Familiewaarden en scheiden van migrantenkinderen van ouders. Religie is voor politici wondermiddel dat rechtpraat wat krom is

Religie is het wondermiddel dat rechtpraat wat krom is. Daarom is religie zo aantrekkelijk voor machthebbers om zich op te beroepen. Het werkt altijd omdat de leerstellingen van religie niet falsifieerbaar zijn en daarom nooit verworpen kunnen worden. Politiek en religie is daarom een gouden combinatie, een win/win-situatie, een loterij zonder nieten. Daarom is het geen toeval dat autoritaire leiders in landen met een religieuze traditie zich die religie toe-eigenen. Het vergroot hun macht. Niemand weet of Schrödingers kat, God of een opperwezen zich werkelijk in een afgesloten ruimte bevindt, maar evenmin weet iemand dat het niet zo is.

Aanleiding is de scheiding van migrantenkinderen van hun ouders aan de Amerikaans-Mexicaanse grens. Dat gaat dus om families die uit elkaar worden gehaald. Soms gaat het om kleuters of baby’s van nog geen jaar oud die zonder hun moeder in detentiecentra terechtkomen. Stephanie Ruhle is in Texas bij het landelijke ‘Border Patrol processing center‘ in McAllen. Ze spreekt met religieuze leiders die Trumps immigratiebeleid goedkeuren. Vooral de witte, mannelijke evangelicals steunen Trump door dik en dun. Want Romeinen 13 zegt hun immers dat het wereldlijk gezag door God is ingesteld. Dat rechtvaardigt alles, ook het scheiden van kleine kinderen van hun ouders. Religie praat alles recht wat krom is. Dat wondermiddel voor het goedpraten van onrecht. In een rechtvaardige wereld zou dit soort religie per onmiddellijk verboden moeten worden.

Regering-Trump gaat niet voor scheiding van kerk en staat, maar wel voor de scheiding van immigrantenkinderen en hun ouders

In de VS is een debat losgebarsten over het scheiden van immigrantenfamilies aan de zuidelijke grens. Duizenden minderjarige kinderen, soms baby’s worden van hun ouders gescheiden en onder erbarmelijke omstandigheden in detentiecentra ondergebracht. Ook als de ouders aan de grens officieel asiel aangevraagd hebben. De infrastructuur mist voldoende zorg en sociale werkers en is niet berekend op zorgvuldige opvang.

Bovenstaande foto is iconisch, en vergelijkbaar met het 3-jarige jongetje Alan Kurdi die in 2015 dood op de Turkse kust aanspoelde en een rol speelde bij het debat over immigratie naar Europa. Nu gaat het om een 2-jaar oud Hondurees meisje die huilt terwijl haar moeder aan de Amerikaans-Mexicaanse grens gefouilleerd wordt. De scheiding gebeurt niet in het veld, maar in speciale centra, zoals het ‘Border Patrol processing center‘ in McAllen, Texas zoals verslaggever Jacob Soborof ter plekke constateert en tegen MSNBC’s Kasie Hunt vertelt. Nog maar sinds enige dagen laat de overheid onder druk van de media verslaggevers toe. Maar grenswachten zijn niet opgeleid om kinderen van ouders te scheiden en hebben hun reserves over dit beleid.

Er zijn twee belanghebbende partijen die door deze kwestie moeten vrezen voor hun geloofwaardigheid en gezag. Dat zijn de christelijke kerken en de Republikeinse partij. In minister van Justitie Jeff Sessions komen deze twee aspecten samen toen hij zich namens de regering-Trump en Trumps christelijke achterban beriep op de bijbel voor dit beleid  om kinderen van hun ouders te scheiden. Sessions gaat ermee voorbij aan de scheiding van kerk en staat. Het gaat om Romeinen 13 dat gaat over de onderwerping aan de overheid en zo begint: ‘Ieder mens moet zich onderwerpen aan de gezagsdragers die over hem gesteld zijn, want er is geen gezag dan van God, en de gezagsdragers die er zijn, zijn door God ingesteld’. Maar in de verzen 8-14 gaat het over liefde en wordt blindelingse onderwerping aan de overheid gerelativeerd, (10):’De liefde doet de naaste geen kwaad. Daarom is de liefde de vervulling van de wet.’ Voor Christian Headlines zetten Yonat Shimron en Emily McFarlan Miller in een overzicht het belang en de strekking van Romeinen 13 op een rijtje.

De kwestie verdeelt de VS en dan vooral de christelijke organisaties die door Sessions’ claim in de frontlinie van het debat zijn terechtgekomen. Vertegenwoordigers vinden dat ze niet kunnen zwijgen na zijn claim dat de bijbel de grond voor dit beleid is. Sommige evangelische hardliners verdedigen deze regeringsmaatregel door dik en dun, maar anderen veroordelen het als on-Amerikaans en onbarmhartig, en niet in lijn met de geest van de bijbel. Het splijt de christelijke gemeenschappen waarvan toch al gezegd wordt dat ze zich om politieke doeleinden overgeleverd hebben aan Trump. Dit debat splijt dit de meeste kerken in conservatieve en progressieve vleugels. Aan de meest kritische kant van het politieke spectrum worden zelfs verwijzingen gemaakt naar de vernietigingskampen van de nazi’s, zoals Birkenau waar ook kinderen van hun ouders werden gescheiden. Echter met andere doeleinden, zodat deze vergelijking mank gaat en weinig zinvol is.

Politiek probeerde Trump dit beleid dat niet in een wet is vastgelegd te gebruiken als wisselgeld voor de bouw van een muur aan de grens met Mexico. Een van zijn paradepaardjes uit de campagne. Minister Sessions positie is zwak omdat hij zich tot woede van Trump teruggetrokken, ofwel gewraakt (‘recused’) heeft uit het Rusland-onderzoek wat leidde tot de aanstelling van speciale aanklager Robert Mueller door onderminister Rod Rosenstein. Sessions stelt zich op het gebied van immigratie hard op. Maar deze wisseltruc waarmee Trump het congres onder druk probeerde te zetten dreigt nu te mislukken omdat de negatieve publiciteit op de Republikeinen terugslaat. Trump zal naar verwachting proberen afstand te nemen van zijn eigen harde immigratiebeleid vanwege de negatieve publiciteit en de hartverscheurende beelden van kinderen die van hun ouders gescheiden worden. Dit doet de wetgevers van de Republikeinse partij geen goed. Ze zijn al goeddeels verlamd en vertwijfeld, en durven op enkele uitzonderingen na (Senatoren McCain, Flake, Sasse, Collins, Corker) niet in te gaan tegen de golf van Trumpisme die door de partij spoelt en die vanbinnen uitholt.

Foto: ‘A two-year-old Honduran asylum seeker cries as her mother is searched and detained near the U.S.-Mexico border ( John Moore/Getty Images )

Overheid heeft geen recht anticonceptie verplicht te stellen

Het onderzoeksprogramma van de VARA Zembla besteedt aandacht aan een onderwerp dat het lastig noemt. Mag de overheid ouders die niet voor zichzelf kunnen zorgen verbieden kinderen te krijgen? In een persbericht merkt Zembla ‘Verslaafde moeders, psychiatrische patiënten, verstandelijk gehandicapten‘ aan als probleemgroep. Volgens Zembla zeggen deskundigen uit jeugdzorg, psychiatrie en de rechterlijke macht dat er wetgeving moet komen ‘die in het uiterste geval ongeschikte ouders kan verplichten tot anticonceptie‘.

KNMG reageert met een persbericht onder de titel KNMG: geen anticonceptie onder dwang. Volgens de artsenorganisatie kleven er principiële en praktische problemen aan de oplossing die in de uitzending van Zembla wordt geschetst. KNMG pleit voor terughoudenheid omdat de integriteit van het menseljk lichaam in het geding is. Daar mogen anderen niet over oordelen. De maatregel van verplichte anticonceptie is in strijd met de fundamentele mensenrechten. KNMG vreest ook voor een hellend vlak. Who’s next?

In de uitzending zegt Pieter van Vollenhoven dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft om kinderen van probleemgevallen te beschermen. Vorig jaar rapporteerde deze voormalig voorzitter van de Onderzoeksraad van Veiligheid met zijn raad over 27 gevallen van  kindermishandeling met bijna fatale afloop. Specialisten op het gebied van jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg onderschrijven het standpunt van Van Vollenhoven.

De welzijns- en gezondheidswerkers schieten niet alleen door in hun zorg, ook hun analyse schiet ernstig tekort. Slachtoffers zijn er altijd. Deze deskundigen ontlopen hun verantwoordelijkheid. Kinderbescherming moet in individuele gevallen kinderen beschermen. Verplichte anticonceptie ‘in het uiterste geval’ van ouders uit probleemgroepen laat die individuele benadering los. Het is evenmin in te zien hoe zo’n algemene maatregel past bij de beroepsregels van artsen om het belang van alle patiënten voorop te stellen en te eerbiedigen. Verslaafde moeders, psychiatrische patiënten en verstandelijk gehandicapten verdienen zorg.

De vraag over verplichte anticonceptie van probleemgroepen gaat ook over de rol van de overheid in onze samenleving. Hoeveel verantwoordelijkheid moet de overheid hebben? Zembla omschrijft een onderwerp als lastig dat simpel is. Zoals de KNMG puntig en zakelijk in het persbericht zegt. De oproep van Van Vollenhoven en consorten past in de roep om regelgeving en overheveling van steeds meer macht naar de overheid. Maar het perkt burgerrechten in en da’s de verkeerde richting die Van Vollenhoven voorstaat. Een algemene regel om hele doelgroepen te verbieden kinderen te krijgen gaat te ver, is onnodig en strijdig met de grondrechten.

Foto: De Stem, 21 september 2009. Met intensieve begeleiding mogen de verstandelijk gehandicapte ouders hun baby Hendrikus zelf opvoeden. In sommige gevallen biedt begeleiding echter geen soelaas. De PvdA wil gedwongen anti-conceptie bij verslaafde en verstandelijk gehandicapte moeders mogelijk maken. foto Raphaël Drent/GPD.

Katholieke Kerk jubelend op weg naar de uitgang

De Katholieke Kerk wordt iets voor weinigen. Een onderzoek van Omroep Brabant en EenVandaag zegt dat Brabanders hun geloof in de Rooms-Katholieke Kerk hebben verloren. Resultaten zijn niet terug te vinden en daarom is het onduidelijk wat gemeten wordt. Duidelijk is dat het sexueel misbruik binnen de kerk en het toedekken en niet erkennen door de kerkleiding van dat onrecht de kerk geen goed heeft gedaan.

Volgens de onderzoekgegevens is er behalve het misbruik nog iets dat de populariteit aantast. Da’s het feit dat gelovigen vinden dat de kerk niet met haar tijd meegaat en zich star opstelt. Hulpbisschop van Den Bosch Rob Mutsaerts is een voorbeeld van een nieuwe generatie kerkleiders die de voorkeur geeft aan een authentieke kerk van weinigen boven een volkskerk die van de kern van het geloof is afgedwaald.

Hoe dan ook heeft religie het in Nederland moeilijk. Door publiciteit en herschikking ontstaat nog een beeld dat religie aan een reveil bezig is. Niets is minder waar.  Jaar na jaar neemt het belang van religie in de Nederlandse samenleving af. Het Katholieke Nieuwsblad probeert blijmoedig te geloven dat katholieken door het misbruikschandaal heenkijken. Het gemopper aan de basis weerspreekt dat, zoals het Brabantse onderzoek aangeeft. Het katholicisme zal eindigen zoals het begonnen is: jubelend met weinigen.

Foto: Zeven jaarlijkse Heiligdomsvaart ter ere van Nederlands eerste bisschop Sint Servaas. Hier de Heilige Barbara in de stoet. Maastricht, 11 juli 1937. Collectie Spaarnestad Photo.

Onderzoek alle religieuze instellingen

Update 30 april 2016: Wim Deetman zou door intimidatie van slachtoffers een parlementair onderzoek naar het misbruik in de katholieke kerk verhinderd hebben. Hij ontkent. Maar waarom heeft het parlement zelf niet doorgepakt? Een vraag die 6 jaar geleden al gesteld werd en nooit fatsoenlijk beantwoord is door de politieke partijen. En de samenleving. 

De PvdA wil een parlementair onderzoek naar seksueel misbruik binnen katholieke instellingen. Dit onderzoek zou meer boven water kunnen krijgen dan de commissie-Deetman, vindt PvdA-Kamerlid Khadija Arib. VVD en CDA zien niets in een parlementair onderzoek.

Wat in katholieke instellingen is gebeurd past in een patroon. Religieuze instellingen, waaronder scholen, zijn relatief gesloten en trekken verkeerde mensen aan. Het is gewenst dat nauwkeurig in kaart wordt gebracht wat in de naam van religie is gebeurd binnen religieuze instellingen. Slachtoffers van sexueel misbruik en mishandeling verdienen genoegdoening.

Publiciteit richt zich nu op het onrecht binnen de katholiek instellingen en het tekortschieten van het katholieke klachtenbureau Hulp en Recht. De commissie Deetman laat geen spaan heel van de opvang van slachtoffers. Wellicht bedoeld als bliksemafleider en doofpot valt de katholieke kerk toch te prijzen dat het sowieso in 1995 een klachtenbureau heeft opgericht.

Het CDA voelt zich blijkbaar direct aangesproken door de vraag van kamerlid Arib en schiet in de verdediging voor katholieke instellingen. Da’s een gemiste kans. Want het sexueel misbruik binnen alle religieuze instellingen zou boven water moeten komen.

Nederland kent een scheiding van kerk en staat die religieuze organisaties autonomie en handelingsvrijheid geeft. Ze opereren zonder bevoogding van de staat. Maar omdat de staat de grondrechten van individuen behoort te garanderen, en er structurele misstanden binnen religieuze instellingen zijn geconstateerd, behoort de staat in te grijpen. De staat kan niet langer afzijdig blijven. Want hoewel het grootste misbruik mogelijk achter ons ligt weten we dat niet zeker. Het is onduidelijk of het volledig over is en het oude patroon zich bij nieuwe religies niet herhaalt.

Om een en ander in kaart te brengen is het daarom gewenst dat er een parlementair onderzoek komt naar misstanden binnen alle religieuze instellingen van Nederland. Het accent kan daarbij gelegd worden op misbruik en intimidatie van kinderen omdat daar de emoties en maatschappelijke gevolgen het grootst zijn. Indien een onderzoek breed wordt opgezet en als het ware het leed over de politieke partijen verdeelt valt te verwachten dat er consensus over de uitgangspunten kan worden bereikt. Het is te hopen dat mevrouw Arib haar pleidooi voor een parlementair onderzoek verbreedt naar alle religieuze instellingen.

Foto: Kamloops Indian residential school group met kerkje, Canada