Verkiezingsdebatten zijn saai en voorspelbaar, en blijven braaf binnen de perken van de gevestigde orde

Verkiezingsdebatten op televisie of interviews met lijsttrekkers in taxi’s, kappersstoelen of studio’s, ik kijk er niet naar. Eerlijk gezegd begrijp ik niet waarom anderen er wel naar kijken. Wat valt er te halen of te ontdekken? Het ontgaat me volledig. Het is alleen leuk voor partijtijgers die bevestiging van en identificatie met hun kandidaat zoeken.

Verkiezingsdebatten gaan om herkenning en niet om miskenning. Het maken van onderscheid is weliswaar een functie van de journalistiek, maar als dat resulteert in het beschrijven van en toetsen van het bekende aan het bekende, dan verwordt het tot een lege en plichtmatige exercitie

Hetzelfde geldt de krantenkolommen waarin journalist, redactie of krant partijen vanuit hun perspectief doorlichten op blauwe of bruine ogen, kunst of geen kunst, man, vrouw of anders zijn. Het is saai en voorspelbaar en blijft braaf binnen de perken. Binnen de mentale ruimte van de gevestigde orde waar het draait om marketing, haalbaarheid, gespeelde menselijkheid en verkiesbaarheid.

Pseudo-kritiek van media die nooit doorbijten maakt het onnozel en vals. Het ligt zwaar op de maag en is niet voedzaam. Media houden met een show vol rituelen en harde afspraken het beeld van een Potemkin-façade in stand onder het mom het af te breken. Ze wijzen trots naar zichzelf en weerleggen kritiek door te verwijzen naar hun wapenfeit hoe kritisch ze durfden zijn tegen meneer A, mevrouw B of partij C. Tegelijk zijn ze close en onderhorig om hun toegang in stand te houden.

Media laten de politieke klasse als beroepsgroep geheel bewust buiten beeld. De Consumentengids van het vrije woord test de techniek, de levensduur, de prijs, de beschrijving in de gebruiksaanwijzing, maar vraagt zich niet af hoe zinvol het product voor Nederland is en wat we er eigenlijk voor kopen.

Verkiezingsdebatten en interviews met lijsttrekkers zijn bedrog van de nieuwsconsument door de media. In een gesloten een-tweetje. Politici zijn acteurs die een rol spelen en op hun persoonlijkheid worden bevraagd. Het is illusie die als werkelijkheid wordt gepresenteerd. Als fictie of tijdverdrijf heeft het nog enigszins een functie, maar als informatievoorziening heeft het de inhoud van een lege huls. Verkiezingsdebatten zijn het reservaat dat speciaal is bestemd voor de bescherming van politici.

Graag ben ik het eens met columnist Aylin Bilic die haar column van 4 maart 2021 in NRC zo besluit:

Foto 1: Publiciteitsfoto ‘De zes lijsttrekkers bij het RTL-verkiezingsdebat’ van het verkiezingsdebat van RTL op 28 februari 2021. Credits: ANP.

Foto 2: Still uit video ‘De Hofkar – Afl. 5: Thierry Baudet’ voor Omroep PowNed.

Foto 3: Schermafbeelding van deel column ‘Verkiezingsdebat is geen potje armpje drukken’ van Aylin Bilic in NRC, 4 maart 2021.

Andrew Neil valt Boris Johnson aan wegens weigering van een interview. En vraagt zich af waarom hij zich niet wil verantwoorden

In een opmerkelijk overpeinzing van drie minuten richt de gelouterde BBC-journalist Andrew Neil zich direct tot de kijkers. Precies een week voor de algemene verkiezingen van 12 december 2019. Aanleiding is de weigering van premier Boris Johnson om zich in Neils programma van 30 minuten door hem te laten interviewen. Alle leiders van de andere politieke partijen hebben zich inmiddels door Neil laten interviewen.

Het is van Johnsons kant begrijpelijk omdat Neil een keiharde en scherpe interviewer is die elke politicus het vuur aan de schenen legt. Zo ontstaat de indruk dat Johnson bang is dat zijn beloften, mooie verhalen en plannen door Andrew Neil feilloos en meedogenloos doorgeprikt worden. Maar van de andere kant is het onbegrijpelijk van Johnson dat hij het risico neemt dat in de laatste week van de campagne het beeld ontstaat dat hij bang is voor een journalist en zijn eigen verhaal niet goed kan verdedigen. Waarschijnlijk is Johnsons afweging of die van zijn adviseurs dat de schade die hij oploopt groter is als hij het interview doet, dan als hij het uit de weg gaat. Johnson en de Conservatieve partij voelt zich waarschijnlijk zeker van de overwinning.

Johnsons weigering duidt op de ontwikkeling dat politici samenwerken met vriendelijk gezinde media. Vijandige of neutrale media worden zoveel mogelijk gemeden. Niet alleen kiezers zitten verschanst in hun eigen echokamer waarin overtuigingen worden versterkt binnen een gesloten systeem. Datzelfde geldt ook in steeds sterkere mate voor populistische politici als Johnson. Hij begon zijn carrière notabene als journalist.

Megyn Kelly denkt dat Putin compromitterend materiaal over Trump heeft

Megyn Kelly die president Putin interviewde, denkt dat hij ‘iets’ over president Trump heeft. Compromitterend materiaal. Dat zegt ze in een uitzending van Chris Matthews’ ‘Hardball’ ter promotie van haar interview met de Russische leider. De informatie waarmee Putin Trump onder druk zet zou volgens Kelly dateren uit de jaren ’90 toen Trump zaken deed met Russen. Dat is ook het spoor dat speciale aanklager Mueller onderzoekt. Het spoor van witwassen van geld en de Russische maffia. Volgens Kelly vindt Putin Trump niet leuk. De twee hebben een verstandsrelatie waarin de een de ander chanteert en ze allebei net doen alsof dat niet zo is.

Salaheddine Benchikhi komt in interview met Dibi uit de kast als anti-democraat en verdediger apartheid

De toelichting bij de video luidt: ‘Salaheddine interviewt voor het eerst Tofik Dibi volledig in zijn rol als Moslim en Marokkaan. Waar hij normaal gesproken alleen ondervraagt wordt door de Nederlandse media, is dit unieke interview een inkijk in zijn thuiswereld.’ Maar het interview geeft vooral een inkijk in Salaheddines denkwereld. Het is een ontluisterend en onthullend interview waarin deze ‘schrijver en tv-maker‘ standpunten inneemt die niet zouden misstaan voor een woordvoerder van een apartheidsregime. Hij zet moslims en Marokkaanse Nederlanders die hij ‘Marokkanen’ noemt apart. Tofik Dibi blijft bewonderenswaardig rustig.

Eerst blijft de mogelijkheid open dat Salaheddine provoceert en het anders bedoelt dan het lijkt. Dus het niet serieus meent en satire bedrijft door mateloze overdrijving. Er komt echter geen omslag en het blijkt geen provocatie, maar een bloedserieus bedoelde confrontatie met Dibi. Salaheddine meent het als hij moslims en ‘Marokkanen’ apart wil zetten in de Nederlandse samenleving. Hiermee maakt hij zich tot een spiegelbeeld van Geert Wilders en streeft door te hameren op identiteit precies hetzelfde na als de PVV. Hij verraadt zich met zijn stellingname jegens Tofik Dibi als een tegenstander van de open, pluriforme samenleving.

In een column in De Volkskrant zegt Jonathan van het Reve: ‘Benchikhi vindt dat Dibi zijn ‘zonde’ had moeten bedekken, want zo moet dat in de islam. Je kunt toch niet met je vríénd bij je opa op bezoek? ‘Dat hoort toch nooit te kunnen? Gewoon eerlijk. Los van wat je voelt. Effe serieus, wij zijn toch geen Nederlanders? We zijn toch gewoon moslim? Kom op Tofik! Ook los van je geaardheid. Er zijn ook dingen waar ik misschien een zwak voor heb, maar ik zou absoluut niet willen dat dat gemeengoed zou worden in mijn cultuur. Snap je wat ik bedoel?’ Salaheddine meent ook: ‘En bovendien, heteroseksualiteit is toch de norm binnen de islam?’

Voor allen die een open, pluriforme samenleving nastreven valt niet te begrijpen wat Salaheddine Benchikhi  bedoelt. Hij ontspoort in het interview door Dibi ter verantwoording te roepen en hem op te zadelen met zijn eigen cultuurkritiek en ernstig gebrek aan relativeringsvermogen en satire. De programmamaker die in 2014 voor de progressieve VPRO een zesdelige serie in New York maakte huldigt een conservatief standpunt. De slotsom van het interview kan niet anders zijn dan dat niet Dibi vanwege de ‘Marokkaanse’ identiteit de kast terug in geworsteld moet worden als homoseksueel, maar Salaheddine uit de kast komt als anti-democraat.

Dit geeft te denken over het politieke en rechtsstatelijke besef van Salaheddine. Het standpunt dat hij vertegenwoordigt door religie en cultuur te vermengen en daarin een behoudend standpunt in te nemen is niet nieuw in de Marokkaanse diaspora. Dat is vaak behoudender dan in het land van herkomst. Maar zoals Van het Reve zegt, het geeft wel te denken als iemand als Salaheddine van wie beter verwacht zou kunnen worden het huldigt: ‘Hij is geen salafistische haatimam, geen eerste-generatie gastarbeider die niet beter weet. Hij is een succesvolle, intelligente dertiger, die schrijft en televisie maakt voor de Publieke Omroep.’

Greenwald interviewt Risen over controlestaat en persvrijheid

De gelauwerde en gelouterde journalist bij de New York Times James Risen ziet de regering-Obama als de grootste vijand van de persvrijheid in een generatie (‘the greatest enemy of press freedom in a generation’). Da’s niet niks. Hij legt uit waarom dat zo is. Voor The Intercept interviewt Glenn Greenwald James Risen naar aanleiding van de verschijning van diens boek: ‘Pay Any Price: Greed, Power and Endless War.’ Greenwald vraagt zich af hoe het komt dat Risen in tien jaar tijd geradicaliseerd is en geen blad meer voor de mond neemt. Risen zegt dat ‘Pay Any Price’ zijn antwoord op de campagne van de overheid tegen hem is.

Risen: ‘I was trying to understand how we could have this prolonged period of war with such little debate. And I think it’s both economic incentives and personal power incentives and ambition and status.’ En: ‘One of the things I always think about, and one of my earlier books was comparing the CIA and the KGB during the Cold War, and I always remember somebody telling me that the only countries that have really efficient security services are dictatorships.’ Lezenswaardig om de opbouw van de Amerikaanse controlestaat te begrijpen -en tot stand te brengen- inclusief de rol daarin van de media die zo anders operereren dan Greenwald en Risen.

Brand en Uygur over de verandering van Obama. Cosmetisch!

Russell Brand in gesprek met Cenk Uygur over Barack Obama. Ooit gedacht dat hij verandering kon brengen, vraagt Uygur. ‘Nee’, zegt Brand, zolang de macht volgens het systeem geregeld wordt kan geen enkel individu verandering brengen. Volgens Brand kan verandering alleen van buiten het systeem komen. Uygur concludeert dat Obama alleen het idee van verandering brengt, maar niet de verandering zelf. President Obama is de grote communicator die politieke verandering eerder blokkeert dan bevordert door velen op het verkeerde been te zetten. Zolang macht bij enkelen in de top van de piramide geconcentreerd blijkt is verandering onmogelijk.

Russell Brand is kritisch op het huidige politiek bestel dat volgens hem aan elkaar hangt van leugens, verraad en bedrog. Hij vraagt om revolutie om de politiek weer terug naar de burgers te brengen. Brand spreekt een generatie die het heeft gehad met politiek en politici. En de gevestigde media die de voorwaarden waaronder de politiek opereert nooit ter discussie stellen. Vorig jaar kwam Brand grandioos in aanvaring met BBC-journalist Jeremy Paxman. Het vrijdenken van Brand won het van de vastgeroeste Paxman die tot inzicht kwam hoe overbodig hij was geworden. Maar het uitroepen van de revolutie is nog niet zo makkelijk.

Zie hier voor het volledige interview van ongeveer 21 minuten met Russell Brand.

Russell Brand houdt ons bij de les. Waar is het alternatief?

Russell Brand kan gezien worden als een westerse dissident en wordt daarom niet serieus genomen in de gevestigde media. Zoals hem in oktober 2013 overkwam in een interview met Jeremy Paxman in BBC’s Newsnight. Brand heeft kritiek op het politieke bestel. Hij ziet er geen perspectief meer in, maar leugens, verraad en bedrog. Daarom kan-ie het niet langer serieus nemen en vraagt om verandering van het systeem. Zelfs om een revolutie. Z’n stem uitbrengen bij verkiezingen doet-ie niet meer. Brand spreekt voor de jongere Occupy-generatie die het helemaal heeft gehad met de politiek en de politici. Heeft Brand gelijk? Natuurlijk. Krijgt Brand gelijk? Natuurlijk niet. Wat kunnen wij meer doen dan de sociale media vullen met ongenoegen?

Foto: Tweet van Russell Brand, 7 april 2014.

Russell Brand en Jeremy Paxman: een wereld van verschil

Russell Brand is een Engelse acteur die kritiek heeft op het politieke bestel. Hij ziet er geen perspectief meer in, maar leugens, verraad en bedrog. Daarom kan-ie het niet langer serieus nemen en vraagt om verandering van het systeem. Zelfs om een revolutie. Z’n stem uitbrengen bij verkiezingen doet-ie niet meer. Brand spreekt voor de jongere Occupy-generatie die het helemaal heeft gehad met de politiek en de politici.

Jeremy Paxman is een BBC-presentator van onder andere Newsnight die de kritiek van Brand niet kan volgen. Of wil volgen. Brand zet Paxman neer als dienaar van het bestaande systeem. Paxman neemt de kritiek van Brand niet serieus en blijft er maar op hameren dat-ie door z’n achtergrond niet serieus te nemen valt in z’n kritiek. Brand verwijt Paxman zich meer druk te maken om het onrecht van toen, en noemt dat sentimenteel.

De houding van Paxman staat symbool voor de houding van de gevestigde media. Soms aangelengd met een vleugje progressieve goedaardigheid om in de mode te zijn. Maar als het ernstig wordt is dat laagje snel gesleten. Dit type journalisten glorieert zo in de wijze van denken, de afgebakende kaders en het idioom van de gevestigde politiek dat het er zich mee identificeert en er uiteindelijk mee samenvalt. Brand staat voor het omgekeerde. Daarom wordt het boeiend. De energie en het vrije denken van Brand winnen het van de vastgeroeste Paxman die langzaam beseft hoe overbodig hij is geworden zonder dat-ie dat tot dan toe wist.

Oh Oh SGP: ‘Barbie’s baby’ en ‘College Tour’

Roelof Bisschop is sinds twee weken het derde kamerlid van de SGP. Met de opvallend katholieke achternaam. Hij stelt kamervragen aan de ministers Opstelten en Van Bijsterveldt over de inhoud van tv-programma’s. Doorgaans een terrein waar politici geen vragen en antwoorden over menen te moeten hebben. Maar Bisschop gaat direct op de inhoud in: ‘De TV-serie Barbie’s baby en het bericht ‘Holleeder-geknuffel moet stoppen’?‘

‘Criminelen een podium bieden via de publieke omroep en een pasgeboren baby tentoonstellen om er geld mee te verdienen, de SGP vond en vindt dit bizar. Daarom wil de SGP van de regering weten of, en zo ja, wat er gedaan kan worden om zulke programma’s te voorkomen of aan te pakken‘, aldus de SGP op haar site onder het kopje ‘Bizarre Uitzendingen‘. De SGP toont haar verontwaardiging over wat het als bizar ziet.

Barbie’s baby is een RTL-programma over de baby van Samantha, oftewel Barbie. Een afsplitsing van de populaire realityserie Oh Oh Cherso. Volgens de SGP wordt het belang van het kind opgeofferd aan commercie en kijkcijfers. Want zegt de SGP: ‘De moeder van de baby heeft gezegd dat zij nooit mee zou hebben gedaan aan deze tv-serie als er geen geld voor was geboden’. Daarom vindt de partij Barbie’s baby van RTL5 kwalijk.

Heineken-ontvoerder Willem ‘de Neus’ Holleeder is volgende week onderwerp van College Tour, een programma van de NTR. Het presenteert zichzelf als ‘hét interviewprogramma voor studenten: College Tour! Drie- tot negenhonderd studenten interviewen samen met presentator Twan Huys een grootheid uit binnen- of buitenland.’ Oud-hoofdinspecteur Kees Sietsma die de leiding over het politieonderzoek in de Heinken-zaak had ziet ‘de verheerlijking‘ van oud-ontvoerder Willem Holleeder met lede ogen aan, aldus De Telegraaf.

Waartoe dienen de vragen van de SGP in hemelsnaam? Er zijn duizenden programma’s op tv of sociale media waar elke dag uit kan worden gekozen. Het kost weinig moeite om ze niet te zien. Holleeder heeft z’n straf uitgezeten en verdient als vrij man een nieuwe start. Trouwens, Bisschops verontwaardiging over Barbie’s baby is groter dan over College Tour vanwege de rol van de baby. Want Barbie verdient ‘een lekkere boterham’ met haar baby. Feit dat de vragen van Bisschop ideologisch en niet praktisch bedoeld zijn blijkt eruit dat de vragen over de Arbeidstijdenwet niet gericht zijn aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Foto: Barbie en haar man Michael. Credits ANP