Het Verdrag van Versailles, de Duitse herstelbetalingen en de les voor de Russische Federatie (1919)

Agence de presse Meurisse, ‘A Versailles, les malles des allemands‘ [In Versailles, de koffers van de Duitsers], 1919. Collectie: Gallica, de digitale bibliotheek van de Bibliothèque nationale de France en zijn partners.

Er wordt de laatste tijd in allerlei publicaties op een losse en onterechte manier verwezen naar de herstelbetalingen die Duitsland in het Verdrag van Versailles (1919) zouden zijn opgelegd en die averechts zouden hebben gewerkt. Dat opleggen van herstelbetalingen gebeurde onder Franse druk. Een groot deel van Frankrijk was immers vernietigd door de Duitse inval en de oorlog van vier jaar.

Historici als Patrick Dassen hebben aangetoond dat de hoogte van de herstelbetalingen die Duitsland zouden zijn opgelegd aanzienlijk lager was dan zoals het in de toenmalige publieke opinie werd voorgesteld. Dat was geen 132, maar 25 miljard goudmark (zie na 31’). Het had een publicitair belang om het beeld te vormen dat Duitsland moest boeten voor de Eerste Wereldoorlog, maar al vanaf 1919 was duidelijk dat het dat totale bedrag nooit zou hoeven te betalen. Ook niet kon betalen. Het was louter een theoretisch bedrag voor de bühne. De praktijk was anders.

Het merkwaardige is dat het misverstand van de te hoge herstelbetalingen die Duitsland zouden zijn opgelegd en die de weg plaveiden voor Hitler bijna een eeuw later in de publieke opinie nog bestaat. Het was trouwens niet de hoogte van de herstelbetalingen, maar het feit dat Duitsland in het Verdrag van Versailles als enige schuldige werd aangeduid voor het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog dat het meeste kwade bloed zette in het Duitsland van 1919.

Dat aspect van herstelbetalingen is weer actueel door de Russisch-Oekraïense oorlog. De krijgsmacht van de Russische Federatie heeft tot nu toe honderden miljarden euro’s schade aangericht in Oekraïne. Dat is grotendeels geen bijkomende schade van de oorlogshandelingen, maar bewuste vernietiging van de economische infrastructuur. Zoals fabrieken, opslagplaatsen, havens, wegen, bruggen en spoorwegen, maar ook woonhuizen, culturele gebouwen en regeringsgebouwen. De huidige schattingen duiden erop dat de totale schade kan oplopen tot 1000 miljard euro.

Het idee in westerse hoofdsteden is dat de Russische Federatie in hoge mate moet bijdragen aan de financiering van de heropbouw van Oekraïne. Want het is als enige schuldig aan de oorlog en de schade aan de Oekraïense infrastructuur.

Hoe dat wordt betaald is nog onduidelijk. Dat kan door confiscatie van tegoeden van de Russische staat en Russische oligarchen in het Westen. Dat kan door extra belasting op Russische energie. Dat kan door herstelbetalingen. Of een combinatie van een en ander.

Het is onterecht om uit de ontwikkeling van de Weimarrepubliek en het Derde Rijk te concluderen dat de herstelbetalingen die de Russische Federatie opgelegd kunnen worden na beëindiging van de huidige Russisch-Oekraïense oorlog niet te hoog mogen zijn. Dat is het misverstand dat tegenwoordig in interviews en analyses herhaald wordt door opinieleiders die een misverstand napraten.

Het is trouwens zo dat de Russisch-Oekraïense oorlog niet alleen Oekraïne vernietigt, maar ook de Russische Federatie. De eerste door bewuste vernietiging van de infrastructuur door de Russische Federatie, de laatste door stagnatie, mentale stilstand en isolatie van de wereldgemeenschap. Vooral Oekraïne moet opgebouwd worden, maar de Russische Federatie op termijn ook als president Poetin zijn functie heeft neergelegd. Het wordt een hele puzzel om straks die stukjes goed te leggen.

Van Veen (VVD) stelt vragen over subsidie De Staat. En vergeet de korting op Fonds Podiumkunsten door partijgenoot Halbe Zijlstra

VVD’er Michiel van Veen stelt kamervragen aan minister Jet Bussemaker van OCW. Het gaat over de subsidie van het Fonds Podiumkunsten aan De Staat uit Nijmegen. De popgroep ontvangt in de periode 2017-2010 jaarlijks 236.200 euro. Als Bussemaker dat overneemt. Voor het opzetten van een infrastructuur. Van Veen stelt vragen over de samenstelling van het subsidiebedrag die in het advies gedetailleerd worden beantwoord.

Vraag 6 is normatief. Van Veen suggereert erin dat het subsidiebedrag waarvan het Fonds Podiumkunsten adviseert om het aan De Staat te geven anders besteed had moeten worden: ‘Klopt het dat het Fonds Podiumkunsten slechts 40 procent van de 212 aanvragen heeft kunnen honoreren? Wat vindt u in dit kader van de opmerking dat De Staat «het wel redt» en dat het geld beter zou kunnen worden besteed aan anderen?’

Het antwoord dat minister Jet Bussemaker niet kan geven, maar wel zou moeten geven is simpel: ‘Beste VVD’er Michiel van Veen, in 2011 heeft uw partijgenoot en toenmalig staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra besloten om vanaf 1 januari 2013 200 miljoen euro te bezuinigen op kunst. Het Fonds Podiumkunsten is door Zijlstra met ongeveer 30% gekort. Hij heeft het budget van 61 miljoen euro teruggebracht tot 41,5 miljoen euro. Deze beleidsomslag van de VVD is er de reden voor dat het Fonds Podiumkunsten vanaf 2013 jaarlijks 30% minder budget te besteden heeft. Het beleid van de VVD is er de hoofdreden voor dat het Fonds Podiumkunsten slechts 40 procent van de aanvragen kan honoreren. Van u is niet bekend dat u ooit bezwaar tegen deze korting hebt gemaakt. Uw brutaliteit om oorzaak en gevolg te verwisselen is hemeltergend.’

Foto: Schermafbeelding van deel FB-pagina De Staat, 7 augustus 2016.

Mansveld treedt af. Groot nieuws in Den Haag. Rijden treinen straks op tijd?

In Den Haag is het groot nieuws: staatssecretaris Wilma Manveld van Infrastructuur stapt op omdat ze de Kamer herhaaldelijk heeft voorgelogen. Dat is de conclusie van het rapport ‘De reiziger in de kou’ van de parlementaire enquêtecommissie Fyra onder leiding van CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg dat vandaag verscheen. In een verklaring waaraan ze haar aftreden aankondigt verwijst ze herhaaldelijk naar fouten die door haar voorgangers zijn gemaakt. In een rampdossier van jarenlang falend spoorbeleid. Het valt Mansveld moeilijk om van harte schuld te bekennen. Is het aftreden van een staatssecretaris groot nieuws?

Foto: Schermafbeelding van persverklaring van staatssecretaris Wilma Mansveld, 28 oktober 2015.

Snowden laakt volgzame houding AIVD en MIVD ‘op werkniveau’

Minister Ronald Plasterk die verantwoordelijk is voor de AIVD reageerde vandaag ontkennend op aantijgingen van Edward Snowden dat Nederlandse inlichtingendiensten ondergeschikt zijn aan de Amerikaanse NSA. Voor Nieuwsuur sprak Eelco Bosch van Rosenthal en Huib Modderkolk voor De Volkskrant met Snowden in Moskou.

Plasterk ontwijkt een antwoord door erop te wijzen dat Nederlandse diensten zich aan de Nederlandse  wet houden. Maar dat gaat voorbij aan de mogelijkheid dat de diensten binnen de wet functioneren -of de wet maximaal oneigenlijk opgerekt wordt uit het zicht van toezicht en controle- en ondergeschikt zijn aan de VS. De vraag of Nederlandse diensten het schoothondje zijn van de VS is ongelukkig. Vragen of de diensten ‘ondergeschikt’ zijn aan de VS, ‘geen eigen beleid hebben’ en ‘uitermate volgzaam’ zijn worden niet gesteld.

Op Snowdens uitspraken kwam kritiek. Mede ingegeven door nationale trots. Zo meent inlichtingenexpert Constant Hijzen volgens Argos dat Snowden kwaliteiten van Nederlandse inlichtingendiensten over het hoofd ziet. Zoals het analytisch vermogen of de inzet aan tolken. Maar dat is niet wat Snowden ontkent. Hijzens kritiek komt voort uit het verkeerd begrijpen van wat Snowden zegt en hoe hij zijn kritiek inperkt. Snowden  heeft het over het werkniveau –the working level– waarmee hij bedoelt het technisch afluisteren via de infrastructuur en de toegang die de Nederlandse inlichtingendiensten de Amerikanen geven tot kabels, satellieten en knooppunten. De journalisten van Nieuwsuur en De Volkskrant hadden deze misverstanden kunnen helpen voorkomen door de woorden van Snowden beter toe te lichten en van een context te voorzien.

Snowden suggereert kamerleden om bij de wetsbehandeling over de verruiming van de bevoegdheden van de diensten het kabinet de volgende vraag te stellen: ‘Hebben de AIVD en de MIVD in enige vorm samengewerkt met de NSA over welke bevoegdheden ze moeten aanvragen en hoe ze te gebruiken en of ze van plan of bereid zijn om de producten van het nieuwe afluistersysteem met de NSA en andere geheime diensten te delen’. Hijzen vindt dit een goede suggestie: ‘Want het wetsvoorstel gaat straks in de Kamer komen, en dan ben ik wel voor een heel scherpe ondervraging en een goede toelichting van het kabinet. Want waar is deze maatregel eigenlijk goed voor? Dat hangt nog steeds een beetje boven de markt en wordt slechts in heel vage termen geduid. Waarom is het nodig dat de diensten ongericht communicatie via de kabel verzamelen? Het kan wat mij betreft niet zo zijn dat minister Plasterk alleen maar zegt: dat zijn de werkwijzen en daar zwijg ik verder over. Nee, hij zou scherp moeten gaan benoemen waar dit goed voor is.’ De Tweede Kamer is aan zet.

Slagveld Internet: digitale oorlogsvoering heeft de toekomst

Gisterenavond werd op het Duitse eerste net ARD in de reeks ‘Die Story im Ersten’ de reportage ‘Schlachtfeld Internet’ uitgezonden. Het stelt de vraag in hoeverre het internet nu al het nieuwe slagveld van de oorlog is. En internet het nieuwe wapen om anderen te treffen. Edward Snowden wordt geïnterviewd en dringt aan op bewustwording over deze nieuwe manier van oorlogvoeren. Ook ziekenhuizen en electriciteitscentrales kunnen in die oorlog afgesloten worden als gevolg van oorlogshandelingen door oorlogsvoerende partijen.

Onthullend is dat indringers in de digitale infrastructuur van een land niet in alle gevallen ‘vijanden’ zijn, maar vaak zogenaamde ‘vrienden’. Wat het er nog onoverzichtelijker op maakt wat die oorlog inhoudt. Snowden geeft het voorbeeld van Iran dat via Duitse infrastructuur de New Yorkse beurs aanviel. Omdat de Amerikanen aan een reactie in real time werken zou in de toekomst het Duitse netwerk platgelegd kunnen worden. Dat treft ziekenhuizen en electriciteitscentrales die water uit de kraan en stroom uit het stopcontact laten komen.

Nog onthullender door het uitblijven van een onthulling is de inbraak in 2013 door een buitenlandse veiligheidsdienst in het informatiesysteem van het Belgische Belgacom. Waarmee het netwerk van NAVO en EU kon worden bespioneerd. Mede aan de hand van zogenaamde NSA-documenten ligt de sterke verdenking bij het Britse GCHQ, volgens Der Spiegel in 2013. Maar anderhalf jaar later lijkt de zaak doodgebloed. Stilzwijgen. Een doofpot of komt werkelijk het bewijs niet rond? Politiek ondergraaft zelfs de verdenking tegen de Britten de eenheid binnen de EU. Want hoe kunnen de Britten de EU bespioneren waar ze zelf deel van uitmaken?

De reportage gaat in op de internetveiligheid van Duitsland. Volgens critici is Duitsland met een kwetsbare maakindustrie onvoldoende beveiligd tegen vriend en vijand. Van de ene kant vertrouwt Duitsland te veel op Amerikaanse bescherming -die tot een knellende omarming is geworden- en van de andere kant onderschat het de bedreiging door vijanden. Binnen twee jaar moet de veiligheid van de digitale infrastructuur op peil zijn zegt een Duitse minister, maar of dat geheel los is van de Amerikaanse inmenging blijft de vraag.

Dezelfde vragen gelden voor Nederland. Hoe beveiligt is het tegen aanvallen op de digitale infrastructuur door vriend en vijand? Hoe urgent acht de regering-Rutte deze veiligheid? Welk deltaprogramma en investeringen zet het op de rails om de digitale veiligheid van Nederland oorlogsbestendig te maken? Gaan straks onze ziekenhuizen, transportnetwerk en electriciteitscentrales op zwart door een gerichte cyberaanval van buiten of als onbedoeld neveneffect van zo’n daad die naar Nederland uitstraalt? De nieuwe oorlog brengt het dichtbij.

Telecombedrijf hielp massale Britse spionage. Bewustwording?

Gebaseerd op Snowden-documenten onderzoekt Channel 4 in samenwerking met WDR en Süddeutsche Zeitung hoe de Britse geheime dienst GCHQ en Britse telecombedrijven de afgelopen jaren samenwerkten  in het bespioneren van burgers. Door het aftappen van onderzeese kabels of verdeelstations waar die kabels samenkomen. Channel 4 geeft een samenvatting evenals Ryan Gallager voor The Intercept.

Toegenomen maatschappelijke bewustwording maakt dat spionage die enkele jaren geleden als wettelijk werd gezien niet langer als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Het is een moeizaam proces om gevestigde politici en ambtenaren tot inzicht en beleidsverandering te brengen. Zo lag aan het afluisteren van kanselier Merkel door de Britten waarschijnlijk een wettelijke machtiging ten grondslag. De vraag is niet alleen of massaal afluisteren of aftappen van data politiek verstandig of ethisch aanvaardbaar is -naast het capaciteitsprobleem waardoor massale spionage averechts kan werken- maar ook of het wettelijk is zo’n machtiging te geven.

Tekenend voor een ouderwetse manier van denken dat elk doel de massale, ongerichte spionage heiligt is het tegensputteren van de oud-chef van de GCHQ Sir David Osmand die uit een gesprek met Channel 4 en de Duitse parlementariër Konstantin von Notz loopt omdat-ie zijn trein zou moeten halen. Zonder het besef dat-ie de trein allang gemist heeft bij een veranderd denken over privacy en spionage dat de prioriteiten heeft gewijzigd in het voordeel van de burgerrechten. Paul Mason legt het voor Channel 4 overtuigend uit.

Binney en Hedges alarmeren opnieuw voor NSA en controlestaat

Verdedigers van massale spionage van burgers door inlichtingendiensten als de NSA, GCHQ of AIVD beweren dat het concreet geen enkele burger schaadt. NSA-klokkenluider William Binney geeft een voorbeeld van het tegendeel. Samen met publicist Chris Hedges wijst-ie op een almachtige politiemacht die met geweld bij elke burger kan binnenvallen. Waarbij Stasi-proporties verbleken. In de controlestaat waar de veiligheidsindustrie de politiek bepaalt en geen enkele politicus die macht durft te trotseren. Ook president Barack Obama niet.

William Binney zegt (na 12’02”): ‘I’ve known for quite some time that the FBI had direct access to these databases that NSA was creating from all their collection in terms of phones and emails. I didn’t know how they were using it exactly, because I wasn’t–I didn’t have any insight or knowledge about that. But it was recently published in a Dutch newspaper how they were–how the Drug Enforcement Agency had created a separate division, a special operations division, to look into the NSA data to find information about citizens that were involved in drugs or other kinds of criminal activity, and then used that evidence to point state and local police to them to arrest them. And then, once they get them arrested, they had rules on how to manage this data. They weren’t to tell the police who made the arrest or the courts or the lawyers defending or prosecuting or the judges, and no one was to know the source of the original data. They had to do a parallel construction, which was to go and find evidence that they would have accumulated in a normal police procedure to justify an arrest to begin with, and then substitute that evidence for the information that they really used to arrest’.

Zo wordt spionage die inlichtingendiensten zeggen te gebruiken voor de bestrijding van terrorisme ingezet tegen gewone burgers. Op zich geen probleem als dat tot een eerlijk proces zou leiden waarin verdachten zich kunnen verdedigen. Maar omdat de verdachten niet weten hoe een onderzoek begon kunnen ze nooit meer uitkomen bij ontlastend bewijs. Bijvoorbeeld fouten die in een onderzoek gemaakt worden waardoor het onderzoek volgens de wet ontoelaatbaar is. Door de ‘parallelle constructie’ worden de rechten van verdachten geschonden. Feitelijk niet eens een nieuwe methode, maar door de koppeling van bestanden en de technische mogelijkheden neemt het een grote vlucht. En kan de politie onderzoeken manipuleren en wordt verdachten een eerlijk proces ontnomen. In een rechtsstaat is dat onaanvaardbaar. Maar tegenover de almachtige politie staat geen enkele corrigerende macht meer. Precies dat is de opstap naar een politiestaat die in handen van de verkeerde mensen volkomen kan ontsporen in een dictatuur. Nu worden de mogelijkheden opgebouwd.

Zie hier voor het transcript van het gesprek, deel 1.

GCHQ en NSA bespioneren bijna iedereen. Dus Nederland ook

The New York Times, The Guardian en Der Spiegel bundelden om logistieke, publicitaire en politieke redenen hun krachten in een op de Snowden-documenten gebaseerd artikel over afluisteren door de Amerikaanse en Britse geheime dienst van bevriende landen, ngo’s en bedrijven. Met name The Guardian staat onder zware druk van de Britse regering die de persvrijheid aan banden wil leggen. De media geven er hun eigen accent aan. Uit de documenten blijkt dat in 2009 de toenmalige Israëlische premier Ehud Olmert en de minister van Defensie Ehud Barak, in 2010 een vice-president van de Europese Commissie Joaquín Almunia (mededinging) en het telefoonnetwerk van de Duitse regering in Berlijn en van Duitse ambassades elders werden afgetapt.

Voor Nederland is interessant wat Der Spiegel schrijft over de onderzeese ‘telefoonkabel’ TAT-14 waarover ook internetverkeer gaat. De kabel van ruim 15.000 kilometer loopt vanaf de oostkust van de VS via het Britse Widemouth Bay naar Frankrijk, Nederland (Katwijk), Duitsland en Denemarken. In het Engelse Cornwall is vlakbij de plek waar de kabel aan land komt het afluisterstation in Bude dat door Britten gerund en door de VS ondersteund wordt. Uit documenten blijkt dat vanaf Bude en via TAT-14 in 2009 telefoonnummers in het regeringscentrum te Berlijn (‘49-30-180 German Government Network‘) afgetapt werden. Er is geen reden om te veronderstellen dat dit gestopt is. Omdat TAT-14 van Bude naar Katwijk loopt is het aannemelijk om te veronderstellen dat ook het Nederlandse regeringscentrum in Den Haag door de Britse GCHQ afgetapt wordt. Zonder kennis van de Nederlandse regering. De nieuwsmedia publiceren de onderliggende documenten niet.

Foto: Ligging van TAT-14 Kabelsysteem.

Bits of Freedom: maatregelen tegen spionage. Bespied ons niet

Digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom overhandigde vandaag minister Ronald Plasterk ‘een pakket met concrete maatregelen die genomen moeten worden‘. Dit naar aanleiding van de recente onthullingen over de spionagepraktijken van inlichtingendiensten. Directeur Hans de Zwart: ‘Dit is hét moment voor de regering om strenge maatregelen te nemen om deze spionagepraktijken te stoppen.‘ Op bespied-ons-niet.nl noemt Bits of Freedom een lijst maatregelen die de regering moet nemen om een vuist te maken tegen deze spionage. Het gaan om een mix van maatregelen. De geheime diensten in Nederland moeten aan banden worden gelegd. De regering moet onderzoeken wat de schaal van de spionage is. Doelwitten van economische spionage moeten worden onderzocht. De regering moet het gebruik van beveilingstechnologie bevorderen. In Europa moet Nederland eisen dat onderhandelingen met de VS worden gestopt.

Interessant is de twijfel aan de onafhankelijkheid van internetbeveiligingsbedrijf Fox-IT: ‘Fox-IT is de leverancier van informatiebeveiliging van veel grote bedrijven in Nederland, de overheid én onze geheime diensten. Kunnen we sinds de hacks van de NSA er nog wel zeker van zijn dat hun systemen of mensen niet zijn gecompromitteerd?‘ Ook opvallend is de oproep om de zeekabels te onderzoeken: ‘De regering moet onderzoeken of de NSA of GCHQ de zeekabels aftapt die in Nederland uitkomen. Er komen zes internationale zeekabels met internetverkeer in Nederland uit. Ook hiervan moeten de resultaten worden gepubliceerd. ‘

Foto’s: Schermafbeeldingen van ‘Bespied ons niet‘ van Bits of Freedom, 4 december 2013.

NSA, Nederland en spionage samen met landen: Voor wat hoort wat

Update: Minister Plasterk was vanavond in Nieuwsuur voor het eerst in het openbaar kritisch op het afluisteren door de NSA. Hij had vanavond een brief van de NSA ontvangen waarin het toegeeft in december 2012 de metadata van 1,8 miljoen telefoongesprekken te hebben verzameld. Plasterk maakt daar nu in het openbaar bezwaren tegen. Hij neemt hiermee afstand van de VS. 

Speculaties vliegen de wereld rond over spionage-programma’s die dag-in-dag-uit het nieuws halen. Leiders van Brazilië, Duitsland, Mexico, Italië, Spanje en het Vaticaan worden afgeluisterd. Maar is de Amerikaanse spionagedienst NSA nou de kampcommandant, zijn de nationale inlichtingendiensten zoals de Nederlandse AIVD kapo’s die optreden als onderaannemers met vuile handen en de afgeluisterden de gevangenen?

Bovenstaand geheim document van de NSA dat Edward Snowden lekte aan Glenn Greenwald classificeert landen in vier categorieën. Categorie B (Tier B) van gerichte samenwerking (Focused Cooperation) omvat 20 landen: Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Griekenland, Hongarije, IJsland, Italië, Japan, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Polen, Portugal, Zuid-Korea, Spanje, Zweden, Zwitserland en Turkije. Doel van de NSA is om door medewerking van deze landen voordeel te behalen voor de VS.

De samenwerking als onderaannemers voor de NSA verklaart het zwijgen of de dubbelzinnige reacties van de regeringen van Europese landen. Ze zitten klem als ‘partners in crime’ die verdacht worden, maar nog net niet op heterdaad betrapt zijn. Maar ze weten dat onthulling dreigt. Steeds meer wordt duidelijk dat ze zich overgeleverd hebben aan de VS die verreweg het grootste budget en de meeste middelen hebben. Dat doen landen uit bescherming van hun informatiepositie. Dat gaat uiteraard onder het motto ‘voor wat hoort wat’.

Met als gevolg een Nederlandse minister Ronald Plasterk die eerst maandenlang zwijgt en vervolgens tastend in het donker van de openbaarheid antwoorden geeft over het functioneren van de NSA in Nederland die niemand kunnen bevredigen. Da’s omdat Nederland zich sinds 9/11 ondergeschikt heeft gemaakt aan de Amerikaanse hegemonie. Ons land kan zich niet meer bevrijden uit de greep van de VS en de ministers zitten klem nu ongeruste burgers zich steeds ongeruster maken over de nadelige effecten van de spionage. En nu bescherming van hun burgerrechten eisen die in het verleden door Nederlandse regeringen al weggegeven is.

Foto: Document ‘Sharing computer network operations cryptologic information with foreign partners‘ in El Mundo. 30 oktober 2013.