Kerstfeest-tegenstellingen. Wat is de oorsprong van kerstmis?

Is Kerstmis het feest van verzoening en verbinding of van het smaakvol laten zien van tegenstellingen? Is kerstmis het feest dat tegenstellingen verzoent zonder ze weg te nemen? Dus werkt als een ventiel voor maatschappelijke onvrede? ‘Kerstfeest-tegenstellingen. Waar heeft het (d.i. kerstmis) toch eigenlijk zijn oorsprong aan?’ is de titel van een spotprent uit 1927. Verschenen op de omslag van het tijdschrift De Roskam dat werd uitgegeven door de ‘Roomsch-Katholieke Werklieden-Organisatie in Nederland’.

De omslag valt te lezen als kritiek op de tegenstelling rijk-arm. Kwestie van tegengestelde sociale klassen. Maar ook op de tegenstelling seculier-religieus (katholiek) die het klassenverschil weer verhult. Of: seculier feesten (genotzucht) tegenover religieus feesten (bezinning). Door nieuwe invloeden wordt tegenwoordig kerstmis niet vanzelfsprekend nog kerstmis genoemd. Toch om tegenstellingen te verhullen of uit angst om het toch al niet bestaande idee van verbinding -en de tijdelijke pacificatie van tegenstellingen- te openlijk af te vallen? Met de ontwaarding van het idee kerstmis zijn de kerstfeest-tegenstellingen aangescherpt, maar ook verdwenen omdat het belang van kerstmis afgenomen is. Een ontwikkeling werkt soms twee kanten uit.

Foto 1: ‘Kerstfeest-tegenstellingen. Waar heeft het (d.i. kerstmis) toch eigenlijk zijn oorsprong aan?’ Verschenen in: de Roskam, 16(1927), nr. 26(22 dec.).

Foto 2: Harris & Ewing, [Grace Coolidge, Santa Claus, and children next to Christmas tree], december 1927.

Amnestie voor Snowden? Over verzoening en vergeving

Update: 16 december. Het nadenkend deel van de Amerikaanse pers valt eensgezind heen over ‘60 Minutes‘ van CBS dat in een item over de NSA vergeet kritische vragen te stellen en karaktermoord op Edward Snowden pleegt. Greg Mitchell vat het samen voor ‘The Nation’. Toch krijgt CBS het voor elkaar in de ‘Blue Room’ te filmen, zoals Ashkan Soltani opmerkt. Maar het beeld dat blijft hangen is overheidspropaganda en gecorrumpeerde journalistiek. En een partijdige presentator John Miller van wie verwacht wordt dat-ie snel overstapt naar de New Yorkse politie. Als anti-terrorist specialist. Nederlandse media brengen het nieuws over de amnestie voor Snowden drie dagen nadat het naar buiten kwam en praten ’60 Minutes’ na. 

Worstelt de NSA echt met het aanbieden van amnestie aan Edward Snowden? Het valt nauwelijks te geloven. Is deze gespeelde twijfel dan politieke marketing die de starre organisatie menselijk moet maken? Aan welke kant staat CBSNews door daar aan mee te werken? Directeur Keith Alexander zegt in elk geval te weten hoe de hazen lopen en komt tot een fijne vergelijking: ‘Dit is analoog aan een gijzelnemer die 50 mensen in gijzeling neemt, er 10 doodschiet en dan zegt: “Als je me volledige amnestie geeft, dan laat ik de andere 40 gaan.” Hij vergeet toe te voegen dat de Amerikaanse regering, politiek en NSA Edward Snowden gedemoniseerd hebben en door eigen toedoen in Rusland hebben laten stranden. Dus zo zelf hun handen bonden en hun eigen macht ondermijnden om tot een vergelijk te kunnen komen. In een deal waar amnestie deel van uitmaakt.

Van de andere kant geldt dat door velen de NSA als gijzelnemer wordt gezien die samenleving, techbedrijven, bevriende landen en eigen politieke leiders in gijzeling heeft genomen. Kortom, een vervolg op de oude vraag ‘wie controleert de controleur?‘ iets anders gesteld: ‘wie geeft de gijzelnemer amnestie?‘ Hebben burgers en politiek de kracht en de macht om Alexander en de NSA te vergeven, of hebben Alexander en de NSA voldoende ontzag en ethisch gewicht om Snowden te mogen vergeven? Vergeving en verzoening zijn typische thema’s voor de kerstdagen. Burgerrechtenbeweging ACLU schetst het karakter van de NSA zoals het dat ziet.

Kerstboom, vakantieboom, tolerantie en het secularisme

In de VS verkondigen reclameborden van alles. Niet alleen het consumeren van goederen, maar ook het consumeren van religie. Of atheïsme. Alles is marketing. In de maand december wordt er nog een schepje bovenop gedaan. De conservatieve presentator Bill O’Reilly richt zijn pijlen op de progressieve gouverneur van Rhode Island  Lincoln Chafee die in functie deze week een kerstboom een ‘vakantieboom’ noemde. Dat kwam hem op kritiek te staan. Chafee zou kerstmis willen seculariseren. Trouwens, thuis zou-ie het gewoon nog steeds over een kerstboom hebben, maar hij redeneert dat de kerk van kerk en staat hem dat niet toestaat.

Naar mijn idee begrijpen O’Reilly noch Chafee wat secularisme is. Evenmin als de Amerikaanse Atheïsten die de mythe willen dumpen. Laat iedereen zelf beslissen. Waarom meegaan in een negatieve campagne zoals evangelisch Amerika die voert? Secularisme gaat erom dat ieder individu in vrijheid kan kiezen. Een religie, levensovertuiging of niks. Atheïsten die zich tegen het kerstfeest verzetten zijn even onverdraagzaam als christenen die atheïsten van alles en nog wat beschuldigen. Tot een gebrek aan vaderlandsliefde toe. Waarom geven ze elkaar niet de ruimte? In dat grote land. Ambassadeurs voor de vrijheid praten en denken anders.

Foto 1: Atheïstisch Billboard, anti-christendom.

Foto 2: Religieus Billboard, anti-atheïstisch.