Vandaag, 3 januari 2023 komt het 118de US Congress bijeen. Het Huis van Afgevaardigden moet een voorzitter, een speaker, kiezen, maar de vraag is of daar op dit moment een meerderheid voor is. Zo’n voorzitter is ook partijleider.
Er zijn volop verwijzingen naar de verwachte chaos en verdeeldheid in de Republikeinse partij. Feitelijk is dat de oogst van Trumps presidentschap en verdergaande radicalisering.
Beoogd voorzitter Kevin McCarthy heeft in de eerste ronde 218 stemmen nodig, maar het ziet er nu naar uit dat hij dat haalt. De oppositie in eigen partij tegen hem is afgelopen weken toegenomen. De verwachting is dat zo’n 14 Republikeinen tegen hem zullen stemmen.
De Republikeinse partij heeft een kleine meerderheid van 222 tegenover 213 stemmen. Dat betekent dat slechts vier Republikeinse afgevaardigden de verkiezing van McCarty kunnen blokkeren. Democraten zullen op hun nieuwe leider Hakeem Jeffries stemmen.
Het beeld bestaat dat McCarthy zich heeft overgeleverd aan de rechts-radicalen en hij elke geloofwaardigheid heeft verloren en chantabel is geworden. Ook als hij verkozen wordt als voorzitter zal zijn positie zwak zijn en elk moment door interne oppositie kunnen eindigen.
Goed is het om te bedenken wat er op het spel staat. De meerderheid heeft het initiatief voor wetsvoorstellen, benoemt voorzitters van commissies, kan Democraten uitsluiten van commissies en commissies zelfs op non-actief zetten. De Republikeinen dreigen commissies op het gebied van Ethiek en Toezicht uit te kleden.
Wat er gebeurt als Kevin McCarthy in de eerste ronde niet wordt verkozen tot voorzitter is onvoorspelbaar. De nieuwe Republikeinse meerderheidsleider Steve Scalise wordt genoemd als alternatief. Een gematigde Republikein kan vanachter de schermen treden met steun van de Democraten. In de video en elders wordt de terugtredende Republikeinse afgevaardigde Fred Upton genoemd. Het is de vraag hoe sterk de gematigde Republikeinen nog zijn na zes jaar Trump.
Ook is een deal met Democraten mogelijk. Ze zullen niet voor Kevin McCarthy stemmen, maar mogelijk is dat ban de eerste ronde een aantal de stemmingen verlaat of niet kiest door ‘present‘ te antwoorden zodat McCarthy toch een meerderheid behaalt. Daartoe zal McCarthy een tegemoetkoming aan de Democraten moeten doen. Bijvoorbeeld over geen blokkade van Democraten in commissies en het beperken van Hunter Biden-achtige onderzoeken.
Het kan alle kanten opgaan. Verdere MAGA-radicalisering of het tegendeel ervan door afspraken met Democraten of gematigde Republikeinen. Men kan dat wanorde noemen, maar ook de ultieme werking van politiek waar belangen en compromissen als in koehandel worden uitonderhandeld.
Vraag is of Kevin McCarthy talentvol genoeg is om zijn doel te bereiken. Of dat hij slechts op een manier flexibel is, namelijk door zich te onderwerpen aan de MAGA-radicalen. We weten het niet. Alles is mogelijk.