Pseudo-kunstkritiek van Johan Sanctorum op Doorbraak over Jan Fabre

Het is geen wonder dat de kwestie Fabre in Vlaanderen stof doet opwaaien. In een open brief in rekto-verso beschuldigen werknemers en stagiairs van Fabre’s gezelschap Troubleyn hem van grensoverschrijdend gedrag. Dit gaat om de activiteiten van Jan Fabre als theatermaker en niet om die als beeldend kunstenaar. Op het Vlaams-nationalistische Doorbraak laat Johan Sanctorum in een lang betoog de kans niet liggen om oude rekeningen te vereffenen en de progressieve Fabre met de grond gelijk te maken. Johan Sanctorum schiet door overdrijving, onjuiste feiten, een slecht onderbouwde analyse en totaal gebrek aan kunsthistorisch inzicht in eigen voet. Hieronder mijn reactie. In een artikel op Doorbraak met de veelzeggende titel ‘Lekker natrappen op het lijk van Fabre’ dient theaterwetenschapper Laurens De Vos Johan Sanctorum van repliek.

Foto’s: Schermafbeelding van een deel van het artikel ‘Het theater zoals het te voorzien en te verwachten was’ van Johan Sanctorum op Doorbraak, 14 september 2018 en mijn reactie daarop.

PVV Brabant wil scoren met vragen over Jan Fabre en dierenwelzijn. Maar schiet naast met stemmingmakerij, kunsthaat en broddelwerk

De PVV-fractie in de provinciale staten van Brabant wil de Belgische kunstenaar Jan Fabre Het Noordbrabants Museum uitjagen en ervoor zorgen dat hij in Brabant nooit meer te maken krijgt met door de provincie gefinancierde kunst. Aldus bovenstaand bericht van 5 juni 2016. De Brabantse PVV meent dat de beeldend kunstenaar en theatermaker ‘een zeer dubieuze reputatie’ heeft als het gaat om dierenwelzijn. Maar in de verwijzing spreekt de PVV zichzelf tegen omdat het de bronnen niet kent waarnaar het verwijst. Fabre mag een reputatie hebben, maar daarmee is de aantijging nog niet bewezen. Het ging bij het kattenincident om een Franse  filmploeg van Regards Productions met Pierre Coulibeuf die in 2012 in het Antwerpse stadhuis een performance van Fabre reconstrueerde die was gebaseerd op Dali Atomicus van fotograaf Philippe Halsman en Salvador Dali. Fabre was bij de opname aanwezig, maar niet verantwoordelijk voor de opnames.

Behalve Jan Fabre kregen afgelopen jaren ook Hermann Nitsch en Damien Hirst op oneigenlijke gronden kritiek van politieke activisten die zich presenteren als dierenactivisten. Ze zouden zich dienen te beperken tot waar het om gaat: dierenrechten. Dat is een goed doel, maar de PVV maakt het breder dan het is door Fabre een ‘narcistische dierenbeul‘ te noemen. Voor die kwalificatie bestaat geen enkel bewijs. Dan wordt de kritiek onzuiver en ongeloofwaardig. Met de politisering van hun rechten door de PVV hebben dieren niks te winnen.

In 2012 schreef ik in een commentaar over Fabre die werd belaagd in een Antwerps park: ‘Tegenwoordig is de geringste verwijzing naar kinder- of dierenmishandeling in de eigen omgeving al voldoende voor massale mobilisatie. Sterk aangejaagd door sociale media die telkens uitkomen bij verontwaardiging. Het besef van gebrek aan zeggenschap over grote problemen eindigt zo in extra gevoeligheid voor het kleine. In een vlucht naar de wereld van de onschuld. De campagne tegen Fabre doet denken aan de rancune van de VVD en PVV tegen de kunst. Da’s op zijn beurt het kleine van de politiek.’ Uit het bericht blijkt dat de PVV Brabant in Jan Fabre de ideale combinatie voor kritiek gevonden heeft: mobilisatie van de volkswil, vermeend opkomen voor dierenwelzijn en ageren tegen hedendaagse kunst. De PVV wil makkelijk scoren, maar schiet naast het doel.

Foto 1: Schermafbeelding van bericht ‘Brabantse PVV-fractie stelt vragen over narcistische dierenbeul Jan Fabre’ van PVV Brabnat, 5 juni 2016.

Foto 2: Philippe Hartman en Salvador Dali, Salvador Dali A of Dali Atomicus, 1948

Hermann Nitsch in Palermo. Over dierenrechten én godslastering?

Aldus een bericht in The Local.at over de op 10 juli geopende tentoonstelling ‘Das Orgien Mysterien Theater’ in de ruime voor hedendaagse kunst ZAC (Zona Arti Contemporanee) van de Weense Actionist Hermann Nitsch in het Italiaanse Palermo. Een controverse die vanwege het vermoeden van ontbrekend respect voor dode dieren in z’n installaties resulteerde in de petitie ‘Schrap de tentoonstelling van Hermann Nitsch, waarvan de opening is gepland op 10 juli 2015 bij ZAC in Palermo’ op Change.org van Antonio Leto. De petitie verwijst naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Dieren van de UNESCO uit 1978. Opkomen door mensen voor dierenrechten is een begrijpelijke en lofwaardige opstelling. Dieren hebben immers geen stem. 

Maar waarom dierenactivisten een verband leggen tussen dierenrechten en godslastering en het oproepen van geweld is de vraag. Nitsch speelt met de rituelen van de katholieke kerk die hij in zijn kunst integreert en dat is van een andere orde dan het vermeend respectloos omgaan met dieren. Het valt als religiekritiek op te vatten wat een normaal politiek standpunt is. Dierenactivisten zouden zich dienen te beperken tot waar het om gaat: dierenrechten. Hermann Nitsch is niet de enige die kritiek krijgt. Ook Jan Fabre en Damien Hirst werden de laatste jaren op de korrel genomen. Dat is goed, maar maak het niet breder dan het is. Dan wordt de kritiek onzuiver en ongeloofwaardig. Met de politisering van hun rechten hebben dieren niks te winnen.

Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Dead animal art show causes outrage’ op TheLocal.

Foto 2: Schermafbeelding van petitie ‘Cancellate la mostra di Hermann Nitsch la cui apertura è prevista il 10 Luglio 2015 presso ZAC a Palermo’ op Change.org.

Catladies tegenover christelijke lobbygroep op internet

Catladies van ACL hebben het domein AustralianChristianLobby.org gekocht. De andere ACL, de Australian Christian Lobby gebruikt acl.org.au. De Christelijk Lobby heeft geen plannen om het domein van de Catladies terug te kopen. De ‘katten‘ ACL gaat voor gelijke rechten, abortus, een stop op discriminatie, sexuele voorlichting op scholen en verantwoordelijk kattenbezit. De ‘christelijke’ ACL is daar tegen, hoewel onduidelijk is hoe het over kattenbezit denkt. Naar verluidt is de als satire opgevatte actie op sociale media een hit. In Australië staan progressieve seculieren lijnrecht tegenover de conservatieve christenen. Blijkbaar symboliseren katten vanuit een feministische gedachtengoed het tegenovergestelde van waar christelijke conservatieven voor staan. Zetten deze als digitaal antwoord straks honden of kangoeroes in?

De ACL is politiek actief. In januari 2013 bracht het naar buiten dat de Australische premier Gillard religieuze groepen had verzekerd dat deze onder een nieuw wetsvoorstel het recht behielden om homosexuelen en andere ‘zondaars’ te blijven discrimineren. Zo liet ACL-directeur Jim Wallace in de publiciteit weten. Hiermee suggereerde de ACL dat Julia Gillard de discriminatie door christelijke organisaties billijkte. Een bewuste actie om haar te compromitteren. Door het verwijt dat ze aan de leiband van de VS loopt en consulair onvoldoende doet voor Julian Assange is ook bij progressief Australië de steun voor premier Gillard sterk afgenomen.

Foto 1: Schermafbeelding van ‘kattenprotest’ door ACL (Australian Cat Ladies).

Foto 2: M.S. Belfleur, Tattoo.

De verbijsterende verburgelijking van Anonymous: Jan Fabre

Anonymous valt de site van kunstenaar Jan Fabre aan die dieren mishandelt. Zo scheurde kat Cesar tijdens filmopnamen de kruisbanden. Dat gebeurde vorig jaar oktober onder regie van Pierre Coulibeuf voor de reconstructie van Dali Atomicus van fotograaf Philippe Halsman en Salvador Dali in het Antwerpse stadhuis. Daar vlogen de katten door de lucht. In de nasleep werd Fabre bedreigd en naar eigen zeggen in een park door zeven mannen opgewacht en met knuppels in elkaar geslagen. Anonymous zegt een half jaar later in een bericht aan Jan Fabre dat het ontoelaatbaar is dat voor de opnamen verschillende katten misbruikt werden.

Anonymous vindt de kunstenaar hardleers vanwege een project vorig jaar november in het Belgische Eupen. Ze moesten door een doolhof met scheermessen navigeren. Fabre blijft de confrontatie zoeken, en Anonymous blijft daarbij niet achter. Het beschouwt Jan Fabre als een recidivistische dierenbeul.

Opmerkelijk richt Anonymous zich op het kleine kwaad van een Belgische kunstenaar. Wat zegt dat over de prioriteit en de focus van politieke hackers? Is Jan Fabre de macht die bestreden moet worden? Het voordeel van Anonymous lijkt verkeerd in een nadeel. Onder de paraplu kan alles en iedereen schuilen. Anonymous verwordt door gebrek aan scherpte en focus in een sleets merk. De pretentieuze vormgeving van een gelikte voice over achter het Guy Fawkes-masker benadrukt de anonimiteit zonder verantwoordelijkheid.

Het gemis van Anonymous is dat geen onderscheid maakt tussen de macht van overheden en een kunstenaar die over de schreef gaat, maar relatief onschuldig is. Een kunstenaar schuurt altijd met de werkelijkheid. De schade aan Cesar valt trouwens eerder de filmploeg van Pierre Coulibeuf dan Jan Fabre aan te rekenen. Anonymous zou zich beter richten op die ontwikkelingen die ons leven voor de toekomst bepalen. Zoals de opbouw van de controlestaat door overheden en de inperking van de burgerrechten. Maar kritiek daarop vraagt inzicht, kennis, een lange adem en het opbouwen van weerstand tegen de invloed van geheime diensten. Een aanval op een individuele kunstenaar is net zo gemakzuchtig als wat overheden doen door de kunstensector bovenmatig te korten. De aanval op Jan Fabre symboliseert de verburgelijking van Anonymous.

Foto: Jan Fabre in Skulpturenpark Waldfrieden, maart 2013.

Egyptische geestelijke ziet de penis in Jezus

Religie is aardig om te zien omdat het gestoorden, idioten en perverselingen aantrekt. In religie kunnen ze theater maken. Ze vinden er een dekmantel voor hun fascinaties en een inschikkelijk publiek. Religie is de ultieme uitvinding om mensen in het gelid te houden. In dit domein zijn door het beroep op hogere machten de argumenten er slaafser dan elders. Waar deze Egyptische prediker anders weggehoond zou worden wint-ie aan speelruimte door aan te haken bij een religieuze traditie. De waanzin klinkt in zijn woorden door. Abu Islam hongert in tegennatuurlijkheid en is de redelijkheid voorbij. Geestig om van een afstand te zien.

Haatcampagne tegen Jan Fabre. En de kunst.

De Antwerpse kunstenaar Jan Fabre moest lopen voor zijn leven. Zo beweert-ie in De Standaard. Joggend door een park werd-ie afgelopen zondag door zeven mannen opgewacht en met knuppels in elkaar geslagen. Sinds die tijd voelt-ie zich bedreigd. Hij heeft bewakers voor de deur. Al meer dan 20.000 haatmails ontving-ie.

Fabre voelt zich slachtoffer van het politiek opportunisme van N-VA-politici die mensen opjutten en hem gebruiken om zich te profileren. Ten koste van de kunst. De kunstenaar en theatermaker vindt dat de zaak enorm wordt opgeblazen. De N-VA is de partij van Bart de Wever die de recente gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen won. De socialisten worden afgelost aan de macht. In die overgangsfase wordt Fabre beschimpt. Huidig burgemeester Patrick Janssens heeft trouwens onder strenge voorwaarden toestemming gegeven voor vervolgopnamen met dieren. Maar de Antwerpse Zoo gaf afgelopen week geen toestemming voor opnamen.

Aanleiding is het ‘kattenincident‘ in het Antwerpse stadhuis. Regards Productions met Pierre Coulibeuf maakt een portret van en met Fabre. In 2002 maakte deze regisseur Les Guerriers de la beauté over Fabre, ofwel Strijders voor Schoonheid. Een YouTube-filmpje over de opnamen trok veel bekijks en lokte reacties uit.

Heeft Fabre gelijk met zijn beschuldiging aan het adres van de N-VA? Door wie de haatcampagne tegen Fabre gevoed wordt is onduidelijk. Tegenwoordig is de geringste verwijzing naar kinder- of dierenmishandeling in de eigen omgeving al voldoende voor massale mobilisatie. Sterk aangejaagd door sociale media die telkens uitkomen bij verontwaardiging. Het besef van gebrek aan zeggenschap over grote problemen eindigt zo in extra gevoeligheid voor het kleine. In een vlucht naar de wereld van de onschuld. De campagne tegen Fabre doet denken aan de rancune van de VVD en PVV tegen de kunst. Da’s op zijn beurt het kleine van de politiek.

Foto: Jan Fabre, Pietà’s in Park Spoor Noord, Antwerpen, 2012.

Fabre Atomicus: kat of kunst

In het Antwerpse stadhuis vlogen katten door de lucht. Een Franse filmploeg draaide beelden voor een film over de Belgische kunstenaar Jan Fabre. Op de Vlaamse tv heeft Fabre publiekelijk betreurd ‘dat twee katjes slecht zijn neergekomen‘, aldus een bericht in De Standaard. De Antwerpse wethouder van Dierenwelzijn Luc Bungeneers dient een klacht in wegens dierenmishandeling tegen de filmmakers. Dat vindt Fabre overdreven. Want de katjes zijn ongedeerd. De filmploeg reconstrueerde een performance van Fabre, die was gebaseerd op Dali Atomicus van fotograaf Philippe Halsman en Salvador Dali. Moeilijke tijden, voor dieren en kunst.

Foto: Philippe Hartman en Salvador Dali, Salvador Dali A of Dali Atomicus, 1948