Politie verhindert bijeenkomst van de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster in Moskou

Sinds 26 oktober 2015 ben ik lid van de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Niet echt praktiserend, maar wel gelovig. Ik geloof in het idee dat hoe meer religies er zijn, hoe beter het is voor de samenleving. Dat is geen pleidooi tegen religie, maar juist ervoor. Zoals in alle sectoren hebben gevestigde religies problemen met nieuwkomers. Want het dreigt hun voorrechten en machtsposities aan te tasten die ze graag voor zichzelf houden. En niet willen delen met anderen. Ook de beleidsmakers en uitvoerders van de Nederlandse politiek en overheden hebben problemen met de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster dat ze ondanks de vrijheid van godsdienst inhoudelijk wilden toetsen. Via een rechtszaak moest de Kerk haar gelijk halen en de overheid dwingen de grondwet correct toe te passen. Zie hier commentaren over ontwikkelingen sinds oktober 2015.

In de Russische Federatie is het nog slechter gesteld met de godsdienstvrijheid, zoals een bericht in Meduza aantoont. Dat gaat verder dan in Nederland. De politie verhinderde een bijeenkomst in een Moskou’s café van leden van de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster. Het zou volgens de politie een provocatie zijn. In de Russische Federatie werken overheid en staatskerk nauw samen bij de renationalisatie van de samenleving en wordt religieuze diversiteit tegengewerkt. De Russische hoofdvertegenwoordiger van de Kerk luistert naar de naam Pastriarch Purée Pasta III. Een verwijzing naar het hoofd van de Russisch Orthodoxe Kerk patriarch Kirill.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Police interrupt opening of Church of the Flying Spaghetti Monster temple in Moscow’ op Meduza.

Russische atheïst ontkent op internet bestaan God. En wacht gevangenisstraf

De 38-jarige Rus Viktor Krasnov wacht gevangenisstraf nadat hij ervan beschuldigd werd de gevoelens van gelovigen te kwetsen omdat hij op internet zei dat er geen God is. The Guardian zet het in een bericht op een rijtje. De beschuldiging is gebaseerd op wetgeving van de Russische Federatie en markeert een omslag met het verleden. In de Sovjet-Unie waren het niet de atheïsten, maar juist de gelovigen die in het verdomhoekje zaten. De restauratie van nationalisme, Russische taal en etniciteit, en ‘de Russiche Wereld’ (Roesski Mir) gaat samen met de opwaardering van het orthodoxe geloof. In de praktijk blijkt het in de Russische Federatie voor atheïsten en andersdenkenden lastig om zich te uiten omdat ze deze staatsconstructie in de weg staan. Zeggen dat de bijbel flauwekul is en er geen God bestaat wordt zo in de Russische Federatie een politieke uitspraak die zich niet zozeer tegen de kerk, maar tegen het zittende bewind richt. Vandaar de harde reactie.

Franciscus en Kirill vermengen geloof en politiek in verklaring van Havana

Moeten niet-katholieken zich iets aantrekken van wat de paus van Rome zegt? Dat ligt eraan. Paus Franciscus is naast hoofd van de Heilige Stoel ook staatshoofd van Vaticaanstad, de kleinste onafhankelijke staat ter wereld. Het centrale bestuursorgaan van de Katholieke Kerk is een interne aangelegenheid en uitsluitend van belang voor katholieken die zich hierdoor laten inspireren. Interne werking van religieuze instellingen is voor gelovigen. Ze kunnen beweren wat ze willen zonder onderbouwing van hun geloofswaarheid te hoeven geven.

Geloof is geen wetenschap en kent geen sluitend bewijs. Geloof is oorzaak en gevolg, uitgangspunt en sluitsteen van de getuigenis. In religie kunnen mensen over water lopen of in touwen klimmen, en kan water in wijn veranderen. Veronderstellingen zijn het voorrecht en het bestaansrecht van religie. In een parallel universum dat religie heet heerst de logica van de hypothese die geen direct verband met de realiteit heeft, maar een geloofswaarheid is die uitsluitend in en voor zichzelf bestaat. Gevoed vanuit de overlevering.

Niet-katholieken hebben dus functioneel te maken met de paus van Rome als hij spreekt als staatshoofd van Vaticaanstad. Dat overigens geen lid van de EU is. Niet-katholieken kunnen voorbijgaan aan Franciscus als hij zijn geloofswaarheden verkondigt  aan de katholieken, maar niet aan het staatshoofd die zich begeeft op het gebied van de diplomatie en de politiek. Problematisch wordt het als geloofsverkondiging en politiek bewust door elkaar worden gebruikt. Dan wordt het raadselachtig  of de paus zich richt tot de katholieke gelovigen of tot de wereldburgers. En of niet-katholieken zich wel of niet iets aan moeten trekken van zijn woorden.

De gezamenlijke verklaring van Havana van paus Franciscus en patriarch Kirill van Moskou van de Russisch-orthodoxe Kerk is een voorbeeld van bewuste vermenging van geloof en politiek. Het mist zowel de zuiverheid van een encycliek die gaat over de leerstellingen van het geloof en gericht is aan de gelovigen als het gebruik van de diplomatie die opereert volgens geformaliseerde regels waarbij geen direct beroep gedaan wordt op culturele waarden zoals die bestaan binnen religie. De verklaring van Franciscus en Kirill is niet alleen een bewuste mengvorm van religie en politiek, maar daarnaast politiek die er niet naar streeft om onpartijdig en onzijdig te zijn. Franciscus en Kirill kiezen partij door bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne niet te omschrijven als een oorlog tussen landen, maar als vijandigheden die uit het niets lijken te zijn ontstaan. De verklaring is bedoeld voor intern gebruik en hoort thuis in het religieuze domein. Het heeft geen enkele politieke waarde.

Foto: Patriarch Kirill (links) een paus Franciscus (rechts) in Havana, 12 februari 2016.

Volnovakha: wie stopt in Gods naam het terrorisme in Oekraïne?

In de Russisch-Oekraïense oorlog laten religieuze instellingen zich niet onbetuigd. Ze zijn deel van de strijd geworden, zoals dat in oorlogen gaat. De Russisch-Orthodoxe kerk van Moskou en de Oekraïens-Orthodoxe kerk van Kiev kiezen partij voor de landen waarin ze gevestigd zijn. President Putin zei in juli 2014 bij een ontmoeting met Patriarch Kirill en andere vertegenwoordigers van de Russisch-Orthodoxe kerk in Moskou: ‘(..) to emphasize once again that I very much reckon on your moral, ethical and spiritual support in defending the values which we serve together’. Kerken geven spirituele steun aan de strijd en legitimeren deze.

In Rusland wordt religieuze orthodoxie samen met nationalisme en sociaal conservatisme in een ideologie gestopt die te omschrijven valt als een ethisch reveil dat zich afzet tegen specifiek westerse, maar ook universele waarden zoals mensenrechten. In Oekraïne is het beeld vager, het land koerst richting Europa, maar is daar nog lang niet aangeland. Oekraïense politiek is als een ontelbare malen overgeschilderde deur die deels afgebladderd is en allerlei kleuren doorheen schijnen. De Oekraïense kerk volgt de macht, ook in de strijd met Russisch-Orthodoxe kerk in Oekraïne (Patriarchaat Moskou) die op de hand is van de pro-Russen.

Nu is er een beschieting van het Oekraïense Volnovakha met als doel een checkpoint van het Oekraïense leger. Maar die een bus raakte en 12 burgers doodde. De video toont hoe een mijnenveld beschoten wordt met raketten. Gezien de herkomst, het patroon en de inslag is het hoogst waarschijnlijk dat de aanval werd uitgevoerd door militanten van de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk met Grad-raketten of zwaarder. Onderzoeker Dajey Petros zet het uiteen op zijn blog. Trouwens, in de artillerie-beschietingen over en weer met ouderwets, onnauwkeurig Russisch materiaal maakt het Oekraïense leger eveneens slachtoffers onder de burgerbevolking. Deze keer waren het de Russen. Patriarch Philaret veroordeelt het incident evenals de OVSE bij monde van de Servische minister Ivica Dačič. Dit geweld moet stoppen. Terrorisme is overal ontoelaatbaar.

Foto: Schermafbeelding van verklaring over het incident in Volnovakha van Patriarch Philaret van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk,

De ondraaglijke hypocrisie van Kasper König en Manifesta

Update 6 juni 2014: In een interview met Deutsche Welle zegt Kasper König: ‘I’ve stopped watching Russian television – I can’t stand the brainwashing anymore.’ Voorzover z’n visie op de Russische media en de ontbrekende vrijheid van meningsuiting. ‘It became clear to me that I was working in a country where there is no civil society’ geeft z’n visie op de Russische rechtsstaat. Al met al een lastige uitgangspositie om een tentoonstelling van hedendaagse kunst te maken. Of juist een uitdaging? Gaat de Manifesta door? 

Wat is een ergere ondeugd: schijnheiligheid of lafheid? Of lopen ze in elkaar over? In een beschouwing in NRC prikte Bas Heijne afgelopen zaterdag de dubbelhartigheid van Kasper König en de organisatie van de Manifesta door. Naast het blaffen van de Nederlandse economische en politieke elite die uit eigenbelang in de schulp kruipt voor Russische dreigementen. Verslaafd aan eigen welvaart. Heijne’s conclusie is dat president Putin juist voor zulke huichelarij (grote woorden, geen daden) geen respect heeft. De Duitse König is curator van de Manifesta 10 die voor 28 juni tot 31 oktober 2014 gepland staat in de Hermitage in het Russische St. Petersburg. De kunstmanifestatie Manifesta vindt om de twee jaar plaats en is een Nederlands initiatief.

In een verklaring zegt König: ‘De situatie is geëscaleerd sinds ons werk begon, maar ik denk niet dat dit steun betekent voor de huidige politieke en militaire acties van Rusland. (..) Ik heb niet de ambitie om gewoon commentaar te geven en, wat nog belangrijker is , ik hoop dat ik veel meer dan alleen commentaar op de huidige politieke omstandigheden kan geven’. Is König een geniale dommerik of een dom genie? Door te suggereren dat-ie meer dan commentaar geeft, hoeft-ie geen commentaar te geven en ontloopt-ie dat.

Het ergste komt nog: ‘Het is voor mij belangrijk dat mijn contract artistieke vrijheid garandeert, maar binnen de Russische wet. Toch hopen we aanzienlijke kunstwerken te tonen die geen toevlucht nemen tot goedkope provocaties. Het milieu en de mogelijkheden voor deze tentoonstelling zijn zeer rijk en het zou een vergissing zijn onze mogelijkheden te reduceren tot het niveau van alleen het maken van een bepaalde politieke verklaring‘. Stel je voor, goedkope provocaties. Niks voor een curator van stand. Niks voor een Nederlands-Russische organisatie die spreekt over de nasleep van de Koude Oorlog en daarom niet kan schakelen naar de nieuwe werkelijkheid van vandaag: een nieuwe verkoeling tussen Oost en West. Opnieuw ontloopt König liever zijn verantwoordelijkheid. Stel je voor dat-ie met Manifesta 10 een politieke verklaring afgaf. In Rusland.

Artistieke vrijheid binnen de Russische wet? Op welke planeet heeft König afgelopen jaren geleefd door te stellen dat z’n contract een garantie van artistieke vrijheid geeft? Aan hemzelf? Is König zo wereldvreemd dat-ie niet weet wat er in augustus 2013 met Konstantin Artunin en Alexander Donskoy in datzelfde St. Petersburg gebeurde? De politie viel zonder rechterlijk bevel het anarchistische ‘Museum van de Macht‘ binnen, haalde werken weg die kritisch voor de machthebbers waren en sloot het museum op last van de autoriteiten. Da’s de vrijheid van de Russische wet waarbinnen König opereert. Zijn huichelarij en die van de Manifesta-organisatie zijn tenenkrommend. Net als de Nederlandse elite praat het recht wat krom is. Achterhaald door de actualiteit die een streep zet door contracten, afspraken en mooie woorden die vals klinken. Weg met de collaborateurs.

Foto: President Putin en beeldende kunst.

Politie sluit tentoonstelling met Putin als verklede vrouw

Update 29 augustus 2013: Konstantin Altunin is naar Parijs gevlucht waar-ie politiek asiel heeft aangevraagd, aldus TheLocal.fr.  Hij vreesde aangeklaagd te worden. Alexander Donskoy liet AFP weten dat Altunin nog niet aangeklaagd is, maar dat alles mogelijk is nu z’n schilderijen in beslag zijn genomen. 

De politie heeft in het Petersburgse ‘Museum van de Macht‘ van Alexander Donskoy vier schilderijen van Konstantin Altunin in beslag genomen, aldus persbureau Novosti. Een van de werken beeldt president Putin in een rose-witte nachtjapon af die het haar van premier Dmitri Medvedev gekleed in BH en slip aanraakt. Volgens Donskoy zijn er nog drie andere werken in beslag genomen: een portret van de lokale politicus Vitaly Milonov, een schilderij getiteld ‘Erotische Dromen van wetmaker (Yelena) Mitzulina‘ en een portret van de Moskouse patriarch Kirill met gevangenistattoos. De politie handelde zonder bevelschrift. De rest van de tentoonstelling werd afgesloten. Performance in het museum met ‘Putin’ die ‘Alexei Navalny‘ in de fik steekt:

Volgens de Persburgse politie werden de vier werken van de tentoonstelling Machthebbers ‘teruggetrokken’ omdat ze bestaande wetgeving zouden kunnen schenden, aldus Novosti. De politie zei niet welke wetten er gebroken zouden zijn. Volgens Donskoy is de politie op de tentoonstelling afgestuurd na een klacht van Vitaly Milonov. Hij schreef de lokale wet tegen de promotie van lesbianisme, biseksualiteit, transgenderisme en sodomie die in juni door de federale overheid werd overgenomen. Deze zogenaamde anti-homo wetgeving zien sommigen als reden voor een boycot van de Olympische Winterspelen van Sochi. Daar komt nu de sluiting van deze tentoonstelling bij. Blijkbaar kunnen Russische machthebbers kritische kunst niet verdragen.

Foto 1:  Schilderij met afbeelding van Vladimir Putin en Dmitri Medvedev van Konstantin Altunin uit het St. Petersburgse Museum van de Macht van eigenaar/initiatiefnemer Alexander Donskoy.

Foto 2: Schilderij ‘Regenboog Milonov‘ met afbeelding van Vitaly Milonov door Konstatin Altunin.

Zie voor nadere informatie en recente ontwikkelingen de Russische FB-pagina (VK) van Alexander Donskoy: http://vk.com/adonskoy. Voor filmpjes over het ‘Museum of Authority‘ zie YouTube-kanaal van dit museum.