Salarisverhoging naar 3 miljoen euro van ING-bestuursvoorzitter Hamers beschadigt positie en draagvlak van ING

Bij het artikel ‘Salaris ING-topman van bijna twee naar drie miljoen euro: ‘Hij is Eredivisie, maar werd Jupiler League betaald’ van Sikko Debbenhof voor WNL op 8 maart 2018 plaatste ik onderstaand commentaar:

De kritiek op de forse salarisverhoging van 50% van ING-topman Hamers komt niet voort uit emotie, zoals president-commissaris Jeroen van der Veer het in al zijn simplisme probeert te framen, maar uit een rationele argumentatie.

Er is in politiek, maatschappij en het bedrijfsleven zelf, voortdurend aandacht voor de zelfstandigheid van het Nederlandse bedrijfsleven. Er bestaat overeenstemming over dat het ongewenst is dat Nederlandse bedrijven die Nederland symboliseren niet uitverkocht moeten worden aan China, een Saoedische oliesjeik of de investeerders op Wall Street.

Kortom, Nederlandse bedrijven zijn gegroeid en geworteld in de Nederlandse economie, maatschappij en politieke verhoudingen. Hoewel de internationalisering niet aan de bedrijven voorbijgaat. Sommige halen meer dan 50% van hun omzet in de VS.

De logica ervan is dat als Nederlandse bedrijven in Nederland een basis willen blijven houden ze daarvoor Nederlands publiek geld nodig hebben. Zoals van de pensioenfondsen.

In de basis behoren dan deze bedijven volgens een model van matiging te opereren. Ook wel het Rijnlands model genoemd. Daarin worden de belangen van alle betrokkenen (aandeelhouder, bedrijf, personeel, directie, overheid, vakbond) op zo’n manier met elkaar in evenwicht gebracht dat geen enkele betrokkene dominant is.

Met de salarisverhoging van 50% voor bestuursvoorzitter Hamers wordt afstand genomen van dat Rijnlandse model. Het evenwicht raakt er door zoek. Indirect bevordert het de uitverkoop van de Nederlandse bedrijven aan raiders die mentaal of cultureel geen enkele boodschap hebben aan het bedrijf ING. Of aan de economische infrastructuur van Nederland met de systeembank ING.

Daarbij dient opgemerkt te worden dat Hamers geen ‘ondernemer’ is die eigen risico loopt, maar gewoon een werknemer van ING met een loonstrookje (plus bonusregeling) zoals alle andere werknemers van ING. Daarom valt niet in te zien waarom hij een loonsverhoging van 50% moet krijgen, terwijl dat voor de andere werknemers 1,7% is.

Van der Veers vergelijking met een topvoetballer is onterecht omdat Hamers als bestuursvoorzitter van ING niet op het veld staat, maar in de bestuurskamer eindverantwoordlijk is voor het bedrijf. Creatieve, geniale mensen binnen ING zijn eerder te vergelijken met topvoetballers omdat ze unieke kwaliteiten toevoegen. In de dealing room of als chef van een afdeling waar het creatief talent zich verzamelt.

Ralph Hamers is in de kern een bediende die het belang van ING dient. Het is lomp dat hij samen met president-commissaris Van der Veer denkt zijn eigen belang te moeten dienen. Het woord dat hierbij past is hybris. De betekenissen van dit woord, te weten hoogmoed, overmoed, grootheidswaanzin, brutaliteit en onbeschaamdheid vatten de actie van Hamers en Van der Veer goed samen. Ze overschatten hun eigen rol en beschadigen ING met hun solo-actie.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Salaris ING-topman van bijna twee naar drie miljoen euro: ‘Hij is Eredivisie, maar werd Jupiler League betaald’ van Sikko Debbenhof voor WNL, 8 maart 2018.

Advertentie

Nogmaals de framing van de waarheid van Halbe Zijlstra en Jeroen van der Veer over de Europese veiligheidspolitiek van het Kremlin

Een reactie bij een video op het YouTube-kanaal Daarom FvD. Het zegt dat senator John McCain ‘de echte bron’ was van Halbe Zijlstra. Maar dat is een aanname uit het ongerede die verre van waarschijnlijk is:

Feit dat senator John McCain hetzelfde beweert als oud-minister Halbe Zijlstra wil nog niet zeggen dat McCain de bron is voor Zijlstra. Of de enige bron. Het lijkt waarschijnlijker dat Zijlstra én McCain zich baseren op gemeenschappelijke bronnen.

Senator McCain zit als invloedrijk Republikeins senator en voorzitter van commissie op het gebied van de Krijgsmacht en de Binnenlandse Veiligheid dichter bij het vuur en is beter geïnformeerd dan de voormalige Shell-topman Jeroen van der Veer.

Er bestaat onder westerse Kremlin-watchers een grote mate van overeenstemming over de intenties van het Kremlin. McCain verwijst naar de dreiging van president Putin in 2014 dat hij Kiev of hoofdsteden van andere Oost-Europese landen binnen 48 uur met militair geweld kan innemen als hij daartoe besluit. Dat komt overeen met wat Zijlstra en McCain zeggen. President Putin zelf lijkt dus de bron te zijn voor hun woorden. McCain verwijst in het interview met de BBC ook naar Putin.

Interessanter dan deze vraag over de bron voor de bewering dat de buitenlandse politiek van het Kremlin agressief is, is de vraag hoe oprecht Van der Veer was in zijn correctie van Zijlstra. Dat Zijlstra gelogen heeft over zijn aanwezigheid bij het gesprek is duidelijk. Hij is er terecht voor afgetreden, zijn positie was onhoudbaar geworden.

Maar daarmee is nog niet gezegd dat Van der Veer niet gelogen heeft over de inhoud van het gesprek met Putin. Dat is allerminst duidelijk. Als lobbyist voor Shell heeft Van der Veer immers redenen om de positie van Shell in de Russische Federatie of in het pijplijnproject Nord Stream II te beschermen. Daar kan best een leugentje om bestwil bij horen.

Over de waarheid van Van der Veer is het laatste woord nog niet gezegd. Over de bronnen van McCain en Zijlstra lijkt dat minder het geval. Die zijn tamelijk duidelijk. Namelijk president Putin zelf.

Baarlijke onzin van Laurien Crump over de russofobie in de top van de Nederlandse politiek. Wat moeten media en wetenschap ermee?

Update 8 december 2021: Opnieuw heeft Laurien Crump het voor elkaar weten te krijgen om haar opinie in NRC geplaatst te krijgen. Haar stellingname blijkt uit de kop: ‘Poetin heeft een punt’. Al eerder plaatste NRC in 2016 artikelen van haar waar ik forse kritiek op liet blijken in commentaren. De herhaalde plaatsing door NRC vind ik bedenkelijk omdat Crump in mijn ogen de objectiviteit en onpartijdigheid voorbij is. Ze verbergt zich achter een wetenschappelijke status die ze eigenlijk niet heeft. Daarbij vertelt ze telkens het zelfde verhaal en komt onafhankelijk van de actualiteit telkens terug op het onbewezen feit dat Westerse leiders rond 1990 de leiding van de Sovjet-Unie beloofden de NAVO niet oostwaarts uit te breiden. Dat is inderdaad een mythe en gold alleen voor een moratorium op de plaatsing van NAVO-troepen in de toenmalige DDR. Crump doet aan misleiding en NRC werkt daar welbewust aan mee door haar een podium te bieden. Overigens staat bij het opinie-artikel dat ze ‘universitair hoofddocent’ is, maar volgens opgave van de Universiteit Utrecht is zij ‘universitair docent’. 

Laurien Crump is universitair docent en onderzoeker in de geschiedenis van de Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Utrecht. Haar achtergrond is Klassieke Talen en Vergelijkende Geschiedenis. Ze is auteur van een boek over de periode 1955-1969 van het Warschaupact. In een artikel in NRC van 20 juni 2016 meende ze dat het Westen op moet houden de Russische Federatie te vernederen. Mijn reactie daarop was dat Crump de plank misslaat en niet weet waarover ze praat. Ik zette zelfs twijfels bij haar motivatie: ‘Het zal niet de opzet zijn, maar dit artikel roept vooral vragen op over de deskundigheid en politieke gezindheid van Crump. Is zij wel zo objectief als ze zegt te zijn?’ Crump vereenzelvigt zich met de retoriek van het Kremlin.

In december 2016 bood NRC haar nogmaals een podium en kon ze haar artikel ‘Praat met die man – om erger te voorkomen’ publiceren. Met die man werd de Russische president Putin bedoeld. In een commentaar concludeerde ik dat ze opnieuw vanuit de identificatie met het Kremlin redeneerde. Nu heeft Crump naar aanleiding van de leugen over een bijeenkomst van de afgetreden minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra opnieuw een artikel geschreven dat door de Belgische De Standaard is geplaatst. De titel is ‘Voor Den Haag blijft Rusland de baarlijke duivel’. Bij de reacties is de versie te lezen zoals die op internet is te vinden.

Crumps stelling is dat er russofobie heerst ‘in de hoogste regionen van de Nederlandse politiek’. Wat ze met ‘russofobie’ bedoelt maakt zij niet duidelijk. Ze lijkt te suggereren dat er in de top van de Nederlandse politiek angst of afkeer voor Rusland of de Russen bestaat, maar zij maakt dat alleen hard door te wijzen op de afkeer van het beleid van het Putin-regime of de slechte relatie op het geleid van de nationale veiligheid tussen de Russische Federatie en westerse landen. Maar het is misleidend om dat russofobie te noemen, dat is hooguit Putinfobie. In de top van de Nederlandse politiek bestaat geen afkeer van het Russische volk, Rusland of de Russische Federatie, maar op z’n hoogst afkeer van het veiligheidsbeleid van de Russische overheid dat de Europese stabiliteit in gevaar brengt. De Russische bezetting van de Krim in 2014, de bezetting van delen van Oost-Oekraïne door reguliere Russische troepen of huurlingen van het Russische veiligheidsbedrijf Wagner en het neerhalen van de MH17 door een Buk-raket die volgens het meest waarschijnlijke scenario van het JIT uit de Russische Federatie werd aangevoerd hebben de afkeer van het Russische beleid in het Kremlin gevoed.

Crump gaat voor een historica losjes met de feiten om. Zo concludeert ze dat Zijlstra niet alleen gelogen zou hebben over zijn aanwezigheid bij een bijeenkomst in 2006 met Putin, maar zou hij ook hebben gelogen over de inhoud: ‘Hij was er niet alleen niet bij, maar Poetin blijkt het ook nooit gezegd te hebben.’ Dat is echter niet onafhankelijk vastgesteld. Ook Crump was er niet bij en weet niet wat er in de marge van de bijeenkomst in 2006 in de Russische datsja is gezegd. Bron is oud-topman van Shell Jeroen van der Veer die nog steeds voor Shell lobbyt en er belang bij heeft om de verhouding met Putin goed te houden en zo de belangen van Shell te verdedigen. Wat hij er achteraf over zegt moet dan ook gerelateerd worden aan Shells belangen die hij verdedigt. Dat zijn geen geringe belangen zoals het pijplijn-project Nord Stream II waar zowel het Russische Gazprom als Shell aan deelnemen of belangen in Russische olievelden (Sakhalin-2: 27,5%; Salym: 50%).

Crump verwijdert zich nog verder van een onpartijdige historische opstelling als zij over de gesprekken van Zijlstra met zijn Russische collega Lavrov zegt: ‘die Zijlstra aanvankelijk zou benutten om de Russen te confronteren met het verdraaien van feiten omtrent de MH17.‘ Dat is een kleuring van de feiten door Crump. Het is een constatering uit het ongerede. Aangenomen mag worden dat als minister Zijlstra in de gesprekken met Lavrov uitging van de bevindingen van het JIT dat wordt gecoördineerd door het Nederlandse OM. Crump gaat niet mee in de bevindingen van het OM, maar bestempelt ze via een omweg als ‘verdraaien van feiten’. Dat is een merkwaardige opvatting voor een universitair docent die werkzaam is bij de Universiteit Utrecht en van wie zorgvuldigheid mag worden verwacht. Crump doet in dezelfde alinea opnieuw aan stemmingmakerij als ze het heeft over ‘versterkte aan­wezigheid van Navo-troepen in Oost-Europa’. In de Baltische staten heeft de Navo-reactiemacht  3.260 militairen gestationeerd. Dat wordt door militaire deskundigen als te weinig gekwalificeerd voor een snelle en passende reactie op offensieve bedoelingen van het Russische leger dat aan de grens met Polen en de Baltische staten aanzienlijk grotere aantallen parate troepen heeft samengetrokken.

Crump gebruikt de blauwdruk van de Koude Oorlog om de huidige spanningen in Oost-Europa te verklaren. Dat mag onderhand haar methodiek genoemd worden. Het is een zinloze omleiding. Uiteraard zijn er kansen gemist om tot een goede relatie tussen de Sovjet-Unie of de Russische Federatie en het Westen te komen. Dat valt te betreuren. Volgens Crump volgt uit een OVSE-rapport waaraan ze heeft meegewerkt dat de oorzaken van de slechte relatie verder terug gaan in de tijd dan 2014: ‘Volgens het rapport zijn de Oekraï­necrisis en de vermeende geo­politieke ambities van Rusland niet de oorzaak van de huidige crisis in de Europese veiligheid, maar het symptoom. De oorzaak ligt dieper, in de unfinished post-Cold War settlement’. Crump gaat verder: ‘De Russen zelf maken er ook geen geheim van dat de invasie van de Krim – hoe afkeurenswaardig ook – bedoeld was om Rusland weer ‘relevant’ te maken. In die opzet is Poetin in ieder geval geslaagd.’ Dat laatste is een aanname die betwijfelbaar is. Het Kremlin heeft zich door de bezetting van de Krim vervreemd van het Westen en sancties op de hals gehaald die de economie en de toenadering tot Europa hebben beschadigd.

Crump laat in haar betoog een onderwerp ongenoemd dat sinds een jaar centraal staat in de politiek en media in de VS en Europa en de verhoudingen akelig heeft verziekt. Namelijk de inmenging van de Russen in de publieke opinie en de nationale politiek van landen via onder meer sociale media en hacks. En dan vooral in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Op een recente hoorzitting in het Amerikaanse congres beweerden de directeuren van de Amerikaanse inlichtingendiensten dat die inmenging ongewenst is, tot op de dag van vandaag doorgaat en er voldoende signalen zijn dat voor Russische inmenging in de tussentijdse verkiezingen van november 2018. Dat is geen aanname, maar een feit dat door onderzoeken in onder meer de VS en het Verenigd Koninkrijk wordt gestaafd. Ofwel, het kan zijn dat de Russische Federatie in het verleden onheus bejegend is door westerse landen, maar sinds het mislukken van de Reset van 2012 doet het Kremlin er zelf weinig aan om de relatie door een gematigde opstelling en overleg met Westerse landen te verbeteren.

Het is een raadsel wat een universiteit als die van Utrecht (waar ik alumnus van ben en die me nauw aan het hart gaat) en  gerespecteerde nieuwsmedia als NRC of De Standaard denken te winnen bij de deskundigheid van Crump die de objectiviteit en de onpartijdigheid voorbij is. Ze is een politiek activiste en daar is niets mis mee. Ze mag uiteraard haar mening verkondigen in het publieke debat, zoals iedereen dat mag. Het wordt er echter bedenkelijk op als ze dat doet onder het mom van wetenschap en zich beroept op een instelling met autoriteit. Zelfs krampachtig in het geval van de OVSE. Het wordt er pijnlijk op als OVSE, Universiteit Utrecht of gerespecteerde nieuwsmedia haar die dekking wensen te geven. Crumps zelfingenomenheid wordt er absurd op als ze denkt de Nederlandse politiek als objectieve analist van advies te kunnen dienen: ‘De opvolger van Halbe Zijlstra nodig ik graag uit tot een gesprek om nieuwe verzinsels te voorkomen’. Ze illustreert haar betoog met plak en knip-illustraties met Zijlstra die haar ‘wetenschap’ er extra onbenullig op maakt.

Foto’s: Knip-en plak illustraties bij het artikel ‘Voor Den Haag blijft Rusland de baarlijke duivel’ van Laurien Crump in De Standaard, 15 februari 2018. NRC heeft op 14 februari 2018 het artikel geplaatst onder de titel ‘Ook kabinet lijdt aan russofobie’, zonder illustraties met een gephotoshopte Zijlstra. 

Zijlstra liegt en Zijlstra veinst. Stelt hij het belang van Nederland of van Shell voorop?

Update 13 februari 2018: In een email aan de Volkskrant erkent Jeroen van der Veer dat hij de bron van Zijlstra was, zo meldde deze krant. Tevens zegt de voormalige Shell-topman dat Zijlstra de woorden van Putin over Groot Rusland verkeerd zou hebben begrepen. De Volkskrant verbreekt hiermee de afspraak met Van der Veer dat dit off the record zou worden gehouden. Reden dat de krant de identiteit van Zijlstra’s bron alsnog openbaart is dat hij het als ontlastend bewijs opvoerde. Hieraan zegt de Volkskrant niet te willen meewerken. 

Aldus toenmalig fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer Halbe Zijlstra op het VVD-partijcongres in 2016. Het gaat om een ontmoeting in 2006 tussen de top van de Brits-Nederlandse Shell en Putin. Naar nu blijkt heeft Zijlstra het uit zijn duim gezogen en heeft hij het verhaal van Putin over Groot-Rusland niet direct, maar uit de tweede hand gehoord. Waarschijnlijk van toenmalig directeur van Shell Jeroen van der Veer. Die dat overigens niet bevestigt. Een en ander is des te ongemakkelijker voor Zijlstra’s positie omdat hij minister van Buitenlandse Zaken is en afreist naar de Russische Federatie om met zijn collega Lavrov te spreken.

Dat debat ging over het veld Sachalin-2: het olieveld Piltum-Astokjskoje en het gasveld Lunskoje. Shell is toen door het Kremlin uit dit project gegooid. Vraag is wat Shell ervoor terug heeft gekregen. Want het is logisch dat daarover is onderhandeld en Shell iets terug kon eisen. Dan doemt het belang van Shell in pijplijn Nord Stream op. Met als gevolg dat de Nederlandse regering niet meer vrij is om te handelen en zich laat gijzelen door het economisch belang van Shell. Datzelfde geldt trouwens ook voor de Duitse regering. Zo zei kanselier Merkel dat Nord Stream geen politiek, maar een economisch project is. Ondanks het feit dat de uitvoering ervan in tegenspraak is met de Europese energiepolitiek die de EU robuuster en minder afhankelijk moet maken van energieproducenten. Nord Stream II bereikt exact het omgekeerde. Het maakt de EU afhankelijker van Russische energie. Dus de aanleg van Nord Stream II staat haaks op bestaand beleid van de EU.

Dit verhaal draait om Zijlstra’s relatie met de toenmalige CEO van Shell Jeroen van der Veer die weliswaar in 2013 officieel afscheid heeft genomen, maar achter de schermen en in overheidscommissies nog steeds het belang van Shell behartigt. Zijlstra was van 2001 tot 2006 eigenaar van en directeur bij Improvex dat voor Shell werkte. Er gaan al sinds het neerschieten van de MH17 op 17 juli 2014 geruchten dat Nederland voor de bühne het Putin-regime hard aanpakt, maar dat achter de schermen de economische en politieke contacten gewoon ongehinderd doorgaan. Mede door de macht van Shell op de Nederlandse regering, en dan met name op de VVD. Jaroslav Koshiw schreef er in 2015 een boek over, zie hier het commentaar.

In de reacties op de afgedwongen bekentenis van Zijlstra wordt gezegd dat hij uit zou zijn op oorlog met de Russische Federatie. Maar eerder het omgekeerde is waar. Dat is de schijn die Zijlstra als afleiding en misleiding voor de werkelijkheid plaatst. Herinneren we ons nog de controversiële uitspraak van Zijlstra in maart 2015 in de context van het migratiebeleid waarin hij verklaarde dat ‘Nederland dictators aan de randen van Europa voortaan niet meer met opgeheven vinger tegemoet moet treden’? Dat Zijlstra heeft gelogen over zijn aanwezigheid in 2006 op een bijeenkomst tussen Putin en Shell is menselijk. Hij wilde zichzelf belangrijker maken dan hij was en promoveren van een D-status naar een B-status. Dat hij en premier Rutte veinzen hard op te treden tegen de Russische Federatie, maar achter de schermen het omgekeerde doen of parallele overlegstructuren bewandelen vanwege Shells economisch belang – en de kritiekloze gezindheid binnen de VVD voor Shell – is iets waar de oppositiepartijen Zijlstra beter op aan zouden kunnen spreken.

Het gesprek in 2006 waarbij Zijlstra over heeft gelogen biedt vooral een verklaring voor en een inkijkje in de innige economische banden tussen Russische en Europese bedrijven (Gazprom – Shell) die onder één hoedje spelen. Zijlstra gaat mentaal niet voor het Europees of Nederlands belang, hij is de spreekwoordelijke politicus die in de zaak van het bedrijfsleven zit. Dat hij liegt om zichzelf belangrijk te maken is nog daar aan toe, maar dat hij suggereert het Nederlands belang te dienen terwijl bij hem en zijn partij heimelijk het belang van Shell vooropstaat diskwalificeert hem. Er zijn geen bezwaren om Zijlstra tot aftreden te dwingen. Dus niet omdat hij liegt of oorlog met de Russische Federatie zoekt, maar omdat hij veinst over zijn intenties en achter de schermen het Russische belang dient. Hoewel die nuancering in de retoriek van de oppositie verloren gaat.

Oekraïne is op zichzelf aangewezen. Zonder bondgenoten

Het zwijgen van Europa over Oekraïne is om mismoedig van te worden. Verergerd door een machtscarrousel waarin baantjes, nationaliteit en prestige belangrijker zijn dan beleid. Die stilte is schadelijk omdat het de escalatie van de strijd bevordert. Europa kan geen streep in het zand trekken. Het maakt als heelmeester stinkende wonden. Kanselier Merkel vraagt president Putin wat Russische militairen op Oekraïense boden doen. Niet alleen beschermen ze niet de grens met Oekraïne, maar trekken deze sinds afgelopen weekend massaal over. Rusland ontkent en noemt het allemaal ‘per ongeluk‘. Volgens sommigen maakt dat president Putin een lafaard en een stiekemerd die niet eens wil toegeven dat-ie Oekraïne militair binnenvalt. Maar hoe het kan dat Russische troepen Novoazorsk veroveren is een vraag die Putin niet wil beantwoorden.

Volgens Paul Goble levert de EU Oekraïne over aan Rusland. Voor de bühne biedt het wat tegenstand, maar dat is minimaal. De EU geeft zich in gebrek aan zelfrespect, angst voor het eigen welzijn en ontbreken van een geloofwaardige buitenlandse politiek over en kruipt voor Rusland. Ontluisterend en veelbetekenend was de verdediging van voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer afgelopen zondag bij Buitenhof. Ook hij levert de Europese en Nederlandse waarden -en die van het internationaal recht- in voor opdrachten en een plek aan tafel bij de Russen. Wat heeft Oekraïne nog in de mouw om de EU te dwingen de eigen Europese normen en waarden te volgen? Van de EU moet het niet komen. Zie ook een Facebook-debat hierover met Luc Vancraen.

Foto: ‘Ukrainian soldiers regrouped in a defensive position after coming under heavy shelling in Novoazovsk, a border town near Russia in southeastern Ukraine. Credit Mauricio Lima for The New York Times’