink in verband gebracht omdat al jarenlang het vermoeden bestaat dat Babaysin in een uitruil tussen Turkije en Nederland werd geslachtofferd. Hij had een prominente rol in de Koerdische kwestie. Zo was hij medeoprichter van het in Nederland opgerichte Koerdische Parlement in ballingschap. Maar Baybasin bracht vanuit zijn expertise in 1989 ook naar buiten dat de Turkse regering betrokken was bij ‘grootschalige heroïnehandel (met een jaarlijkse omzet van tientallen miljarden dollars)’ zoals het feitenrelaas van de Bakker Schut Stichting zegt. Dat lijkt zwaarwegender.

De Turkse regering zou materiaal hebben dat bewijst dat Demmink in de jaren ’90 in Turkije minderjarige jongetjes misbruikt zou hebben. De deal zou zijn dat de Turken de bewijzen over Demmink in de doofpot stopten als Nederland zorgde dat Baybasin achter de tralies verdween. Er is ook een theorie dat Baybasin deze koppeling uit zijn duim zuigt om zijn zaak sterker te maken. Bewijzen over het kindermisbruik door Demmink in Turkije lijken aannemelijk. In zijn artikel noemt Voskuil ook Engeland dat betrokken zou zijn in de ruil tussen Nederland en Turkije. Baybasin zat tot 1989 in een Britse cel wegens handel in verdovende middelen.

Als Nederland een rechtsstaat is zoals het hoort, dan wordt dit tot op de bodem uitgezocht. Onaanvaardbaar is dat bij de inspectie in een gevangenis vol politiek implicaties rechten (artikel 37 PBW, artikel 39 lid 4 PWB) van een gedetineerde met politieke implicaties worden geschonden. Met welk doel is dit gebeurd en door wie is opdracht gegeven om geheime stukken uit de cel te verwijderen? Dit vraagt om diepgaand onafhankelijk onderzoek en een antwoord van minister Van der Steur van Justitie. Maar juist de kwestie Demmink waarin jarenlang een diepgaand onderzoek door de leiding van Justitie werd geblokkeerd geeft weinig vertrouwen dat de onderste steen boven komt. De schijn bestaat nog steeds dat de belangen daarvoor te groot zijn.

Louis Bontes heeft kamervragen gesteld aan minister Van der Steur (nog niet gepubliceerd):

Foto 1: Schermafbeelding van tweet van Koen Voskuil (AD), 20 november 2015.

Foto 2: Kamervragen van Louis Bontes via tweet Louis Bontes.

Gülen: moslims moeten extremistische islam bestrijden. Maar hoe?

‘Het is niet redelijk om de islam de schuld te geven van de wreedheden van de gewelddadige radicalen. Maar wanneer terroristen claimen uit naam van de islam te handelen, dan dragen ze die identiteit – zij het alleen in naam. Daarom moeten gelovigen er alles aan doen om te voorkomen dat dit kankergezwel zich uitzaait binnen onze gemeenschappen. Doen we dat niet, dan zullen we medeverantwoordelijk zijn voor het besmeurde imago van ons geloof.’ Aldus de vertaling door WijBlijvenHier! van een opiniestuk van 27 augustus in  The Wall Street Journal van de in de VS wonende Turkse politicus en opinieleider .

Het gaat uiteraard om IS en de radicale islam die op dit moment de wereld treft. In zijn analyse heeft Gülen die zich graag profileert als een gematigd moslim die inzet op onderwijs en modernisering geen goed woord over voor deze terroristen die zeggen uit naam van de islam te handelen. Hiermee plaatst Gülen zich voor de zoveelste keer frontaal tegenover de Turkse president Recep Erdogan van wie wordt gesuggereerd dat hij IS de hand boven het hoofd houdt als tegenwicht van de Koerdische ambities om een eigen staat te stichten.

De aanpak van Gülen om de extremisten een halt toe te roepen is minder overtuigend dan zijn analyse. Kan de ‘extremistische kanker’ van de extremistische islam bestreden worden door mensenrechten binnen de moslimgemeenschappen te verdedigen, scholing te bevorderen en man en vrouw gelijk te behandelen? Gülen slaat een fase over. Zo roept hij moslims op geweld af te zweren, omdat islamitische bronnen de religieuze claims van de extremistische moslims niet legitimeren. Maar kunnen mensenrechten, schoolboeken en goede bedoelingen een eind maken aan de slagvelden van Syrië of Irak of de aanslagen in het Midden-Oosten door genoemde extremisten? Fethullah Gülen praat verdienstelijk voor de lange termijn, maar slaat het heden over.

Foto: ‘Founder of the Gülen movement, Muhammed Fethullah Gülen (L) and Turkish Prime Minister Recep Tayyip Erdogan (R).‘