WikiLeaks wordt illegaal tegengewerkt

WikiLeaks zegt in financiële problemen te zijn gekomen omdat het sinds tien maanden 95% van de inkomsten mist. Dat komt omdat betaaldiensten als PayPal,  MasterCard of Visa betalingen aan WikiLeaks blokkeren. Oprichter Julian Assange noemt deze blokkade een ‘gevaarlijke, onderdrukkende en ondemocratische aanval die door de VS wordt geleid’. Ook VN-rapporteur Frank la Rue vindt zo’n handelswijze die niet samengaat met een aanklacht een beperking van de persvrijheid.

Afgelopen maandag beweerde Assange op een persconferentie dat hij en WikiLeaks slachtoffer zijn van een ‘samenzwering om hen te belasteren en vernietigen’ die wordt geleid door het Amerikaanse ministerie van Financiële Zaken, Amerikaanse inlichtingendiensten en rechtse krachten in de VS, inclusief machtige bedrijven die worden aangestuurd door Bank of America en Visa. Zonder details te geven beweerde Assange ook dat vanuit hoge kringen was opgeroepen hem te vermoorden.

Maar er is ook kritiek op Assange. Hij zei de samenwerking met invloedrijke kranten op, heet een egotripper en controlfreak te zijn, heeft ruzie gekregen met zijn belangrijkste medewerker Daniel Domscheit-Berg die voor zichzelf is begonnen met OpenLeaks dat tot nu toe geen potten breekt, heeft rechtszaken lopen over zijn uitlevering die veel kosten en werkte halfslachtig mee aan een biografie die tegen zijn zin is gepubliceerd.

Sinds Domscheit-Berg WikiLeaks verliet verloopt het openbaren van Amerikaanse telegrammen (‘Cablegate‘) chaotisch. Zo verschenen er ongecodeerde berichten die contacten in gevaar konden brengen en is er sinds 30 augustus niets meer gepubliceerd. Financiële problemen kunnen een rol spelen, maar zijn dan ook niet het hele verhaal. De slechte interne organisatie speelt mee. Daarnaast is het onbegrijpelijk dat Assange in tien maanden in Europa geen goede partner heeft kunnen vinden voor een alternatief betalingssysteem.

Maar het zwaarste weegt toch dat Assange en WikiLeaks in de VS worden tegengewerkt zonder in staat van beschuldiging te zijn gesteld of te worden vervolgd. Dus buiten de wet om. Om die reden is het zonder precedent dat de grote betaalmaatschappijen donaties aan WikiLeaks blokkeren. De omstandigheden zijn te toevallig om te beweren dat deze maatschappijen hierin hun eigen afweging maken. Daarnaast hebben ze een maatschappelijk belang te dienen. Vraag is of ze dat door hun illegale obstructie menen te doen. Wie weet.

Assange verwerpt eigen autobiografie

Never a dull moment. Er is een controverse ontstaan over de autobiografie van Julian Assange, de voorman van WikiLeaks. De Britse Uitgever Canongate vertelt haar kant van het verhaal en dat doet Assange eveneens in een verklaring. Ze botsen frontaal. De Amerikaanse uitgever Knopf ziet evenwel af van publicatie. We cancelled our contract for Julian Assange’s memoir, aldus woordvoerder Paul Bogaards van Knopf.

Canongate zet feiten op een rijtje. In december 2010 werd er een contract getekend voor een in 2011 te verschijnen boek dat deels levensbeschrijving, deels pamflet zou zijn. De uitgever suggereert dat Assange terugschrok omdat het te persoonlijk werd. All memoir is prostitution, zou hij na lezing van een eerste versie gezegd hebben. In juni 2011 stelde Assange voor om het contract te annuleren. Wegens zakelijke belangen kon Canongate daar niet op ingaan. Assange zou het eerste voorschot van drie betalingen al gebruikt hebben. In de zin dat het als garantiebedrag, ‘escrow’ voor een derde partij dient.

Assange weerspreekt deze lezing. Zo stelt-ie dat het voorschot onaangeroerd op een rekening van zijn vorige advocaat staat en zonder zijn toestemming daarheen is geboekt. Verder bestrijdt-ie de stekker uit het project te hebben getrokken noch tegen een compromis te zijn zoals The Independent zegt. Assange zegt op 7 juni een contract met een andere deadline voorgesteld te hebben omdat-ie te druk was met de voorbereiding van juridische zaken rond een dreigende uitzetting naar Zweden en een beschuldiging van spionage in Virginia.

The Independent citeert directeur Nick Davies van Canongate. Deze merkt op dat Assange een reputatie van gebroken beloftes en onbetrouwbaarheid heeft opgebouwd: What followed was a series of broken promises. We set Julian free to work on the manuscript himself. He had six weeks to edit and rewrite. On the day he was supposed to return it to us, we heard that he’d lost all of his work. Then he told us he wanted to cancel his contract. But he couldn’t repay his advance.

Hoe dan ook, de verschijning van de ongeautoriseerde autobiografie van Julian Assange doet veel stof opwaaien. Assange had publicatie met een rechterlijk bevel kunnen voorkomen, maar legt uit dat zijn tijd en middelen beperkt waren. Canongate had een groot commercieel belang en Assange werd ervoor gewaarschuwd op de gederfde inkomsten aangesproken te kunnen worden. Hij zat klem. Het Amerikaanse Knopf maakte een andere afweging. Zoals vaker bij WikiLeaks lijken de ingenomen posities vooraf bepaald.