Facebook verwijdert iconische foto van 9-jarig napalmmeisje vanwege naaktheid. Machtsmisbruik of preutsheid?

Dit is de iconische foto van het ‘napalmmeisje’ in Vietnam. Een foto van Nick Ut met onder meer centraal in beeld de 9-jarige Phan Thị Kim Phúc met napalm op haar lichaam. Ze was naakt omdat haar kleren door de napalm waren verbrand. Haar dorp Trang Bang was op 8 juni 1972 gebombardeerd door de Zuid-Vietnamese luchtmacht omdat vermoed werd dat er strijders van de Vietcong aanwezig waren. Ut won er de World Press Photo en Pulitzerprijs mee. De foto hielp er aan mee om de publieke opinie te beïnvloeden en te doen kantelen. Vanaf 1973 trokken de Amerikaanse troepen zich geleidelijk terug uit Vietnam.

De foto is niet te zien op Facebook, zo bericht nu.nl in een bericht. Het napalmmeisje zou te naakt zijn en mogelijk zelfs kinderporno zijn. Aanleiding was de Noorse krant Aftenposten die de foto plaatste bij een artikel op Facebook, waarna het sociale netwerk die verwijderde. Nu’nl: ‘Facebook zegt vrijdag dat het bij beelden van naakte kinderen moeilijk is onderscheid te maken tussen geoorloofde nieuwsfoto’s en kinderporno.’ Opmerkelijk is dat niet het geweld van een oorlog, maar de naaktheid van een 9-jarig meisje door Facebook als reden voor verwijdering wordt aangevoerd. Ik plaats dit commentaar met foto op Facebook.

Wat gaat er verkeerd als een foto die in het historische geheugen van generaties is gegrift, prestigieuze prijzen won en eraan meehielp om de publieke opinie te beïnvloeden door Facebook wordt verwijderd? Is hier sprake van nieuwe truttigheid of machtsmisbruik van internetbedrijven die onder een hoedje met regeringen spelen? Kinderporno wordt door politici vaak aangevoerd om maatregelen te nemen die neerkomen op de inperking van de internetvrijheid. Pornografie als excuus voor staatscensuur. Het is absurd dat Facebook meent een historisch belangrijke foto te moeten censureren vanwege de naaktheid van een 9-jarig meisje. Ook nog eens ‘functioneel naakt’ omdat het de verbranding van haar kleren en lichaam accentueert.

Deze ingreep door Facebook zegt dat dit bedrijf te veel macht heeft en er niet weet mee om te gaan. Er is onderhand een catalogus van fouten van Facebook te maken over de bizarre en preutse omgang met naakt. Zoals kankerpatiënte Beth Whaanga, de activistische feministes van FEMEN die hun blote borsten gebruiken als politiek wapen of kunstenaars als Jans Muskee van wie een tekening leidde tot de tijdelijke afsluiting van zijn Facebook-account. Het is de hoogste tijd dat Facebook door de gebruikers tot de orde wordt geroepen.

Foto: Nick Ut, Napalm Girl. Vietnam, 1972.

Facebook zegt nee tegen het naakte realisme van Jans Muskee

Beeldend kunstenaar Jans Muskee kreeg gisteren een melding van Facebook dat iemand bovenstaande foto van twee van zijn tekeningen had gerapporteerd wegens het bevatten van naakt en dat Facebook het ging onderzoeken. Een uur later kreeg Muskee opnieuw een melding met de mededeling dat de foto verwijderd was ‘omdat deze in strijd is met de richtlijnen van de community van Facebook’. Met een link naar deze richtlijnen. Daarop werd zijn account afgesloten. Hij kon pas weer inloggen na het invullen van een verklaring dat zijn tijdlijn geen naakt bevatte. De betreffende richtlijn ‘voor de Facebook-community’ over naakt luidt als volgt:

Heeft Facebook zorgvuldig gehandeld bij de verwijdering van de foto van de tekeningen van Muskee en de tijdelijke sluiting van zijn account? Het lijkt er sterk op dat de algoritmen van Facebook op hol waren geslagen en het niet volgens de eigen richtlijnen handelde. Want de foto van beide tekeningen die Muskee op zijn tijdlijn plaatste is geen ‘pornografisch materiaal’ of bevat ‘expliciete seksuele inhoud waarin een minderjarige is vertegenwoordigd’. Jans Muskee is een tekenaar die zijn artistieke verbeelding de ruimte geeft om het menselijk lichaam weer te geven. Facebook achtte het in dit geval blijkbaar nodig beperkingen op te leggen vanwege de weergave van naakt. De uitzondering die Facebook maakt voor artistieke uitingen in de vorm van ‘foto’s van een beeldhouwwerk zoals David van Michelangelo’ vond Facebook hier niet van toepassing.

Het gaat hier niet om naakt, Jans Muskee of om degene die het nodig vond om ‘het misbruik te rapporteren’. Het gaat om de machtspositie van Facebook. Om te kunnen functioneren is het voor actiegroepen, instellingen of personen noodzakelijk om gebruik te kunnen maken van sociale media. Facebook speelt hierbij een centrale rol. Door sluiting verhindert Facebook dat zonder dat er een alternatief voorhanden is. Door dit bijna-monopolie zou Facebook extra zorgvuldig in haar argumentatie moeten zijn. Wat gebeurt er als er nogmaals een rapportage van misbruik over Jans Muskee komt? Wordt deze kunstenaar dan voor langere tijd afgesloten? Daarnaast is tegen uitsluiting door Facebook geen beroep mogelijk wat het er nog onrechtvaardiger op maakt.

Dit geval staat niet op zichzelf. De sextremistes van Femen die hun borsten inzetten als politiek wapen gaan op Facebook met ‘geblurde’ -dus vervormde- borsten door het leven. Hun Facebook-pagina’s werden in 2013 tijdelijk afgesloten wegens ‘het verspreiden van pornografie en bevorderen van prostitutie’. Maar Femen is een politiek-feministische organisatie die opkomt voor vrouwenrechten en strijdt tegen uitbuiting van vrouwen door pornografie en prostitutie. Nog tragischer is het geval van de Britse George Rolph die in 2013 een hongerstaking was begonnen en nauwelijks publiciteit kreeg in de media. Op de 14de dag van zijn staking werd zijn account zonder opgave van reden of aantoonbare aanleiding door Facebook gesloten. De moraal: een Facebook-pagina beginnen tegen Facebook omdat het je account afsluit is de paradox van de nieuwe tijd.

Foto 1: Door Facebook verwijderde tekeningen van Jans Muskee van een posting op Facebook.

Foto 2: Schermafbeelding van richtlijnen van Facebook over naakt.

Shevchenko en Ramadan botsten over meningsuiting en islam

Inna Shevchenko van het activistische vrouwencollectief FEMEN was bij de bijeenkomst in Kopenhagen waarop een aanslag plaatsvond. Een Deense filmmaker werd gedood door de 22-jarige Deens-Palestijnse dader. Het vermoedelijke doelwit was de Zweedse kunstenaar en cartoonist Lars Vilks die overigens achteraf zegt dat de Deense politie de dreiging onderschat heeft. Vilks wordt bewaakt vanwege de dreiging door moslims.

Shevchenko gaat in debat met islamoloog Tariq Ramadan. Ze botsen over de grenzen aan de meningsuiting, de rol van de islam en de uitzonderingspositie die religie zou hebben. Sinds de aanslagen in Parijs bij Charlie Hebdo en op joodse doelen in Europa probeert de gevestigde islam zich te distantiëren van daders die zich op de islam beroepen. Hetzelfde geldt voor het opereren van ISIS dat volgens islamorganisaties niet de islam zou vertegenwoordigen. Maar zowel de daders van de aanslagen in Europa als ISIS menen juist dat zij de ware islam vertegenwoordigen. De religie van het zwaard. Dit geschil splijt de moslimgemeenschap.

FEMEN ziet religie als een uitingsvorm van een mannenmaatschappij en neemt het vanuit haar opvatting van nieuw feminisme steevast op de korrel omdat religie vrouwen inperkt. Het is dus niet precies hetzelfde thema als de vrijheid van meningsuiting. Shevchenko en Ramadan zijn tegen elkaar opgewassen en leggen elkaar van alles in de mond. Als de bewering van Shevchenko wordt gevolgd dat de tijd die Ramadan kwijt is aan het veroordelen van cartoons die de profeet afbeelden hij beter zou kunnen gebruiken om het geweld te veroordelen, dan maakt dat in een klap inzichtelijk hoe defensief Ramadan opereert in het verdedigen van bestaande posities. FEMEN heeft overal lak aan, en nog het minst aan religie. De in Oekraïne opgegroeide Inna Shevchenko weet haar minachting voor Ramadan slecht te verbergen. Dat geeft het debat een extra lading.

Facebook, Beth Whaanga, kanker, naaktheid en vriendschap

Facebook kent strenge regels over naakt. Zoals geen blote borsten. De activistes van FEMEN die hun lichaam inzetten om topless te protesteren kunnen zo op Facebook geen volledig verslag van hun acties doen. Verschillende pagina’s van nationale afdelingen werden vorig jaar zelfs tijdelijk afgesloten door Facebook. Onvrijwillig. Die sluiting leverde nieuw protest op als een eeuwig vliegwiel van tegenstand. Nu worden door Facebook de tepels van de feministes geblurd. Vaag gemaakt. Wat de vrouwen schimmiger maakt dan ze zijn.

Facebook neemt als commercieel bedrijf dat allerlei doelgroepen bedient het zekere voor het onzekere. Het maakt geen onderscheid tussen naakt als politiek protest, illustratie van een ziekte, kunst of pornografie. Facebook kenmerkt op voorhand elke naaktheid als pornografie. Toch kan het dat niet in alle gevallen volhouden, zoals het verhaal van de Australische Beth Whaanga verduidelijkt. De Vrouw Onder de Rode Jurk.

Beth Whaanga is kankerpatiënte, moeder van vier kinderen, heeft een FB-pagina, maatschappelijke steun en de behoefte om verslag van haar ziekte te doen. Door de littekens van de operaties te laten zien wil ze aantonen wat kanker kan aanrichten. Als een Sophie Ristelhueber-project dat het lichaam als oorlogstoneel toont. Met als doel om te laten zien hoe belangrijk preventie is en regelmatige lichaamscontrole noodzaak is.

Hoe moet Facebook daarmee omgaan? Het zou bot zijn om het oprechte verslag dat Beth Whaanga van haar lichaam geeft te blurren. Facebook heeft dat dan ook niet aangedurfd. Maar meer dan 100 ‘vrienden’ zeiden de vriendschap op, zo gaat het verhaal. De naaktheid zou te onthullend zijn. Wat Beths zus Emma Rayner tot de opmerking bracht dat deze vrienden geen ruggengraat hebben. Het roept de vraag op wat vrienden op Facebook waard zijn en hoe diep een vriendschap op Facebook gaat als vrienden zo gemakkelijk afhaken.

Foto: Beth Whaanga toont haar lichaam na operaties.

FEMEN protesteert in Den Haag. Iets van gemerkt?

Vrouwelijk naakt dat bedekt wordt, geschreeuw, een ambassade en politie, dat moet een protest van de sextremistes van FEMEN zijn. Gisteren in Den Haag was het weer zo ver voor de Oekraïense ambassade op Zeestraat 78. Met een drieledig doel. Aandacht voor het vrouwelijk lichaam als wapen. Aandacht voor de inval van Oekraïense speciale troepen eerder deze week in de vestiging van FEMEN in Kiev. En het vermoedelijk door de politie plaatsen van wapens als reden voor de sluiting. En het afleiden van de aandacht voor de Tunesische Amina Tyler die wegens meningsverschillen over de strategie in de Arabische landen uit de beweging stapte. Nu gebeurt er wat te verwachten was. Het protest wordt op de koop toe genomen en haalt nog nauwelijks de media. De vrouwelijke activistes van FEMEN moeten iets anders verzinnen om op te vallen.

Foto: Na en voor. Protest van twee activistes van FEMEN voor de Oekraïense ambassade in Den Haag, 29 augustus 2013. Credits: Michael Kooren.

Femen: lak aan de schijndemocratie van Facebook en Tunesië. Stoer

Femen.org plaatst bovenstaande foto bij twee berichten De eerste zegt: ‘Amina calls Tunis for antiislamists revolution!‘ en de volgende ‘Islamist censorship‘. Het tonen van een topless foto van Amina Tyler is een protest tegen ‘het fake Islamistische model van de ‘democratie’ van de Tunesische autoriteiten’ en een voortgaand geschil met Facebook dat telkens afbeeldingen van borsten laat vervagen of ‘blurt‘. Tamelijk betuttelend voor wie het eigen lichaam als wapen wil inzetten.  Dat protest wordt buiten de orde geplaatst. Politiek-religieus in Tunesië en economisch bij Facebook. Vrouwen van FEMEN hebben geen goed woord over voor de censuur door zowel de islamisten als Facebook en de behandeling van de klachten. Ze zeggen: ‘Fuck Your Morals!‘ Hebben ze gelijk? In elke geval maakt FEMEN het lichaam tot een levende muurkrant vol protest.

Strijd over postzegels, Marianne, Inna en FEMEN

In Frankrijk won een postzegel dat de nieuwe feministes van FEMEN zou verbeelden de competitie voor een nieuwe Marianne. Zo licht ontwerper Olivier Ciappa toe. Elke president mag een eigen Marianne kiezen en kan zich met deze keuze profileren. Deze moederfiguur vertegenwoordigt de Franse republiek en is een tijdje het gezicht van Frankrijk. Onder meer Brigitte Bardot (1969), Mireille Mathieu (1978) en Catherine Deneuve (1985) gingen FEMEN-voorvrouw Inna Shevchenko voor. Zij inspireerde ontwerper Ciappa. De keuze voor iconen uit de populaire cultuur is begrijpelijk vanwege de veilige keuze. Elke Fransman moet zich erin kunnen vinden.

Omdat Marianne het symbool van de Republiek is ligt de keuze gevoelig. De kritiek barstte los. FEMEN vergrootte dat uit door critici te reduceren tot nationalisten, reactionairen, homohaters en ander fascistisch tuig. FEMEN ziet op haar website in de keuze voor het ontwerp van Ciappa een bevestiging van de eigen strijd. Die het verbindt met de Franse Revolutie en het streven naar gelijkheid. De keuze voor FEMEN is opvallend. Deze keer dus geen icoon uit de populaire cultuur, maar een uit Oekraïne afkomstige politieke activiste.

Zien we wat we zien? Of denken we te moeten zien wat het bijschrift zegt? Ciappa zegt zich te hebben laten inspireren door allerlei voorbeelden. Inna Shevchenko was daarvan wel de belangrijkste. In de postzegel zal niet voor iedereen het gezicht van de oprichtster van FEMEN terug te vinden zijn. Eerder doemt een poezelig meisje als hoofdpersoon uit een tienerstrip op. In de postzegel is zonder voorkennis geen directe verwijzing naar FEMEN of Inna Shevchenko te herkennen. Conclusie is dat in de discussie over de nieuwe Marianne de beeldenstrijd het verliest van de woordenstrijd. In een beeldcultuur beslist zoals vaak de onderliggende tekst.

Foto 1: Franse postzegels met nieuwe Marianne. Ontwerp: Olivier Ciappa.

Foto 2: Activiste en oprichtster van FEMEN Inna Shevchenko (rechts).

Facebook sluit onvrijwillig de Femen-pagina’s. Waarom?

Onder het bericht ‘Zuckerberg! FEMEN is not pornography!‘ laten de feministes van Femen weten dat haar belangrijkste Facebook-pagina’s door Facebook onvrijwillig worden afgesloten. Waaronder FEMEN France, belangrijk voor de vanuit Parijs opererende ‘Sextremistes’. Femen betreurt deze gang van zaken omdat het via Facebook per land of taalgebied verslag kon doen van haar acties. Niet alle Facebook-pagina’s van de Femen organisaties zijn op dit moment afgesloten. Zo is FEMEN Holland nog bereikbaar. Onduidelijk is of en wanneer deze pagina’s alsnog afgesloten worden. Femen gaat in beroep tegen de sluiting van haar Facebook-pagina’s.

Volgens Femen voert Facebook ‘het verspreiden van pornografie en bevorderen van prostitutie’ als reden aan. Femen is duidelijk een politiek-feministische organisatie die opkomt voor vrouwenrechten. Als middel zet het het vrouwenlichaam in. Activistes van Femen demonstreren doorgaans met ontblote of beschilderde borsten. De verwijzing prostitutie te bevorderen is vreemd omdat Femen juist strijdt tegen prostitutie. Verder maakt Facebook de foto’s van de ontblote borsten zelf vaag (‘blur‘) zodat ook het argument dat Femen pornografie verspreidt niet geloofwaardig klinkt omdat Facebook dit door een technische ingreep verhindert.

Facebook weet dat Femen een actiegroep met politieke doeleinden is. Om te kunnen functioneren is het tegenwoordig normaal en noodzakelijk dat een actiegroep gebruik maakt van sociale media. Door sluiting van de FEMEN-pagina’s verhindert Facebook nu dat Femen zich politiek ontplooit. Femen zal niet echt een alternatief voor Facebook kunnen vinden. Door dit monopolie moet Facebook daarom extra zorgvuldig in haar argumentatie zijn. De vraag is of het die zorgvuldigheid betracht. Dat lijkt niet het geval. De beschuldiging aan het adres van Femen om pornografie te verspreiden en prostitutie te bevorderen is niet steekhoudend.

In een andere kwestie werd de Facebook-pagina van hongerstaker George Rolph ook onvrijwillig gesloten. Dit voelde voor Rolph en zijn sympathisanten praktisch als ex-communicatie uit het publieke debat. Want de gevestigde Britse media negeren hun zaak nagenoeg. Over die sluiting was geen beroep mogelijk. Facebook zou voor deze onvrijwillige afgesloten pagina’s op z’n minst een beroepsmogelijkheid in haar procedures moeten inbouwen. Ter compensatie van de machtsverhouding die nu eenzijdig bij het bedrijf Facebook ligt.

Foto: Freedom voor Femen.

Tunesië veroordeelt FEMEN-activistes om hun mening. En krijgt kritiek

Protest oefenen in de spiegel. Als serieus werk en voorbereiding op de strijd met baardmannen van de islam.

In protest tegen de opsluiting van Amina Tyler zijn in Tunesië een Duitse en twee Franse FEMEN-activistes tot vier maanden gevangenisstraf veroordeeld. Een woordvoerder van EU-Buitenlandcoördinator Catherine Ashton veroordeelt het strenge vonnis: ‘Om de vrijheid van meningsuiting te verzekeren, onderstreept de EU de noodzaak om wetten te herzien die geërfd werden van de vorige regimes, en nu gebruikt kunnen worden om die meningsuiting te beperken’. FEMEN probeert met protesten druk te zetten op de Duitse kanselier Angela Merkel om haar invloed aan te wenden de twee Franse en de Duitse activiste vrij te krijgen. FEMEN roept op tot de vrijlating van de vier activistes inclusief Amina Tyler en veroordeelt ‘de islamistische barbaren’ in Tunesië.

Amnesty International vindt een gevangenisstraf  van vier maanden voor de drie activistes onacceptabel en in strijd met de vrijheid van meningsuiting. Mensen gevangenzetten omdat ze zich uitspreken vindt Hassiba Hadj Sahraoul van Amnessty disproportioneel. Zelfs als sommigen het protest beledigend of contra-productief vinden. ‘Als de Tunesische autoriteiten serieus zijn over hun internationale verplichtingen inzake de mensenrechten, moeten ze de drie vrouwen vrijlaten’, aldus Hadj Sahraoui. De druk wordt opgebouwd.

Foto: Protest op 29 mei 2013 van de FEMEN-activistes Marguerite Stern, Pauline Hillier en Josephine Markmann voor het Tunesische ministerie van Justitie in Tunis. Credits: EPA

Femen Akbar. Uit de top voor Allah

De vrouwen van FEMEN gaan weer eens uit de top. Ze bidden tot Allah voor de Tunesische ambassade in Parijs. En roepen ‘Amina Akbar’, ‘Pauline Akbar’, ‘Marguerite Akbar’ en ‘Josephine Akbar’. En blokkeren het verkeer. Ze zetten druk in de aanloop van het proces tegen FEMEN-activistes in Tunesië, zoals Amina Tyler. Pauline, Marguerite en Josephine werden in hun protest voor Amina vastgezet. Hoewel het de vraag is of het in Tunesië indruk maakt. FEMEN botst herhaaldelijk met de radicale islam. Of Allah het gebed gehoord heeft is niet bekend. Mogelijk maakt Allah een einde aan de sharia, de achterstelling van vrouwen en de vermenging van politiek en islam binnen zijn rechtsmacht. Die emancipatie is in elk geval het streven van de sextremistes van FEMEN. Voor deze eisen voeren ze actie. De Egytische blogster Alia Al Mahdi ging voor in gebed.

Foto: Protest door FEMEN voor de Tunesische ambassade in Parijs, Rue Barbet de Jouy. 5 juni 2013.