Mislukt debat bij Nieuwsuur tussen Van Bommel en Van Hulten over Oekraïne-referendum

In de aanloop naar het Nederlandse referendum over de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne op 6 april 2016 hield Nieuwsuur op 2 februari een debat. Omdat de informatieverstrekking ondergeschikt was werd het een mislukking. Woordvoerder van de JA-campagne Michiel van Hulten (PvdA) kende de feiten onvoldoende en wist niet passend te reageren, en Harry van Bommel (SP) die in de ontregel-stand stond stelde de feiten verkeerd voor. De kijker die op zoek was naar de waarheid werd het slachtoffer van dit debat.

Harry van Bommel maakt het er het meest bont op. Het viel op dat hij zich zelfs in zijn taalgebruik (‘etnische Russen’) leek te vereenzelvigen met het perspectief van de Russische regering. Als een polder-Stalinist biedt Van Bommel een karikatuur van iemand die probeert de standpunten van het Kremlin zo nauwgezet mogelijk te verwoorden. Het is beschamend dat een Nederlandse volksvertegenwoordiger aanhaakt bij het Russische, en niet bij het Nederlandse standpunt. Al is dat in kritische zin. Van Hulten heeft geen weerwoord. Op zijn beurt lijkt hij ontregeld door de ontregelende uitspraken van Van Bommel. Opvallend is trouwens dat Van Hulten stelt dat het raadgevende referendum opgevat moet worden als bindend. Daarmee gaat hij op de stoel van de regering zetten en verwart hij de campagne met de staatsrechtelijke ruimte die het kabinet heeft.

Van Bommel bouwt zijn betoog op de aanname dat Oekraïne tot op het bot verdeeld is. Dat is juist, maar anders dan hij het voorstelt. Hij legt de breuklijn verkeerd. Die lijn volgt niet eenduidig etnische verschillen. Een meerderheid van meer dan 90% steunt de eenheidsstaat Oekraïne. Uit opinieonderzoeken, zoals PEW, 2015  blijkt dat minder dan 10% van de Oekraïeners zelfstandigheid voor de zogenaamde volksrepublieken Donetsk en Loehansk wil of aansluiting ervan bij de Russische Federatie. De echte breuklijn in Oekraïne loopt tussen degenen die de corruptie hard en doelmatig willen bestrijden en degenen die het als systeem in stand willen houden. Het is het verschil tussen de oude elite en degenen die hun lot in eigen hand willen nemen, onder wie de jongere generaties. De laatsten zien daarvoor de meeste kansen door associatie met de EU.

Uitgaande van die weergave van etnische verdeeldheid deelt Van Bommel ‘etnische Russen’ en ‘Russisch sprekenden’ automatisch in bij het pro-Kremlin kamp. Dat is onjuist omdat vele Russische-Oekraïeners om politieke en economische redenen afstand nemen van het Kremlin dat denkt in termen van Novorossiya of ‘Groot Rusland’. Ze steunen de eenheidsstaat Oekraïne. Van Bommel stelt de verhoudingen tussen de verschillende bevolkingsgroepen te simpel voor. In het verlengde daarvan suggereert hij dat die zogenaamde etnische verdeeldheid de oorlog vanwege binnenlandse verschillen heeft aangejaagd. De klacht van de Russische oud-rebellenleider in Donetsk Igor Girkin in de zomer van 2014 duidde op het tegendeel. Girkin en andere door het Kremlin naar Oost-Oekraïne gestuurde rebellenleiders viel het op dat de lokale bevolking niet in beweging te brengen was voor een revolte tegen Kiev en zich ondanks alles vooral Oekraïens voelde. Het waren Russische vrijwilligers, huurlingen en militairen, en Oekraïense beroepsrevolutionairen die hun kansen roken die een idee van een burgeroorlog moesten suggereren wat feitelijk een oorlog tussen twee landen was.

Van Bommel pleidooi voor een pas op de plaats voor Oekraïne is niet anders dan een beloning van de huidige ondermijning en destabilisatie van Oekraïne door de Russische Federatie. De situatie waarin Oekraïne zich nu bevindt is geen natuurlijke situatie waarin het land zich door eigen toedoen bevindt. Bijzonder aan de huidige situatie van Oekraïne is de door de Algemene Vergadering van de VN in maart 2014 in een resolutie breed veroordeelde bezetting van de Krim en de continue aanwezigheid van tussen de 5.000 en 10.000 reguliere Russische militairen in Oost-Oekraïne. Zo’n pas op de plaats levert Oekraïne over aan de invloed van de Russische Federatie die er alle belang bij heeft dat het land zich niet ontwikkelt zoals het zou kunnen doen in associatie met de EU. Ondermijning en destabilisatie zijn doel van het Kremlin opdat Oekraïne niet kan normaliseren. Ontwikkeling in associatie met de EU verkleint de Russische invloed in Oekraïne en geeft Russen een voorbeeld op de eigen drempel van een Oost-Europees land dat succesvol voor burgers kan zijn.

Zo fabuleert Van Bommel verder over een afspraak in 1990 tussen de toenmalige Sovjet-Unie en het Westen over de uitbreiding van de NATO naar de Russische grens. Zo’n afspraak is nooit gemaakt en was zelfs in de gesprekken in die jaren tussen de Sovjet-Unie en het Westen geen onderwerp van gesprek, behalve over voormalig Oost-Duitsland zoals oud-president Gorbachov in een interview in 2014 op een rijtje zette. Het is gewenst dat Nieuwsuur de volgende keer een debat tussen historici met kennis van de recente geschiedenis van Oost-Europa organiseert. De misleidingen van Van Bommel informeren het publiek niet, evenmin het gebrek aan feitenkennis van Van Hulten. De Nieuwsuur-redactie had dit zorgvuldiger moeten voorbereiden.

Thierry Baudet blijft onzin verkopen over Oekraïne. Hoe serieus is dat?

Thierry Baudet is een publicist die zich er op voorstaat conservatief te zijn. Hij vindt dat de democratische rechtsstaat alleen kan functioneren binnen de context van de natiestaat. Supranationalisme, zoals dat onder meer in de Europese Unie tot uitdrukking komt, is volgens hem fundamenteel onverenigbaar met de democratische rechtsstaat. Die idee stuurt het denken van Baudet die met die gedachte ook anderen op sleeptouw neemt. Zoals onlangs de website Geen Stijl dat zich via de campagne Geen Peil sterk maakte voor een referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Het misverstand is dat de kritiek van Baudet niet zozeer Oekraïne betreft, maar de EU. Het referendum vraagt echter niet naar de hervorming of zelfs ontbinding van de EU, maar naar Oekraïne. Baudet gebruikt Oekraïne om z’n kritiek op de EU aan te scherpen. Dat had willekeurig welk ander land geweest kunnen zijn. Oekraïne (samen met Georgië en Moldavië) was toevallig het eerste land dat de mogelijkheid bood om een referendum over te houden.

Baudet is geen Rusland-, Oost-Europa- of Oekraïne-deskundige, maar meent zich wel verregaande uitspraken over Oekraïne te kunnen veroorloven. In bovenstaande tweet zegt hij dat Oekraïne geen natiestaat is omdat 20 van de 45 miljoen inwoners Russisch zouden zijn. Zelfs als Baudet daarmee Russisch-taligheid of etnische Russen bedoelt slaat hij de plank volkomen mis. Want vele etnische Russen of Russisch-taligen zijn voorstander van de eenheidsstaat Oekraïne. En zoals de kaart leert heeft het overgrote deel van Oekraïne het Oekraïens als moedertaal. Een taal die in de Sovjet-Unie stelselmatig werd onderdrukt en gekleineerd door de machthebbers die vanuit het Kremlin werden aangestuurd. Wat tot februari 2014 gebeurde voordat de Maidan-opstand daar een eind aan probeerde te maken. Zoals dat nu nog steeds in de Russische Federatie gebeurt in Tatarstan, Karelië, de Kaukasus en vele etnisch en taalkundig niet-Russische gebieden.

Waarom  Baudet de zogenaamde volksrepubliek DNR beschouwt als een van de Russische delen van Oekraïne is onduidelijk. De bewoners hebben zich daarover nooit vrij kunnen uitspreken, dus Baudet kan dat niet weten. Zelfs in de DNR is de meerderheid van de bewoners Oekraïens en voorstander van de eenheidsstaat Oekraïne. Laten we evenmin vergeten dat in voorjaar 2014 de leiders van de zogenaamde volksopstand in Donetsk Russen uit Moskou of Petersburg waren die als GRU- of FSB-officieren de zogenaamde burgeroorlog moesten coördineren. Maar zoals een leider van het eerste uur Igor Girkin achteraf teleurgesteld constateerde sloeg die inmenging vanuit de Russische Federatie niet aan en hield de bevolking van de DNR zich afzijdig.

Het is eerbaar dat Baudet zich verzet tegen de supranationale EU die volgens hem niet verenigbaar is met de natiestaat. Maar dat hij vervolgens allerlei onwaarheden over Oekraïne debiteert om zijn gelijk te halen, maakt hem ongeloofwaardig. Baudet zou zich beter uitspreken over zaken waarvan hij verstand heeft. De EU verdient wel wat impulsen om te hervormen. Over Oekraïne vertelt hij vooral onzin. Dat zand in de machine gooien is waarschijnlijk ontzettend aardig voor de achterban van Baudet, maar een waarheid is er niet mee gediend.

Foto 1: Tweet van Thierry Baudet, 6 november 2015.

Foto 2: Meest gebruikte moedertaal volgens de volkstelling van 2001 (blauw – Oekraïens, rood – Russisch, groen – Roemeens, blauw-groen – Krim-Tataars, oranje – Hongaars, paars – Bulgaars, geel – Gagaoezisch, cyaan – Pools, lichtoranje – Albanees).

Starink memoreert Mironov die Strelkov aanvalt: Jij en Putin richten Rusland ten gronde.

Laura Starink besteedt op haar weblog aandacht aan een tweegesprek op de Russische televisie van 14 december 2014 dat aan haar aandacht was ontsnapt: ‘In de talkshow Polit-Ring maakt de Russische schrijver Boris Mironov, voorheen minister van Perszaken, gehakt van de Moskouse ex-FSB’er Igor Strelkov, die er (ook hier weer) prat op gaat als ‘Russische vrijwilliger’ met een groep commando’s vanuit de Krim de opstand in de Donbas te hebben ontketend.’ Zeer de moeite waard voor iedereen die zich wil informeren over de koers en de bedoelingen van het zittende bewind in Moskou. Mironov maakte volgens Starink korte metten met de fabeltjes van de Russische propaganda. Mironov tegen Strelkov: ‘Het zijn jij en Poetin die Rusland te gronde richten. Snap je wel dat je uit bent op een derde wereldoorlog? Ben je wel goed bij je hoofd?’ Aanbevolen.

Foto; Schermafbeelding van tweet van Laura Starink, 13 september 2015.

Getuigenverklaringen over de MH17, maar nog geen rapport over de schuld

De Britse journalist voor The Telegraph Roland Oliphant gaat op onderzoek uit op de plek in Oost-Oekraïne vanwaar bijna een jaar geleden de MH17 werd neergeschoten. Net als CNN dat gisteren de fout inging en vele andere Angelsaksische media verwart hij twee onderzoeken die vanuit Nederland worden gecoördineerd. Dat van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat een antwoord zoekt op de vraag naar de oorzaak en in oktober 2015 met een eindrapport komt en dat van het JIT dat een strafrechtelijk antwoord zoekt op de vraag naar de schuld. Naar verwachting verschijnt het eindrapport over de daders in de loop van 2016.

Het bewijs dat de MH17 met een BUK-raket vanaf door pro-Russische separatisten (of correcter: het pro-Russische hybride leger) gecontroleerd gebied werd afgeschoten is overweldigend door getuigenverklaringen ter plekke. Met als complicatie dat de dorpelingen niet vrij zijn om te praten. Uit lijfsbehoud praten ze op basis van anonimiteit of nemen hun toevlucht tot abstracties over vrede en de nutteloosheid van oorlog. Zoals de vrouw die Oliphant aan het woord laat. Hoever de betrokkenheid van het reguliere Russische leger in het transport, de satellietcoördinatie en de bemanning gaat blijft voorlopig voer voor beredeneerde speculatie.

Simon Ostrovsky (Vice) interviewt Aleksandr Zakharchenko (DPR)

De vraag die niet gesteld mag worden is de meest interessante. Simon Ostrovsky interviewt de in Donetsk geboren Aleksandr Zakharchenko. Leider van de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk (DPR) in Oost-Oekraïne. Waarom kreeg Vice News toestemming om hem te interviewen? Zoals in elke oorlog doen geruchten de ronde dat Zakharchenko ontslagen dreigt te worden. Door het Kremlin dat in Donetsk en Luhansk aan alle touwtjes trekt zonder dat toe te willen geven. In 2014 ontsloeg Moskou de toenmalige Russische leiders van de DPR Igor Girkin en Aleksandr Borodai om de leiders te disciplineren en de opstand een Oekraïens gezicht te geven.

Zolang Moskou de eigen betrokkenheid ontkent kan Zakharchenko niet toegeven dat er reguliere Russische troepen in Oekraïne vechten. De veldslagen bij Ilovaisk en Debaltseve konden uitsluitend gewonnen worden doordat Russische stoottroepen Oekraïne in en uit werden gevoerd. Naast de Russische ondersteuning ter plekke. Zwakte van de zogenaamde Volksrepublieken is dat ze de inwoners weinig bieden aan staatsvorming.

Er is geen perspectief. Er wordt vernietigd, niet opgebouwd. Ostrovsky legt in de kleine marge die hij heeft daarop het accent. Naast de voor de hand liggende onderwerpen als de MH17 en de Russische betrokkenheid. Die niet genoemd mag worden. Maar toch wordt genoemd. Zakharchenko stelt zich voor z’n doen redelijk op.

Vice News bezoekt Lev Shlosberg in Pskov. Russisch leger in Oekraïne

Lucy Kafanov van Vice News reist door Rusland om antwoord te krijgen op de vraag wat er waar is over de in Oekraïne gestorven Russische militairen. Het Kremlin ontkent militairen en wapens in Oekraïne in te zetten, maar Westerse regeringen, de EU, de VN, de NATO, de OSCE, voormalige separatistenleiders, Russische soldatenmoeders als Valentina Melnikova, nabestaanden van Russische militairen, Russische oppositieleiders, Westerse, Oekraïense en onafhankelijke Russische media beweren het tegendeel. Putin gaf in april 2014 wel de inzet van militairen op de Krim vanuit de Russische Federatie toe.

In de eerste aflevering (van een serie van drie) bezoekt Kafanov Pskov, tegen de grens met Estland. Een logisch startpunt omdat hoofdredacteur en afgevaardigde Lev Shlosberg er woont die op 19 maart 2014 in een openbare toespraak het Putin-regime aanklaagde. Hij is in het gelijkgeschakelde Russische politieke landschap als lid van de liberale Jabloko-partij nog een van de weinige oppositieleden in functie. Net als Boris Nemtsov zijn meer leden van de liberale oppositie joods. Toen in augustus 2014 volgens onofficiële berichten zo’n 70 paratroepers van de 76ste luchtmachtdivisie uit Pskov in Oekraïne in gevechten stierven zette Shlosberg dat in zijn krant ‘Pskovskaya Gubernia‘. Vier dagen later werd hij op 29 augustus 2014 naar eigen zeggen ‘professioneel’ in elkaar geslagen en zwaar toegetakeld. Maar hij is (nog) niet tot zwijgen gebracht.

De ontkenning in Oost-Oekraïne betrokken te zijn met militairen, materieel en bevoorrading ondermijnt in het Westen de geloofwaardigheid van het Kremlin. Binnen Rusland zorgt een gesloten informatiesysteem ervoor dat deze informatie onder de pet blijft. Kremlin en propaganda negeren fotografisch bewijs dat de inzet in Oekraïne van wapensystemen die uitsluitend in gebruik zijn bij het Russische leger aantoont. Naar verluidt is Boris Nemtsov vermoord omdat hij werkte aan een document over de Russische aanwezigheid in Oekraïne.

Maar niet zijn bewijsvoering maakte het explosief voor het Kremlin. Want op sociale media en in rapporten wordt die militaire aanwezigheid al sinds augustus 2014 aangetoond. Hoewel vaak in stukjes en beetjes. Het verschil was de status van Boris Nemtsov als voormalig vice-premier die weliswaar buiten de macht stond, maar ook de gewone Russen kon aanspreken. Zodat het niet langer genegeerd kon worden door de Russische media. Vraag is hoelang Lev Shlosberg nog als een laag veiligheidsrisico door de macht wordt beschouwd.

Girkin: Rusland vecht een oorlog in Oekraïne. Geef dat gewoon toe

Een harde dobber voor de machthebbers in het Kremlin en alle Europeanen die mede door de niet aflatende Russische propaganda nog steeds in een fase van ontkenning verkeren. Ze geloven maar al te graag dat er in Oekraïne sprake is van een burgeroorlog tussen bevolkingsgroepen die van onderop is ontstaan. De orthodoxe nationalist, Russische oud-kolonel van de geheime dienst en voormalige separatistenleider die in augustus 2014 door het Kremlin werd afgezet als leider van Donetsk Igor Girkin doorbreekt de illusie. Hij roept Rusland op niet langer de kop in het zand te steken en toe te geven dat het een oorlog in Oekraïne voert. Girkin gooit olie op het vuur dat het pro-Oekraiense Euromaidanpress maar al te graag oppakt.

Vorige week werd in Loehansk de militiecommandant Batman vermoedelijk met behulp van Russische speciale troepen bij een aanslag gedood. Hij was een geestverwant van Girkin. Tegenover alle partijen moeten de nationalisten hun onverzoenlijkheid bekopen. Oorlog is een kwestie van schipperen en flexibiliteit. Russische vrijwilligers die in de milities vechten worden in bepaalde gevallen bestreden door Russische troepen omdat ze onder de verkeerde commandanten dienen. Girkin blijft interviews geven om in de aandacht te blijven en zijn politieke relevantie te benadrukken. Hoelang hij nog getolereerd wordt door het Kremlin is de vraag.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Former top terrorist leader urged Russia to admit it is fighting a war against Ukraine’ op Euromaidanpress.

Kremlin voert in Oekraïne oorlog tegen Russen in Volksrepublieken

Dat de strijd in Oekraïne andere scheidslijnen volgt dan sommigen denken die er een geopolitieke strijd tussen Oost en West in willen zien is een feit. Het pro-Oekraïense InformNapalm plaatst bij uitzondering een door een pro-Russische separatist geschreven in het Engels vertaald stuk ‘Vecht Rusland tegen de LPR?’ Het gaat in op de onderlinge strijd tussen de separatisten en de rol van het Russische leger en het Kremlin. Aanleiding is de moord op militiecommandant Alexander ‘Batman’ Bednov in de zogenaamde Volksrepubliek Loehansk (‘LPR’) op 2 januari met waarschijnlijke betrokkenheid van Russische speciale troepen.

Uit het stuk resteert een beeld van onderlinge verdeeldheid, rechteloosheid, diefstal, corruptie, wederzijdse chantage en een volledig voorbijgaan aan de wensen van de lokale bevolking. De volgende groepen zijn te onderscheiden. 1) De politieke leiding in het Kremlin die opdrachten geeft aan Russische troepen ter plekke, gesymboliseerd in Vladislav Surkov; 2) De door het Kremlin benoemde politieke leiding ter plekke die de opdrachten van het Kremlin volgt, gesymboliseerd in het hoofd van de LPR Igor Plotsniski; 3) Lokale milities die een nationalistische koers volgen en zich onverzoenlijk opstellen tegenover Kiev, maar ook tegenover het Kremlin; 4) Russische vrijwilligers die opgenomen zijn in de lokale milities; 5) Russische militairen ter plekke die met speciale acties de macht van het Kremlin versterken en die van de nationalistische milities inperken.

De conclusie is dat de Russen steeds meer als bezettingsmacht functioneren. Dat verklaart het gebrek aan strijd met Oekraïne terwijl getuigenissen nog steeds spreken van toevoer uit Rusland van manschappen, materieel en munitie. De auteur meent dat president Putin de zogenaamde Volksrepublieken transformeert tot marionettenrepubliekjes waar de Russische legermacht de lokale bevolking in bedwang houdt en zich samen met de zetbazen bezondigt aan smokkel en diefstal. Het volk wordt buitengesloten. Zo zijn de republiekjes een lucratieve business. De milities vertrouwen Putin niet omdat hij om politieke redenen de zogenaamde Volksrepublieken terug kan geven aan Oekraïne als het hem uitkomt. Rusland heeft geen geld om ze te onderhouden, laat staan op te bouwen. Opvallend is dat InformNapalm de leiders van de milities rechts-nationalistisch noemt, terwijl ze zichzelf -onder meer Igor Strelkin- als links-nationalistisch beschouwen.

Foto: Slot van artikel op InformNapalm van een pro-Russische separatist: ‘Separatist Militant: “On the 1st of January the Kremlin Began an Open War against the Russians in the LPR and the DPR”’

In Oekraïne maken scheidslijnen vreemde kronkels. Desinformatie

Voormalig separatistenleider Igor Girkin die in augustus 2014 onder druk van het Kremlin zijn positie in Donetsk moest opgeven zou Russen oproepen Oekraïne te verlaten. Aanleiding is de dood in Loehansk van Alexander Bednov, ofwel Batman die in een hinderlaag liep. Zijn medestanders menen dat Igor Plotnitski, leider van de zelfverklaarde Volksrepubliek Loehansk achter die aanslag zit. Strijdgroepen met veel wapens bestrijden elkaar als gangsters en proberen in de gunst van  het Russische leger te komen. Daarbij komt dat de meest ervaren strijders in Donetsk ingezet worden, terwijl Loehansk wordt gebruikt als oefenterrein. Op de achtergrond probeert de Russische geheime dienst FSB deze gangsterbendes in het gareel te houden.

Uitvergroten van verschillen van de tegenstander is een middel in de informatieoorlog. De laatste maanden benadrukt de pro-Oekraïense zijde steeds vaker de verschillen tussen enerzijds de separatisten onderling en anderzijds tussen de separatisten en de in Oost-Oekraïne opererende Russische militairen. In elke oorlog wordt door macht, geld en wraakzucht het onmogelijke mogelijk. Zo zouden separatisten die niet tegen de Oekraïense eenheidsstaat zijn het met het Oekraïners op een akkoordje willen gooien tegen het Russische leger. Daarnaast voeren onderdelen van het Oekraïense leger achter de linies in separatistengebied een guerilla met een tweeledig doel: chaos en onzekerheid creëren en strijdgroepen tegen elkaar opzetten.

Zo laat InformNapalm niet na om die onderlinge verschillen aan pro-Russische kant te benadrukken, zoals in een overzichtsartikel van 30 december 2014: ‘Ondertussen zijn er moorddadige conflicten zowel tussen de bendes, de militanten als de reguliere eenheden van de Russische strijdkrachten. Echter, dit is vrij normaal voor een gebied zonder effectieve overheid en dat wordt overspoeld met wapens en huurlingen van verschillende ideologische, morele, ethische, religieuze en politieke opvattingen. Het is opmerkelijk dat er guerrilla-groepen zijn die volledig onafhankelijk opereren en hun eigen doelen nastreven. Sommigen van hen worden geleid door de ideeën van een ‘Verenigd Oekraïne’, terwijl anderen gewoon wraak nemen op de terroristen voor de onteigende of vernietigd eigendommen, gedode of verminkte familieleden, enz.’

Het valt vanuit Nederland nauwelijks te controleren wat waarheid en onwaarheid is in de Oekraïens-Russische oorlog. Maar dat in een oorlog de scheidslijnen soms vreemde kronkels maken is de wetmatigheid. Misleiding en afleiding door de strijdende partijen compliceren ons begrip van de oorlogssituatie, maar het besef ervan maakt het ons weer makkelijker om afstand te nemen en niets op voorhand voor zoete koek aan te nemen.

Foto: Tweet van Ukraine Today, 5 januari 2015.

Verdringing en ontkenning van Russische aanwezigheid Oekraïne

Uit een recente steekproef van onderzoeksbureau Levada Centrum blijkt dat 12% van de Russen niet gelooft dat er Russische militairen in Oekraïne sterven. De meeste respondenten staan afwijzend tegenover deze oorlog. Slechts 13% zou hun zoon steunen om voor de pro-Russische separatisten in Oekraïne te gaan vechten. Een meerderheid van 68% zou ze proberen te verhinderen om te gaan. Halya Coynash zet het voor de pro-Oekraiense mensenrechtenorganisatie ‘Kharkiv Human Rights Protection Group’ op een rijtje.

Aanwezigheid van Russische militairen en materiaal is ondubbelzinnig door onafhankelijke organisaties als de VN of de OVSE vastgesteld. Zoals woordvoerder Michael Bociurkiw bevestigd. Verder zijn er getuigenissen van westerse journalisten en voormalige separatisten als Igor Girkin die er politiek belang bij hebben om zich op de borst te kloppen en de eigen rol in Oekraïne aan te dikken. En dan zijn er de soldatenmoeders als Ella Polyakova en de witte raaf als Russische volksvertegenwoordiger van Pskov Lev Shlosberg die vragen blijven stellen over elders gesneuvelde militairen. Herlees de toespraak van Shlosberg die hij eind maart 2014 hield.

Gisteren reageerde iemand die verwees naar een recent artikel van de Amerikaanse schrijver en historicus William Blum die ontkent dat er Russische militairen en materieel in Oekraïne wordt ingezet door het Kremlin. Blum maakt de fout die meer Amerikanen maken door Rusland en Oekraïne vanuit Amerikaans perspectief te zien en alles te herleiden tot de binnenlandse politiek verhoudingen van de VS. Maar dat schiet tekort. Het artikel bevat de volgende passage: ‘Where are these photographs? And how will we know that these are Russian soldiers? And how will we know that the photos were taken in Ukraine? But most importantly, where are the fucking photographs?’ Tja, William Blum open je ogen en kijk dan zie je wat je nu niet ziet.

Het is vaker gezegd, de Russische propaganda speelt een grote rol in de oorlog en gaat naadloos samen met het politieke beleid. Dat communicatieplan is in vele jaren voorbereid door het vrijmaken van middelen om nieuwsmedia als Russia Today en Sputnik op te bouwen, het winnen van de gunst van Europese extremistische politici van vooral rechts-nationalistische snit die de besluitvorming in Europa verstoren en zich in de publiciteit roeren en het plaatsen van trollen in de sociale media die tegen betaling voor het Kremlin werken. En daarnaast zogenaamde onafhankelijke en objectieve journalisten of opinieleiders die of het opnemen voor het huidige beleid van het Kremlin of zich eenzijdig kritisch uitlaten over de politiek van de EU of de VS. Het bijna failliete Oekraïne dat laat wakker geworden is kan daar weinig tegenover stellen.

Het fascineert me al sinds februari 2014 waarom progressieve of rechts-nationalistische opiniemakers en politici president Putin in bescherming nemen of eenzijdig de opponent van Rusland afvallen. Gesteld dat ze niet allen op de loonlijst van het Kremlin staan. Ik vraag me af hoe ze daar zijn gekomen en of ze zelf nog beseffen hoe gesloten hun blik is. Het uit zich in een proces van verdringing en ontkenning. Zodat de militaire aanwezigheid van Rusland in Oekraïne verdrongen wordt. Daarnaast fascineert het me hoe mensen ineens de rechtse Marine Le Pen tolereren omdat deze voor Putin kiest. De politieke kortzichtigheid van William Blum is fascinerend voor iedereen die kritisch naar alle kanten kijkt en illustratief om onze tijd te doorgronden.

Foto: De Russische geheim agent -naar eigen zeggen- en voormalig ‘minister van Defensie’ Igor Girkin eerder dit jaar in functie in Donetsk.